UZROCI I VRSTE ZEMLJOTRESA

Zemljotresi se po nastanku dijele na prirodne i vjestacke. Prirodni se dijele na tektonske, vulkanske i

urvinske. Vulkanski se javljaju kao posljedica kretanja magme kroz vulkanske kanale, a urvinski su
posljedica zarusavanja podzemnih pecina i kaverni. Vjestacki zemljotresi nastaju kao posljedica
eksplozija ili u oblasti vjestackih akumulacionih jezera povecanjem napona u stijenskoj masi oko
akumulacije. Tektonski zemljotresi su po brojnosti i jacini najznacajniji. Tvrda, ohladjena zemljina kora-
litosfera, razlomljena je na tektonske ploce koje se pomjeraju kao kruta tijela po mekoj astenosferi. Na
mjestima okeanskih grebena, tektonske ploce se odmicu jedna od druge izlivajuci na tim mjestima
magmu koja se u dodiru sa morskom vodom hladi i stvrdnjava. Razmicanje na jednoj strani, stvara
sudaranje na drugoj, sto cesto rezultira podvlacenjem (subdukcija) okeanske ploce ispod kontinentalne.
Zbog neravnina i hrapavosti povrsina i ivica tektonskih ploca, kao i velikih pritisaka u kontaktnim
zonama, javljaju se sile trenja koje sprecavaju relativna pomjeranja ploca. Tek kada se akumulira velika
kolicina energije i odgovarajuci naponi, dolazi do naglog loma u stijenskoj masi u zoni rasjeda i dolazi do
zemljotresa.

RAZLOMI / RASJEDI

Zone u zemljinoj kori na kojima dolazi do pomjeranja izmedju dva bloka u stijenskoj masi. Pomjeranja
duz rasjeda mogu biti postepena i dugotrajna i tada se ne javlja zemljotres, ili iznenadna i tada se javlja.
Postojanje samog rasjeda ne znaci i mogucnost ponovnog zemljotresa u buducnosti na toj lokaciji.
Razlomi koji se nisu pomjerali u posljednjih 10 000 god mogu se smatrati za neaktivne za projektovanje
obicnih objekata, a za projektovanje velikih brana i elektrana aktivnim se smatra svaki razlom pomjeren
u posljenjih 35 000 god. Pri procjeni seizmickog hazarda treba imati u vidu da se moze dogoditi
zemljotres i na razlomu koji ranije nije bio poznat. Pomjeranje stijenskih masa moze biti u vertikalnom
pravcu (dip slip) ili horizontalnom (strajk slip). Kod dip slip rasjeda razlikuju se normalni – kada se
stijenska masa iznad rasjedne ravni pomjera nadolje i reversni – kada se pomjera na gore. Mjesto gdje
pocinje pucanje zove se zariste, hipocentar. Vertikalna projekcija hipocentra na povrsinu zemlje je
epicentar, epicentralno rastojanje od neke tacke na zemlji do epicentra. Zavisno od dubine hipocentra,
zemljotres moze biti plitki i duboki.

SEIZMICKI TALASI

formiraju se kada se desi nagli tektonski lom stijesnke mase. U unutrasnjosti zemlje prostiru se
prostorni, a u povrsinskom sloju povrsinski. Prostorni talasi se dijele na P-talase, primarne, uzduzne,
gdje cestice osciluju u pravcu prostiranja talasa, kada se desava zgusnjavanje i razredjivanje talasa i S-
talase, sekundarne, poprecne, cestice osciluju upravno na pravce prostiranja talasa. S-talasi se mogu
podijeliti na vertikalne i horizontalne. Povrsinski talasi se javljaju kao posljedica interakcije izmedju
povrsine tla i prostornih talasa. Dijele se na R i L talase. R talasi nastaju usljed interakcije P i SV talasa sa
povrsinom tla. L talasi nastaju interakcijom SH talasa i povrsine. Najbrzi su P talasi zato sto su geoloski
materijali kruci pri aksijalnim kompresijama, pa S, R i L. Najuticajniji na gradjevine su S talasi.
MJERENJE VIBRACIJA

