W skrócie

Mięśnie szkieletowe to czynna część aparatu ruchu. Są zbudowane z

części kurczliwej – brzuśca – oraz niekurczliwych ścięgien łączących je
z kością.

● Brzusiec tworzą pęczki włókien mięśniowych.

● Włókna mięśniowe składają się z miofibryli, a te są zbudowane z
włókienek: cienkich aktynowych i grubych miozynowych.
● Sarkomer to podstawowa jednostka funkcjonalna (kurczliwa)
mięśnia szkieletowego.
● Mechanizm skurczu mięśnia polega na zmianie położenia głów
miozyny, które powodują przesunięcie się całych włókien
aktynowych i w efekcie – skrócenie sarkomeru.

Mięśnie szkieletowe
Mięśnie szkieletowe to czynna część aparatu ruchu, co oznacza, że to one
wprawiają w ruch elementy szkieletu.

● Ruch ciała jest możliwy, dzięki temu, że mięśnie się kurczą, przez co
podciągają kości, do których są przytwierdzone.
● Większość mięśni pracuje parami – jeden z mięśni działa w jednym
kierunku, a drugi – w kierunku przeciwnym. Takie mięśnie nazywamy
mięśniami antagonistycznymi (przeciwstawnymi).
● Część mięśni współpracuje w wykonywaniu ruchu w tym samym
kierunku. Takie mięśnie nazywamy współdziałającymi.

Mięsień szkieletowy – budowa

Mięsień szkieletowy składa się z brzuśca, czyli części, która ma zdolność
kurczenia się, oraz ścięgien, czyli pasm tkanki łącznej przymocowujących
mięsień do kości.
● Brzusiec mięśnia szkieletowego tworzą pęczki włókien
mięśniowych.

Każde włókno mięśniowe ma wiele jąder i rozbudowaną siateczkę

śródplazmatyczną, w której są gromadzone jony wapnia niezbędne
podczas skurczu mięśnia.
● Włókno mięśniowe składa się z tysięcy miofibryli.
● Miofibryla jest zbudowana z regularnie ułożonych dwóch rodzajów
włókien białkowych :
○ miofilamentów cienkich, zbudowanych z aktyny,
○ miofilamentów grubych, zbudowanych z miozyny.

● Zbudowane z miofilamentów cienkich i grubych odcinki,

powtarzające się regularnie na całej długości miofibryli, nazywamy
sarkomerami.

Sarkomer to podstawowa jednostka funkcjonalna (kurczliwa)

mięśnia szkieletowego.
Mechanizm skurczu mięśnia
Mechanizm skurczu mięśnia zostaje zainicjowany impulsem nerwowym.
Do jego przebiegu są potrzebne jony wapnia, które umożliwiają połączenie
aktyny z miozyną, oraz ATP – źródło energii.

● ATP przyłącza się do głów miozyny.

● Głowy miozyny łączą się z aktyną.
● ATP połączone z głowami miozyny rozpada się na na ADP oraz
resztę fosforanową (Pi).

Podczas rozpadu ATP zostaje uwolniona energia potrzebna do

skurczu.
● Reszta fosforanowa i ADP odłączają się od głów miozyny, co
sprawia, że głowy miozyny zmieniają położenie.
● Zmiany położenia głów miozyny powodują, że włókna aktynowe
"wsuwają" się między włókna miozyny, a sarkomer ulega skróceniu.
● Skrócenie kolejnych sarkomerów powoduje skrócenie całej
miofibryli. Skracanie się wszystkich włókien mięśniowych sprawia, że
kurczy się cały mięsień.

Źródła energii dla mięśni

Źródłem energii niezbędnej do pracy mięśni szkieletowych jest ATP, który
powstaje w wyniku oddychania tlenowego.

Substratami oddychania tlenowego są glukoza i tlen, które są

dostarczane wraz z krwią. Część tlenu jest magazynowa przez
mioglobinę – białko występujące w mięśniach – i stanowi rezerwę
tlenową dla mięśni.
● ATP musi być stale odtwarzany, aby zapewnić ciągłą pracę mięśni.
● Odtwarzanie ATP umożliwia zgromadzona w mięśniach
fosfokreatyna.

fosfokreatyna + ADP → kreatyna + ATP

● Przy intensywnej pracy mięśni organizm wykorzystuje rezerwy
energetyczne w postaci glikogenu oraz tłuszczów a także tlen
zgromadzony w mioglobinie.
● Gdy tlen z rezerwy zostanie wykorzystany, powstaje tzw. dług
tlenowy. Produkcja ATP zachodzi wtedy w wyniku fermentacji
mleczanowej, co prowadzi do powstania kwasu mlekowego, który
powoduje ból i zmęczenie mięśni.