ANG PAPEL PANANALIKSIK
“Ang pananaliksik ay isang barometro ng kahusayan ng
isang mag-aaral – pinatutunayan nito na
napagtatagumpayan niya ang mga hamon ng akademya
sa pagtuklas ng malawak na karunungang matatagpuan
sa labas nito” – ito ay tahasang sinabi nina Mayor at
Ganaban, 2011
Kalikasan ng Pananaliksik
Nakapaloob sa araling ito ang tungkol sa papel
pananaliksik at mga pamamaraan nito.
Konsepto sa Pananaliksik
Ang lahat ng mga tanong mo sa buhay kaibigan ay unti-
unting mabibigyan ng sapat na sagot sa pamamagitan
ng pananaliksik.
Ang pananaliksik ay isang maingat at sistematikong
pag-aaral at pagsisiyasat sa ilang larangan ng kaalaman
na isinasagawa upang tangkaing mapagtibay ang
katwiran.
Ang research ay hango sa matandang salitang Pranses
na recherchḝ galing na ang ibig sabihin sa Ingles ay to
seek and to search again.
Kung gayon kaibigan, marami ka nang alam. Sa ibabang
bahagi, maaaring buuin ang konseptong nawawala
gamit ang graphic organizer.
Mga Kabutihang Dulot ng Pananaliksik
1. Nadagdagan at lumalawak ang kaisipan
Sa puntong ito ay inaasahang taglay mo na bilang mag-
aaral ang kasanayang mag-ipon ng mga impormasyong
hinggil sa isang paksa at magulat ng iyong natuklasan.
Lumalawak ang kaisipan ng isang mananaliksik dahil sa
walang humpay na pagbabasa, pag-iisip, panunuri,
paglalahad at paglalapat ng interpretasyon.
2. Lumalawak ang karanasan
Tunay ngang mahalagang taglayin ang kasanayan sa
paghahanap at pagtingin sa mga naisulat hinggil sa
paksang pinag-aralan upang mapalawak ang karanasan
ng isang manunulat sa mundo ng pananaliksik. Ang
kasanayang ito ay napauunlad dahil sa marami siyang
nakasalamuha sa pangangalap ng mga mahahalagang
datos, pagbabasa at paggalugad sa mga kaugnay na
literatura.
3. Nalilinang ang tiwala sa sarili
Ang kasanayan ay mapakikinabangan hindi lamang sa
pag-aaral kundi pati na rin ang pagkaroon ng respeto at
tiwala sa sarili kung maayos at matagumpay na
naisakatuparan ang alinmang pag-aaral na isinagawa.
Bilang isang mag-aaral sa pananaliksik, marapat lamang
na tingnan ang sarili bilang isang iskolar na masigasig na
kabahagi ng isang gawaing pang-iskolar.
Tungkulin at Responsibilidad ng Mananaliksik
Tungkulin ng mananaliksik ang sumagot sa sarili niyang
katanungan at patunayan sa sarili ang kaniyang mga
pag-aakala at pananaw nito.
Dapat ding isaalang-alang ng mananaliksik ang
paggalang sa mga datos na nakalap, sa pamamagitan ng
pagpapahalaga sa intellectual property at mga taong
kakapanayamin.
Lalong-lalo na mahalaga ang kredibilidad ng isang
mananaliksik. Ang pagiging orihinal sa ginawang papel
pananaliksik na magtatakda ng kahusayan sa pagtuklas
Plagiarism
Ang plagiarism o panunulad ay nakuha mula sa salitang
Latin “plagiaries” na ang literal na ibig sabihin ay
kidnapper. Ayon sa diksyunaryo, ito ay isang paraan ng
pagnanakaw; kung saan ang isang tao ay gumamit o ng
hiram ng ideya o gawa ng iba at hindi nilagay ang
pinagkunan o binigyan ng credit ang kanyang
pinagkukunan. Maraming tao ang gumagawa nito pero
kadalasan ay hindi nila alam na nakagawa na sila ng
pagkakamali.
Mga Anyo ng Plagiarism
Ang mga sumusunod ay ilan sa mga anyo ng plagiarism
na kadalasang ginagawa tulad ng:
Minimalistic Plagiarism
Ito ay isang uri ng plagiarism kung saan ang mga ideya o
konsepto na nakuha o nabasa mo mula sa kanilang
sources ay kanilang ginamit pero sarili nilang salita o
paraphrasing.
Full Plagiarism
Ito ay karaniwang tumutukoy sa iyong ginawa na
parehong pareho mula sa iyong pinagkunan. Bawat
salita, parirala o talata ay gayang-gaya mula sa
