lOMoARcPSD|21040046

Modyul 1 Aralin 6 PANITIKAN NG REHIYON REHIYON IV –

A CALABARZON
Secondary Education (Northern Iloilo Polytechnic State College)

Studocu is not sponsored or endorsed by any college or university

Downloaded by Lailane Soterio (lailanesoterio@gmail.com)
 lOMoARcPSD|21040046

Downloaded by Lailane Soterio (lailanesoterio@gmail.com)

 lOMoARcPSD|21040046

Subject: FIL. 206 PANITIKAN NG REHIYON

Course/Section: BSED 2-C
Semester/ SY : First Semester, 2020
Oras: 6 Oras
Professor: PROF.MARIETH FLOR M. BERNARDEZ

Modyul 1 Aralin 5
REHIYON IV – A CALABARZON

Sa modyul na ito maibabahagi at mapapaunawa sa iyo ang mga kaalaman na dapat

mong malaman tungkol Pantikan ng Rehiyon 4-A CALABARZON

Mga Kinalabasang Layunin:

1. Nalalaman mo ang kaligirang pangkasaysayan ng Rehiyon IV-A
2. Natatalakay mo ang mga pangunahing akdang pampanitikan ng bawat lalawigan ng
Rehiyon IV-A
3. Napag-isa-isa mo ang mga nakilalang manunulat ng Rehiyon

Kaligirang Pangkasaysayan

Tanyag ang Rehiyong ito sa tawag na CALABARZON na binubuo ng mga lalawigan ng

Cavite, Laguna, Batangas, Rizal at Quezon. Nabiyayaan ang rehiyong ito ng malalawak na
taniman, kahuyan, kabundukan at karagatan.

Pinagkalooban din ang rehiyong ito ng saganang punongkahoy na nagbibigay ng

maraming prutas tulad ng lansones, mangga, bayabas, rambutan, pinya, tsiko, suha at
dalanghita na tumutugon sa pangangailangan ng mga mamamayan nito at ng mga karatig na
lalawigan, lunsod at ng iba pang rehiyon.

Mayaman din ang rehiyong ito sa mga kabundukan na sumasangga sa matitinding

hampas ng bagyo. Mababanggit dito ang mga bundok ng Makiling ng Laguna, Bundok Banahaw
sa hangganan ng Laguna at Quezon at Bundok ng Sierra Madre sa Quezon.

Sagana ang Rehiyon IV-A sa mga magagandang pook na may magagandang tanawin
tulad ng Talon ng Pagsanjan, Hidden Valley at Bundok ng Makiling na pawang matatagpuan sa
Laguna; ang Puerto Asul, Covelandia Resort, Picnic Groove at Palace in the Sky sa Cavite.
Ipinagmamalaki rin ang mapuputi at pinong buhangin sa mga dalampasigan ng Batangas at
Quezon.

Downloaded by Lailane Soterio (lailanesoterio@gmail.com)

 lOMoARcPSD|21040046

May dalawang malalaking lawa ang rehiyong ito, ang Lawa ng Laguna at ang Lawa ng
Taal na siyang pinagkukunan ng kabuhayan ng maraming mamamayan na mga nananahanan sa
mga baybayin ng lawa.

Iba-iba ang kalagayang pangklima sa rehiyon. Sa mga lalawigan ng Laguna at Quezon,

palibhasa’y sagana sa mga makakapal na kahuyan, malamig ang klima at malimit ang pag-ulan
kaysa sa mga karatig-lalawigan. Palibhasa’y malamig at maulan sa mga lalawigang ito kaya’t
sagana ang kanilang pananim.

Bukod sa mayamang kalikasan, pinagkalooban din ang rehiyon ng mga anak na

magigiting tulad ni Jose P. Rizal, Apolinario Mabini, Hen. Miguel Malvar, Manuel L. Quezon,
Marcelo Agoncillo, Apolinario dela Cruz at marami pang iba.

Pinagkalooban din ang rehiyong ito ng mga napabantayog sa larangan ng sining ng

musika at pagguhit. Nakilala sina Lucio D. San Pedro at Nonoy Diestro sa larangan ng musika at
sina Carlos (Botong) Francisco, Jose V. Blanco, Nemensio Miranda Jr. , Perdigon Vocalan at
marami pang iba sa larangan ng pagguhit.

