Regresja krzywoliniowa

Regresja krzywoliniowa - jednakowym przyrostom zmiennej niezależnej towarzyszą różne

co do wielkości lub też różne co do wielkości i kierunku zmiany zmiennej zależnej.
A. Funkcja potęgowa

Transformacja funkcji na postać liniową:

układ równań normalnych:

stąd

Parametr b jest interpretowany jako współczynnik elastyczności, tzn. jeżeli zmienna X

wzrośnie o 1%, to Y zmieni się średnio o b procent.

B. Funkcja wykładnicza

1
Transformacja do postaci liniowej:

Układ równań normalnych:

stąd

Parametr b funkcji wykładniczej jest interpretowany jako średni przyrost względny, tzw.
stopa przyrostu. Jeżeli X wzrośnie o jednostkę, to Y zmieni się średnio o (b–1)×100 procent.

C. Funkcja hiperboliczna

Układ równań:

2
stąd

Parametr a interpretujemy jako współczynnik nasycenia. Jeżeli X rośnie, to Y utrzymuje się

przeciętnie na poziomie a.

D. Funkcja kwadratowa (parabola)

Rozwiązujemy układ trzech równań:

3
metodą wyznacznikową uzyskamy:

Parametrów tej funkcji nie interpretuje się.

OCENA DOBROCI DOPASOWANIA FUNKCJI REGRESJI DO DANYCh

EMPIRYCZNYCH.
Odchylenie standardowe składnika resztowego:

ukazuje średnią różnicę pomiędzy zaobserwowanymi wartościami zmiennej Y i krzywą

regresji.
Współczynnik zbieżności (indeterminacji):

informuje, jaka część zmienności Y nie została wyjaśniona wpływem X określonym

aproksymowaną funkcją.
Współczynnik determinacji:

R2(yx) = 1 – j2(yx)

pokazuje, jaka część zmienności Y została wyjaśniona oddziaływaniem X określonym funkcją

regresji.
Indeks korelacji:

4
jest miarą korelacji krzywoliniowej. Współczynnik ten przyjmuje wartości z przedziału á0;1ñ,
a zatem pokazuje siłę skorelowania zmiennej zależnej Y ze zmienną niezależną X, nie
informując o kierunku korelacji.

PRZYKŁAD 1

Obliczanie parametrów krzywoliniowych funkcji regresji opisujących wpływ wielkości

produkcji w tys. sztuk (xi) na wysokość kosztów jednostkowych w zł (yi), (źródło: dane
umowne):

Wielkość produkcji xi 1 2 3 4 5

Wysokość kosztów j. yi 73 56 40 34 32

5
Rys. 1.. Wykres korelacyjny wysokości kosztów jednostkowych względem wielkości produkcji
A. Aproksymujemy funkcję potęgową .

Funkcję przekształcamy w postać liniową: ,

xi yi log xi log yi log2 xi log xi log yi

1 73 0,0000 1,8633 0,0000 0,0000

2 56 0,3010 1,7482 0,0906 0,5263

3 40 0,4771 1,6021 0,2276 0,7644

4 34 0,6021 1,5315 0,3625 0,9221

5 32 0,6990 1,5051 0,4886 1,0520

6
 x x 2,0792 8,2502 1,1693 3,2648

log = 1,8767 – 0,545 log xi,

a po zdelogarytmowaniu
,

co oznacza, że jeżeli wielkość produkcji wzrośnie o 1%, to koszty jednostkowe zmaleją o

0.545%.
dopasowanie funkcji:

xi yi y i yi  y i  yi  y i 
2
y i  yi  yi  yi 
2

1 73 75,3 –2,3 5,29 26 676

2 56 51,4 4,6 21,16 9 81

3 40 41,2 –1,2 1,44 –7 49

4 34 35,1 –1,1 1,21 –13 169

5 32 31,1 0,9 0,81 –15 225

15 235 x x 29,91 0 1200

7
Odchylenie standardowe składnika resztowego:

Współczynnik zbieżności:

B. Aproksymujemy funkcję wykładniczą .

Funkcję przekształcamy w postać liniową:
,

xi yi log yi xi2 xi log yi

1 73 1,8633 1 1,8633

2 56 1,7482 4 3,4864

3 40 1,6021 9 4,8063

4 34 1,5315 16 6,1260

5 32 1,5051 25 7,5255

x x 8,2502 55 23,8175

8
 ,
a po zdelogarytmowaniu

.
co oznacza, że jeżeli wielkość produkcji wzrośnie o 1 sztukę, to koszty jednostkowe zmaleją
średnio o 19%.

dopasowanie funkcji

xi yi

1 73 68,9 4,1 16,81

2 56 55,8 0,2 0,04

3 40 45,2 –5,2 27,04

4 34 36,6 –2,6 6,76

5 32 29,7 2,3 5,29

15 235 x x 55,94

Odchylenie standardowe składnika resztowego:

Współczynnik zbieżności:

9
 C. Aproksymujemy funkcję hiperboliczną .

Wykonujemy obliczenia pomocnicze

xi yi 1/ xi yi  1/xi (1/xi)2

1 73 1,00 73,0 1,000

2 56 0,50 28,0 0,250

3 40 0,33 13,2 0,109

4 34 0,25 8,5 0,063

5 32 0,20 6,4 0,040

x 235 2,28 129,1 1,462

Obliczamy parametry funkcji:

Funkcja ma postać

co oznacza, że jeżeli wielkość produkcji rośnie, to koszty jednostkowe będą utrzymywały się
przeciętnie na poziomie 23,28 zł.

10
dopasowanie funkcji

xi yi

1 73 75,3 –2,3 5,29

2 56 49,3 6,7 44,89

3 40 40,6 –0,6 0,36

4 34 36,3 –2,3 5,29

5 32 33,7 –1,7 2,89

15 235 235,2 x 58,72

Odchylenie standardowe składnika resztowego:

Współczynnik zbieżności:

Porównując odchylenia składnika resztowego oraz współczynniki zbieżności obliczone dla

trzech aproksymowanych funkcji, stwierdzamy, że najlepiej zależność między wielkością
produkcji a wysokością kosztów jednostkowych określa funkcja potęgowa. Dopasowanie
funkcji jest najlepsze ( )

Współczynnik determinacji

11
wskazuje, że zmienność wysokości kosztów jednostkowych w prawie 97,5% jest objaśniana
zmiennością wielkości produkcji,
a współczynnik korelacji
r(yx) = - 0,987
informuje, że mamy do czynienia z bardzo silną korelacją ujemną, co oznacza że im większa
skala produkcji tym niższe koszty jednostkowe wytworzenia produktu.

12