დანართი №2

სასწავლო კურსის სილაბუსი

სასწავლო კურსის ახალი ქართ უ ლ ი ენა 2

სახელწოდება
სასწავლო კურსის B114 07 01 1007
კოდი
სასწავლო კურსის ფაკულტეტი: ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა;
სტატუსი სწავლების საფეხური: უმაღლესი განათლების პირველი საფეხური/ბაკალავრიატი;
საგანმანათლებლო პროგრამა: ,,ქართული ფილოლოგია“;
სემესტრი: მეორე;
სტატუსი: სავალდებულო.
ავტორ(ებ)ი მამია ფაღავა - ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ჰუმანიტარულ
მეცნიერებათა ფაკულტეტის ქართული ფილოლოგიის დეპარტამენტის პროფესორი.
საკონტაქტო ინფორმაცია:
ტელეფონი: 599 - 38-06-26.
ელ. ფოსტა: mamia.fagava@bsu.edu.ge.
განმახორციელებე მზია ხახუტაიშვილი - ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის
ლი პირ(ებ)ი ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის ქართული ფილოლოგიის დეპარტამენტის
ასოცირებული პროფესორი.
საკონტაქტო ინფორმაცია:
ტელ: 597- 87-01- 41;
ელ. ფოსტა: mzia.khakhutaishvili@bsu.edu.ge
მაია კიკვაძე – ბათუმის შოთა რუსთაველის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ჰუმანიტარულ
მეცნიერებათა ფაკულტეტის ქართული ფილოლოგიის დეპარტამენტის პროფესორი.
ფილოლოგიის მეცნიერებათა კანდიდატი (დოქტორთან დათანაბრებული).
საკონტაქტო ინფორმაცია:
ტელეფონი: 574 728 248;
ელ. ფოსტა: maia.kikvadze@bsu.edu.ge
სასწავლო კურსის კურსის მიზანია სტუდენტებს გააცნოს ახალი ქართული ენის მორფოლოგია (სახელის
მიზანი მორფოლოგია). კურსი მოიცავს ახალი ქართული ენის მორფოლოგიის მთავარ საკითხებს,
კერძოდ: მორფოლოგიის საგანი, გრამატიკული კატეგორიის ცნება, აფიქსები, მეტყველების
ნაწილები, სახელის ბრუნვა და რიცხვი, ბრუნვათა სისტემა ქართულში...
კრედიტების ECTS კრედიტი: 5
რაოდენობა და
საათების საკონტაქტო - 45 სთ.:
განაწილება ა) ლექცია – 14 სთ. (I-XV კვირა);
სტუდენტის ბ) ჯგუფში მუშაობა – 28 სთ. (I-XV კვირა);
დატვირთვის გ) შუალედური გამოცდა - 1 სთ. (IX კვირა);
შესაბამისად დ) დასკვნითი გამოცდა - 2 სთ. (XVII-XX კვირა).

დამოუკიდებელი მუშაობა – 80 სთ.

1
 ა) მზადება ჯგუფში მუშაობისთვის – 50 სთ.;
ბ) მზადება შუალედური გამოცდისთვის – 10 სთ.;
გ) მზადება დასკვნითი გამოცდისთვის – 20 სთ.
დაშვების ახალი ქართული ენა 1
წინაპირობები
შინაარსი იხ. დანართი 2 1
სწავლება- ლექცია:
სწავლის მეთოდი  დემონსტრირება;
და შესაბამისი  თხრობა;
აქტივობები  საუბარი;
 ინდუქცია/დედუქცია/ანალიზი/სინთეზი.
ჯგუფში მუშაობა:
 ზეპირი გამოკითხვა;
პრაქტიკული მუშაობა:
 პრაქტიკული მეცადინეობის მეთოდი.
სტუდენტის საბოლოო შეფასება წარმოადგენს შუალედური შეფასებისა და დასკვნითი
შეფასების ჯამს:
1. შუალედური შეფასება - 60 ქულა:
1.1. მიმდინარე შეფასებები - 40 ქულა:
1.1.1. წერითი გამოკითხვები 20 ქულა
1.1.2. ზეპირი გამოკითხვები 20 ქულა
1.2. შუალედური გამოცდა - 20 ქულა;
2. დასკვნითი გამოცდა - 40 ქულა
შეფასების შეფასების
ქულათა შეფასების კომპონენტები
კომპონენტები და რაოდენობა შეფასება დრო
ჯამი და მეთოდები
მეთოდები (კვირა)
1. შუალედური შეფასება - 60 ქულა
1.1. მიმდინარე შეფასებები - 40 ქულა
ცოდნის
შეფასების 1.1.1. წერითი გამოკითხვები 20 ქულა
ფორმები, ა. წერითი დავალება 2 5 10 VI; XII ა. სტუდენტს ეძლევა ათი
კითხვა თეორიული
კომპონენტები, მასალიდან, თითოეული
მეთოდები და კვირა კითხვა ფასდება 0.5 ქულით
კრიტერიუმები (სულ 5 ქულა) და 1
წინადადება, რომელიც
ფასდება 5 ქულით (2.5 ქულა –
სწორადაა ამოცნობილი
წინადადებაში ყველა
მეტყველების ნაწილი; 2.5
ქულა– სწორადაა გარჩეული
წევრები მორფოლოგიურად).