pinagkukunan.
Partial Plagiarism
Ito ay may dalawa o mahigit pa ang iyong pinagkukunan
at kombinasyon ng mga ito ang kinalabasan ng iyong
ginawa. Dito nangyayari ang rephrasing o pagbabago ng
ilang salita.
Source Citation
Ito ay tumutukoy sa uri ng plagiarism kung saan maaring
binigay ang pangalan ng may-akda o pinagkunan pero
hindi na madaling mahanap dahil kulang o hindi sapat
ang impormasyon na binigay. Minsan naman ay mali
ang ibinibigay na pinanggalingan ng impormasyon o
pinagsasama ang ilang sariling sinulat sa akda ng iba.
Ang isang ‘ghostwriter’ ang matatawag na isang ganap
na plagiarist dahil gawain nila ang sumulat ng mga
sulatin na ginawa ng iba ang inaako na parang sila ang
gumawa.
Self-Plagiarism
Ito ay isang uri ng plagiarism kung saan inilathala mo
ang isang materyal na nalathala na pero sa ibang
medium. Maaring sa iyong ginawang artikulo, libro
atbp.,ay may katulad o sadyang ginaya at hindi mo
tinukoy kung saan mo ito nakuha o ginaya. Ito ay kilala
din bilang “recycling fraud”.
Intellectual Property Law
Ang Intellectual Property Law ay uri ng batas kung saan
ang mga nagimbentong mga manunulat, artist atbp., ay
binibigyan ng ‘exclusive property rights’ o sila ang
kinikilalang nagmamay-ari ng kanilang ginawa. Dahil sa
exclusive property rights na ito, hindi natin basta-
bastang magagamit o makikita ang bagay na kanyang
ginawa o naimbento hanggang hindi niya pinapayagan.
Sa Lehislatura ng Pilipinas kinikilala ito bilang Republic
Act No. 8293 o Intellectual Property Code of the
Philippines. Ilan sa uri ng intellectual property rights ay
copyrights,trademarks,patents,industrial design rights
and trade secrets.
Napakahalaga sa isang pananaliksik ang tamang proseso
at sistema ng pangangalap ng mga datos. Samakatuwid,
maipapalagay na ang pananaliksik ay ang muling
pagtuklas ng impormasyon o bagong kaalaman. Ang
isang pananaliksik ayon kina O’Hare at Funk ( 2000 sa
Bernales et al., 2012) ay isang pangangalap ng
impormasyon mula sa iba’t ibang hanguan sa
pamamaraang impormatibo at obhektibo. Ito ay isang
paraan o proseso ng pagtuklas o pagdiskubre sa
pamamagitan ng makaagham na paraan upang masagot
ang mga katanungan, matugunan ang mga
pangangailangan, at mapagtibay ang mga dating
kaalaman.
Etika ng Pananaliksik
Sa pagsasabatas ng Intellectual Property Rights,
kailangan ang mahigpit na pagsunod sa mga probisyong
nito upang makaiwas sa anumang kasong sibil at
kriminal na maaaring kahantungan ng isang
mananaliksik.
Narito ang ilang matatawag na Etika ng Mananaliksik.
1. Paggalang sa karapatan ng iba
2. Pagtingin sa lahat ng mga datos bilang
confidential
3. Pagiging matapat sa bawat pahayag
4. Pagiging obhektibo at walang kinikilingan
Etikal na Pananaliksik at mga Responsibilidad ng
Mananaliksik
• Ang pagiging etikal ay tumutukoy sa pagiging
matuwid, makatarungan, matapat, at
mapagpahalaga sa kapuwa ng isang tao. Kung
ilalapat ito sa pagsasagawa ng pananaliksik,
mahihinuha na ang pagiging etikal sa larangang
ito ay pagsunod sa mga pamantayang may
pagpapahalaga sa katapatan, kabutihan, at
pagpapanguna sa kapakanan ng kapuwa.
Mga Gabay sa Etikal na Pananaliksik
Pagkilala sa Pinagmulan ng mga Ideya sa
Pananaliksik
Ang pananaliksik ay maihahalintulad sa paglahok sa
isang pampublikong diyalogo. Ibig sabihin, bukod sa
mananaliksik ay maaaring marami nang naunang
nag-isip tungkol sa partikular na paksang nais mong
unawain at pagyamanin. Mahalaga ang pagbanggit
at pagkilala sa iba pang mananaliksik at iskolar na
naging tuntungan at pundasyon ng iyong
