WPROWADZENIE DO MAKROEKONOMII

Czynniki produkcji
ziemia: grunty, zasoby naturalne
praca
kapitał: dobra trwałe np. maszyny, budynki
organizacja: przedsiębiorczość, czas, informacja
Rzadkość czynników produkcji.
Zasoby są wykorzystywane do wytwarzania dóbr. Dobra, towar, usługi służą do zaspakajania potrzeb.
Zasoby są ograniczone, a potrzeby nieograniczone.
Podejście normatywne i pozytywne w ekonomii.
Pozytywne zajmuje się opisywaniem stanu rzeczy. Jak jest? Stopa inflacji wynosi 16%
Normatywne to sądy wartościujące, ocena stanu rzecz. Jak być powinno? Co jest dobre a co złe? Stopa
inflacji powinna wynosić 3%
Makroekonomia a mikroekonomia.
Mikroekonomia bada poszczególne rynki, zachowania przedsiębiorstw, gospodarstw domowych
Makroekonomia bada zachowania gospodarki traktowanej jako całość. Przedmiot zainteresowań
makro to np. PKB, inflacja, bezrobocie
Cele i narzędzia makroekonomii.
Cele:
wysoki, rosnący poziom produkcji
wysoki poziom zatrudnienia, niski poziom bezrobocia
stabilny poziom cen
stabilny kurs waluty, zbilansowanie exportu i importu
Narzędzia:
polityka fiskalna (rządu)
polityka monetarna (pieniężna, banku centralnego)
polityka dochodów (bezpośrednia kontrola cen i płac)
polityka w zakresie handlu zagranicznego (polityka kursowa)
Model graficzny AD-AS.

2. RACHUNEK DOCHODU NARODOWEGO

Ruch okrężny produkcji i przychodów.
Odpływy:
oszczędności
podatki
import
Dopływy
inwestycje
wydatki państwowe
eksport
Wartość dodana i produkcja finalna.
Produkcja finalna = Produkcja Globalna - Zużycie pośrednie
Produkcja globalna to wartość całej produkcji wytworzonej w danej gospodarce w ciągu roku
Zużycie pośrednie to wartość nabytych przez przedsiębiorstwa od kontrahentów materiałów,
surowców i półproduktów, które w kolejnych procesach produkcji stanowią nakład (materiałowy)
PKB, PNB, PNN, DN.
PKB
Metoda wydatkowa
PKB = C + I + G + nX
Metoda dochodowa
PKB = dochody z pracy + dochody z kapitału + dochody państwa + amortyzacja

PNB = PKB + dochody netto z tytułu własności za granicą

PNN = PNB – amortyzacja
DN = PNN – podatki pośrednie
Ceny a pomiar rezultatów gospodarowania.
Zwiększając wydatki zwiększa się produkcja.
Wielkości nominalne i realne, deflator PKB. 

D = PKB nominalne/PKB realne x 100%

3. KONSUMPCJA I INWESTYCJE. KEYNESOWSKI MODEL RÓWNOWAGI

Prosta funkcja konsumpcji i oszczędności.

Założenia prostego modelu mnożnikowego.

• model zakłada, że możliwe jest funkcjonowanie gospodarki, której produkcja faktyczna jest niższa
od potencjalnej
• zakładamy sztywność́ płac i cen (nie ulegają̨ zmianom)
• przy istniejącym poziomie płac i cen istnieją̨ niewykorzystane moce wytwórcze (np.
istnieją̨ osoby bezrobotne, które chciałyby podjąć́ pracę), zatem po stronie podażowej
nie istnieją̨ czynniki ograniczające produkcję
• czynniki ograniczające produkcję leżą po stronie popytu

Prosty model równowagi: planowane inwestycje a planowane oszczędności.

Przeciętna skłonność do oszczędzania i przeciętna skłonność do konsumpcji:

Keynes wprowadził pojęcie „przeciętna skłonność́ do konsumpcji":

przez którą rozumie stosunek przeciętnej konsumpcji do przeci ętnego dochodu. Według niego,
krańcowa skłonność́ do konsumpcji maleje w miarę̨ wzrostu dochodu na skutek preferencji do
oszczędzania. Wydatki konsumpcyjne są zależne od dochodów, a krańcowa skłonność́ do konsumpcji
była mniejsza od jedności oraz mniejsza od przeci ętnej skłonno ści do konsumpcji, co oznaczało, że
procentowy udział oszczędności wzrastał wraz z dochodem.