Nasa rehiyon ding ito ang mga artista sa pelikula at telebisyon ng kasalukuyang
panahon na sina Jericho Rosales, Toni Gonzaga, Francis Magalona, Jestoni Alarcon, Jessa
Zaragoza, Nikki Gil, John at Camile Pratts at marami pang iba.

Tagalog ang wika ng mga mamamayan nito bagamat may iba-ibang baryasyon. Iba ang
Tagalog Laguna at Quezon sa Tagalog ng mga Taga-Rizal gayundin ang Batangas at Cavite.

Mayaman din sila sa mga tradisyon, kultura at literatura. Makikita sa pagdiriwang ng

kani-kanilang kapistahan ang mayamang tradisyon at kultura ng bawat bayan at lalawigan na
nasasakop ng rehiyong ito.

Ang mataas na bilang ng populasyon ay gawa ng pagdami ng mga pagawaan at mga

pabrikang natayo nito dahil sa kalapitan nito sa Maynila.

Palibhasa’y mayaman sa kabundukan at karagatan, napagkukunan ng ikinabubuhay ng

mga mamamayan ang pagtotroso at pangingisda gayundin ang paghahayupan, pagtatanim at
pagtitinda.
Tanda ng kaunlaran ng rehiyong ito ang pagsulpot ng maraming bangko at mga mall at
supermarket.
Sa kabuuan, masasabing maalwan at masagana ang pamumuhay ng nakararaming
mamamayan ng rehiyong ito.

Downloaded by Lailane Soterio (lailanesoterio@gmail.com)

 lOMoARcPSD|21040046

PANITIKAN NG REHIYON IV-A

Mayaman ang Rehiyon IV-A sa literatura maging sa panahon n gating mga ninuno.
Pinatutunayan ito ng mga bugtong, salawikain, kasabihan, mga awiting bayan at mga
kwentong bayan na nagpapasalin-salin sa bibig ng mga mamamayan.

Higit na naging mayaman ang literatura ng rehiyon ukol sa mga ambag sa literatura ng
mga bantog na manunulat na kinabibilingan nina Jose P. Rizal, Claro M. Recto, Lope K. Santos,
Ildefonso Santos, Alejandro Abadilla, Buenaventura S. Medina Jr., Ligaya T. Rubin, Fr. Arnel S.
Vitor, Clemente Bautista at iba pa sa kasalukuyang panahon.

MGA BUGTONG

Ang mga bugtong natin ay maituturing na isa sa mga gintong bahagi ng ating kultura
na hindi nakuhang wasakin, sunugin at ibaon sa limot ng mga lapastangang banyagang
lumupig sa ating pagkabansa, sapagkat ang marami sa ating mga bugtong,salawikain at
kasabihan ay di natitik sa mga aklat.

Ilang bugtong ng Laguna:

Nang maglihi’y namatay,

Nang mag-anak ay nabuhay.
Sagot: sinigwelas

Walang itak, walang kampit,

Gumagawa ng mahal na ipit.
Sagot: gagamba

SALAWIKAIN, KASABIHAN AT KAWIKAAN

Ang bawat salawikain, kasabihan at kawikaan ay nagbabadya ng mga aral sa buhay na

hango sa karanasan at pangyayari o balong kadluan ng kagandahang asal at mabuting
kaugalian na dapat pagkunan ng halimbawa ng mga kabataan.
Mga halimbawa:
Kapag ang nauna’y tamis, mahuhuli’y pait.

Ang mabigat gumagaan,

Pag napagtutuwangan.

Ang taong mapanaghili, lumigaya man ay sawi.

ANG PAMAHIIN
Ang lalawigan ng Laguna ay tulad ng ibang lalawigan na mapamahiin. Maraming mga
kilos ang nabibigay at nagbubunga nang hindi mabuti. May mga bagay na nakapagdudulot ng
kasiyahan at mayroon din naming nagbibigay ng kapighatian at kalungkutan sa buhay.

Downloaded by Lailane Soterio (lailanesoterio@gmail.com)

 lOMoARcPSD|21040046

Ilang pamahiing pinaniniwalaan sa Laguna:

Masama sa magkapatid ang magpakasal ng sukob sa taon, dahil ang isa raw sa kanila
ay magdaranas ng hirap.

