Sprawdzian 4.

Europa i Ameryka w XVII i XVIII wieku

Grupa A

........................................................................................................................................
imię i nazwisko

.................... ................ / 35 ....................

klasa liczba punktów ocena

Zadanie 1. (0–5)
Umieść w tabeli wszystkie litery od A do E tak, aby przyporządkować
wymienionym państwom i ich władcom odpowiednie informacje.

A. zmuszanie społeczeństwa do przyjmowania zachodniego stylu życia

B. zmniejszenie ciężarów feudalnych chłopom D. prowadzenie wojen z sąsiadami
C. budowa od podstaw floty wojennej E. zwiększenie liczby guberni

Kształtowanie się absolutyzmu w Europie

Rosja Rosja Prusy Austria
Piotra I Katarzyny II Fryderyka II Marii Teresy

………… ………… ………… …………

Zadanie 2. (0–2)
Przyjrzyj się mapie (na następnej stronie), a następnie wykonaj polecenia.
a) Zaznacz właściwy tytuł mapy. Wybierz jedną odpowiedź.

□ A. Kształtowanie się monarchii absolutnej we Francji w XVII w.

□ B. Anglia w okresie wojny domowej w XVII w.
□ C. Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych w XVIII w.
□ D. Francja w okresie rewolucji w XVIII w.
b) Wyjaśnij, jaka zmiana polityczna nastąpiła w wyniku tego konfliktu na obszarze
widocznym na mapie.

…………………………………………………………………………………………………………
Mapa do zadania 2.

Ilustracja do zadania 3.
Jean-Pierre Houël, Bastylia,
obraz z XVIII w.

Domena publiczna
Zadanie 3. (0–3)
Przyjrzyj się powyższej ilustracji, a następnie wykonaj polecenia.

a) Napisz, co się działo w państwie, gdy doszło do wydarzenia ukazanego na obrazie.

……………………………………………………………………………………………………………

b) Wymień dwie przyczyny, które doprowadziły do tego wydarzenia.

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 4. (0–3)
Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe. Wstaw znak X
w odpowiednich rubrykach tabeli.

Zdanie Prawda Fałsz

Oświeceniowy pogląd wyrażający wiarę w istnienie Boga, ale
i przekonanie, że nie ingeruje on w losy świata, to racjonalizm.
Wśród uczestników amerykańskiej wojny o niepodległość
znajdowali się Tadeusz Kościuszko i Kazimierz Pułaski.
Jednym z wydarzeń rewolucji francuskiej było przekształcenie
Francji w republikę.
Zadanie 5. (0–6)
Wykonaj polecenia.
a) Uzupełnij schemat.

WŁADZA W PAŃSTWIE

………………………… ………………………… sądownicza

(np. król, rząd) (np. …………………………) (np. ……………………)

b) Skreśl nieprawdziwe informacje.

Schemat odnosi się do idei określanej jako trójpodział władzy / umowa społeczna.
Powstała ona w epoce baroku / oświecenia, a jej autorem był Monteskiusz / Jan Jakub
Rousseau.

c) Wyjaśnij, na czym polegała wyjątkowość tej idei. Podaj jeden argument.

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 6. (0–4)
Ustal, jaka cyfra spośród zaznaczonych na osi czasu odpowiada podanym niżej
wydarzeniom. Przy każdym wydarzeniu napisz właściwą cyfrę (1–4).

A. uchwalenie Deklaracji praw człowieka i obywatela – ……

B. wybuch amerykańskiej wojny o niepodległość – ……

C. odwołanie edyktu nantejskiego – ……

D. początek rewolucji angielskiej – ……

Zadanie 7. (0–3)
Przeczytaj tekst źródłowy, a następnie uzupełnij zdania, wpisując odpowiednie
litery (A, B lub C).

Niezwłocznie po ogłoszeniu niniejszego dekretu wszystkie osoby podejrzane znajdujące

się na terytorium Republiki, a pozostające […] na wolności, zostaną aresztowane.
2. Za podejrzanych uważa się: 1) wszystkich, którzy przez swoje postepowanie […]
okazali się stronnikami tyranii czy feudalizmu albo też nieprzyjaciółmi wolności;
2) wszystkich, którzy nie będą w stanie wykazać […] swoich źródeł dochodu […];
5) wszystkich pochodzących z byłego stanu szlacheckiego, tj. mężów, żony, ojców, matki,
synów, córki, braci, siostry i agentów osób przebywających na emigracji, którzy nie
okazali stale swego przywiązania do rewolucji.
Wiek XVI–XVIII w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, s. 502–503

Powyższy dokument powstał w okresie (7.1.) …… .