pananaliksik. Sa pamamagitan ng diyalogong ito,
nakalilikha ng isang komunidad ng mga
mananaliksik na may malasakit at iisang layunin.
Boluntaryong Partisipasyon ng mga Kalahok
Kinakailangang hindi pinilit ang sinomang kalahok o
respondente sa pagbibigay ng impormasyon o
anomang partisipasyon sa pananaliksik. Bago
simulan ang pagsagot sa sarbey, pakikipanayam, o
eksperimento, kailangang maging malinaw muna sa
mga tagasagot ang kabuuang layunin ng
pananaliksik at halaga ng kanilang partisipasyon.
Kung eksperimental, mahalagang maunawaan din
ng kalahok ang bigat o inaasahang peligro ng
eksperimento at kailangang buong-loob ang
kaniyang paglahok sa kabila nito.
Pagiging Kumpidensiyal at Pagkukubli sa
Pagkakakilanlan ng Kalahok
Kailangang ipaunawa sa mga kalahok na ang
anomang impormasyon na magmumula sa kanila ay
gagamitin lamang sa kapakinabangan ng
pananaliksik. Dapat ding pag-isipan ng mananaliksik
kung paano ikukubli ang pagkakakilanlan ng
tagasagot lalong-lalo na sa mga pananaliksik na may
sensitibong paksa. Sa mga pagkakataong kailangang
isapubliko ang resulta ng pananaliksik o kaya’y
ibahagi sa colloquium o publikasyon, kailangan pa
ring ipagpaalam at hingin ang permiso ng mga
tagasagot na pangunahing pinagmulan ng datos ng
pananaliksik.
Pagbabalik at Paggamit sa Resulta ng Pananaliksik
Mahalagang ipaalam sa mga tagasagot ang
sistematikong pagsusuri ng mananaliksik sa
kinalabasan ng pag-aaral. Madalas na
nararamdaman ng mga kalahok, lalo na yaong mga
nasa komunidad, na ginagamit lamang sila ng
mananaliksik upang kumuha ng datos at pagkatapos
ay parang bulang nawawala ang mga ito. Ito ay dahil
sa mangilanngilan lamang na mananaliksik ang
bumabalik upang ibahagi sa mga kalahok ang
kinalabasan ng pag-aaral. Kung may awtput tulad ng
modelo, pagbuo ng polisiya, o iba pang
mahahalagang rekomendasyon ang pananaliksik,
makabubuti kung ipaalam ito sa kinauukulan upang
makatulong sa kapakinabangan ng komunidad o
kaugnay na institusyong pinag-aaralan.
Plagiarism at ang mga
Responsibilidad ng Mananaliksik
• Ayon sa Purdue University Online Writing Lab
(2014), ang plagiarism ay ang tahasang
paggamit at pangongopya ng mga salita at/o
ideya ng walang kaukulang pagbanggit o
pagkilala sa pinagmulan nito.
• pag-angkin sa gawa, produkto o ideya
ng iba;
• hindi paglalagay ng maayos na panipi sa
mga siniping pahayag;
• pagbibigay ng maling impormasyon sa
pinagmulan ng siniping pahayag;
• pagpapalit ng mga salita sa katulad na
wika o kaya ay pagsasalin ng teksto
ngunit pangongopya sa ideya nang
walang sapat na pagkilala;
• ang pangongopya ng napakaraming
ideya at pananalita sa isang pinagkunan
na halos bumuo na sa iyong produkto,
tukuyin mo man o hindi ang pinagmulan
nito
Mga Bahagi at Proseso ng Pananaliksik
Pamimili at Pagpapaunlad ng Paksa ng
Pananaliksik
• Makabubuti kung sa unang bahagi pa lamang ng
pananaliksik ay may malawak nang pagkaunawa
sa paksa ang mananaliksik upang maging madali
sa kaniya ang mga susunod na bahagi.
• Kung minsan, kapag masyado pang malawak
ang paksang nais saliksikin, nakatutulong ang
pagbabasa tungkol sa paksa upang makahanap
ng ispesipikong anggulo at mapaliit ang saklaw
nito.
• Gayundin, makapagbibigay ng ideya sa
mananaliksik ang pagbabasa ng mga kaugnay na
literatura kung ang pinaplanong paksa ay may
kahalintulad na o kaya naman ay wala pang
sapat na batayan o sanggunian.
• Mahalaga rin ang masinop na pagtatala ng
makabuluhang impormasyon, konsepto, at
teorya na maaaring gumabay sa pananaliksik at
