ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟ

Θ.Ε. ΕΛΠ 20: ΔΗΜΟΣΙΟΣ ΚΑΙ ΙΔΙΩΤΙΚΌΣ ΒΙΟΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Ι:

ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ ΕΩΣ ΚΑΙ ΤΑ ΜΕΤΑΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΧΡΟΝΙΑ

Τελικές Εξετάσεις (1 Ιουλίου 2018)

Πρέπει να απαντήσετε και στις τρεις ομάδες (Α, Β, Γ) θεμάτων, επιλέγοντας κάθε φορά το ένα
από τα δύο θέματα (1, 2) που περιέχονται σε κάθε ομάδα και γράφοντας στο γραπτό σας την
ομάδα και τον αριθμό του θέματος που έχετε επιλέξει να απαντήσετε (π.χ. Α2). Πρέπει επίσης
να απαντήσετε σε όλες τις ερωτήσεις και να αναπτύξετε όλα τα ζητούμενα (α, β, γ) κάθε
θέματος της ομάδας που έχετε επιλέξει.

ΟΜΑΔΑ Α (5 βαθμοί)

Θέμα 1 (α+β = 2.5 + 2.5)

«Δεν θα ντροπιάσω τα ιερά όπλα μας ούτε θα εγκαταλείψω τον συμπολεμιστή μου, όπου κι αν
βρίσκομαι» (όρκος των αθηναίων εφήβων, 4ος αι. π.Χ.).

α) Περιγράψτε σε αδρές γραμμές τη σχέση ανάμεσα στην πολιτική και την στρατιωτική ιδιότητα
ενός Αθηναίου, όπως αυτή εξελίσσεται από την αρχαϊκή μέχρι και την κλασική εποχή.
β) Ποια πολεμική τεχνική οδήγησε στην αναβάθμιση του πολιτικού ρόλου των κατώτερων
κοινωνικών στρωμάτων, πότε αυτή καθιερώθηκε και πώς συνετέλεσε στην αναδιανομή της
εξουσίας;

Θέμα 2 (α+β+γ = 2+1.5+1.5 βαθμοί)

α) Με ποια έννοια αποδίδεται πληρέστερα η αρχαία ελληνική πραγματικότητα του οίκου; Να

δώσετε τον ορισμό αυτού (του οίκου), με βάση κυρίως την αθηναϊκή εμπειρία. Ποια είναι τα
στοιχεία της καθημερινής λατρείας σε αυτόν;
β) Να αναφέρετε και να περιγράψετε με συντομία τις θεότητες που σχετίζονται με τις λατρείες
του οίκου.
γ) Ο ρόλος και η σημασία του οίκου στην Σπάρτη είναι ανάλογα με της Αθήνας;;; Τεκμηριώστε
την απάντησή σας αναφέροντας σχετικά θέσμια και κοινωνικές πρακτικές της αρχαίας Σπάρτης.
 ΟΜΑΔΑ Β (4 βαθμοί)

Θέμα 1 (α+β = 2+2 βαθμοί)

«Άκουσε λοιπόν και τον κορυφαίο των αποστόλων, τον Πέτρο, να λέει στην πρώτη αποστολική επιστολή:
‘τον θεό να φοβάστε, τον αυτοκράτορα να τιμάτε.’ Δεν είπε ‘τους αυτοκράτορες’, για να μην εννοήσει
κάποιος τους αυτοονομαζόμενους αυτοκράτορες στα διάφορα έθνη, αλλά ‘τον αυτοκράτορα’, τονίζοντας
έτσι ότι ένας είναι ο οικουμενικός αυτοκράτορας»
(από επιστολή του πατριάρχη Κωνσταντινούπολης Αντωνίου στον μέγα δούκα της Μόσχας Βασίλειο Α΄
του 1393).

α) Σε ποιον αυτοκράτορα αναφέρεται ο πατριάρχης Αντώνιος και ποια ιδέα προβάλλει σε αυτό
το χωρίο; Να εκθέσετε ό,τι γνωρίζετε για την ιδέα αυτή.
β) Αναπτύξτε το βυζαντινό ιδεολόγημα περί της θεϊκής προέλευσης και κατοχύρωσης της
εξουσίας του αυτοκράτορα, αναφέροντας και παραδείγματα (τουλάχιστον δύο) διαφόρων
πρακτικών της βυζαντινής εθιμοτυπίας που αναδεικνύουν και τονίζουν αυτό το ιδεολόγημα.

Θέμα 2 (α+β+γ = 1.5+1+1.5 βαθμοί)

α) Εκθέσατε την ιεραρχία του βυζαντινού κλήρου, αναφέροντας κάποια βασικά χαρακτηριστικά
και προϋποθέσεις των προσώπων που στελέχωναν την κάθε ιερατική βαθμίδα, όπως και τα
εκκλησιαστικά καθήκοντά της.
β) Ποια η σχέση του βυζαντινού κλήρου με τον μοναχισμό;;;
γ) Σε ποιους τομείς της βυζαντινής διοίκησης και κοινωνικής ζωής είχε επεκταθεί η αρμοδιότητα
της Εκκλησίας (των επισκόπων ειδικότερα) πέραν των αυστηρά θρησκευτικών;;;

ΟΜΑΔΑ Γ (1 βαθμός)

Θέμα 1
Αναφέρατε κάποια δεδομένα που δείχνουν την υποδεέστερη θέση των Χριστιανών στην
οθωμανική αυτοκρατορία έναντι των Μουσουλμάνων.

Θέμα 2
Τι γνωρίζετε για τους δυτικοευρωπαίους περιηγητές στον ελληνικό χώρο στα χρόνια της
οθωμανικής κυριαρχίας;;; Ποια η εμπειρία τους από τους Έλληνες και ποια, γενικά, η στάση
των Ελλήνων έναντι αυτών;;;

ΚΑΛΗ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!