Państwem rządzili wówczas (7.2.) …… na czele.

Na mocy tego dokumentu doszło do wydarzeń określanych jako (7.3.) …… .

7.1. A. rewolucji angielskiej B. rewolucji francuskiej C. wojny o niepodległość

7.2. A. jakobini z Maksymilianem Robespierre’em
B. filozofowie oświecenia z Wolterem
C. purytanie z Oliverem Cromwellem
7.3. A. chwalebna rewolucja B. wielka trwoga C. wielki terror

Zadanie 8. (0–4)
Przeanalizuj widoczne źródło, a następnie scharakteryzuj sytuację społeczną we
Francji w przededniu wybuchu rewolucji w XVIII w.

………………………………………………………………
Domena publiczna

………………………………………………………………

………………………………………………………………

………………………………………………………………

………………………………………………………………

………………………………………………………………

………………………………………………………………

………………………………………………………………

Francuska karykatura z 1789 r.

Zadanie 9. (0–3)
Dopasuj do opisów właściwy system polityczny spośród niżej podanych. Wpisz
w wykropkowanych miejscach litery wybrane spośród A–D.

1. Ustrój polityczny ukształtowany w wyniku rywalizacji między królem i parlamentem.

W wyniku wieloletnich walk doszło ostatecznie do ograniczenia władzy monarchy na rzecz
reprezentacji społeczeństwa.

2. Ustrój polityczny ukształtowany w wyniku działań pierwszego ministra dążącego do

wzmocnienia władzy królewskiej tak, aby król mógł ją sprawować samodzielnie, bez rządu i
parlamentu.

3. Ustrój polityczny, w którym władca sprawował władzę samodzielnie, jednak pod wpływem
obowiązujących w XVIII w. idei starał się zapewnić mieszkańcom oświatę i dobrobyt.

A. absolutyzm
B. demokracja
C. oświecony absolutyzm
D. monarchia parlamentarna

1 – ……… 2 – ……… 3 – ………

Zadanie 10. (0–2)

Napisz, kogo dotyczą poniższe opisy.

a) Król Francji od 1643 do 1715 r. W okresie jego rządów w państwie zapanował ustrój
absolutny.

………………………………………………………………

b) Amerykański generał i polityk, jeden z ojców założycieli Stanów Zjednoczonych. Pierwszy

prezydent tego państwa.

………………………………………………………………
 Sprawdzian 4.
Europa i Ameryka w XVII i XVIII wieku

Grupa B

........................................................................................................................................
imię i nazwisko

.................... ................ / 35 ....................

klasa liczba punktów ocena

Zadanie 1. (0–5)
Umieść w tabeli wszystkie litery od A do E tak, aby przyporządkować wymienionym
państwom i ich władcom odpowiednie informacje.

A. prowadzenie wojen z sąsiadami

B. założenie Akademii Nauk i licznych szkół
C. zmniejszenie ciężarów feudalnych chłopom
D. wprowadzenie wolności osobistej dla chłopów
E. podporządkowanie Kościoła katolickiego władzy państwowej

Kształtowanie się absolutyzmu w Europie

Rosja Prusy Austria Austria
Piotra I Fryderyka II Marii Teresy Józefa II

………… ………… ………… …………

Zadanie 2. (0–2)
Przyjrzyj się mapie (na następnej stronie), a następnie wykonaj polecenia.

a) Zaznacz właściwy tytuł mapy. Wybierz jedną prawidłową odpowiedź.

□ A. Kształtowanie się monarchii absolutnej we Francji w XVII w.

□ B. Wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych w XVIII w.
□ C. Anglia w okresie wojny domowej w XVII w.
□ D. Francja w okresie rewolucji w XVIII w.
b) Wyjaśnij, jaka zmiana polityczna nastąpiła w wyniku tego konfliktu na obszarze widocznym
na mapie.
…………………………………………………………………………………………………………………
Mapa do zadania 2. Ilustracja do zadania 3.
Giorgio Vasari, Noc św.
Bartłomieja, obraz z XVI w.
(fragment)

Domena publiczna
Zadanie 3. (0–3)
Przyjrzyj się powyższej ilustracji, a następnie wykonaj polecenia.

a) Napisz, co się działo w państwie, gdy doszło do wydarzenia ukazanego na obrazie.