Inne ujęcie równowagi: popyt globalny a faktyczna produkcja:

Równowaga krótkookresowa na rynku dóbr - istnieje, gdy popyt globalny jest równy faktycznie
wytworzonej produkcji. Graficznie wyznacza ją punkt przecięcia krzywej popytu globalnego z linią
45°, która jest zbiorem wszystkich punktów, gdzie produkcja jest równa zamierzonym wydatkom.

Krańcowa skłonność do oszczędzania:

Parametr opisujący, jaką część przyrostu dochodu do dyspozycji gospodarstwo domowe jest skłonne
przeznaczyć na zwiększenie oszczędności.
Wzrost dochodu do dyspozycji gospodarstwa domowego o 10 zł spowoduje zwiększenie konsumpcji w
tym gospodarstwie o 8 zł (pozostałe 2 zł zasili oszczędności).
Krańcowa skłonność do konsumpcji:
Wyrażona w procentach wszelka część zmiany dochodu, którą gospodarstwa domowe przeznaczają na
zwiększenie wydatków konsumpcyjnych.
Na przykład
0,75% przyrostu dochodu naturalnego przeznaczono na zwiększenie konsumpcji. Jeżeli dochód
wzrośnie o 1 zł to konsumpcja wzrośnie o 75 groszy.
0,25% przyrostu dochodu naturalnego przeznaczono na zwiększenie oszczędności. Jeżeli dochód
wzrośnie o 1 zł to oszczędności wzrosną o 25 groszy.

4. BUDŻET PAŃSTWA I DŁUG PUBLICZNY

Składniki budżetu państwa: dochody i wydatki.
Dochody
1) dochody podatkowe
2) dochody niepodatkowe
3) środki z UE i z innych źródeł niepodlegające zwrotowi
Wydatki
1) funkcjonowanie organów władzy publicznej, w tym organów administracji rządowej, organów
kontroli i ochrony prawa oraz sądów i trybunałów;
2) zadania wykonywane przez administrację rządową;
3) subwencje ogólne dla jednostek samorządu terytorialnego;
4) dotacje dla jednostek samorządu terytorialnego;
5) wpłaty do budżetu Unii Europejskiej, zwane dalej "środkami własnymi Unii Europejskiej";
6) subwencje dla partii politycznych;
7) dotacje na zadania określone odrębnymi ustawami;
8) obsługę długu publicznego;
9) wkład krajowy na realizację programów finansowanych z udziałem środków europejskich lub
środków
Sektor finansów publicznych
NFZ, ZUS, FUS, KRUS
4 podatki dostarczające najwięcej dochodu do polskiego budżetu państwa
VAT, AKCYZA, PIT, CIT
Deficyt budżetowy i źródła jego finansowania.
1) deficyty rzeczywiste – będące faktyczną różnicą pomiędzy wydatkami i dochodami w danym
okresie rozliczeniowym
2) deficyty strukturalne – będące wartościami hipotetycznymi, powstającymi w warunkach, gdy
dochody i wydatki realizowane są przy pełnym wykorzystaniu zdolności wytwórczych gospodarki
3) deficyty cykliczne – będące rezultatem wpływu cyklu koniunkturalnego (recesji bądź ożywienia) na
dochody i wydatki budżetowe w warunkach, gdy gospodarka nie funkcjonuje przy pełnym
wykorzystaniu czynników wytwórczych. Z reguły są rezultatem stosowania automatycznych
stabilizatorów koniunktury.
Źródła finansowania deficytu budżetowego
1) nadwyżki budżetowe z lat ubiegłych,
2) pożyczki,
3) kredyty bankowe,
4) emisja papierów wartościowych
5) emisja pieniądza.
Dług publiczny
Dług publiczny jest wskaźnikiem zadłużenia sektora finansów publicznych określającym wysokość
zobowiązań zaciągniętych przez poszczególne jednostki sektora na rynku finansowym (w tym
bankowym).
Aktualny budżet Polski
W okresie styczeń – październik 2022 r. dochody budżetu państwa wyniosły 425,9 mld zł

