Câu 

1 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Bài thơ Mùa hoa mận thể hiện tâm trạng, cảm xúc
của nhân vật trữ tình về điều gì? Dòng thơ nào được điệp lại trong bài?

Trả lời:

- Bài thơ Mùa hoa mận thể hiện tâm trạng, cảm xúc của nhân vật trữ tình về mùa xuân ở miền
Tây Bắc, nơi có mùa hoa mận báo hiệu xuân về

- Dòng thơ được điệp lại trong bài là: Cành mận bung cánh muốt.

Câu 2 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Hãy chỉ ra và nêu tác dụng của các biện pháp tu từ
được sử dụng trong bài thơ.

Trả lời:

- Các biện pháp tu từ: 

+ Nhân hóa: Bóng bay nâng ước mơ; nhà trình tường ủ hương nếp, cành mận giục…

+ Ẩn dụ: Cành mận tượng trưng cho cả mùa xuân.

+ Phép điệp: Cành mận bung cánh muốt, giục, lũ con…

→ Có tác dụng gợi hình, giúp việc mô tả sự vật, sự việc được sinh động, cụ thể hơn và có tác
dụng gợi cảm giúp biểu hiện tâm tư, tình cảm sâu sắc. 

Câu 3 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Tâm trạng, cảm xúc của con người hiện lên qua
các từ ngữ, hình ảnh trong bài thơ ra sao?

Trả lời:

- Qua việc liên tục nhắc đến những hình ảnh quen thuộc báo hiệu mùa xuân ở Tây Bắc, khi mùa
hoa mận nở, cũng là lúc mọi người như đang được thúc giục, báo hiệu về một mùa xuân, mùa
sum họp đã đến gần. Lúc này, tâm trạng, cảm xúc của con người là sự bồi hồi, nỗi nhớ thương
sâu sắc của người xa quê, trong đó có tác giả. 

Câu 4 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Hình dung và miêu tả bằng lời hoặc bằng bức
tranh vẽ về thiên nhiên, con người miền Tây Bắc vào mùa “hoa mận” được thể hiện trong bài
thơ.

Trả lời:

- Hoa mận trắng tinh khiết, ngậm sương mai trong nắng sớm đẹp mê ly. Tưởng chừng bất kì ai
khi đến Tây Bắc vào mùa xuân cũng phải dừng chân ngắm hoa, chụp ảnh lưu niệm với những
bông hoa mận trắng li ti ấy. Những ngày này, tiết xuân đang nở rộ, con người đang tất bật đón
một năm mới, quần áo, rộn ràng từ già tới trẻ khiến ta càng thêm say đắm lòng người bởi màu
sắc của những bộ quần áo đẹp thoắt ẩn thoắt hiện trong những vườn mận bạt ngàn. Những
cánh hoa mận trắng thêm lung linh, bà con nơi đây nói đây chính là lộc trời mang đến cho vùng
đất, một mùa hoa mận bung nở như chưa bao giờ được nở như vậy.

Câu 5 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2): Em thích nhất những câu thơ, hình ảnh nào trong
văn bản Mùa hoa mận? Vì sao?
Trả lời:

- Em thích nhất câu thơ cuối trong văn bản, bởi dòng thơ cuối kết thúc bằng dấu chấm lửng, thể
hiện tâm tư, nỗi nhớ thương sâu sắc của người xa quê, trong đó có tác giả. “Lối trở về” ở đây là
con đường trở về quê hương, nơi mà người con luôn hướng về.

Câu 6 (trang 79 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2):

Tôi đã nghĩ, Tây Bắc rộng lớn, núi rừng khá hiểm trở, chỉ với hình ảnh hoa mận trắng muốt,
mình vẫn có thể nhớ được con đường có thể trở về quê hương. Khi những cánh hoa mận trắng,
nhụy vàng bung nở cũng là lúc cái tết miền Tây Bắc đang đến gần. Bên những nếp nhà gỗ, hoa
mận nở tràn lối đi vào bản, sà vào cả hiên nhà, hòa với màu áo xanh, áo đỏ của phụ nữ Mông đi
chơi xuân, tạo nên bức tranh rực rỡ sắc màu trên rẻo cao. Thiếu nữ e ấp, bẽn lẽn trong những
bộ váy xòe thấp thoáng giữa rừng mận trắng đi hội xuân. Ngoài kia hoa mận, hoa đào đang
khoe sắc, khèn nhà ai đó đã ghép xong, quả pao đang chờ bàn tay ai đó đón lấy. Giữa khung
cảnh nên thơ của núi rừng, đắm chìm trong hương sắc của hoa đào, hoa mận, bồng bềnh trong
bầu không khí tết là tiếng kèn môi. Tiếng kèn môi réo rắt vọng ra từ núi, nhẹ như hơi thở mùa
xuân giữa núi rừng bao la huyền bí khiến cho ta quên đi bao lo toan thường ngày để cảm nhận
niềm hạnh phúc chứa chan tâm tình. Tiếng kèn như gọi mời lữ khách gần xa, khiến mỗi ai đến
đây đều không khỏi ngẩn ngơ, mau mau chóng chóng quay lại lối về… âu 1 (trang 79 sgk
Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):
a. So sánh “Sỏi cát bay như lũ chim hoang”