Masama ang magwalis o magpalis kung gabi, sapagkat mawawala ang grasya.

Masama ang kumanta kung nagluluto sapagkat makapag-aasawa siya ng balo.

Pagdating sa bahay ng ikakasal, ang lalaki ang dapat munang pumanhik upang hindi siya
maging talun-talunan o ander de saya.

Pag tumilaok daw ang manok sa hatinggabi ay mayroon daw magtatanan.

Kung ikaw ay magsasabong, kailangang lumakad ka nang tuloy-tuloy at nang manalo ang iyong
manok.

Pag ang manok ay tumilaok sa hatinggabi at tumugong tilaok din ay tiyak na mananalo ang
iyong manok.

Pag namatay raw ang kandila ng ikakasal, mamamatay raw ang mga ito.

Masamang isukat ang damit pangkasal, sapagkat di matutuloy ang kasal.

Masamang manahi kung lumulubog ang araw at lalabo ang mata.

ANG AWITING BAYAN

Balse sa Laguna
Laya ng himig sa paligid
Tulad ng alon at tubig sa batis
Sa pag-indak sa tugtugin
Parang lumilipad tulad ng hangin
Iyong pakinggan ang himig
Tra-la-la, tra-la-la
Tra- la-la, tra-la –la
Ngayong maglaho ang tugtog
Ang himig Tra-la-la,tra-la-la
Pumailanglang na at nawala
Tra-la-la

Downloaded by Lailane Soterio (lailanesoterio@gmail.com)

 lOMoARcPSD|21040046

Sanaysay:
Ang Tunay na Sampung Utos ng Dios ni Apolinario Mabini

Una. Ibigin mo ang Dios at ang iyong puri ng lalo sa lahat ng bagay: ang Dios na siyang bukal
ng boong katotohanan, katoiran at kalakasan; ang paghahangad ng puri ang siya lamang
makapigil sa iyo sa pagbubulaan at makapipigil na huag kang suminsay sa daan ng katowiran at
laging magtaglay ng kasipagan.

Ikalawa. Sambahin mo ang Dios sa kaparaang lalong minamarapat ng iyong bait at kalooban o
konsiencia, palibhasa’y sa iyong konsiencia na sumisisi sa gawa mong masama at pumupuri sa
magaling ay doon nangungusap ang iyong Dios.

Ikatlo. Dagdagan mong pilit ang talos ng isip at katutubong alam na ipinagkaloob ng Dios sa iyo
sa pamamag-itan ng pag-aaral, at magsumakit ka ng ubos lakas sa gawang kinahihiligan ng
iyong loob, na huag kang sisinsay kailan man sa daang magaling at katowiran, upang matipon
sayo ang lalong maraming kagalingan at sa ganitong paraa’y makatulong ka sa ikasusulong ng
lahat; ito nga’y siya mong pagkasunod sa pinatutungkol sa iyo ng Dios sa buhay na ito, at kun
yao’y maganap mo ay magkakapuri ka at kun may puri ka na’y maitatanghal mo naman ang
kapurihan ng iyong Dios.

Yka apat. Ibigin mo ang iyong Inang bayan nasa kaikalawa ng Dios at ng iyong puri at higit sa
iyong sarili, sa pagka’t siya ang nakaisaisang Paraisong pinaglagyan sa iyo ng Dios sa buhay na
ito; siya lamang ang pinaiikawan ng iyong lahi; na kaisa-isang mana mo sa iyong pinagnuno; at
siya lamang inaasahan ng iyong angkan; dahil sa kanya’y nagtitikim ka ng kabuhayan, pagsinta
at pag-aari; natatanawan mo ang katimawaan, kapurihan sa Dios

Ikalima. Pagpilitan mo ang katimawaan ng iyong bayan bago ang iyong sarili, at papaghariin mo
sa kanya ang bait, ang katowiran at kasipagan; sa pagka’t kun tyimawa siya ay matitimawa rin
ikaw at ang iyong kamag-anakan.