Seizmografi se koriste za mjerenje slabijih kretanja tla u vidu brzine oscilacija. Zapisi seizmografa se zovu
seizmogrami i koriste se za odredjivanje lokacije epicentra, magnitude i strukture gradje zemljine
unutrasnjosti. To je fizicko klatno fiksirano za okvir instrumenta sa sopstvenom periodom koja je veca od
periode vibracija tla kod zemljotresa. Pomjeranja klatna se pretvaraju u elektronske impulse.
Akcelografi se koriste za mjerenje jakih vibracija i biljeze istoriju ubrzanja tla u toku djelovanja
zemljotresa, te registracije se zovu akcelogrami. Akcelograf ima sopstvene periode koje su nize od
perioda vibracije tla pri zemljotresu, aktiviraju se pri dostizanju odredjene velicine ubrzanja tla. Pomocu
zapisa na instrumentima unutar objekta moze se utvrditi kako se zgrada ponasala u toku zemljotresa.

ODREDJIVANJE LOKACIJE ZEMLJOTRESA

Vezano je za nalazenje epicentra. Lociranje se bazira na vremenima nailaska S i P talasa na najmanje tri
seizmografa, tj seizmoloske stanice. Na svakom seizmografu je moguce odrediti epicentralno rastojanje,
koje se graficki prikazuje kao kruznica, ali ne i pravac epicentra.

INTENZITET (velicina)

je kvalitativna mjera efekata zemljotresa na nekoj lokaciji izrazena preko velicine stete na objektima i
reakcije stanovnistva na toj lokaciji. Prva skala intenziteta je bila Rossi-Forel od 1 do 10 stepeni. Kasnije
je nastala Merkalijeva skala koja se danas koristi u SAD. Zatim MSK I MSC sa 12 stepeni. U Evropi se
danas koristi EMS-98 sa 12 stepeni. Sire podrucje moguce je podijeliti na zone istog intenziteta –
izoseiste. Intenzitet zavisi od kolicine oslobodjene energije, udaljenosti od hipocentra, geoloskih i
topografskih uslova. Intenziteti su razliciti u zavisnosti od lokacije, a najveci intenzitet je u blizini
epicentra

EVROPSKA MAKROSEIZMICKA SKALA

Da bi se definisala EMS potrebno je bilo formulisat klase povredljivosti objekta u zavisnosti od

materijala. Usvojeno je 6 stanja ostecenja ukljucujuci nulti stepen za sve objekte.

Klasifikacija ostecenja zidanih zgrada- 1. zanemarljivo do neznatno (bez konstruktivnih ostecenja,

neznatna nekonstruktivna)-sitne prsline, otpadanje malih povrsina maltera; 2. umjereno ostecenje
(neznatna konstrukt, umjerena nekonstr)-prsline u vecem broju zidova, lomovi kod dimnjaka, vise
maltera pada; 3. znacajno do tesko ost (umjerena konstr, teska nekonstr)-pukotine u zidovima, padanje
crijepa, lomovi nekih nekonstruktivnih elemenata; 4. veoma tesko ostecenje (teska konstr, veoma teska
nekonstr)-lokalni konstruktivni lomovi krova i tavanica; 5. rusenje

EMS skala sa stepenima intenziteta se opisuje u odnosu na efekte na ljudima, objektima i prirodi i na
zgradama. Postoji 12 stepeni: 1. neprimjetan 2. vrlo slab 3. slab 4. umjeren 5. jak 6. neznatna ostecenja
7. izaziva ostecenja 8. teska ostecenja 9. destruktivan 10. veoma destruktivan 11. devastirajuci 12.
kompletno devastirajuci
MAGNITUDA

je mjera velicine zemljotresa, koja indirektno izrazava energiju zemljotresa. Lokalna magnituda ML ne
pravi razliku izmedju razlicitih tipova talasa istog zemljotresa, zbog cega su uvedene nove vrste
magnituda koje se baziraju na maksimalnoj amplitudi P-talasa i na amplitudi povrsinskih talasa – mb
(magnituda prostornih talasa) i Ms (magnituda povrsinskih talasa, za udaljene srednje do jake
zemljotrese).