ბ. საშინაო დავალება 2 5 10 V; XI სტუდენტს ეძლევა დავალება

კვირა მხატვრული ლიტერატურიდან
ამოიწეროს 5 წინადადება,
თითოეული წინადადებიდან
კი – ის მეტყველების ნაწილი,
რომელიც იქნა განხილული
ლექციაზე და გაარჩიოს
მორფოლოგიურად.
თითოეული მეტყველების
ნაწილის სრულყოფილი
ანალიზი ფასდება 1 ქულით.
1.1.2. ზეპირი გამოკითხვები 20 ქულა

2
ზეპირი გამოკითხვა 4 5 20 II-V; 5 ქულა – პასუხი სრულია;
საკითხი ზუსტად და
VII-VIII;
ამომწურავად არის
X-XI; გადმოცემული;
XII-XV ტერმინოლოგია დაცულია;
კვირა სტუდენტი ღრმად და საფუძვ-
ლიანად ფლობს სასწავლო
კურსით გათვალისწინებულ
განვლილ მასალას.
4 ქულა – პასუხი სრულია,
მაგრამ შეკვეცილია;
ტერმინოლოგიურად გა-
მართულია; საკითხი ამომწურა
ვად არის გადმოცემული.
არსებითი შეცდომა არ არის.
სტუდენტი კარგად ფლობს
სასწავლო კურსით გათვალისწ-
ინებულ განვლილ მასალას.
3 ქულა – პასუხი არასრულია;
საკითხი დამაკმაყოფილებლად
არის გადმოცემული;
ტერმინოლოგია ნაკლოვანია;
სტუდენტი ფლობს სასწავლო
კურსით გათვალისწინებულ
განვლილ მასალას, მაგრამ
აღინიშნება მცირეოდენი შეც-
დომები.
2 ქულა – პასუხი არასრულია;
ტერმინოლოგია მცდარია;
საკითხის შესაბამისი მასალა
გადმოცემუ ლია ნაწილობრივ;
სტუდენტს არასაკმარისად აქვს
ათვისებული სასწავლო
კურსით გათვალისწინებული
განვლილი მასალა. აღინიშნება
რამდენიმე არსებითი შეცდომა.
1 ქულა – პასუხი ნაკლოვანია;
ტერმინოლ ოგია არ არის გამო-
ყენებული. საკითხი ან არ არის
გადმოცემული, ან არსებითად
მცდარია.
0 ქულა – პასუხი არ არის.
1.2. შუალედური 1 20 20 IX შუალედური გამოცდა
გამოცდა კვირა ტარდება საგამოცდო
ცენტრში.
სტუდენტს ეძლევა 0,5-
ქულიანი 40 ტესტი.

2. დასკვნითი 1 40 40 XVI-XX დასკვნითი გამოცდა

გამოცდა კვირა ტარდება საგამოცდო
ცენტრში.
სტუდენტს ეძლევა 0,5-
ქულიანი 80 ტესტი/ ან
ტარდება
კომბინირებულად: 20
ქულა საგამოცდო
ცენტრში, სადაც
სტუდენტს ეძლევა 0,5-
ქულიანი 40 ტესტი და 20
ქულა - წერით.

