Kinh tÕ quèc tÕ Ch−¬ng II

Ch−¬ng II: C¸c lý thuyÕt th−¬ng m¹i

quèc tÕ cæ ®iÓn
Trong ch−¬ng nμy chóng ta sÏ nghiªn cøu c¸c häc thuyÕt th−¬ng m¹i quèc tÕ cæ
®iÓn theo tr×nh tù thêi gian. Tr−íc tiªn, chóng ta sÏ b¾t ®Çu b»ng viÖc xem xÐt mét c¸ch
ng¾n gän lý thuyÕt th−¬ng m¹i cña tr−êng ph¸i träng th−¬ng tån t¹i trong suèt thÕ kû 17-
18. TiÕp theo, chóng ta sÏ nghiªn cøu lý thuyÕt lîi thÕ tuyÖt ®èi cña Adam Smith. §©y lμ
lý thuyÕt cæ ®iÓn ®Çu tiªn ®· x¸c ®Þnh ®−îc lîi Ých th−¬ng m¹i quèc tÕ thu ®−îc cña tÊt
c¸c quèc gia tham dù. Sù ra ®êi lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh cña David Ricardo (1817) cã thÓ
®−îc coi lμ mét trong nh÷ng thμnh tùu quan träng nhÊt cña tr−êng ph¸i kinh tÕ cæ ®iÓn.
LuËn ®iÓm quan träng nhÊt cña lý thuyÕt lμ mäi n−íc trªn thÕ giíi ®Òu thu lîi tõ chuyªn
m«n ho¸ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vμ tù do ho¸ th−¬ng m¹i. Tuy nhiªn, c¶ hai lý thuyÕt lîi thÕ
tuyÖt ®èi vμ lîi thÕ so s¸nh ®Òu chÞu ¶nh h−ëng vμ phô thuéc vμo häc thuyÕt gi¸ trÞ lao
®éng. Lý thuyÕt cuèi cïng mμ chóng ta nghiªn cøu trong ch−¬ng nμy gióp gi¶i phãng lý
thuyÕt th−¬ng m¹i quèc tÕ cæ ®iÓn khái sù h¹n chÕ cña Häc thuyÕt gi¸ trÞ lao ®éng. §ã lμ
lý thuyÕt chi phÝ c¬ héi do G. Haberler ®−a ra vμo nh÷ng n¨m 1930.
II.1 Th−¬ng m¹i quèc tÕ theo quan ®iÓm cña tr−êng ph¸i träng th−¬ng:
Trong thÕ kû 17 vμ 18, cã mét nhãm bao gåm nh÷ng ng−êi bu«n b¸n, nh÷ng ng−êi
lμm viÖc ë c¸c ng©n hμng, c¸c viªn chøc chÝnh phñ vμ c¶ nhiÒu nhμ triÕt häc ®· viÕt c¸c
bμi luËn vμ c¸c cuèn s¸ch nhá vÒ th−¬ng m¹i quèc tÕ. Nh÷ng t¸c phÈm nμy ñng hé cho
mét lý thuyÕt th−¬ng m¹i quèc tÕ mμ chóng ta gäi lμ tr−êng ph¸i träng th−¬ng.
Theo quan ®iÓm cña tr−êng ph¸i träng th−¬ng, mét quèc gia giμu cã ph¶i xuÊt
khÈu nhiÒu h¬n nhËp khÈu. ThÆng d− xuÊt khÈu ®−îc thu håi trë l¹i b»ng b»ng tiÒn tÖ
thùc lμ vμng, b¹c. Mét quèc gia cμng nhiÒu vμng, b¹c th× cμng lμ quèc gia giμu cã. V× vËy
chÝnh phñ ph¶i lμm tÊt c¶ trong kh¶ n¨ng cña hä ®Ó khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, ®ång thêi
h¹n chÕ nhËp khÈu (®Æc biÖt lμ nhËp khÈu nh÷ng hμng hãa xa xØ). Khi cã nhiÒu vμng b¹c,
c¸c nhμ cÇm quyÒn sÏ cã nhiÒu quyÒn lùc vμ cã kh¶ n¨ng x©y dùng ®−îc mét qu©n ®éi
m¹nh. T¨ng c−êng qu©n ®éi vμ h¶i qu©n còng t¹o ®iÒu kiÖn cho hä cã ®−îc nhiÒu thuéc
®Þa. §ång thêi, cã nhiÒu tiÒn vμng còng cã nghÜa lμ kh¶ n¨ng bu«n b¸n cao h¬n. Do ®ã,
b»ng c¸ch khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu chÝnh phñ cã thÓ khuyÕn khÝch s¶n
l−îng quèc d©n vμ c«ng ¨n viÖc lμm.
Tuy nhiªn, chóng ta ®Òu biÕt r»ng tæng l−îng dù tr÷ vμng b¹c trªn thÕ giíi ë mét
thêi ®iÓm nμo ®ã lμ cè ®Þnh, do vËy tÊt c¶ c¸c quèc gia kh«ng thÓ c¶i thiÖn ®−îc thÆng d−
7 NTV - Khoa Kinh tÕ vμ Qu¶n lý
 Kinh tÕ quèc tÕ Ch−¬ng II