Ikaanim. Pagpilitan mo ang kasarinlan ng iyong bayan, sa pagka’t ikaw lamang ang tunay na
makapagmamasakit sa kanyang ikasusulong at ikatatanghal, ang kanyang kasarinla’y siya mo
naming kalayaan o kaluwagan, ang kanyang pagkasulong ang kayamanan mo sa lahat ng bagay
at ang kanyang pagkatanghal ang siya mo naming sariling kabantugan at kabuhayang walang
hangan.

Ikapito. Huwag mong kilalanin sa loob ng iyong bayan ang pangyarihan nino mang tawona
hindi sa lagay ninyong magkakababayan, pagka’t ang boong kapangyariha’y sa Dios
nagmumula at ang Dios ay sa konsiencia ng bawa’t isa nangungusap; kaya’t ang tawong ituro
at ihalal ng mga konsiencia ng sangkabayanan ang siya lamang makapagtataglay ng tunay na
kapangyarihan.

Downloaded by Lailane Soterio (lailanesoterio@gmail.com)

 lOMoARcPSD|21040046

Ikawalo. Ihanap mong pilit ang iyong bayan ng Republica, yaon baga ang lahat na namamahala
ay palagay ng bayan, at huag isipin kailan man ang Monarquia, ang pagkakaroon baga ng hari;
sa pagka’t ang hari ay walang binibigyan ng kamahalan kundi isa o ilang angkan lamang, upang
maitayo niya ang kanyang sariling angkan na siyang pangagalingan ng lahat na maghahari;
hindi ganito ang Republica na nagbibigay ng kamahalan at karapatan sa lahat palibhasa’y ang
kabaitan ang pinaiiral, at ang baya’y nagiging dakila alang-alang sa kalayaan o kaluagan, at
marilag at masagana gawa ng kasipagan.

Ikasiyam. Ibigin mo ang kapua mo tawo paris ng pag-ibig mo sa iyong sarili, sa pagka’t siya’y
binigyan ng Dios, at ikaw ay ganon din naman, ng katungkulang tulungan ka at huag niyang
gawin asa iyo ang di niya ibig na gawin mo sa kaniya; nguni’t kapag ang kapua mo tawo ay
nagkukulang dito sa kamahalmahalang katungkulan at pinagtatangkaang lipulin ang iyong
buhay at kalayaan at pag-aari, ay dapat mo naming ibual at lipulin siya, pagka’t ang mananaig
ay ang kaunaunahang utos ng Dios, mag-ingat ka at iningatan kita.

Ikasampu. Palalaloin ng kaonti sa loob mo ang iyong kababayan sa iyong kapua tawo; aariin
mong palagi siya na parang isang katoto, kapatid kaya o kasama man lamang, palibhasa’y iisa
ang inyong kapalaran, iisa din ang inyong tuwa at kapighatian at magkakaayon din naman ang
inyong mga hinahangad at pag-aari.

Pagsasanay 1

1. Ipaliwanag sa isang pangungusap ang diwang nakapaloob sa bawat utos ng sanaysay

na ito.

_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
____________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_____________________

2. Magbigay ng halimbawa sa bawat isang utos (25 puntos) gumamit ng ekstrang papel

Downloaded by Lailane Soterio (lailanesoterio@gmail.com)

 lOMoARcPSD|21040046

_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
____________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_____________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
____________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_____________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
____________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
____________________

MGA KILALANG MANUNULAT SA REHIYON IV – A

JOSE RIZAL (Laguna)

Downloaded by Lailane Soterio (lailanesoterio@gmail.com)

 lOMoARcPSD|21040046

Sa Aking mga Kababata, Kundiman, Noli Me Tangere (Huwag Mo Akong Salingin ) 1887, El
Filibusterismo -1891, Huling Paalam -1896, Sobre la Indolencia de los Filipinos (Hinggil sa
Katamaran ng mga Filipino), Ala Juventud Filipina (Sa Kabataang Filipino) 1879, Filipinas Dentro
de Cien Anos (Ang Filipinas sa Loob ng Isandaang Taon), El Consejo de los Dioses (Ang
Kapulungan ng mga Bathala)1880, Junto al Pasig (Sa Tabing Ilog) 1880, Me Piden Versos
(Hinihingian Nila Ako ng Tula) 1882, Alas Flores de Heidelberg (Sa mga Bulaklak ng Heidelberg)
1886, Notas Alas Obrea”Sucesos de las Filipinas” por el Dr. Antonio de Morga (Mga Tala sa
Akdang “Mga Pangyayari sa Pilipinas” ni Dr. Antonio de Morga) 1889.