5. POLITYKA BUDŻETOWA
Rola aktywnej (dyskrecjonalnej) polityki budżetowej (fiskalnej).
Polityka dyskrecjonalna
polega na manipulowaniu dochodami i wydatkami budżetowymi
Ekspansywna i restrykcyjna polityka budżetowa.
Ekspansywna
oznacza zwiększenie podaży pieniądza
zwiększanie wydatków budżetowych przy utrzymaniu obowiązujących stawek podatkowych lub ich
zmniejszaniu
Restrykcyjna
oznacza zmniejszenie podaży pieniądza
polega na zmniejszaniu wydatków budżetowych przy utrzymywaniu stawek podatkowych lub ich
zmniejszaniu
Dług publiczny i deficyt budżetowy a charakter polityki fiskalnej
Im wyższa wartość długu publicznego, tym bardziej wzrasta prawdopodobieństwo wystąpienia
kryzysu w finansach państwowych. Rosnące bezrobocie, spadek PKB oraz niższe wynagrodzenia
Deficyt budżetowy to nadwyżka wydatków nad dochodami państwa
Koncepcja budżetu pełnego zatrudnienia.
poziom zatrudnienia, w którym wielkość podaży pracy i popytu na tę pracę są sobie równe przy
określonej stawce płacy.
Deficyt rzeczywisty, strukturalny i cykliczny. Krzywa Laffera.

Automatyczne stabilizatory koniunktury

6. PIENIĄDZ I BANKOWOŚĆ KOMERCYJNA

Ewolucja pieniądza. Pieniądz jego formy i funkcje.
Pieniądz to powszechnie akceptowany środek wymiany
Funkcje
miernik wartości
środek cyrkulacji
środek płatniczy
środek tezauryzacji
Zasoby pieniądza i ich miary
(baza monetarna, M1, M2, M3).
Miary podaży pieniądza

Rodzaje popytu na pieniądz.

transakcyjny
utrzymywanie pieniądza w celu finansowania transakcji (zakupu dóbr i usług, materiałów, maszyn i
urządzeń)
przezornościowy
utrzymywanie pieniądza dla pokrycia nieprzewidzianych wydatków (finansowanie nieoczekiwanych
zakupów lub zakupów okazyjnych)
spekulacyjny
utrzymywanie pieniądza w celu dokonywania zakupów spekulacyjnych na giełdzie (finansowanych
zakupów obligacji i akcji w najkorzystniejszym momencie)
Rezerwa obowiązkowa
to część wkładów depozytowych, jaką na mocy decyzji banku centralnego każdy bank komercyjny
musi utrzymywać w postaci gotówkowej w skarbcu lub na rachunku w banku centralnym
Proces kreacji pieniądza, mnożnik

Współczesny system bankowy

W Polsce struktura systemu bankowego jest dwuszczeblowa. Kształtują ją bank centralny, czyli
Narodowy Bank Polski (NBP), a także banki komercyjne. Oprócz tego, do składników systemu
bankowego w Polsce zaliczamy Komisję Nadzoru Finansowego (KNF), a także Bankowy Fundusz
Gwarancyjny (BFG).