Energija kod zemljotresa velikih magnituda se oslobadja na velikoj duzini razloma i zemljotres obuhvata
veliku teritoriju. Jacina kretanja tla ispod nekih objekata raste samo do magnitude 7. Dalje povecanje
magnitude ne uzrokuje povecanje kretanja tla na lokacijama oko epicentra, vec se povecava podrucje
gdje se osjecaju posljedice zemljotresa, sto znaci da energija oslobodjena zemljotresom i karakteristike
oscilacija tla ne rastu istom brzinom. Ova pojava se naziva ZASICENJE, pa je potrebno definisati
magnitudu koja nece zavisiti od karakteristika vibracija tla, a to je moment magnituda. Vrijednosti
magnituda teorijski nemaju ogranicenja, ali prakticna ogranicenja su osjetljivost instrumenata i velicina
razloma na zemlji.

ENERGIJA ZEMLJOTRESA

Ukupna seizmicka energija koja se oslobodi tokom dejstva zemljotresa se procjenjuje putem Gutenberg-
Rihter formule, gdje je Ms magnituda povrsinskih talasa, a E seizmicka energija zemljotresa. Radi
poredjenja, energija oslobodjena atomskom bombom bacenom na Hirosimu odgovara zemljotresu
magnitude 6.

PARAMETRI OSCILACIJA TLA

Oscilacije tla u nekoj tacki se opisuju pomocu tri komponente translacije i tri komponente rotacije, koje
se uglavnom zanemaruju. Vertikalnoj komponenti vibracija tla se posvecuje manje paznje u odnosu na 2
horizontalne, jer se smatra da je sigurnost objekta dovoljno velika na uticaj gravitacije. Maksimalno
horizontalno ubrzanje tla – se utvrdjuje iz registracije istorije horizontalnog ubrzanja (akcelograma)
zbog njegove relacije sa inercijalnim silama koje se javljaju pri dejstvu zemljotresa na objekat usljed
pomjeranja tla. Zbog svoje mase, objekat posjeduje inerciju koja se protivi kretanju. Zemljotresi sa vecim
ubrzanjem su obicno destruktivniji od onih sa manjim. Maksimalna brzina tla – je korisna zato sto su
ostecenja velikog broja objekata vezana sa energijom, a energija zavisi od brzine. Ova mjera je bolje
povezana sa ostecenjem konstrukcije nego ubrzanje za konstrukcije koje su osjetljivije na srednje
frekvencije. Maksimalno pomjeranje tla – je jednako maksimalnom pomjeranju konstrukcije kod
fleksibilnih objekata. Pomjeranja tla u toku vremena se dobijaju dvostrukom integracijom registrovanih
akcelograma.Medjutim, greske su prisutne, pa se naknadno koriguju. Predominantna perioda – Tp, je
parametar pomocu kojeg se karakterise frekventni sastav zemljotresa. S obzirom da je nepozeljno da se
perioda oscilovanja zemljotresa poklopi sa sopstvenom periodom objekta, izborom krutosti konstrukcije
se moze uticati da sopstvena perioda oscilovanja bude daleko od predominantne periode zemljotresa.
Trajanje jakog dijela zemljotresa – Td, vrijeme izmedju prvog i posljednjeg prekoracenja odredjene
vrijednosti ubrzanja tla. Ima veliki uticaj na ostecenje objekata. Pojave deterioracije i likvefakcije su
znatno izrazenjije pri duzem trajanju zemljotresa.
UTVRDJIVANJE SEIZMICKOG HAZARDA