3
 შუალედურ და დასკვნით გამოცდაზე დაშვების წინაპირობა:
 შუალედური შეფასების მინიმალური კომპეტენციის ზღვარი არის 21 ქულა, ხოლო
დასკვნითი გამოცდის მინიმალური კომპეტენციის ზღვარი 20 ქულა;
სტუდენტის საბოლოო შეფასება:
 სტუდენტს სასწავლო კურსი ათვისებულად ჩაეთვლება, თუ ის მიიღებს ერთ-ერთს
შემდეგი დადებითი შეფასებებიდან: ა) (A) ფრიადი - 91 ქულა და მეტი; ბ) (B) ძალიან
კარგი - 81-90 ქულა; გ) (C) კარგი - 71-80 ქულა; დ) (D) დამაკმაყოფილებელი - 61-70
ქულა; ე) (E) საკმარისი - 51-60 ქულა.
 უარყოფითი შეფასებებია: (FX) ვერ ჩააბარა - 41-50 ქულის მიღების შემთხვევაში
სტუდენტს უფლება ეძლევა დამატებით გამოცდაზე ერთხელ კიდევ გავიდეს. (F)
ჩაიჭრა - 40 ქულის ან ნაკლების მიღებისას სტუდენტს საგანი თავიდან აქვს შესასწავლი
სწავლის შედეგები ცოდნა და გაცნობიერება:
 აქვს ქართული ენის მორფოლოგიური სტრუქტურის საბაზისო ცოდნა, რომელიც
მოიცავს სახელის მორფოლოგიური კატეგორიების სისტემურ ცოდნას, ტექსტის
მორფოლოგიურ ანალიზს.
უნარები:
 ხსნის და გადმოსცემს ქართული ენის მორფოლოგიის საბაზისო საკითხებს.
განსაზღვრავს და პრაქტიკულად იყენებს ქართული ენის სტრუქტურულ კომპონენტებს.
 ერკვევა ტექსტის აღწერით მორფოლოგიურ ანალიზში, რომლის დროსაც გამოიყენებს
სასწავლო კურსში მიღებულ თეორიულ ცოდნას;
 ფლობს ქართული ენის მორფოლოგიის შესახებ გამოკვლევებისა და მონაცემთა
შეგროვება-დამუშავების, ინტერპრეტაციის, ახალი და უცნობი მასალის ანალიზის
უნარს შესაბამისი მეთოდების გამოყენებით.
ძირითადი 1. ჩიქობავა არნ., ქართული ენის ზოგადი დახასიათება. ქეგლ I, 1951; 2004; 2009.
ლიტერატურა 2. შანიძე ა., ქართული გრამატიკის საფუძვლები, თბ., 1973; 1980.
3. ახალი ქართული ენა - სალიტერატურო ენის მორფოლოგია, ზოგადი, სახელი. წიგნი 1,
თბ. 2016 (გიორგი გოგოლაშვილისა და ავთანდილ არაბულის რედაქციით)
დამხმარე 4. ჩიქობავა არნ., რატომ არის აუცილებელი ბრუნვათა რიგის შეცვლა ქართულში. კრებული
ლიტერატურა სახელის ბრუნების ისტორიისათვის ქართველურ ენებში, 1. 1956;
5. ჩიქობავა არნ., მიმართულებითი (გარდაქცევითი) ბრუნვის მნიშვნელობისა წარმოებისა
და ისტორიისათვის. კრებული სახელის ბრუნების ისტორიისათვის ქართველურ ენებში, 1.
1956;
6. ჩიქობავა არნ., სახელთა ბრუნების ისტორიიდან ქართულში: ფუძეუკვეცელ სახელთა
ნათესაობითისა და მოქმედებითის ფორმანტთა ისტორიისათვის. კრებული სახელის
ბრუნების ისტორი-ისათვის ქართველურ ენებში, 1. 1956;
7. ჩიქობავა არნ., ისტორიულად განსხვავებული ორი მორფოლოგიური ტიპისათვის
ქართულ ბრუნვათა შორის. კრებული სახელის ბრუნების ისტორიისათვის ქართველურ
ენებში, 1. 1956;
8. ჩიქობავა არნ., მრავლობითის სუფიქსთა გენეზისისათვის ქართულში. კრებული სახელის
ბრუნების ისტორიისათვის ქართველურ ენებში, 1. 1956;
9. თოფურია ვ., წოდებითი ბრუნვისათვის. კრებული სახელის ბრუნების ისტორიისათვის
ქართველურ ენებში, 1. 1956;
10. შანიძე ა., წოდებითი ფორმის ადგილისათვის გრამატიკაში. კრ.სახელის ბრუნების
ისტორიისათვის ქართველურ ენებში, 1. 1956;
11. შანიძე ა., წოდებითი ფორმის დაბოლოება (ა. შანიძის მოხსენების მიხედვით) კრებული
სახელის ბრუნების ისტორიისათვის ქართველურ ენებში, 1. 1956;
12. Дондуа К., К вопросу о родительном эмфатическом в древнелитературном Грузинском
языке. კრ.სახელის ბრუნების ისტორიისათვის ქართველურ ენებში, 1. 1956;
13. Дондуа К., О двух суффиксах множественности в грузинском. კრებული სახელის
ბრუნების ისტორიისათვის ქართველურ ენებში, 1. 1956;
14. შარაძენიძე თ., -თა სუფიქსიანი მრავლობითი მოქმედებითსა და ვითარებითს L

