-Ασμα Ασμάτων

Ο Ιάκωβος Καμπανέλλης (1921-2011), θεατρικός συγγραφέας, δημοσιογράφος,

σκηνοθέτης, ποιητής, επέζησε του στρατοπέδου συγκέντρωσης Μαουτχάουζεν,
όπου κρατήθηκε από τους Γερμανούς από το 1943 ως το 1945, οπότε και
απελευθερώθηκε από τους συμμάχους. Μετά από χρόνια, το 1961, εκδίδει το
βιβλίο του «Μαουτχάουζεν», όπου καταγράφει, με συνταρακτικά απλή και
ανθρώπινη αφήγηση, όσα έζησε στο κολαστήριο. Το 1966, ο Μίκης Θεοδωράκης θα
μελοποιήσει 4 τραγούδια σε στίχους του Καμπανέλλη στον δίσκο με τον τίτλο «Η
μπαλάντα του Μαουτχάουζεν». Το «Άσμα ασμάτων» είναι ένα από αυτά. Ο τίτλος
μας παραπέμπει στο ομώνυμο βιβλίο της Παλαιάς Διαθήκης και στο θρηνητικό
κάλεσμα του βασιλιά Σολομώντα. Έτσι κι εδώ, περιγράφεται, με λυρισμό, το δράμα
του κρατούμενου που αναζητά απεγνωσμένα την αγαπημένη του, επίσης
κρατούμενη! Μέσα στον ζόφο, ο έρωτας και η αγάπη έχουν τη δική τους δυναμική!

- Λαός
Ο ποιητής Γιάννης Ρίτσος (1909-1990), ένας από τους σπουδαιότερους ΄Ελληνες
ποιητές με διεθνή φήμη και ακτινοβολία (βραβείο Ειρήνης Λένιν ,1977),ο ποιητής
της «Ρωμιοσύνης» και του «Επιτάφιου», που είναι τα πιο γνωστά του έργα, έγραψε,
το 1968, την περίοδο της στρατιωτικής δικτατορίας, το έργο «Δεκαοχτώ
λιανοτράγουδα της πικρής πατρίδας», στα οποία ανήκει και το «Λαός». Είναι
ποιήματα γραμμένα στη φόρμα των δημοτικών τραγουδιών, σε δεκαπεντασύλλαβο
στίχο, με λιτό, αλλά πυκνό ύφος. Στο συγκεκριμένο ποίημα, ο Ρίτσος αναφέρεται
στον ελληνικό λαό, που, πολεμά, με το τραγούδι, για το δίκιο όλου του κόσμου. «Τα
λιανοτράγουδα» μελοποίησε ο Μίκης Θεοδωράκης (ο ίδιος είχε ζητήσει από τον
ποιητή να γράψει κάτι για να το μελοποιήσει) στο Παρίσι (1971-1973). Ο δίσκος
κυκλοφόρησε στην Ελλάδα μετά την πτώση της δικτατορίας.

-Πνευματικό εμβατήριο (απόσπασμα)

Ο ‘Αγγελος Σικελιανός (1884-1951), ποιητής με έντονο λυρισμό και γλωσσικό
πλούτο, συνέδεσε το όνομά του με τις Δελφικές γιορτές , που διοργάνωσε με τη
συμπαράσταση και την οικονομική στήριξη της συζύγου του Εύας Πάλμερ, με
σκοπό να δημιουργηθεί στους Δελφούς ένας παγκόσμιος πνευματικός πυρήνας
ικανός να συνθέσει τις αντιθέσεις των λαών. Ελληνολάτρης, αντιστάθηκε, με το
έργο του, στη γερμανική κατοχή και προσπάθησε να εμψυχώσει τους συμπατριώτες
του. Το «πνευματικό εμβατήριο» γράφτηκε το 1945, τότε που η πατρίδα μας μόλις
είχε βγει από τα δεινά του πολέμου και της Κατοχής. Το ποίημα αποτελεί σάλπισμα
αγωνιστικό για την ανόρθωση της Ελλάδας. Ο ποιητής ζητά από τους συμπατριώτες
του να βοηθήσουν να σηκωθεί και πάλι ο ήλιος πάνω από την Ελλάδα και όλο τον
κόσμο! Ο Μίκης Θεοδωράκης θα μελοποιήσει οκτώ αποσπάσματα από το ποίημα
του Σικελιανού, το 1969, όταν ήταν εξόριστος στη Ζάτουνα, την εποχή της
στρατιωτικής δικτατορίας.
-Λίγο ακόμα
Ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης (Σεφεριάδης) (1900-1971), από τη Μικρασία
καταγόμενος, διπλωμάτης (πρέσβης), τιμημένος, το 1963, με το βραβείο Νόμπελ
Λογοτεχνίας, πεζογράφος, δοκιμιογράφος και μεταφραστής, δημοσιεύει, το 1935,
τη συλλογή «Μυθιστόρημα», που περιλαμβάνει 24 ποιήματα, στα οποία ανήκει και
το «Λίγο ακόμα» (ΚΓ’). Λιτή και αφαιρετική γλώσσα, χωρίς στολίδια, δομή απλή,
αλλά ο στόχος πολύ υψηλός. Στο συγκεκριμένο απόσπασμα, που μελοποίησε ο
Μίκης Θεοδωράκης, το 1967, στις φυλακές Αβέρωφ, όπου ήταν κρατούμενος, ο
Σεφέρης μας καλεί «να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα» για ν απολαύσουμε την
ομορφιά της ελληνικής φύσης στις αμυγδαλιές, τα κύματα της θάλασσας και τον
ήλιο και να ξανασυναντηθούμε με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό! Άλλωστε, ο
ποιητής, στο λόγο του κατά την παραλαβή του βραβείου Νόμπελ, είπε: «Ανήκω σε
μια χώρα μικρή. Ένα πέτρινο ακρωτήρι στη Μεσόγειο, που δεν έχει άλλο αγαθό
παρά τον αγώνα του λαού του, τη θάλασσα και το φως του ήλιου. Είναι μικρός ο
τόπος μας, αλλά η παράδοσή του είναι τεράστια και … μας παραδόθηκε χωρίς
διακοπή. Η ελληνική γλώσσα δεν έπαψε ποτέ της να μιλιέται…»