th−¬ng m¹i cña hä. Mét quèc gia chØ cã thÓ thu ®−îc thÆng d− tõ sù chi tr¶ cña quèc gia
kh¸c. Chóng ta gi¶ sö mét thÕ giíi th−¬ng m¹i chØ cã 2 quèc gia, ®−îc gäi lμ quèc gia 1
vμ quèc gia 2. NÕu quèc gia 1 thu ®−îc thÆng d− tõ th−¬ng m¹i, th× quèc gia 2 sÏ bÞ thua
thiÖt tõ th−¬ng m¹i. Thùc tÕ, hai quèc gia sÏ chØ mong muèn tham gia th−¬ng m¹i quèc tÕ
víi nhau khi c¶ hai ®Òu thu ®−îc thÆng d−. Do ®ã, th−¬ng m¹i quèc tÕ khã cã thÓ x¶y ra
khi chØ cã duy nhÊt mét phÝa thu ®−îc lîi Ých.
Ngoμi ra, chóng ta cÇn l−u ý r»ng c¸c nhμ träng th−¬ng ®o l−êng sù giμu cã cña
mét quèc gia bëi sè l−îng vμng b¹c mμ quèc gia ®ã cã. Ng−îc l¹i, ngμy nay sù giμu cã
cña mét quèc gia ®−îc ®o l−êng bëi kh¶ n¨ng cña hä vÒ nguån lùc con ng−êi, tμi nguyªn
cã thÓ cung cÊp ®−îc cho s¶n xuÊt vμ dÞch vô. Nguån lùc nμy cμng phong phó, sö dông
cμng cã hiÖu qu¶ th× dßng ch¶y hμng hãa vμ dÞch vô tháa m·n con ng−êi cμng dåi dμo,
tiªu chuÈn sèng cña quèc gia cμng cao.
II.2 Häc thuyÕt lîi thÕ tuyÖt ®èi cña Adam Smith:
Vμo nh÷ng n¨m 1776, Adam Smith ®· ®−a ra mét c¸ch nh×n hoμn toμn míi vÒ
th−¬ng m¹i quèc tÕ. «ng cho r»ng b»ng viÖc chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt ®Ó tËn dông lîi thÕ
tuyÖt ®èi cña mçi n−íc trong qu¸ tr×nh tham gia vμo th−¬ng m¹i quèc tÕ, tÊt c¶ c¸c n−íc
®Òu gia t¨ng phóc lîi kinh tÕ cña m×nh. Sau ®©y, chóng ta sÏ xem xÐt chi tiÕt häc thuyÕt
nμy.
II.2.1 Ph¸t biÓu häc thuyÕt vÒ lîi thÕ tuyÖt ®èi:
Theo Adam Smith, th−¬ng m¹i gi÷a hai quèc gia dùa trªn c¬ së lîi thÕ tuyÖt ®èi.
Khi mét quèc gia cã hiÖu qu¶ h¬n (hoÆc cã lîi thÕ tuyÖt ®èi) so víi mét quèc gia kh¸c
trong s¶n xuÊt mét hμng hãa nh−ng l¹i kÐm hiÖu qu¶ h¬n (hoÆc cã bÊt lîi thÕ tuyÖt ®èi)
trong s¶n xuÊt hμng hãa thø hai, th× c¶ hai quèc gia ®Òu thu ®−îc lîi Ých b»ng c¸ch mçi
quèc gia chuyªn m«n hãa vμo s¶n xuÊt vμ xuÊt khÈu hμng hãa mμ nã cã lîi thÕ tuyÖt ®èi ,
nhËp khÈu hμng hãa mμ nã kh«ng cã lîi thÕ. Th«ng qua qu¸ tr×nh nμy, c¸c nguån lùc
®−îc sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt vμ s¶n l−îng cña c¶ hai hμng hãa ®Òu t¨ng. Sù
t¨ng lªn trong s¶n l−îng cña hai hμng hãa nμy lμ do thÆng d− thu ®−îc tõ chuyªn m«n hãa
trong s¶n xuÊt vμ ph©n bæ cho c¸c hai quèc gia th«ng qua th−¬ng m¹i.
II.2.2 VÝ dô minh häa:
Chóng ta gi¶ thiÕt thÕ giíi th−¬ng m¹i chØ gåm cã hai n−íc lμ ViÖt nam vμ ThÕ
giíi. Mçi quèc gia s¶n xuÊt hai hμng ho¸ lμ l−¬ng thùc vμ v¶i vμ lao ®éng lμ mét yÕu tè
s¶n xuÊt duy nhÊt (häc thuyÕt gi¸ trÞ lao ®éng). ë ViÖt nam, mét giê lao ®éng s¶n xuÊt
®−îc 3 tÊn l−¬ng thùc, trong khi ®ã nÕu cïng thêi gian hao phÝ nh− vËy cã thÓ s¶n xuÊt
8 NTV - Khoa Kinh tÕ vμ Qu¶n lý
 Kinh tÕ quèc tÕ Ch−¬ng II

®−îc 200 mÐt v¶i. Ng−îc l¹i, trong mét giê lao ®éng thÕ giíi cã thÓ s¶n xuÊt ®−îc 400
mÐt v¶i, nh−ng cïng thêi gian chØ cã thÓ s¶n xuÊt ra 1 tÊn l−¬ng thùc. Sè liÖu ®−îc tr×nh
bμy d−íi d¹ng b¶ng ë b¶ng II.1.
B¶ng II.1. HiÖu qu¶ s¶n xuÊt ë hai quèc gia
S¶n l−îng trªn ®¬n vÞ lao ®éng ViÖt nam ThÕ giíi
L−¬ng thùc (tÊn/giê lao ®éng) 3 1
V¶i (tr¨m mÐt/giê lao ®éng) 2 4

B¶ng II.1 cho thÊy mét giê lao ®éng s¶n xuÊt ®−îc 3 tÊn l−¬ng thùc ë ViÖt nam
nh−ng ThÕ giíi chØ s¶n xuÊt ®−îc 1 tÊn l−¬ng thùc. Ng−îc l¹i, mét giê lao ®éng ThÕ giíi
s¶n xuÊt ®−îc 400 mÐt v¶i nh−ng chØ ®−îc 200 mÐt v¶i t¹i ViÖt nam. Nh− vËy, ViÖt nam
cã lîi thÕ tuyÖt ®èi trong s¶n xuÊt l−¬ng thùc vμ ThÕ giíi cã lîi thÕ tuyÖt ®èi trong s¶n
xuÊt v¶i. Khi cã th−¬ng m¹i, ViÖt nam sÏ chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt l−¬ng thùc, ®em mét
phÇn l−¬ng thùc d− thõa do qu¸ tr×nh chuyªn m«n ho¸ t¹o ra trao ®æi víi ThÕ giíi ®Ó lÊy
v¶i, cßn ThÕ giíi th× ng−îc l¹i.
Víi t−¬ng quan trao ®æi trªn thÞ tr−êng thÕ giíi lμ 1 tÊn l−¬ng thùc = 100 mÐt v¶i.
NÕu ViÖt nam trao ®æi 3 tÊn l−¬ng thùc lÊy 300 mÐt v¶i, hä sÏ thu ®−îc thÆng d− lμ 100
mÐt v¶i hoÆc tiÕt kiÖm ®−îc 1/2 giê lao ®éng. T−¬ng tù nh− vËy, víi 3 tÊn l−¬ng thùc
nhËn ®−îc tõ ViÖt nam t−¬ng øng víi 3 giê lao ®éng cña ThÕ giíi, víi 3 giê lao ®éng ThÕ
giíi cã thÓ s¶n xuÊt ra 1200 mÐt v¶i. Sau khi sö dông 300 mÐt v¶i ®Ó trao ®æi víi ViÖt
nam, hä cßn thu ®−îc thÆng d− 900 mÐt v¶i, hoÆc tiÕt kiÖm ®−îc 2,25 giê lao ®éng. Nh−
vËy, c¶ hai n−íc tham dù vμo qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng vμ th−¬ng m¹i quèc tÕ ®Òu thu
®−îc lîi Ých.
Mét c¸ch kh¸c, lîi Ých thu ®−îc tõ th−¬ng m¹i quèc tÕ cã thÓ ®−îc chØ ra ë b¶ng
II.2 d−íi ®©y:
B¶ng II.2: Lîi Ých thu ®−îc tõ th−¬ng m¹i quèc tÕ theo m« h×nh A. Smith
XuÊt khÈu NhËp khÈu Sx trong n−íc ThÆng d−
th−¬ng m¹i
ViÖt nam 3 tÊn l−¬ng thùc 300 mÐt v¶i 200 mÐt v¶i 100 mÐt v¶i
ThÕ giíi 300 3 tÊn 0,75 tÊn 2,25 tÊn
mÐt v¶i l−¬ng thùc l−¬ng thùc l−¬ng thùc
(b¶ng sè liÖu trªn ®−îc tÝnh to¸n víi gi¶ thiÕt hai n−íc sö dông 1 giê lao ®éng
®Ó s¶n xuÊt ra c¸c hμng ho¸)