7. BANK CENTRALNY I POLITYKA PIENIĘŻNA

Istota i funkcje banku centralnego.
Polityka pieniężna/monetarna
manipulowanie podażą pieniądza przez Bank Centralny
Istota
Jego głównym zadaniem jest zagwarantowanie równowagi pieniężnej w gospodarce. Jest to inaczej
prymat antyinflacyjny, czyli dbałość o stabilny poziom cen w wyniku kontroli podaży pieniądza na
rynku. Bank centralny jest stabilizatorem systemu bankowego oraz odpowiada za zapewnienie jak
największego bezpieczeństwa rynku pieniężnego.
Funkcje:
Manipuluje podażą pieniądza
ochrona siły nabywczej waluty krajowej
obsługa bankowa rządu
klarowanie czeków
emisja pieniądza
gwarantowanie depozytów
Narzędzia realizacji polityki pieniężnej.
System rezerwy obowiązkowej
Operacje rynku otwartego
Stopa procentowa NBP Operacje depozytowo- kredytowe
Rodzaje polityki pieniężnej (monetarnej).
Ekspansywna
Ekspansywna polityka monetarna zmierza do zwiększenia podaży pieniądza. Ekspansywna polityka
pieniężna polega zatem na obniżaniu stóp procentowych, obniżeniu wskaźnika rezerw
obowiązkowych i zakupie papierów wartościowych. Jest to polityka antyinflacyjna
Restrykcyjna
Restrykcyjna polityka monetarna zaś zmierza do obniżenia podaży pieniądza i wzrostu bezrobocia.
Polega ona zaś na podwyżce stóp procentowych, podwyższeniu wskaźnika rezerw obowiązkowych, a
także sprzedaży lub emisji papierów wartościowych. Dąży do stabilizacji cen oraz niskiej inflacji.
Kontrola podaży pieniądza
określanie poziomu podstawowych stóp procentowych,
stopy rezerwy obowiązkowej
operacje otwartego rynku (handel papierami wartościowymi prowadzony pomiędzy bankiem
centralnym a bankami komercyjnymi oraz innymi przedsiębiorcami).
Równanie obiegu pieniądza (Fishera).
ilościowa teoria pieniądza
MV = PT (gdzie: M − nominalna ilość pieniądza w obiegu, V − szybkość krążenia pieniądza, P –
poziom cen, T – ilość transakcji, rozmiar handlu).
Działalność NBP
NBP analizuje gospodarkę, sytuację ekonomiczną przedsiębiorstw, sytuację banków i innych
instytucji finansowych oraz tworzy dane statystyczne dotyczące pieniądza.
Kredyty
refinansowany źródło zasilania banków w pieniądz, obecnie służy głównie do finansowania
inwestycji centralnych
redyskontowany związany z obrotem wekslowym, polega na przyjmowaniu weksli handlowych do
redyskonta
lombardowy udzielany pod zastaw bonów skarbowych i obligacji rządowych
8. ZATRUDNIENIE I BEZROBOCIE
Siła robocza jako czynnik produkcji
wraz ze spadkiem siły roboczej spada poziom produkcji
Czynniki określające popyt na siłę roboczą i jej podaż.
koszty
wydajność pracy
zapotrzebowanie na dobra i usługi
Pojęcie bezrobocia
Liczba osób zarejestrowanych jako poszukujące pracy i jednocześnie niezatrudnionych
Społeczne i ekonomiczne konsekwencje bezrobocia.
Ekonomiczne
Rozwój szarej strefy
Deficyt budżetowy
Zmniejszenie wpływów do budżetu państwa
Spowolnienie gospodarki krajowej
Społeczne
Większa liczb rozwodów
Społeczna izolacja
Konflikty
Duże koszty świadczeń socjalnych
Niewykorzystane zdolności do pracy
Poczucie zagrożenia
Pomiar bezrobocia
stosunek liczby osób pozostających bez pracy do ogólnej liczby osób aktywnych zawodowo.
Rodzaje bezrobocia
bezrobocie strukturalne – powstaje w wyniku braku równowagi pomiędzy popytem na pracę a jej
podażą
bezrobocie koniunkturalne (cykliczne) – ma ono charakter zmienny. Ten rodzaj bezrobocia jest
zależny od cykli gospodarczych
bezrobocie frykcyjne/naturalne – jest to zjawisko mające charakter przejściowy i zmienny. Wynika
ono z przyczyn naturalnych, takich jak zmiana oczekiwań pracownika wobec pracy czy pracodawców,
miejsca zamieszkania czy kwalifikacji.
bezrobocia przymusowego – w którym to przypadku występuje grupa ludzi chętnych i gotowych do
podjęcia się pracy zarobkowej, jednak z różnych przyczyn przez dłuższy czas nie są oni wstanie
znaleźć miejsca pracy; 
bezrobocia dobrowolnego – w tym przypadku mowa o osobach zdolnych do pracy, jednak
niechętnych do jej podjęcia
Naturalna stopa bezrobocia
poziom bezrobocia występujący w gospodarce, gdy rynek znajduje się w stanie równowagi
sumę bezrobocia frykcyjnego i strukturalnego
Prawo Okuna.
prawo głoszące, że wraz ze wzrostem bezrobocia przymusowego spada PKB
Prawo Okuna zazwyczaj wynosi 2 czy 2,5 czasem 3.
Oszacowano dla pewnego kraju naturalną stopę bezrobocia = 4%, a rzeczywistą = 9%. Ile wynosi luka
PKB:
-3*(9-4) =-15%

9. INFLACJA

Inflacja, deflacja, dezinflacja.