4
 ბრუნვებში. კრებული სახელის ბრუნების ისტორიისათვის ქართველურ ენებში, 1. 1956.
15. კვაჭაძე ლ., ქართული ენა, ნაწილი პირველი, 1981;
16. ჩიქობავა არნ., ერთი უცნობი თანდებული ახალ ქართულში. შრომები, III, 2010;
17. ჯანაშია ს., მსაზღვრელის შეთანხმება საზღვრულთან . კრ.სახელის ბრუნების ისტორიისათვის
ქართველურ ენებში, 1. 1956;
18. თოფურია ვ., ნანათესაობითარი მსაზღვრელის შეთანხმება საზღვრულთან. კრებული
სახელის ბრუნების ისტორიისათვის ქართველურ ენებში, 1. 1956;
19. თოფურია ვ., -მე, -ვე, -ღა, -ღაცა ნაწიაკიან სახელთა ბრუნება. კრ.სახელის ბრუნების
ისტორიისათვის ქართველურ ენებში, 1. 1956;
20. მარტიროსოვი არ., ნაცვალსახელი ქართველურ ენებში, თბ. 1964;
21. ჩიქობავა არნ., თანდებულიან ბრუნვათა საკითხისათვის ქართველურ ენებში. ქესს, 2,
1961.

დანართი №21
შინაარსი

საათების რაოდენობა

კვირა თემა
ლექ. პრაქ.

I სიტყვა. სიტყვა მორფოლოგიური თვალსაზრისით: ფორმაცვალებადი და 1 2

5
 ფორმაუცვლელი სიტყვები. გრამატიკული კატეგორიის რაობა.
II სიტყვის მორფოლოგიური შედგენილობა: ძირი, ფუძე და მორფემა (აფიქსი). 1 2
ქართული ენის, როგორც აგლუტინაციური ენის აფიქსთა ერთფუნქციანობა.
III აფიქსთა კლასიფიკაცია. აფიქსები ადგილმდებარეობისა და ფუნქციის
მიხედვით; პროდუქტული, არაპროდუქტული და უქმი აფიქსები 1 2
ქართულში.
IV მეტყველების ნაწილები. მეტყველების ნაწილთა კლასიფიკაციის საფუძველი
და მისი კრიტიკა. 1 2