.…………………………………………………………………………………………………………………

b) Podaj dwie informacje na temat treści dokumentu, który zakończył to wydarzenie.

.…………………………………………………………………………………………………………………

.…………………………………………………………………………………………………………………

Zadanie 4. (0–3)
Oceń, czy poniższe zdania są prawdziwe czy fałszywe. Wstaw znak X w odpowiednich
rubrykach tabeli.

Zdanie Prawda Fałsz

Racjonalizm to jedna z idei politycznych powstałych w okresie
oświecenia.
Na mocy konstytucji USA w państwie tym ukształtował się system
władzy określany jako absolutyzm oświecony.
Zburzenie Bastylii było jednym z wydarzeń należących do rewolucji
francuskiej.
Zadanie 5. (0–6)
Wykonaj polecenia.
a) Uzupełnij schemat.

WŁADZA W PAŃSTWIE

………………………… ………………………… sądownicza

(np. król, rząd) (np. …………………………) (np. ……………………)

b) Skreśl nieprawdziwe informacje.

Schemat odnosi się do idei określanej jako umowa społeczna / trójpodział władzy.
Powstała ona w epoce oświecenia / baroku, a jej autorem był Jan Jakub Rousseau /
Monteskiusz.

b) Wyjaśnij, na czym polegała wyjątkowość tej idei. Podaj jeden argument.

………………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………

Zadanie 6. (0–4)
Ustal, jaka cyfra spośród zaznaczonych na osi czasu odpowiada podanym niżej
wydarzeniom. Przy każdym wydarzeniu napisz właściwą cyfrę (1–4).

A. tzw. „bostońska herbatka” – ……

B. uchwalenie Deklaracji praw – ……

C. wielki terror we Francji – ……

D. początek rewolucji angielskiej – ……

Zadanie 7. (0–3)
Przeczytaj tekst źródłowy, a następnie uzupełnij zdania, wpisując odpowiednie
litery (A, B lub C).

Art. 1. Ludzie rodzą się i pozostają wolni i równi z punktu widzenia prawa. […]
Art. 3. Źródło wszelkiego zwierzchnictwa spoczywa całkowicie w Narodzie. Żadne ciało, żadna
jednostka nie może wykonywać władzy, która nie pochodziłaby wyraźnie od Narodu.
Art. 4. Wolność polega na czynieniu tego wszystkiego, co nie szkodzi drugiemu. […]
Art. 11. Swobodna wymiana myśli i poglądów jest jednym z najcenniejszych praw człowieka.
Każdy obywatel ma więc wolność słowa, pisma i druku.
Wiek XVI–XVIII w źródłach, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard,
Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1997, s. 488–489

Powyższy dokument powstał w okresie (7.1.) …… .

Ma on ogromne znaczenie, gdyż jest pierwszym dokumentem w dziejach, który (7.2.) …… .

Jeden z zacytowanych artykułów odnosi się do oświeceniowej idei określanej jako (7.3.) …… .

7.1. A. wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych

B. rewolucji angielskiej
C. rewolucji francuskiej
7.2. A. określił ustrój i organizację władzy w państwie
B. wprowadził pojęcie praw człowieka
C. doprowadził do zniesienia niewolnictwa
7.3. A. umowa społeczna B. trójpodział władzy C. racjonalizm

Zadanie 8. (0–4)
Przeanalizuj ilustrację, a następnie scharakteryzuj
okres rewolucji francuskiej, do którego się odnosi.

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………

……………………………………………………………………
Domena publiczna

……………………………………………………………………

Robespierre po ścięciu wszystkich Francuzów

gilotynuje kata. Rysunek satyryczny z 1794 r.
Zadanie 9. (0–3)
Dopasuj do opisów właściwy system polityczny spośród niżej podanych. Wpisz
w wykropkowanych miejscach litery wybrane spośród A–D.

1. Ustrój polityczny ukształtowany w wyniku działań pierwszego ministra dążącego do

wzmocnienia władzy królewskiej tak, aby król mógł ją sprawować samodzielnie, bez rządu i
parlamentu.
2. Ustrój polityczny, w którym władca sprawował władzę samodzielnie, jednak pod wpływem
obowiązujących w XVIII w. idei starał się zapewnić mieszkańcom oświatę i dobrobyt.
3. Ustrój polityczny ukształtowany w wyniku rywalizacji między królem i parlamentem.
W wyniku wieloletnich walk doszło ostatecznie do ograniczenia władzy monarchy na rzecz
reprezentacji społeczeństwa.