Inflacja Wzrost ogólnego poziomu cen w pewnym okresie, spadek siły nabywczej pieniądza
Deflacja Spadek przeciętnego poziomu cen w gospodarce, wzrost siły nabywczej pieniądza
Dezinflacja obniżanie stopy inflacji, czyli wolniejszy wzrost cen
Indeks cen dóbr konsumpcyjnych i inne wskaźniki inflacji
CPI (consumer price index) to wskaźnik zmiany cen towarów i usług konsumpcyjnych, stanowiący
zarazem najpopularniejszy wskaźnik inflacji i deflacji, obliczany na podstawie średniej ważonej cen
towarów i usług nabywanych przez przeciętne gospodarstwo domowe.
Odmiany inflacji
Inflacja nabywców
planowane wydatki wzrastają szybciej niż wielkość produkcji
Inflacja dostawców
cena jednego lub kilku zasobów ulega zwiększeniu, lub jak są nałożone ograniczenia na podaż
jednego lub kilku zasobów
Inflacja strukturalna
producenci nie są w stanie nadążyć za zmianami struktury popytu, pojawiają się niedobory
pożądanych produktów
Przyczyny inflacji
wzrostu cen surowców, paliw, energii czy gazu, a także dodruku pieniądza
Inflacja a podział dochodów.
Makroekonomiczne konsekwencje inflacji.
spadek siły nabywczej pieniądza oraz wzrost nierówności między biedniejszymi i bogatymi
 spadek wartości niezabezpieczonych oszczędności (pieniądze w tzw. ... 
 brak stabilności w prowadzeniu działalności gospodarczej,
 naciski pracowników na wzrost płac,
 spadek wartości i zaufania do pieniądza,
 rozbieżność pomiędzy planowanymi a rzeczywistymi zyskami,
 wyższe dochody nominalne,

Inflacja a bezrobocie spór wokół krzywej Phillipsa

Inflacja w Polsce w latach 1989-2021

10. NIEWIDZIALNA RĘKA RYNKU KLASYCZNY MODEL FUNKCJONOWANIA

GOSPODARKI

Założenia modelu klasycznego

W modelu klasycznym wielkość́ PKB jest określana przez stronę̨ podażową. Mamy 2
czynniki produkcji (K i L), które wchodzą̨ w skład funkcji produkcji opisującej całość́
produkcji wytworzonej w gospodarce. Podaż̇ czynników produkcji jest w danym momencie
stała.

Klasyczny model gospodarki:

Elastyczne ceny i płace
Wielkość zatrudnienia jest ustalana wyłącznie na rynku pracy
Wielkość zatrudnienia wyznacza rozmiary produkcji (jest na poziomie potencjalnym)
To co się dzieje na rynku dóbr i na rynku pieniężnym nie wpływa na wielkość plac realnych i
zatrudnienia
Rynek dóbr, rynek pieniężny i rynek pracy funkcjonują niezależnie od siebie – klasyczny
izolacjonizm

Rynek pracy:
Konkurencja doskonała, brak ograniczeń w dostępie do rynku
Pełna informacja o stanie rynku (np. płacach)
Wielkość popytu na pracę i podaży pracy są uzależnione od płacy realnej, nie nominalnej
(brak iluzji pieniężnych)
Pełne zatrudnienie, bezrobocie na poziomie naturalnym

Klasyczna krzywa zagregowanej podaży:

Wgl klasyków wielkości produkcji nie zależy od poziomu cen i jest na poziomie
potencjalnym
Przyjęto ze podejście klasyczne jest właściwe dla długiego okresu
LAS (długookresowa krzywa zagregowanej podaży) jest pionowa

Prawo rynków SAYA *

*J.B. Say – klasyk

Podaż tworzy swój własny popyt, czyli tworzenie podaży dóbr wywołuje taki sam (co do
wartości) popyt na dobra. Nie ma problemu nadprodukcji. Koszty producentów to
jednocześnie dochody pracowników przeznaczone na wydatki.

Produkt potencjalny:
Produkt potencjalny gospodarki to poziom produktu krajowego brutto (PKB) w długookresowej
równowadze. Nie uwzględnia on zatem krótkookresowych wahań intensywności wykorzystania
czynników produkcji czy poziomu zapasów.

Długookresowa krzywa podaży zagregowanej LAS.

Rola cen w przywracaniu równowagi długookresowej.