kalaunan ay sa pagsusuri at interpretasyon ng
datos.
• Sa antas na ito, may sapat nang kahandaan ang
mananaliksik na isulat ang mga sumusunod na
mga preliminaryong bahagi ng pananaliksik:
Rasyonal at Kaligiran ng Pag-aaral, Paglalahad
ng Suliranin, Layunin at Kahalagahan ng
Pagaaral, at Rebyu ng Kaugnay na Literatura.
Pagdidisenyo ng Pananaliksik
• Ang bahaging ito ay mas nagbibigay ng
katiyakan sa tatakbuhin ng pananaliksik. Sa
antas na ito, kinakailangang natukoy na ng
mananaliksik ang tiyak na suliranin ng
pananaliksik upang malapatan ng tiyak na
disenyo.
• Sa bahaging ito, inaakda na ng mananaliksik ang
teoretikal na gabay ng pananaliksik na resulta
ng naunang pagbabasa. Pagkatapos ay bubuuin
ang konseptuwal na balangkas na maglalatag ng
kabuuang lawak ng pananaliksik at paraan ng
magiging pagsusuri.
• Kapag natukoy na ang suliranin at lawak ng
pananaliksik, itatakda ng mananaliksik ang
disenyo ng pag-aaral at kaukulang pamamaraan
kung paanong matatamo ito. Gayundin,
tutukuyin na ang mga kalahok o populasyon ng
pananaliksik.
• Sa antas na ito, maaari na ring iakda ang iba
pang bahagi ng pananaliksik: Teoretikal na
Gabay at Konseptuwal na Balangkas, Sakop at
Delimitasyon ng Pagaaral, at Daloy ng Pag-aaral.
Pangangalap ng Datos
• Sa bahaging ito nangyayari ang produksiyon ng
bagong datos na pagbabatayan ng kalalabasan
ng pananaliksik kung kaya’t mahalagang maging
masinop, matiyaga, at matapat ang
mananaliksik.
• Pagkatapos tukuyin ang disenyo at pamamaraan
sa nakaraang bahagi, kailangan nang ihanda ang
instrumento o kasangkapang gagamitin upang
mangalap ng datos. Sa bahaging ito, isasagawa
na ang pakikipanayam, sarbey, obserbasyon, o
pagsusuri ng dokumento depende sa itinakdang
 pamamaraan ng pag-aaral. Pagkatapos
mangalap ng datos mula sa mga nabanggit na
pamamaraan, isasaayos at ihahanda ng
mananaliksik ang datos para sa presentasyon at
pagsusuri.
• Sa antas na ito, handa na ang mananaliksik na
iakda ang Metodolohiya at Pamamaraan sa
Pananaliksik.
Pagsusuri ng Datos
• Sa bahagi namang ito ginagawa ang isa sa
pinakamahalagang tungkulin ng mananaliksik,
ang lumikha ng bagong kaalaman sa
pamamagitan ng pagsusuri at interpretasyon ng
mga datos na nakalap.
• Tandaan na ang sistematikong presentasyon ng
datos ang magtatakda sa husay ng panunuri at
interpretasyon kung kaya’t kailangang pag-
isipang mabuti ng isang mananaliksik ang
pinakamabisa at angkop na presentasyon.
• Pagkatapos ng paglalatag ng resulta at
pagtalakay nito, mahalaga rin na lagumin ng
mananaliksik ang pangkalahatan at
mahahalagang natuklasan ng pananaliksik mula
sa datos at bumuo ng mga kongklusyon mula
rito. Ang rekomendasyon ng pananaliksik ay
binubuo batay sa mga natukoy na kongklusyon
ng pag-aaral. Maaari ding maging
rekomendasyon ang mga suhestiyon ng
pagpapalawak o pagpapalalim sa susunod na
mananaliksik.
• Handa na ang mananaliksik na isulat ang Resulta
at Diskusyon sa bahaging ito kasunod ang
Lagom, Kongklusyon, at Rekomendasyon ng
pananaliksik.
Pagbabahagi ng Pananaliksik
• Ang huling bahagi ng proseso ng pananaliksik ay
labas na sa mismong pagsulat ng papel-
pananaliksik kaya’t madalas na nakaliligtaan o
napagwawalangbahala ito. Gayunpaman,
kailangan bigyang-pansin at paunlarin ang
bahaging ito upang maipalaganap ang resulta ng
pananaliksik.
• Kapag natatapos ang isang semestre sa klase sa
pananaliksik o kaya ay nakatapos ng tesis o
disertasyon sa isang programa, kadalasang
inilalagak na lamang sa silid-aklatan ang mga
natatapos na pananaliksik. Madalas na hindi na
ito nababasa o nabubuklat man lang liban na