Analiza kojom se utvrdjuje zemljotresni hazard moze biti deterministickog ili probabilistickog karaktera,
medjutim prvo je potrebno izvrsiti identifikaciju zemljotresnih izvora. Identifikacija seizmickih izvora -
da bi se procijenio seizmicki hazard moraju se identifikovati svi izvori seizmickih aktivnosti, a onda treba
odrediti njihov potencijal za pojavu buducih zemljotresa. Ovu identifikaciju je najbolje izvirsiti analizom
instrumentalnih podataka o dogodjenim zemljotresima. Medjutim, ako jaci zemljotres nije registrovan
na nekoj lokaciji, ne znaci da se i nije desio ili da se nece desiti u buducnosti. Geoloska i tektonska
istrazivanja – U geoloskoj strukturi mozemo uociti da li se dogodio neki zemljotres u vidu naglih
promjena, pomjeranja, razlicitih slojeva.. Negdje se podaci mogu lako prikupiti zbog otkrivenih geoloskih
profila, ali na nekim mjestima je to teze zbog debelih slojeva novih naslaga koje se nisu pomjerale. Preko
izmjerenih deformacija u rasjedu je moguce odrediti magnitudu zemljotresa u proslosti. Pisani istorijski
dokumenti – Zemljotresi se mogu odrediti na osnovu istorijskih dokumenata. Ako postoji dovoljan broj
istorijskih podataka o efektu nekog zemljotresa, moguce je odrediti i njegov intenzitet na vise lokacija i
tako formirati kartu izoseista i locirati epicentar. Seizmicnost procijenjena pomocu instrumentalnih
zapisa – Instrumentalni zapisi postoje jos od 1900. godine i oni daju najbolje informacije za procjenu
zemljotresnih izvora, ali jedino ogranicenje im je kratka upotrebljovost akcelografa u poredjenju sa
povratkom zemljotresa na nekoj lokaciji

DETERMINISTICKA ANALIZA SEIZMICKOG HAZARDA

se odredjuje u 4 koraka: 1) odredjivanje svih seizmickih izvora koji bi mogli da proizvedu snazne vibracije
na datoj lokaciji i njihovog zemljotresnog potencijala u vidu magnituda; 2) odredjivanje rastojanja od
izvora do lokacije, moze se odrediti na vise nacina-od epicentra, od rasjeda, povrsinske projekcije
rasjeda…; 3) izbor maksimalnog zemljotresa koji moze izazvati najvece oscilacije na lokaciji
komparacijom prethodnih zemljotresa na toj lokaciji. Maksimalni zemljotres se odjredjuje preko
magnitude i rastojanja od lokacije; 4) Hazard je odredjen nekim od parametara oscilacije tla na lokaciji

PROBABILISTICKA ANALIZA SEIZMICKOG HAZARDA

Za sprovodjenje probabilisticke analize potrebno je odrediti karakteristike zemljotresnih izvora:

Geometrija izvora zemljotresa – zemljotresni izvori povezani sa vulkanskim aktivnostima imaju male
dimenzije u odnosu na rastojanje do lokacije objekta i tretiraju se kao tackasti izvori; definisane ravni
rasjeda se posmatraju kao povrsinski izvori, a oblasti gdje se javlja veliki br rasjeda kao zapremninski .
Ucestanost pojavljivanja zemljotresa odredjene magnitude – moze se odrediti ako postoji dovoljno
podataka o vec dogodjenim zemljotresima, definise se preko Gutenberg-Rihterovog zakona ponavljanja.
Distribucija zemljotresa u vremenu – se obicno opisuje Poasonovim statickim modelom

Probabilisticka analiza se odredjuje se u 4 koraka: 1) odredjivanje seizmickih izvora, gdje se definise i

funkc distribucije vjerovatnoce pojave zemljotresa u citavoj zoni seizmickog izvora i usvaja se kao
uniformna, a onda se kombinuje sa geometrijom izvora da bi se dobila funkcija distribucije rastojanja od
lokacije; 2) definise se seizmicnost izvora preko Gutenberg-Rihterovog zakona ponavljanja; 3)
odredjivanje parametra oscilacija tla pomocu autenacionih funkcija; 4) kombinuju se neodredjenosti pri
odredjivanju lokacije, intenziteta zemljotresa i parametara oscilacija tla
EFEKTI ZEMLJOTRESA:

VIBRACIJE TLA – Pri dejstvu zemljotresa seizmicki talasi se sire od mjesta loma stijenske mase do
povrsine gdje izazivaju vibracije tla. Intenzitet i trajanje vibracija zavise od magnitude, udaljenosti
razloma i osobina lokalnog tla. Kao posljedica vibracija tla dolazi do rusenja objekata, uglavnom
nearmiranih kamenih i zidanih kuca, ali i od modernijih objekata. Uticaj lokalnog tla – Iako seizmicki
talasi na putu do lokacije samo nekoliko desetina metara putuju kroz lokalno tlo, ono u velikoj mjeri
utice na osobine zemljotresa. Medjutim, tek 70ih godina se pojavljuju odredbe koje tretiraju uticaj
lokalnog tla. Oni se uzimaju u obzir pri definisanju projektnog zemljotresa (na koji treba proracunati
konstrukciju). Pri dejstvu istog zemljotresa razlicite vrste tla se na lokaciji drugacije ponasaju, tako da
parametri oscilacija tla na krucem terenu mogu biti nekoliko puta manji od onih na mekom tlu. Na
primjer, zemljotres u Micoakanu nije izazvao znacajnu stetu blizu epicentra, vec u 350km udaljenom
Meksiko Sitiju zbog lokalnih uslova tla, tj. zbog poklapanja karakteristicne periode lokacije lokalnog tla i
predominantne periode oscilovanja na mjestu razloma doslo je do povecanja ubrzanja tla na mekom tlu.
Topografski uticaji – brda i doline mogu razlicito uticati an oscilacije tla , tako da je u nekim proslim
zemljotresima zabiljezeno uvecanje ubrzanja na vrhovima brda u odnosu na ravne terene

LIKVEFAKCIJA

Je pojava gdje rastresito i prasinasto tlo pri dejstvu zemljotresnih oscilacija izgubi nosivost i pocne da se
ponasa kao tecnost i tada vise nije sposobno da prihvati opterecenja konstrukcije na takvom tlu. Javlja
se samo u tlu zasicenom vodom, u blizini rijeka, mora i sl. Dolazi do povecanja vodenog pornog pritiska
do vrijednosti kada se gubi trenje izmedju cestica i tla i tada cvrstoca tla nestaje.Neke od karakteristika
tla koje uticu na likvefakciju su: tla sa povecajnim nivoom podzemnih voda, eolska, fluvijalna i
koluvijalna tla zasicena vodom su sklona likvefakciji, starija tla su manje osjetljiva od mladjih, pjeskovita
tla su sklonija likvefakciji i ona gdje su zrna zaobljenog oblika. Ako se bas mora graditi na takvom tlu,
onda se objekat moze fundirati na sipovima koji bi opterecenje konstrukcije prenijeli na cvrsce tlo,
takodje, moze se sabijati tlo, zamijeniti ili se moze odvodnjavati voda pomocu bunara sa takvog tla

KLIZISTA

Nastaju na tlu pod nagibom na koje pocne da djeluje neki uzrok, a to su npr iskopi koji poremete
ravnotezu tla, nagli rast nivoa vode poslije padavina ili poplava i zemljotres. Klizista nastala dejstvom
zemljotresa su u proslosti izazvala velike stete, gdje su u nekim slucajevima i pokopana sela i gradovi.
Cesca su ipak manja klizista, koja stvaraju ostecenja na objektima, mostovima i sl. Nastaju kao posljedica
likvefakcije ili lomova tla pod kosinama. Vrsta tla, voda u tlu i nagib terena su faktori koji uticu na pojavu
klizista. Klizste sa donje strane objekta moze potkopati temelje objekta, dok kliziste iznad moze zatrpati
objekat. Mjere koje se preduzimaju da bi se sprijecila klizista su: naci drugu lokaciju koja nije podlotna
klizistu, izvodjenje drenaze pasivno ili aktivno, uklanjanje nestabilnih djelova terena, postavljanje
alternativnih puteva i instalacija i sidrenje nestabilnih slojeva terena

DUKTILNOST – sposobnost konstrukcije da se deformise u plasticnom podrucju bez znacajnijeg pada

nosivosti
AKTIVNE RASJEDNE ZONE / AKTIVNOSTI RASJEDA

su one zone koje su prouzrokovale zemljotres makar jednom u 10 000 godina, pa se zato danas prave
karte aktivnih rasjednih zona koje se koriste pri urbanistickom i prostornom planiranju. U proslosti su se
desavala rusenja i ostecenja objekata koji su se nalazili neposredno iznad rasjeda. Nakon zemljotresa u
Kaliforniji 1971. predlozeno je da ako se objekat nalazi u zoni od 400m oko rasjeda vrse dodatna
geoloska istrazivanja, kako se objekat ne bi izgradio tacno iznad rasjeda.