 Ceny przestają w odpowiednim sposób spełniać funkcje informacyjna. Problemy z
odróżnieniem zmian relacji cen od zmian ogólnego poziomu cen

 Redystrybucja dochodów (np. od pożyczkodawców do pożyczkobiorców)

 Wzrost kosztów prowadzenia działalności gospodarczej (koszty zmian menu’’)

 Koszty zdzieranych zelówek – ucieczka od pieniądza, bo zwiększa się koszt
utrzymywania pieniądza
 Drenaż podatkowy rośnie opodatkowanie, gdy nie ma odpowiedniego mechanizmu
indeksacji progów podatkowych

Polityka fiskalna(budżetowa) w modelu klasycznym:

Według klasyków polityka budżetowa nie wpływa na wielkość płac realnych, zatrudnienie i
realnego PKB
Ponadto wzrost wydatków budżetowych G wypiera identyczna wartość wydatków sektora
prywatnego (inwestycji, konsumpcji i eksportu netto) – efekt całkowitego wypierania
(wypychania)
Nie zmienia się wartość realnego PKB, ale struktura PKB - rośnie udział sektora publicznego
maleje udział sektora prywatnego.

Skutki ekspansywnej polityki budżetowej w modelu klasycznym:

Wzrost ogólnego poziomu cen
Wzrost plac nominalnych
Place realne – bez zmian (bo ogólny poziom cen i pace nominalne zmienia się o tyle samo %)
Zatrudnienie – bez zmian (pełne)
Realny PKB - bez zmian (potencjalny)
Wzrost stopy procentowej i w konsekwencji efekt całkowitego wypierania
Restrykcyjna polityka budżetowa w modelu klasycznym
Skutki restrykcyjnej polityki budżetowej w modelu klasycznym:
Spadek ogólnego poziomu cen
Spadek plac nominalnych
Place realne – bez zmian
Zatrudnienie – bez zmian (pełne)
Realny PKB – bez zmian (potencjalny)
Spadek stopy procentowej

Polityka pieniężna (monetarna) w modelu klasycznym:

W modelu klasycznym po zastosowaniu polityki monetarnej zmienia ulegają wielkości
nominalne (ceny, płace nominalne), a realne pozostają bez zmian (realna podaż pieniądza*,
stopa procentowa, place realne, zatrudnienie, produkcja) neutralność pieniądza.

*Realna podaż pieniądza to nominalna podaż pieniądza podzielona przez ogólny poziom cen.

Ekspansywna polityka monetarna:

Skutki ekspansywnej polityki monetarnej w modelu klasycznym:

Wzrost ogólnego poziomu cen
Wzrost plac nominalnych
Place realne – bez zmian
Zatrudnienie – bez zmian (pełne)
Realny PKB – bez zmian (potencjalny)
Stopa. Procentowa bez zmian
Bank centralny zwiększa nominalna podaż pieniądza i w takim samy tempie rośnie ogólny
poziom cen przez realna podaż pieniądza się nie zmienia.

Restrykcyjna polityka monetarna w modelu klasycznym:

Skutki
Spadek ogólnego poziomu cen
Spadek plac nominalnych
Place realne – bez zmian
Zatrudnienie – bez zmian (pełne)
Realny PKB – bez zmian (potencjalny)
Stopa. Procentowa bez zmian

Bank centralny zmniejsza nominalna podaż pieniądza i w takim samy tempie spada ogólny
poziom cen przez realna podaż pieniądza się nie zmienia.

Neutralność pieniądza i efekt pełnego wypierania:

Neutralność́ pieniądza jest jednym z centralnych poj ęć teorii pieni ądza. Stosunek do niej zmieniał si ę̨
na przestrzeni lat. Obecnie powszechnie zakłada się, że cechuje ona okre ślone zjawiska monetarne w
długim okresie, podczas gdy okresy krótki i średni są czasem przej ściowych zmian realnych. Teoria
ekonomiczna stwierdzająca, że zmiany w podaży pieniądza wpływaj ą̨ tylko na zmienne nominalne, a
nie na realne.

Efekt wypierania (wypieranie) polega na ograniczeniu popytu konsumpcyjnego i inwestycyjnego

sektora prywatnego pod wpływem wzrostu wydatków państwa, który powoduje zwiększenie popytu
globalnego i w konsekwencji wzrost stopy procentowej.