=> Nhấn mạnh được hoàn cảnh sống khắc nghiệt, phải đối mặt với nhiều khó khăn của người lính nơi hải đảo

b. So sánh “Những giai điệu ngang tàng như gió biển”

=> Gợi âm thanh giai điệu của những người lính hải đảo: vừa ồn ào, dữ dội, vừa nhẹ nhàng da diết

c. So sánh “Con gặp lại nhân dân như nài về suối cũ”/ “cỏ đón giêng hai, chim én gặp mùa, như đứa trẻ thơ đói lòng gặp
sữa”

=> Nhấn mạnh nỗi nhớ và niềm vui sướng, hạnh phúc khi được trở về quê hương.

d. So sánh “Tình yêu là vũ khí”

=> Làm nổi bật sức mạnh của tình yêu.

Câu 2 (trang 80 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):

a. Hoán dụ + Nhân hoá “Những cánh đồng quê chảy máu/ Dây thép gai đâm nát trời chiều”

=> “chảy máu” gợi ra những bi thương, tàn khốc của chiến tranh

=> “dây thép gai đâm nát cả trời chiều”: chiến tranh tàn phá sự yên bình của quê hương

=> Thể hiện tình yêu nước, thái độ căm tức kẻ thù

b. Ẩn dụ “trán cháy rực”, “lòng bát ngát ánh bình minh”

=> Làm nổi bật nét rạng ngời, niềm tin được thắp sáng trong bất cứ hoàn cảnh nào của những người con Tổ quốc. 

c. Nhân hoá “Trời giận dữ”:

=> lòng căm thù trước tội ác của giặc khiến trời đất cũng không thể dung thứ

    So sánh “Người lên như nước vỡ bờ”

=> Ý chí quyết tâm đánh giặc, tinh thần đoàn kết của dân tộc

    Ẩn dụ “máu lửa”, “rũ bùn đứng dậy sáng loà”

=> “máu lửa”, “bùn” là ẩn dụ cho những đau thương, mất mát từ cuộc chiến tranh tàn khốc. “đứng dậy sáng loà” chỉ tinh
thần dân tộc sáng mãi, đứng lên từ những đau thương, không bao giờ đầu hàng trước số phận.

Câu 3 (trang 80 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):

a. Điệp cấu trúc “Đã” + đối “tan tác – sáng lại”, “bóng thù hắc ám – trời thu tháng Tám”

=> Khẳng định sự chuyển giao của đất nước, từ nô lệ trở thành một dân tộc độc lập tự do, qua đó thể hiện niềm tự hào
trước chiến thắng của dân tộc.

b. Liệt kê “trời xanh, núi rừng, cánh đồng, ngả đường, dòng sông” + điệp ngữ “là của chúng ta”

=> Nhấn mạnh chủ quyền, độc lập tự do của dân tộc, bộc lộ niềm vui sướng, tự hào trước tương lai mới của đất nước.

c. Điệp cấu trúc “Từ những....đã” + nhân hoá “nét mặt quê hương”, “bờ tre hồn hậu”

=> Làm nổi bật tinh thần chiến đấu của dân tộc, ý chí căm thù giặc và sự hi sinh cao cả để làm nên một quê hương trọn
vẹn.

d. Ẩn dụ hình thức “lính trọc đầu” chỉ những mỏm đá nhô lên trên biển.

Câu 4 (trang 80 sgk Ngữ văn lớp 10 Tập 2 – Cánh diều):

“Đất nước” của Nguyễn Đình Thi gây ấn tượng sâu sắc bởi chất trữ tình kết hợp với chất chính luận, bởi hình thức câu
thơ linh hoạt, nhịp thơ phóng khoáng, hình ảnh thơ đẹp đẽ, chọn lọc, ngôn ngữ thơ cô đọng mà gợi cảm . Nhịp thơ có
những lúc dài như một dòng hồi tưởng kí ức, có lúc ngắn, nhanh như những bước chân đang dồn dập xông lên,
thể hiện khí thế, sức mạnh của lòng căm thù cao độ. Những câu thơ bảy tiếng, năm tiếng đan xen vào nhau hòa
quyện vào nhau tạo nên giọng thơ mạnh mẽ, hào hùng. Các điệp ngữ "đây là của chúng ta", "những" (cánh đồng, ngả
đường, dòng sông) như những nốt nhấn, lúc bổng, lúc trầm của bài ca Tổ quốc, thể hiện ý chí tự lập tự cường và tinh
thần làm chủ đất nước của quân và dân ta. Ngôn ngữ thơ tinh luyện, sắc nét, chan chứa nồng độ xúc cảm. Câu thơ biến
hóa : thất ngôn, lục ngôn, có lúc đan xen vào câu thơ ba tiếng , năm tiếng đã làm cho giọng thơ biến hóa: lúc man mác,
bồn chồn, lúc dồn dập mạnh mẽ. Tất cả đã tạo nên giá trị nghệ thuật cho bài thơ “Đất nước” của Nguyễn Đình Thi.