9 NTV - Khoa Kinh tÕ vμ Qu¶n lý

 Kinh tÕ quèc tÕ Ch−¬ng II

§iÒu quan träng mμ chóng ta xem xÐt ë ®©y ch−a ph¶i lμ ThÕ giíi thu ®−îc nhiÒu
thÆng d− h¬n ViÖt nam hay ng−îc l¹i, mμ ®iÒu quan träng lμ c¶ hai quèc gia cã thÓ thu
®−îc thÆng d− tõ chuyªn m«n hãa trong s¶n xuÊt vμ th−¬ng m¹i.
II.2.3 NhËn xÐt:
C¸c quèc gia ®Òu thu ®−îc lîi khi chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt vμ th−¬ng m¹i §iÒu
nμy kh¸c víi quan ®iÓm cña tr−êng ph¸i träng th−¬ng. Trong khi c¸c nhμ träng th−¬ng tin
t−ëng mét quèc gia chØ cã thÓ thu ®−îc thÆng d− th−¬ng m¹i b»ng c¸ch t−íc ®o¹t cña
n−íc kh¸c vμ ñng hé sù qu¶n lý chÝnh phñ chÆt chÏ vÒ ho¹t ®éng kinh tÕ vμ th−¬ng m¹i
th× Adam smith tin t−ëng r»ng c¶ hai quèc gia cã thÓ thu ®−îc thÆng d− tõ th−¬ng m¹i vμ
ñng hé m¹nh mÏ cho chÝnh s¸ch tù do kinh doanh.
Häc thuyÕt lîi thÕ tuyÖt ®èi míi chØ gi¶i thÝch ®−îc mét phÇn nhá th−¬ng m¹i hiÖn
t¹i, nh− th−¬ng m¹i gi÷a c¸c n−íc ph¸t triÓn vμ c¸c n−íc ®ang ph¸t triÓn. HÇu hÕt th−¬ng
m¹i trªn thÕ giíi gi÷a c¸c n−íc ph¸t triÓn víi nhau, kh«ng thÓ gi¶i thÝch ®−îc b»ng häc
thuyÕt lîi thÕ tuyÖt ®èi. Víi häc thuyÕt vÒ lîi thÕ so s¸nh (t−¬ng ®èi), nhμ kinh tÕ häc
David Ricardo ®· gi¶i quyÕt ®−îc vÊn ®Ò nμy.
II.3 Häc thuyÕt lîi thÕ so s¸nh cña David Ricardo:
Qui luËt lîi thÕ so s¸nh lμ mét trong nh÷ng qui luËt kinh tÕ quan träng nhÊt vμ
®−îc øng dông réng r·i. Cho ®Õn ngμy h«m nay, t− t−ëng cña qui luËt lîi thÕ so s¸nh do
Ricardo ®−a ra (1817) vÉn ®−îc dïng ®Ó gi¶i thÝch c¸c hiÖn t−îng th−¬ng m¹i quèc tÕ.
Sau ®©y, chóng ta sÏ nghiªn cøu lý thuyÕt nμy.
II.3.1 Ph¸t biÓu qui luËt:
Qui luËt lîi thÕ so s¸nh cña Ricardo dùa trªn nh÷ng gi¶ thuyÕt ®¬n gi¶n hãa sau
®©y:
(1) ThÕ giíi th−¬ng m¹i chØ cã 2 quèc gia, hai hμng hãa
(2) Th−¬ng m¹i tù do
(3) Cã sù dÞch chuyÓn hoμn h¶o c¸c nh©n tè s¶n xuÊt trong mét quèc gia,
nh−ng kh«ng cã sù dÞch chuyÓn nh©n tè gi÷a c¸c quèc gia
(4) C¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng ®æi
(5) Kh«ng cã c¸c chi phÝ vËn chuyÓn
(6) C«ng nghÖ kh«ng thay ®æi
(7) Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tu©n theo qui luËt gi¸ trÞ lao ®éng
Tõ ®ã, qui luËt lîi thÕ so s¸nh ®−îc ph¸t biÓu nh− sau:

10 NTV - Khoa Kinh tÕ vμ Qu¶n lý

 Kinh tÕ quèc tÕ Ch−¬ng II

ThËm chÝ nÕu mét quèc gia kÐm hiÖu qu¶ h¬n (bÊt lîi thÕ tuyÖt ®èi) so víi quèc gia
kia trong s¶n xuÊt c¶ hai hμng hãa, th× c¶ hai quèc gia vÉn cã thÓ thu ®−îc lîi Ých tõ
th−¬ng m¹i. Quèc gia 1 sÏ chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt vμ xuÊt khÈu hμng hãa mμ nã cã bÊt
lîi thÕ tuyÖt ®èi Ýt h¬n (tøc lμ hμng hãa mμ nã cã lîi thÕ so s¸nh) vμ nhËp khÈu hμng hãa
mμ nã cã bÊt lîi thÕ tuyÖt ®èi lín h¬n (hμng hãa cã bÊt lîi thÕ so s¸nh.
II.3.2 VÝ dô minh häa:
Víi c¸ch tiÕp cËn gièng nh− xem xÐt vÝ dô minh ho¹ ë lý thuyÕt lîi thÕ tuyÖt ®èi,
b¶ng II.3 vμ II.4 cho thÊy lîi Ých thu ®−îc tõ th−¬ng m¹i quèc tÕ theo qui luËt lîi thÕ so
s¸nh. B¶ng II.3 cho biÕt sè liÖu vÒ n¨ng suÊt lao ®éng s¶n xuÊt l−¬ng thùc vμ v¶i ë ViÖt
nam vμ ThÕ giíi. B¶ng sè liÖu nμy chØ kh¸c so víi b¶ng sè liÖu trªn ë chç víi mét giê lao
®éng ThÕ giíi hiÖn nay chØ s¶n xuÊt ®−îc 100 mÐt v¶i hoÆc 0,5 tÊn l−¬ng thùc. Nh− vËy,
ThÕ giíi cã bÊt lîi thÕ tuyÖt ®èi trong s¶n xuÊt c¶ hai hμng hãa so víi ViÖt nam v× n¨ng
suÊt lao ®éng trong s¶n xuÊt c¶ hai hμng hãa ë ThÕ giíi ®Òu thÊp h¬n ë ViÖt nam (0,5
tÊn/giê <3 tÊn/giê ®èi víi l−¬ng thùc vμ 100 m/giê < 200 m/giê ®èi víi v¶i).
B¶ng II.3: HiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña ViÖt nam vμ ThÕ giíi
S¶n l−îng trªn 1 giê lao ®éng ViÖt nam ThÕ giíi
L−¬ng thùc (tÊn/giê lao ®éng) 3 0,5
V¶i (tr¨m mÐt/giê lao ®éng) 2 1

Khi so s¸nh chi tiÕt, ThÕ giíi cã n¨ng suÊt lao ®éng trong s¶n xuÊt l−¬ng thùc thÊp
h¬n 6 lÇn so víi ViÖt nam, nh−ng hao phÝ lao ®éng trong s¶n xuÊt v¶i chØ thÊp h¬n 2 lÇn
so víi ViÖt nam. Do ®ã, ThÕ giíi cã lîi thÕ so s¸nh trong s¶n xuÊt v¶i. Ng−îc l¹i, ViÖt
nam cã lîi thÕ tuyÖt ®èi trong s¶n xuÊt c¶ l−¬ng thùc vμ v¶i so víi ThÕ giíi, nh−ng v× ViÖt
nam cã lîi thÕ tuyÖt ®èi lín h¬n trong s¶n xuÊt l−¬ng thùc (3: 0,5) so víi v¶i (2: 1). Do
®ã, ViÖt nam cã lîi thÕ so s¸nh trong s¶n xuÊt l−¬ng thùc.
Theo qui luËt lîi thÕ so s¸nh, c¶ hai quèc gia thu ®−îc thÆng d−, nÕu ViÖt nam
chuyªn m«n hãa trong s¶n xuÊt vμ xuÊt khÈu l−¬ng thùc, ThÕ giíi chuyªn m«n hãa trong
s¶n xuÊt vμ xuÊt khÈu v¶i.
B¶ng II.4: ThÆng d− thu ®−îc tõ th−¬ng m¹i quèc tÕ theo lý thuyÕt D. Ricardo
XuÊt khÈu NhËp khÈu Sx trong n−íc ThÆng d−
th−¬ng m¹i
ViÖt nam 3 tÊn l−¬ng thùc 300 mÐt v¶i 200 mÐt v¶i 100 mÐt v¶i
ThÕ giíi 300 mÐt v¶i 3 tÊn 0,5 tÊn 2,5 tÊn
l−¬ng thùc l−¬ng thùc l−¬ng thùc

11 NTV - Khoa Kinh tÕ vμ Qu¶n lý

 Kinh tÕ quèc tÕ Ch−¬ng II

§¬n gi¶n ®Ó thÊy ®−îc lîi Ých tõ th−¬ng m¹i, gi¶ thiÕt t−¬ng quan trao ®æi quèc tÕ
lμ 1 tÊn l−¬ng thùc = 100 mÐt v¶i. VËy, ViÖt nam cã thÓ trao ®æi 3 tÊn l−¬ng thùc lÊy 300
mÐt v¶i vμ do ®ã thu ®−îc thÆng d− lμ 200 mÐt v¶i (v× trong n−íc lμ 3 tÊn l−¬ng thùc =
200 mÐt v¶i). ThÕ giíi nhËn 3 tÊn l−¬ng thùc mμ chØ cÇn trao ®æi cã 300 mÐt v¶i. Chóng ta
cã thÓ thÊy 3 tÊn l−¬ng thùc nÕu ®−îc s¶n xuÊt ë ThÕ giíi th× sÏ cÇn 6 giê lao ®éng, trong
khi ®ã víi 6 giê lao ®éng nμy ThÕ giíi cã thÓ s¶n xuÊt ®−îc 600 mÐt v¶i. Nh− vËy, c¶ hai
quèc gia ®Òu thu ®−îc thÆng d− tõ th−¬ng m¹i.
II.3.3 NhËn xÐt:
- MÆc dï quèc gia cã bÊt lîi thÕ tuyÖt ®èi trong s¶n xuÊt c¶ hai hμng hãa nh−ng nã
vÉn thu ®−îc lîi Ých tõ chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt vμ th−¬ng m¹i quèc tÕ.
- Qui luËt lîi thÕ tuyÖt ®èi lμ mét tr−êng hîp ®Æc biÖt cña qui luËt lîi so s¸nh.
- SÏ cã mét kho¶ng tû lÖ t−¬ng quan trao ®æi mμ c¶ hai quèc gia ®Òu thu ®−îc lîi
Ých tõ th−¬ng m¹i. Trong tr−êng hîp trªn, tû lÖ trao ®æi th−¬ng m¹i gi÷a hai n−íc cã thÓ
n»m trong kho¶ng:
3/2 > Tû lÖ trao ®æi (l−¬ng thùc /v¶i) > 1/2
NÕu tû lÖ trao ®æi n»m ngoμi kho¶ng nμy th× sÏ cã mét quèc gia thu ®−îc lîi, cßn
quèc gia kh¸c sÏ bÞ thua thiÖt.
- Trong thùc tÕ cã thÓ x¶y ra tr−êng hîp c¶ hai quèc gia ®Òu cã bÊt lîi thÕ tuyÖt ®èi
gièng nhau. VÝ dô nh− tr−êng hîp b»ng sè sau ®©y:
B¶ng II.5: Tr−êng hîp ngo¹i lÖ cña lý thuyÕt D. Ricardo
HiÖu qu¶ s¶n xuÊt ViÖt nam ThÕ giíi
L−¬ng thùc (tÊn/giê lao ®éng) 3 1,5
V¶i (tr¨m mÐt/giê lao ®éng) 2 1