V არსებითი სახელი. მისი მნიშვნელობა. არსებით სახელთა ჯგუფები შინაარსის

მიხედვით: ადამიანისა და არაადამიანის (ვინ და რა ჯგუფისა), სულიერთა და
უსულოთა, საკუთარი და საზოგადო, კონკრეტული და აბსტრაქტული,
1 2
კრებითი, ნივთიერებათა სახელები.
VI არსებით სახელთა ბრუნება. ბრუნვები და მათი ნიშნები. ბრუნვათა რიგი. 1 2
წოდებითი ბრუნვის საკითხისათვის ქართულში. ბრუნვის ნიშანთა გენეზისის
საკითხი. ბრუნვის ნიშანთა გავრცობა (ემფატიკური ხმოვანი). სახელის ფუძე.
რიცხვი. ორგვარი მრავლობითი და მათი ხმარება. რიცხვის ნიშანთა გენეზისის
საკითხები.
VII ბრუნების სახეები ფუძეთა მიხედვით, მათი დაყოფის საფუძველი.
თანხმოვანფუძიანი სახელები: ფუძეუკუმშველი და ფუძეკუმშვადი.
ბოლოხმოვნიანი სახელები: კვეცადი, კუმშვად-კვეცადი და უკვეცელი 1 2
სახელები. ადამიანის სახელისა და გვარის ბრუნება. მრავლობითი რიცხვის
უქონელი სახელები. თავისებურად ბრუნებადი არსებითი სახელები.
VIII თანდებულიანი ბრუნვები. -ვით თანდებული სახელობითთან; -ვით, -თან, -ზე,
-ში თანდებულები მიცემითთან; -თვის, -გან, -კენ, -ებრ, -თანავე
ნათესაობითთან; -ურთ, -გან, -დამ მოქმედებითთან; -მდე(-მდის) 1 2
ვითარებითთან; -გან თანდებულის გამოყენების საკითხი ნათესაობითთან და
მოქმედებითთან; ლოკალურ ბრუნვათა საკითხი; ნაწილაკიანი ბრუნვები.
IX შუალედური გამოცდა 1
X ზედსართავი სახელი. მისი მნიშვნელობა და ფუნქცია. არსებითი სახელის
გამოყენება ზედსართავის ფუნქციით (ადიექტივაცია) და ზედსართავისა
არსებითად (სუბსტანტივაცია). ვითარებითი (ატრიბუტული) და მიმართებითი 1 2
(ნაწარმოები) ზედსართავი სახელი. ხარისხის ფორმები. აღმატებითი და
ოდანაობითი ხარისხი. მათი წარმოება.
XI ზედსართავი სახელის ბრუნება ცალკე და არსებით სახელთან ერთად.
მსაზღვრელ-საზღვრულის ბრუნების ორი სახე: თანხმოვანფუძიანი (კარგი
საქმე) და ხმოვანფუძიანი მსაზღვრელი (პატარა ბავშვი). ინვერსიული რიგი
(საქმე კარგი, ბავშვი კარგი). ნათესაობითში დასმული მსაზღვრელის
1 2
(გენეტიური სახელის) ბრუნება პრეპოზიციური და პოსტპოზიციური
წყობისას.
XII რიცხვითი სახელი. მისი მნიშვნელობა. რაოდენობითი, რიგობითი და
წილობითი რიცხვითი სახელები. ქართული თვლის სისტემა. რიცხვითი
სახელის ბრუნება ცალკე და არსებითთან ერთად. არსებით სახელთა რიცხვის
საკითხი რაოდენობით რიცხვით სახელთან. ნაწილაკიანი რიცხვითი სახელი.
1 2
რთული რიცხვითი სახელის მართლწერა. რიგობითი რიცხვითი სახელების
დაწერა რომაული და არაბული ციფრებით.
XIII ნაცვალსახელი. მისი მნიშვნელობა და ფუნქცია. ნაცვალსახელთა ჯგუფები:
პირისა, ჩვენებითი, კითხვითი, კუთვნილებითი, კითხვით-კუთვნილებითი, 1 2
მიმართებითი, ურთიერთობითი.
XIV ნაცვალსახელი: განსაზღვრებითი, განუსაზღვრებითი, უარყოფითი.
ნაცვასახელთა შედგენილობა. ნაცვალსახელთა გენეზისის საკითხები.
1 2

6
 XV ნაცვალსახელთა ბრუნება. პირის, ჩვენებით და კითხვით ნაცვალსახელთა
ბრუნების თავისებურებანი. ნაწილაკიან ნაცვალსახელთა ბრუნება და მასთან 1 2
დაკავშირებული სადავო საკითხები.
XVI-XIX დასკვნითი გამოცდა 2

7
8