TEO S. BAYLEN (Cavite)

Takipsilim at Lumang Lambat, Tinig ng Teenager, Tinig ng Demokrasya, Sampung Hayop,

Tinig ng Darating at Laurel sa Inyong Noo.

REV. FR. ARNEL VITOR (Rizal)

Ang Tutong

BUENAVENTURA S. MEDINA Jr. (Cavite)

Kapangyarihan at Punungkahoy

ALEJANDRO S. ABADILLA (Cavite)

Ako ang Daigdig at Sanaysay sa Tula

CLARO M. RECTO (Quezon)

Noong Bata Pa Ako

ILDEFONSO SANTOS (Rizal)

Ang Guryon, Sa Tabi ng Dagat, Taga-ilog at Ang Aking Matanda

EFREN R. ABUEG (Cavite)

Ang Bagong Paraiso, Mabangis na Lungsod, Mga Agos sa Disyerto, Mga Guhong Bantayog

LOPE K. SANTOS
Ang Buhay Pangginggera

CLEMENTE M. BAUTISTA
May Daigdig sa Karagatan

LIGAYA TIAMSON RUBIN (Rizal)

Paano Nagsusulat ang Isang Ina?

B.C.MARQUEZ
Ikaw ang Banyaga, Ang Karma, at Tula sa Aking Panahon

Downloaded by Lailane Soterio (lailanesoterio@gmail.com)

 lOMoARcPSD|21040046

ROGELIO ORDONEZ
Apoy sa Madaling Araw, at Dugo ni Juan Lazaro

PASCUAL POBLETE
Nagsalin ng Noli Me Tangere sa Filipino, at Buhay ni San Vicente Ferrer

MODESTO DE CASTRO
Urbana at Felisa, Novena kay San Isidro at Platicas Doctrinales

TEODORO AGONCILLO
The Story of Bonifacio and the Katipunan, at sa Dalampasigan

BIENVENIDO LUMBERA
Ang Palabas Bukas at Likhang Diwa – Likhang Dila

GASPAR AQUINO DE BELEN

Ang Mahal na Pasyon ni Hesukristong Panginoon

SIMPLICIO BISA
Mahihintay ang Pagsikat ng Gintong Liwanag

CELSO AL CARUNUNGAN
Satanas sa Lupa at Man of Craft

PAZ MARQUEZ BENITEZ

Stepping Stone, at A Night in the Hills

PAZ LATORENA
Sunset, at Swall Key

MACARIO ADRIATICO
Editor ng El Diario de Felipinas

Pagsasanay 2

1. Pumili ng (2) sa mga binanggit na manunulat ng Rehiyon-IV A at saliksikin

ang talambuhay niti at ano ang malaking kontribusyon nito sa panitikan ng Rehiyon 4-A
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

Downloaded by Lailane Soterio (lailanesoterio@gmail.com)

 lOMoARcPSD|21040046

_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
____________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_____________________

_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
____________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_____________________

MGA RESORSES SA PAGKATUTO (LEARNING RESOURCES)

A. Mga Aklat

Abueg, Efren R. et al. (2012). Muhon: Sining at kasaysayan ng panitikan ng Pilipinas.

Lungsod Malabon: JIMCZYVILLE Publications.

Campus, Felicisima T. et al. (1991). Panitikan ng Pilipinas para sa kolehiyo

at pamantasan. Lungsod Iloilo: M. Malones Printing Press.

Downloaded by Lailane Soterio (lailanesoterio@gmail.com)

 lOMoARcPSD|21040046

Lorenzo, Carmelita S. et al. (2010). Literatura ng iba’t ibang rehiyon ng Pilipinas.

Manila: Grandbooks Publishing, Inc.

Villafuerte, Patrocinio V. et al. ( 2000). Panitikang panrehiyon sa Pilipinas.Lungsod

Valenzuela: MEGA – JESTA Prints, Inc.

Downloaded by Lailane Soterio (lailanesoterio@gmail.com)