Trong tr−êng hîp nμy c¶ hai quèc gia ®Òu kh«ng thu ®−îc lîi Ých g× tõ th−¬ng m¹i.
Do ®ã, qui luËt lîi thÕ so s¸nh cã mét tr−êng hîp ngo¹i lÖ, vμ ®Ó cho qui luËt lu«n ®óng
chóng ta cã thÓ ph¸t biÓu qui luËt nh− sau: ThËm chÝ nÕu mét quèc gia s¶n xuÊt kÐm hiÖu
qu¶ h¬n trong c¶ hai hμng hãa so víi quèc gia kh¸c, th× c¶ hai quèc gia vÉn thu ®−îc lîi
Ých th−¬ng m¹i, trõ khi bÊt lîi thÕ tuyÖt ®èi (cña quèc gia nμy so víi quèc gia kia) cã cïng
tû lÖ ®èi víi c¶ hai hμng hãa.
II.3.4 Lîi thÕ so s¸nh víi sù tham gia cña tiÒn tÖ:
Lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh cã thÓ ®−îc më réng b»ng viÖc ®−a thªm yÕu tè tiÒn tÖ
vμo m« h×nh nghiªn cøu. §iÒu nμy lμ hîp lý bëi v× mçi n−íc th−êng sö dông c¸c ®ång
12 NTV - Khoa Kinh tÕ vμ Qu¶n lý
 Kinh tÕ quèc tÕ Ch−¬ng II

tiÒn riªng. Do vËy, trong trong trao ®æi quèc tÕ c¸c hμng ho¸ sÏ xuÊt hiÖn nhu cÇu chuyÓn
®æi søc mua gi÷a c¸c ®ång tiÒn th«ng qua tû gi¸ hèi ®o¸i. MÆc dï nh÷ng vÊn ®Ò liªn quan
®Õn tû gi¸ hèi ®o¸i sÏ ®−îc ®Ò cËp chi tiÕt ë ch−¬ng VI nh−ng sÏ rÊt cã Ých khi chóng ta
xem xÐt vai trß cña tû gi¸ hèi ®o¸i ®Õn møc trao ®æi c¸c s¶n phÈm quèc tÕ ë ®©y. Chóng
sÏ sö dông c¸c sè liÖu vÒ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt l−¬ng thùc vμ v¶i cña ViÖt nam vμ ThÕ giíi ë
b¶ng II.3. Gi¶ sö tiÒn c«ng ë ViÖt nam lμ 4.500.000 VND /giê lao ®éng, mét giê lao ®éng
s¶n xuÊt ®−îc 3 tÊn l−¬ng thùc nªn gi¸ l−¬ng thùc ë ViÖt nam lμ 1 tÊn l−¬ng thùc =
1.500.000 VND, mét giê lao ®éng s¶n xuÊt ®−îc 200 mÐt v¶i nªn gi¸ v¶i ë ViÖt nam lμ
100 mÐt v¶i = 2.250.000 VND. ë cïng thêi ®iÓm ®ã, tiÒn c«ng ë ThÕ giíi lμ 50 USD / giê
lao ®éng, hoμn toμn t−¬ng tù nh− trªn gi¸ l−¬ng thùc ë ThÕ giíi sÏ lμ 100 USD/tÊn vμ gi¸
v¶i lμ 50 USD/100 mÐt. Chóng ta cã thÓ lËp b¶ng tãm t¾t gi¸ c¶ c¸c hμng hãa tÝnh theo
®ång tiÒn cña tõng quèc gia nh− sau:
B¶ng II.6. Gi¸ c¶ hμng ho¸ tÝnh b»ng ®ång néi tÖ
ViÖt nam ThÕ giíi
(VND) (USD)
Gi¸ l−¬ng thùc (®¬n vÞ tiÒn tÖ/tÊn) 1.500.000 100
Gi¸ v¶i (®¬n vÞ tiÒn tÖ/100 mÐt) 2.250.000 50

NÕu tû gi¸ gi÷a ®ång USD vμ VND lμ 1USD = 16.000 VND. Th× gi¸ l−¬ng thùc vμ
v¶i ë hai n−íc tÝnh theo ®ång USD nh− sau:
B¶ng II.7. Gi¸ c¶ hμng ho¸ tÝnh b»ng USD
ViÖt nam ThÕ giíi
(USD) (USD)
Gi¸ l−¬ng thùc (®¬n vÞ tiÒn tÖ/tÊn) 93,75 100
Gi¸ v¶i (®¬n vÞ tiÒn tÖ/100 mÐt) 140,63 50
(møc tû gi¸ lμ 1USD = 16000 VND)
Nh− vËy gi¸ lóa m× tÝnh theo USD ë ViÖt nam thÊp h¬n ë ThÕ giíi (l−¬ng thùc lμ
hμng hãa mμ ViÖt nam cã lîi thÕ so s¸nh) vμ gi¸ v¶i tÝnh theo USD ë ThÕ giíi thÊp h¬n ë
ViÖt nam (v¶i lμ hμng hãa mμ ThÕ giíi cã lîi thÕ so s¸nh). C¸c th−¬ng gia ViÖt nam sÏ
xuÊt khÈu l−¬ng thùc ra ThÕ giíi vμ nhËp khÈu v¶i tõ ThÕ giíi vμ ng−îc l¹i ®èi víi c¸c
th−¬ng gia ThÕ giíi.