lamang kung may susunod na mananaliksik na
magiging interesado rin sa paksa ng
pananaliksik.
• Sa kalakhan ay bansot ang kultura ng
pagbabahagi ng kaalaman sa mga paaralan o
unibersidad sa kasalukuyan. Sa pinakahuling
antas ng pananaliksik na ito, titiyakin na
maibabahagi ng mananaliksik ang
mahahalagang naging kongklusyon ng
pananaliksik.
ANG PAMANAHONG PAPEL
Pagbibigay paliwanag sa pahayag ni BOOTH ET. AL
(2008)
    “Kung kaya mong i-manage ang mga bahagi,
makakaya mo rin ang kadalasang nakatatakot na
kabuoan, at makaaasa kang isang makapagsasaliksik
nang higit na tiwala sa sarili
Ang pamanahong papel ay isang uri ng
pananaliksik na karaniwang ipinagagawa sa mga
estudyante sa mataas na paaralan bilang isa sa mga
pangangailangang akademiko. 
Ito ay kadalasang nagsisilbing kolminasyon ng
mga pasulat na gawain kaugnay ng pag-aaral ng isang
paksa sa isang kurso o subject sa loob ng isang panahon
o term.
MGA BAHAGI NG PAMANAHONG PAPEL
PAHINANG PRELIMINARI
Fly leaf 1 
  * pinakaunang pahina ng pamanahong papel. 
 * walang nakasulat na kahit ano sa pahinang
ito.
Pamagating Pahina 
*tawag sa pahinang nagpapakilala sa pamagat
ng pamanahong papel. 
  *kung kanino iniharap o ipinasa ang papel,
*kung saang asignatura ito pangangailangan,
*kung sino ang gumawa at panahon ng             
kumplesyon. 
  *kailangang magmukhang inverted pyramid
ang pagkakaayos ng mga impormasyon
Dahon ng Pagpapatibay 
ang tawag sa pahinang kumukumpirma sa
pagkakapasa ng mananaliksik at
pagkakatanggap ng guro ng pamanahong papel.
Pasasalamat o Pagkilala
tinutukoy ng mananaliksik ang mga indibiduwal,
pangkat, tanggapan o institusyong maaaring
nakatulong sa pagsulat ng pamanahong papel at
kung gayo’y nararapat pasalamatan o kilalanin
Talaan ng Nilalaman 
*nakaayos nang pabalangkas ang mga bahagi at
nilalaman ng pamanahong papel at nakatala
ang kaukulang bilang ng pahina kung saan
matatagpuan ang bawat isa.
Talaan ng mga Talahanayan at Grap
*nakatala ang pamagat ng bawat talahanayan
at/ o grap na nasa loob ng pamanahong papel
at ang bilang ng pahina kung saan matatagpuan
ang bawat isa.
Abstrak
*buod ng pananaliksik
  Fly Leaf 2 KABANATA IV: PRESENTASYON AT INTERPRETASYON NG
*blankong pahina bago ang katawan ng MGA DATOS
pamanahong papel. Sa kabanatang ito inilalahad ang mga datos na
nakalap ng mananaliksik sa pamamagitan ng tekstuwal
KABANATA I: ANG SULIRANIN AT KALIGIRAN NITO at tabular o grapik na presentasyon. 
Panimula o Introduksyon *Inilalahad ng mananaliksik ang kanyang analisis o
*isang maikling talataang kinapapalooban ng pagsusuri.
pangkalahatang pagtalakay ng paksa ng
pananaliksik.  KABANATA V: LAGOM, KONKLUSYON AT
  REKOMENDASYON
Paglalahad ng Suliranin/ Layunin ng Pag-aaral  Lagom
*inilalahad ang pangkalahatang layunin o *binubuod ang mga datos at impormasyong
dahilan kung bakit isinagawa ang pag-aaral.  nakalap ng mananakisik na komprehensibong
*suliranin na nasa anyong patanong. Tinutukoy tinalakay sa Kabanata IV.
din dito ang mga ispesipikong tanong.
Kongklusyon
Kahalagahan ng Pag-aaral  *mga inference,  abstraksyon, implikasyon,
*inilalahad  ang  significance  ng pagsasagawa interpretasyon, pangkalahatang pahayag at/ o
ng pananaliksik ng paksa ng pag-aaral paglalahad batay sa mga datos at
impormasyong nakalap ng mananaliksik.
Saklaw ng Limitasyon 
*tinutukoy ang simula at hangganan ng Rekomendasyon 
pananaliksik.  * mga mungkahing solusyon para sa mga
*Dito tinatakda ang parameter ng pananaliksik suliraning natukoy o natuklasan sa pananaliksik.