CUNAMI TALASI

Pri aktiviranju rasjeda na dnu mora formiraju se cunami talasi, koji velikom brzinom prelaze velike
distance. Na otvorenom moru ih je tesko detektovati jer su male visine, ali kad se priblize priobalnom
podrucju brzina im naglo opada i raste visina. Talasi prodiru u kopno i nanose ogromne stete, a poslije
prvog talasa dolaze i sekundarni talasi koji su opasniji jer sa sobom nose i rusevine koje je stvorio prvi
talas. Formiranju se i sluzbe za pracenje cunamija i prave se hazardne mape sa zonama uticaja cunami
talasa. A ako su objekti vec izgradjeni u podrucjima koja mogu biti pogodjena, treba da se obezbijedi
mogucnost evakuacije stanovnistva na vece visine. Talasi koji se formiraju zemljotresima u zatvorenim
vodama se nazivaju sejse.

SEIZMICKI HAZARD

je vjerovatnoca desavanja zemljotresa odredjene jacine u nekom vremenskom periodu na nekoj lokaciji.
Zemljotres se odredjuje na tri nacina: pomocu magnitude, intenziteta i parametara oscilovanja tla.
Hazard se izrazava ili pomocu prosjecnog broja pojavljivanja ili pomocu vjerovatnoce pojavljivanja
zemljotresa. Pored razmatranja hazarda mora se obratiti paznja i na kolateralne posljedice zemljotresa
kao sto su likvefakcija, klizista, cunami itd

SEIZMICKI RIZIK

predstavlja ocekivane posljedice, tj. gubitke na elementima koji su izlozeni vjerovatnoci od zemljotresa.
Pod elementima rizika se podrazumijevaju zgrade, grupe zgrada, naselja, gradovi i stanovnistvo, ako i
ekonomija. Rizik se izrazava ocekivanim ekonomskim gubicima, broja zrtava i stepenom ostecenja
objekata. Specificni rizik je procenat ocekivanog ostecenja u odnosu na maksimalno mogucu stetu.
Pokazuje odnos troskova popravke i potpune zamjene ostecenih objekata. Prihvatljivi nivo seizmickog
rizika je prag iznad kojeg bi buduce posljedice zemljotresa bile toliko stetne, da bi trebalo investirati u
zastitu. Objekti treba da prodju bez posljedica pri slabim i cestim zemljotresima, za zemljotrese srednje
jacine dopusta se nekonstruktivno ostecenje, a kod jakih zemljotresa ne bi smjelo doci do rusenja

POVREDLJIVOST (VULNERABILITET)

predstavlja stepen stete na nekom elementu rizika usljed pojave zemljotresa odredjenog intenziteta. To
je odnos ocekivanih posljedica i potpunog gubitka i ima vrijednost od 0 do 1. Za naselja sa vecim brojem
objekata povredljivost je data kao odnos broja zgrada sa odredjenim stepenom ostecenja i ukupnog
broja zgrada. Totalna povrdljivost za neki element rizika se izracunava ako se skupe sve pojedinacne
povredljivosti za sve nivoe intenziteta koje je potrebno analizirati R=HV – medjusobna zavisnost
PROCJENA POVREDLJIVOSTI