13 NTV - Khoa Kinh tÕ vμ Qu¶n lý

 Kinh tÕ quèc tÕ Ch−¬ng II

NÕu tû gi¸ hèi ®o¸i gi÷a ®ång VND vμ ®ång dollar thay ®æi sÏ dÉn ®Õn nh÷ng thay
®æi trong c©n b»ng th−¬ng m¹i gi÷a hai quèc gia. Víi vÝ dô trªn, gi¶ sö tû gi¸ hèi ®o¸i
gi÷a ®ång VND vμ ®ång dollar lμ 15000VND = 1 USD. Lóc nμy gi¸ l−¬ng thùc ë ViÖt
nam tÝnh theo ®ång d«llar b»ng gi¸ l−¬ng thùc trªn ThÕ giíi. ViÖt nam sÏ kh«ng xuÊt
khÈu l−¬ng thùc ra ThÕ giíi t¹i tû gi¸ nμy. Nh−ng víi tû gi¸ nμy gi¸ v¶i cña ThÕ giíi thÊp
h¬n so víi Víi gi¸ ë ViÖt nam tÝnh b»ng USD. ThÕ giíi sÏ xuÊt khÈu nhiÒu v¶i h¬n tr−íc
sang ViÖt nam. Nh− vËy cã kh¶ n¨ng th−¬ng m¹i sÏ mÊt c©n b»ng vμ tû gi¸ gi÷a ®ång
VND vμ dollar sÏ t¨ng.
B¶ng II.8 Gi¸ c¶ hμng ho¸ tÝnh b»ng USD
ViÖt nam ThÕ giíi
(USD) (USD)
Gi¸ l−¬ng thùc (®¬n vÞ tiÒn tÖ/tÊn) 100 100
Gi¸ v¶i (®¬n vÞ tiÒn tÖ/100 mÐt) 150 50
(møc tû gi¸ lμ 1USD = 15000 VND)
Ng−îc l¹i, nÕu tû gi¸ l¹i lμ 45000 VND = 1 USD. Gi¸ c¶ cña v¶i t¹i ViÖt nam tÝnh
theo ®ång dollar sÏ lμ 50 USD/100 mÐt b»ng víi gi¸ s¶n xuÊt ®−îc t¹i ThÕ giíi. Nh− vËy
th× ThÕ giíi kh«ng cã c¬ héi xuÊt khÈu v¶i sang ViÖt nam. Bªn c¹nh ®ã, gi¸ l−¬ng thùc
s¶n xuÊt t¹i ViÖt nam tÝnh theo dollar sÏ lμ 33 USD/ tÊn thÊp h¬n nhiÒu so víi gi¸ l−¬ng
thùc cña ThÕ giíi. ViÖt nam sÏ xuÊt khÈu nhiÒu l−¬ng thùc h¬n tr−íc ra ThÕ giíi. Nh−
vËy, c©n b»ng th−¬ng m¹i sÏ bÞ mÊt vμ tû gi¸ hèi ®o¸i sÏ gi¶m ®Ò ®iÒu chØnh sù mÊt c©n
b»ng nμy.
B¶ng II.9 Gi¸ c¶ hμng ho¸ tÝnh b»ng USD
ViÖt nam ThÕ giíi
(USD) (USD)
Gi¸ l−¬ng thùc (®¬n vÞ tiÒn tÖ/tÊn) 33,3 100
Gi¸ v¶i (®¬n vÞ tiÒn tÖ/100 mÐt) 50 50
(møc tû gi¸ lμ 1USD = 45000 VND)
Qua ph©n tÝch cho thÊy víi sù chªnh lÖch vÒ gi¸ c¶ gi÷a hai quèc gia sÏ tån t¹i c¸c
møc tû gi¸ hèi ®o¸i cho phÐp c¶ hai quèc gia sÏ thu ®−îc lîi Ých tõ th−¬ng m¹i. Víi vÝ dô
trªn, møc tû gi¸ hèi ®o¸i sÏ n»m trong kho¶ng:
45000 VND > 1 USD > 15000 VND
II.4 Lîi thÕ so s¸nh vμ chi phÝ c¬ héi:

14 NTV - Khoa Kinh tÕ vμ Qu¶n lý

 Kinh tÕ quèc tÕ Ch−¬ng II

II.4.1 Lîi thÕ so s¸nh vμ häc thuyÕt gi¸ trÞ lao ®éng:
Lîi thÕ so s¸nh cña Ricardo dùa trªn c¬ së häc thuyÕt gi¸ trÞ lao ®éng. Theo häc
thuyÕt nμy, gi¸ trÞ hay gi¸ c¶ cña hμng hãa phô thuéc vμo l−îng thêi gian lao ®éng x· héi
cÇn thiÕt kÕt tinh trong hμng hãa ®ã. §iÒu nμy cã nghÜa lμ:
- Lao ®éng lμ yÕu tè ®Çu vμo duy nhÊt cña s¶n xuÊt, hoÆc lao ®éng ®−îc sö dông
víi tû lÖ nh− nhau trong s¶n xuÊt tÊt c¶ c¸c lo¹i hμng hãa;
- Lao ®éng lμ ®ång nhÊt
NÕu mét trong hai gi¶ thiÕt nμy kh«ng ®óng, chóng ta kh«ng thÓ gi¶i thÝch lîi thÕ
so s¸nh trªn c¬ së häc thuyÕt gi¸ trÞ lao ®éng. Nh− chóng ta biÕt, lao ®éng kh«ng ph¶i lμ
yÕu tè ®Çu vμo duy nhÊt, hoÆc sö dông víi tû lÖ nh− nhau trong s¶n xuÊt tÊt c¶ c¸c hμng
hãa. Tuy nhiªn, häc thuyÕt lîi thÕ so s¸nh kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i dùa trªn häc thuyÕt gi¸ trÞ
lao ®éng, nã cã thÓ ®−îc gi¶i thÝch trªn c¬ së häc thuyÕt chi phÝ c¬ héi.
II.4.2 Häc thuyÕt chi phÝ c¬ héi (Haberler-1936)
Theo häc thuyÕt chi phÝ c¬ héi, chi phÝ cña mét hμng hãa lμ l−îng hμng hãa thø hai
ph¶i bá kh«ng s¶n xuÊt ®Ó nguån lùc ®−îc chuyÓn sang s¶n xuÊt thªm mét ®¬n vÞ hμng
hãa ®ã. Quèc gia nμo cã chi phÝ thÊp h¬n trong s¶n xuÊt mét lo¹i hμng hãa th× cã lîi thÕ
so s¸nh trong s¶n xuÊt vμ xuÊt khÈu hμng hãa ®ã ( vμ bÊt lîi thÕ so s¸nh trong trong hμng
hãa kia).
LÊy c¸c sè liÖu ë b¶ng II.3, chóng ta cã thÓ dÔ dμng x¸c ®Þnh chi phÝ c¬ héi nh−
sau:
ë ViÖt nam chi phÝ c¬ héi ®Ó s¶n xuÊt 1 tÊn l−¬ng thùc = 67 mÐt v¶i
ë ThÕ giíi chi phÝ c¬ héi ®Ó s¶n xuÊt 1 tÊn l−¬ng thùc = 200 mÐt v¶i
Nh− vËy, theo lý thuyÕt chi phÝ c¬ héi ViÖt nam cã lîi thÕ so s¸nh trong s¶n xuÊt
l−¬ng thùc (v× 67 < 200) vμ do thÕ giíi th−¬ng m¹i chØ cã hai n−íc nªn chóng ta dÔ dμng
sy ra ThÕ giíi sÏ cã lîi thÕ so s¸nh trong s¶n xuÊt v¶i.
Nh− vËy, kÕt luËn vÒ lîi thÕ so s¸nh s¶n xuÊt c¸c hμng ho¸ cña c¸c quèc gia lμ
gièng nhau khi øng dông lý thuyÕt cña Ricardo hoÆc lý thuyÕt cña Haberler. §iÓm then
chèt lμ nÕu lîi thÕ so s¸nh ®−îc x¸c ®Þnh theo ®iÒu kiÖn chi phÝ c¬ héi th× chóng ta kh«ng
cÇn quan t©m tíi viÖc s¶n phÈm thùc tÕ ®−îc s¶n xuÊt ra chØ bëi lao ®éng hay bëi bÊt kú
sù kÕt hîp nμo cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt. §©y chÝnh lμ −u ®iÓm cña lý thuyÕt chi phÝ c¬ héi,
nhê ®ã ®· b¶o vÖ ®−îc nh÷ng kÕt luËn tr−íc ®ã cña lý thuyÕt cæ ®iÓn.