Depinisyon ng mga Terminolohiya MGA PANGHULING PAHINA

 ang mga katawagang makailang ginamit sa
pananaliksik ang bawat isa’y binigyan ng
kahulugan.
Ang pagpapakahulugan ay maaaring
konseptwal (ibinibigay ang standard na
depinisyon ng mga katawagan bilang mga
konsepto) o operasyonal (binigyang-kahulugan
ang mga katawagan kung paano iyon ginamit sa
pamanahong papel.)
Listahan ng Sanggunian 
*isang kumpletong tala ng lahat ng mga
hanguan o sorses na ginamit na mananaliksik sa
pagsulat ng pamanahong papel.
Apendiks 
*tinatawag ding Dahong-Dagdag

May mga pamanahong papel na kakikitaan

ninyo ng Theoretical o Conceptual  Framework,
Hypothesis  at  Assumptions sa Kabanata 1.

KABANATA II: MGA KAUGNAY NA PAG-AARAL AT

LITERATURA
Sa kabanatang ito, tinutukoy ang mga pag-aaral
at mga babasahin o literaturang kaugnay ng paksa ng
pananaliksik.
 
KABANATA III: DISENYO AT PARAAN NG
PANANALIKSIK

Disenyo ng Pananaliksik 
*nililinaw kung anong uri ng pananaliksik ang
kasalukuyang pag-aaral.
 *tinutukoy din ang mga Respondente ng
sarbey, kung ilan sila at paano at bakit sila
napili.

Instrumento ng Pananaliksik, inilalarawan ang

paraang ginamit ng mananaliksik sa
pangangalap ng mga datos at impormasyon. 

*Iniisa-isa rito ang mga hakbang na kanyang

ginawa at kung maaari, kung paano at bakit niya
ginawa ang bawat hakbang. 
*maaaring mabanggit ang interbyu o
pakikipanayam, pagko-conduct o sarbey at
pagpapasagot ng sarbey-kwestyoneyr sa mga
respondent