Postoje 2 metode procjene povredljivosti: predvidjajuci vulnerabilitet je procjena ponasanja objekata na

osnovu proracuna konstrukcije, a opazeni vulnerabilitet se zasniva na opazanju posljedica prethodnih
zemljotresa. Da bi se procijenila povredljivost potrebno je: Specifirati zemljotresni hazard; Klasifikacija
tipova objekata – tip konstrukcije predstavlja upotrebljeni materijal i vrstu konstruktivno sistema
(ramovski, zidna platna, armirani beton..) Na velicinu ostecenja takodje uticu i oblik objekta, godina
izgradnje, kvalitet i starost objekta. Procjena stete – posto postoje razliciti nacini ostecenja za razlicite
tipove konstrukcija, mogu se usvojiti razlicita stanja konstruktivnih ostecenja kao sto je kod EMS98.
Ekonomska ostecenja se iskazuju preko odnosa troskova popravke objekta i potpune zamjene objekta.
Distribucija ostecenja – definicija distribucije ostecenja zavisi od metode kojom se definise seizmicki
hazard. Ako je hazard definisan pomocu skale intenziteta onda se za distribuciju upotrebljava matrica
vjerovatnog osecenja koja pokazuje. Ako je hazard definisan paremetrima oscilacije definise se stanje
ostecenja u funkciji odredjenog parametra oscilacije. Medjutim, gubici u zemljotresu obuhvataju i one
usljed kolateralnih efekata, gubitke na nekonstruktivnim elementima i ostecene predmete u objektu

UBLAZAVANJE SEIZMICKOG RIZIKA

Poboljsanje propisa i standarda za projektovanje novih objekata – Ekspanzija gradnje je dovela do toga
da na ublazavanje seizmickog rizika povoljno uticu novi objekti koji su projektovani po vazecim
tehnickim standardima. Bezbjednost ljudi zavisi od kvaliteta pravilnika po kojima su objekti
projektovani, ali i od njihovog stepena primjene. Zato je vazno da se zakonska regulativa stalno
unapredjuje. Kontrola kvaliteta gradnje – cinjenica je da nakon nekog katastrofalnog zemljotresa svijest
ljudi o zemljotresima dodje do izrazaja, ali vremenom ljudi zaborave na to, sto dovodi do manje
upotrebe vazece tehnicke regulative. Ako bi ljudi poceli vise da brinu o svojoj sigurnosti pri kupovini
stanova, investitori bi morali da obrate vise paznje na ublazavanje rizika. Prostorno urbanisticko
planiranje – vec odavde se mora poceti sa preventivom stete. U vec dogodjenim zemljotresima su
sruseni i osteceni upravo oni objekti koji su se nalazili na nepovoljnom tlu, klizistima, vodom zasicenim
terenima i sl. Zato se preko karata seizmicke makrorejonizacije dobijaju informacije o seizmickim
aktivnostima i mogu se razlikovati: kontroverzna podrucja (zatvorena za odredjene vrste razvoja i
podrucja gdje razvojni programi imaju prioritet). Seizmicki rizik se pri planiranju moze smanjiti
usmjeravanjem prostorne distribucije stanovnistva, kontrolom urbanog rasta velike koncentracije,
razmjestajem privrednih aktivnosti i pozicioniranjem infrastrukture. Postoje i karte seizmicke
mikrorejonizacije koje obuhvataju mape rasjednih zona, moguce likvefakcije, zone klizista, uticaja
cunamija i uticaja lokalnog tla. Koriste se i karte vulnerabiliteta koje sadrze procjenu povredljivosti
objekata dobijene na osnovu njihovih osobina. Ojacanje postojecih objekata – mnogi programi ojacanja
pocnu tek poslije nekog jakog zemljotresa ili poslije donosenja novih propisa. Uglavnom se rijetko
sprovode zbog velikih troskova radova. Istrazivanje u oblasti zemljotresnog inzenjerstva i primjena –
mlada disciplina ali neophodna. Unaprjedjenje kvaliteta gradnje u ruralnim podrucjima – vecina se
gradi nepropisno i sa neinzenjerskim materijalima pa su takvi objekti vrlo povredljivi. Ono sto se moze
uraditi, a da ne trazi velike troskove je da se sprijeci slivanje vode sa krova na zid, da se godisnje
uklanjaju sitni nedostaci, poboljsa kvalitet zidanja kamenih zidova i sl.