15 NTV - Khoa Kinh tÕ vμ Qu¶n lý

 Kinh tÕ quèc tÕ Ch−¬ng II

II.4.3 Chi phÝ c¬ héi cè ®Þnh vμ ®−êng giíi h¹n kh¶ n¨ng s¶n xuÊt:
Chi phÝ c¬ héi cã thÓ ®−îc m« t¶ b»ng ®−êng giíi h¹n kh¶ n¨ng s¶n xuÊt. §−êng
giíi h¹n kh¶ n¨ng s¶n xuÊt lμ tËp hîp c¸c ®iÓm biÓu thÞ sù kÕt hîp gi÷a hai hμng hãa mét
quèc gia cã thÓ s¶n xuÊt ®−îc khi sö dông ®Çy ®ñ nguån lùc cho phÐp, víi kü thuËt tèt
nhÊt cña hä. Khi chi phÝ c¬ héi lμ cè ®Þnh th× ®−êng giíi h¹n kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cã h×nh
d¸ng lμ ®−êng th¼ng.

V ¶i

0
E F G H L − ¬ n g th ù c

H×nh II.1: §−êng giíi h¹n kh¶ n¨ng s¶n xuÊt víi chi phÝ cè ®Þnh
Nh×n vμo ®å thÞ, ®−êng AH lμ giíi h¹n kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña mét quèc gia. Khi
quèc gia muèn s¶n xuÊt thªm OE ®¬n vÞ lóa m× th× nã ph¶i hy sinh AB ®¬n vÞ v¶i. Còng
nh− vËy, khi muèn tiÕp tôc s¶n xuÊt thªm mét l−îng EF lóa m× (OE = EF) th× ph¶i hy sinh
thªm mét l−îng lμ BC ®¬n vÞ v¶i (AB = BC). Ta cã, AB/OE = BC/EF, chi phÝ c¬ héi lμ cè
®Þnh.
II.5 Lîi Ých thu ®−îc tõ th−¬ng m¹i víi chi phÝ cè ®Þnh:
Mét c¸ch tiÕp cËn kh¸c kh¸ phæ biÕn trong kinh tÕ quèc tÕ lμ sö dông ph−¬ng ph¸p
®å thÞ ®Ó biÓu thÞ c¸c m« h×nh kinh tÕ. §©y lμ mét c«ng cô cã tÝnh trùc quan cao, dÔ tiÕp
cËn vμ cho chóng ta thÊy ®−îc b¶n chÊt cña vÊn ®Ò. Trong phÇn nμy chóng ta sÏ sö dông
c«ng cô nμy ®Ó biÓu diÔn lîi Ých thu ®−îc tõ th−¬ng m¹i quèc tÕ gi÷a ViÖt nam vμ ThÕ
giíi.

16 NTV - Khoa Kinh tÕ vμ Qu¶n lý

 Kinh tÕ quèc tÕ Ch−¬ng II

Khi kh«ng cã th−¬ng m¹i, mét quèc gia chØ cã thÓ tiªu dïng nh÷ng hμng hãa mμ
hä s¶n xuÊt ra ®−îc. V× vËy ®−êng giíi h¹n s¶n xuÊt còng lμ ®−êng giíi h¹n tiªu dïng, sù
lùa chän tiªu dïng vμ s¶n xuÊt cña quèc gia phô thuéc vμo së thÝch cña céng ®ång, hoÆc
sù c©n nh¾c nhu cÇu.
Quay trë l¹i vÝ dô ë môc II.3.2, chóng ta cã thÓ biÓu diÔn m« h×nh th−¬ng m¹i quèc
tÕ dùa trªn lîi thÕ so s¸nh gi÷a ViÖt nam vμ ThÕ giíi b»ng h×nh häc. Víi giíi h¹n x¸c ®Þnh
vÒ c¸c nguån lùc phôc vô cho s¶n xuÊt, ViÖt nam cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®−îc lín nhÊt lμ
300 tÊn l−¬ng thùc hoÆc 20.000 mÐt v¶i. §iÒu nμy ®−îc thÓ hiÖn trªn ®−êng giíi h¹n kh¶
n¨ng s¶n xuÊt cña ViÖt nam ë h×nh II.2 (bªn tr¸i). T−¬ng tù nh− vËy, ThÕ giíi cã kh¶ n¨ng
s¶n xuÊt ®−îc nhiÒu nhÊt lμ 100 tÊn l−¬ng thùc hoÆc 20.000 mÐt v¶i (h×nh II.2 bªn ph¶i).