A. absolutyzm
B. monarchia parlamentarna
C. oświecony absolutyzm
D. demokracja

1 – ……… 2 – ……… 3 – ………

Zadanie 10. (0–2)

Napisz, kogo dotyczą poniższe opisy.

a) Angielski polityk i dowódca wojskowy. Dowódca Armii Nowego Wzoru i jako lord protektor
przywódca republiki angielskiej.

………………………………………………………………

b) Francuski pisarz, filozof i historyk, autor powiastek filozoficznych. Przez całe życie walczył
z Kościołem.

………………………………………………………………
 Klucz odpowiedzi i schemat oceniania
Sprawdzian 4.
Europa i Ameryka w XVII i XVIII wieku

Numer Schemat
Grupa A Grupa B
zadania punktowania
Rosja Piotra I – A, C Rosja Piotra I – B 5 punktów
Rosja Katarzyny II – E Prusy Fryderyka II – A
1.
Prusy Fryderyka II – D Austria Marii Teresy – C
Austria Marii Teresy – B Austria Józefa II – D, E
a) B a) B a) 1 punkt
b) Przykładowa odpowiedź: b) Przykładowa odpowiedź: b) 1 punkt
2.
Anglia przekształciła się w monarchię Doszło do powstania nowego państwa –
parlamentarną. USA.
a) rewolucja francuska a) wojny religijne we Francji a) 1 punkt
b) Przykładowa odpowiedź: b) Przykładowa odpowiedź: b) 2 punkty
Dążenie społeczeństwa francuskiego (stanu Zapewnienie hugenotom ograniczonej
3. trzeciego) do obalenia absolutyzmu. wolności wyznania. Umożliwienie im
Pogłoski, że sprowadzani do Paryża przez obejmowania urzędów państwowych
Ludwika XVI żołnierze mają dokonać rzezi i zakładania szkół, przekazanie w ich ręce
mieszkańców. stu „miejsc bezpieczeństwa”.
4. F, P, P F, F, P 3 punkty
a) wykonawcza (np. król, rząd) a) wykonawcza (np. król, rząd) a) 2 punkty za
ustawodawcza/prawodawcza ustawodawcza/prawodawcza poprawnie
(np. parlament) (np. parlament) uzupełniony
sądownicza (np. sąd lub trybunał) sądownicza (np. sąd lub trybunał) schemat,
b) trójpodział władzy / umowa społeczna b) umowa społeczna / trójpodział władzy 1 punkt za
baroku / oświecenia oświecenia / baroku poprawne
Monteskiusz / Jan Jakub Rousseau Jan Jakub Rousseau / Monteskiusz uzupełnienie
5. minimum
c) Przykładowa odpowiedź: c) Przykładowa odpowiedź:
trzech luk,
Dzięki tej idei doszło do rozdzielenia Dzięki tej idei doszło do rozdzielenia
władzy absolutnej na trzy niezależne od władzy absolutnej na trzy niezależne od 0 punktów za
uzupełnienie
siebie i wzajemnie się kontrolujące władze. siebie i wzajemnie się kontrolujące władze.
do dwóch luk
Uwaga. Należy uznać każdą merytorycznie Uwaga. Należy uznać każdą
b) 3 punkty
poprawną odpowiedź. merytorycznie poprawną odpowiedź.
c) 1 punkt
A–4 A–3 4 punkty
B–3 B–2
6.
C–2 C–4
D–1 D–1
7.1. B 7.1. C 3 punkty
7. 7.2. A 7.2. B
7.3. C 7.3. A
W odpowiedzi uczeń powinien zwrócić W odpowiedzi uczeń powinien zwrócić 4 punkty
uwagę na: uwagę na:
a) podział społeczeństwa na stany a) okres rewolucji francuskiej, którego
(wymienić je), dotyczy karykatura (rządy jakobinów
8. b) nierówności między poszczególnymi w okresie istnienia republiki),
stanami wynikające z przywilejów warstw b) charakter tych rządów polegający na
wyższych i obowiązków nałożonych na fizycznej likwidacji przeciwników tej
stan trzeci. grupy, a także przeciwników republiki
francuskiej.
9. 1 – D, 2 – A, 3 – C 1 – A, 2 – C, 3 – B 3 punkty
a) Ludwik XIV a) Oliver Cromwell a) 1 punkt
10.
b) Jerzy Waszyngton b) Wolter b) 1 punkt
Łącznie
35 punktów