V¶i (00m) V¶i (00m)

ViÖt nam B
200 ThÕ giíi

E C E
100
A
67
A

C B
0 0
200 300 L (tÊn) 50 L (tÊn)
100

H×nh II.2: M« h×nh th−¬ng m¹i quèc tÕ theo lîi thÕ so s¸nh
Trªn m« h×nh II.2, khi kh«ng cã th−¬ng m¹i quèc tÕ, tøc lμ trong nÒn kinh tÕ tù
cung tù cÊp, ViÖt nam s¶n xuÊt vμ tiªu dïng ë møc 200 tÊn l−¬ng thùc vμ 6.700 mÐt v¶i.
Còng t−¬ng tù nh− vËy, ThÕ giíi sÏ s¶n xuÊt vμ tiªu dïng ë møc 50 tÊn l−¬ng thùc vμ
10.000 mÐt v¶i trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ ®ãng.
X¸c ®Þnh ®−îc lîi thÕ so s¸nh cña mçi n−íc theo lý thuyÕt lîi thÕ so s¸nh, ViÖt
nam sÏ chuyªn m«n ho¸ vμo s¶n xuÊt l−¬ng thùc. Trªn m« h×nh II.2, ViÖt nam sÏ di
chuyÓn s¶n xuÊt tõ A ®Õn B trªn ®−êng giíi h¹n kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ®¹t ®Õn møc s¶n xuÊt
lín nhÊt lμ 300 tÊn l−¬ng thùc. Tuy nhiªn, s¶n xuÊt kh«ng phï hîp víi tiªu dïng trong
n−íc. Do vËy, t¹i B ViÖt nam sÏ xuÊt khÈu 100 tÊn l−¬ng thùc vμ nhËp khÈu t−¬ng øng
17 NTV - Khoa Kinh tÕ vμ Qu¶n lý
 Kinh tÕ quèc tÕ Ch−¬ng II

®−îc 10.000 mÐt v¶i (theo møc trao ®æi quèc tÕ 1 tÊn l−¬ng thùc = 100 mÐt v¶i). Sau
th−¬ng m¹i quèc tÕ, ViÖt nam ®¹t ®−îc møc tiªu dïng t¹i E víi 200 tÊn l−¬ng thùc vμ
10.000 mÐt v¶i. Râ rμng møc tiªu dïng t¹i E ®em l¹i møc phóc lîi cao h¬n so víi møc
tiªu dïng t¹i A.
Hoμn toμn t−¬ng tù nh− vËy, ThÕ giíi sÏ chuyªn m«n ho¸ vμo s¶n xuÊt v¶i theo lîi
thÕ so s¸nh cña nã b»ng c¸ch di chuyÓn s¶n xuÊt tõ A' ®Õn B' trªn ®−êng giíi h¹n kh¶
n¨ng s¶n xuÊt. T¹i B', ThÕ giíi cã møc thÆng d− s¶n xuÊt so víi møc yªu cÇu tiªu dïng
trong n−íc ®èi víi v¶i. Do ®ã, ThÕ giíi sÏ xuÊt khÈu 10.000 mÐt v¶i ®Ó nhËp khÈu ®−îc
t−¬ng øng 100 tÊn l−¬ng thùc. Qu¸ tr×nh th−¬ng m¹i quèc tÕ sÏ dÉn ®Õn ThÕ giíi tiªu
dïng ë møc 100 tÊn l−¬ng thùc vμ 10.000 mÐt v¶i ®−îc biÓu diÔn b»ng ®iÓm E' trªn m«
h×nh. Râ rμng møc tiªu dïng t¹i E' ®em l¹i møc phóc lîi cao h¬n so víi møc tiªu dïng t¹i
A'.
Th«ng qua m« h×nh, lîi Ých thu ®−îc tõ th−¬ng m¹i quèc tÕ ®· ®−îc thÓ hiÖn rÊt râ
nÐt. Tuy nhiªn, qui luËt lîi thÕ so s¸nh cæ ®iÓn cßn tån t¹i mét sè h¹n chÕ nh−: trong chi
phÝ s¶n xuÊt míi chØ tÝnh ®Õn yÕu tè lao ®éng, bá qua nhiÒu yÕu tè kh¸c nªn kh«ng thÓ
gi¶i thÝch ®−îc nguyªn nh©n x¸c ®¸ng cña t×nh tr¹ng n¨ng suÊt lao ®éng h¬n kÐm nhau
gi÷a c¸c n−íc; c¸c tÝnh to¸n vÉn cßn dùa trªn c¬ së hμng ®æi hμng chø ch−a dùa trªn c¨n
b¶n gi¸ quèc tÕ; Ricardo còng ch−a chØ ra ®−îc c¬ cÊu nhu cÇu tiªu dïng ë mçi quèc gia
cã ¶nh h−ëng lªn quan hÖ th−¬ng m¹i quèc tÕ nh− thÕ nμo, nªn kh«ng x¸c ®Þnh ®−îc gi¸
c¶ t−¬ng ®èi cña s¶n phÈm ®em trao ®æi gi÷a c¸c n−íc víi nhau. Nh÷ng h¹n chÕ nμy sÏ
®−îc gi¶i quyÕt bëi c¸c lý thuyÕt th−¬ng m¹i quèc tÕ hiÖn ®¹i ®−îc tr×nh bμy ë ch−¬ng
sau.
Mét c«ng cô kinh tÕ l−îng x¸c ®Þnh lîi thÕ so s¸nh c¸c hμng ho¸ cña c¸c quèc gia
hiÖn nay ®−îc sö dông kh¸ phæ biÕn ®ã lμ lîi thÕ so s¸nh biÓu hiÖn RCA ®−îc Balassa
®−a ra vμo n¨m 1960. Th«ng qua c¸c sè liÖu thèng kª thu thËp ®−îc vÒ gi¸ trÞ xuÊt khÈu
c¸c hμng ho¸ cña mét n−íc vμ cña thÕ giíi, ng−êi ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®−îc chØ sè RCA cho
tõng hμng ho¸ cña tõng n−íc. ChØ sè nμy cμng lín th× chøng tá hμng ho¸ cña n−íc x¸c
®Þnh cμng cã lîi thÕ so s¸nh trªn thÞ tr−êng thÕ giíi.

18 NTV - Khoa Kinh tÕ vμ Qu¶n lý