BIAG NI LAM-ANG

(Filipino)
 May isang mag-asawa na nagngangalang Juan at
Namongan ay nakatira sa malayong baryo ng Nalbuan.
Isang araw iniwan ni Don Juan ang kanyang buntis na
asawa at pumunta sa kabundukan upang parusahan ang
isang grupo ng mga Igorot. Habang papunta sila sa
kabundukan ay ipinanganak ni Namongan ang isang
batang lalaki. Kakaiba ang sanggol sa iba sapagkat
pagkasilang pa lamang ay nakapagsasalita na ito. Gusto
niyang pangalanan siyang Lam-ang. Siya na rin mismo ang
pumili ng kanyang mga ninong nang siya ay binyagan.
 Nasaan ang aking ama? Isang araw ay tinanong ni Lam-ang ang
kanyang ina na si Namongan. Nasa kabundukan siya upang ayusin ang di
pagkakaunawaan sa isang grupo ng Igorot doon, sabi ng kanyang ina.
Nalungkot si Lam-ang. Hindi pa niya nakikita ang kanyang ama buhat ng
siya ay isinilang at nasasabik na siyang makita ito. Matatagalan kaya ang
kanyang pagbalik? Hindi ko alam, malungkot na sagot ng kanyang ina na
si Namongan na nasasabik din itong makita. Ni hindi ko man lamang alam
kung buhay pa siya.
 Isang araw ay nanaginip si Lam-ang. Sa kanyang panaginip ay
nakita niya ang kanyang ama na walang awang pinatay ng isang grupo
ng Igorot. Lubos siyang namuhi nang siya ay nagising. Nagpasya siya na
sundan ang ama sa kabundukan. Siyam na buwan siya noon. Nang
marating niya ang pamayanan ng mga Igorot, nakita niya na
nagsasayawan ng mga ito paikot sa ulo ng kanyang ama na nakatusok sa
isang kawayan. Sa kanyang galit ay kinalaban at pinatay niya ang lahat
ng Igorot, kasama ang kanilang pinuno na pinahirapan muna bago
pinatay.
 Sa kanyang pag-uwi sa Nalbuan ay
napadaan siya sa ilog ng Amburayan. Doon ay
naligo siya sa tulong ng kanyang mga kaibigang
babae na pinupunasan ang kanyang katawan
upang maalis ang mga dumi at dugo, ngunit ito’y
nakapatay sa lahat ng nabubuhay na hayop sa
ilog. Nang siya ay nasa hustong gulang na upang
mag-asawa ay may nakilala siyang isang
magandang babae, si Ines Kannoyan at umibig
siya rito.
 Pumunta siya sa bahay nila Ines upang umakyat ng ligaw kasama
ang kanyang puting tandang at ang kanyang paboritong aso. Nang
makarating siya sa bahay ay nainis siya sa dami ng naunang manliligaw
sa kanya. Inutusan niyang tumilaok ang kanyang tandang at sinunod
naman siya nito. Noon din ay gumuho ang bahay nila Ines at
nangamatay ang lahat ng kanyang manliligaw. At inutusan naman niyang
tumahol ang kanyang aso at tumahol nga ito. Mabilis na bumalik sa dati
ang gumuhong bahay.
 Lumabas si Ines at ang kanyang mga magulang upang salubungin siya.
Ipinaramdam ng tandang ang pagmamahal ni Lam-ang kay Ines Kannoyan.
Ang aking panginoon na si Lam-ang ay iniibig ka at gusto ka niyang
pakasalan, sabi ng puting tandang kay Ines sa lenggwaheng naiintindihan
niya. Pakakasalan kita kung matutumbasan mo ang aming kayamanan, sagot
ni Ines Kannoyan. Ang pagsubok’na ibinigay ni Ines ay hindi nakapagpahina
kay Lam-ang.
 Umuwi siya kaagad at bumalik kasama ang isang malaking bangka na
puno ng ginto, hinigitan nito ang halaga ng kayamanan nila Ines. Ikinasal sila
at namuhay ng masaya. Lumipas ang mga taon at dumating ang
pagkakataon ni Lam-ang na humuli ng isda na tinatawag na rarang. Ito ay
isang obligasyon ng bawat may asawang lalaki sa kanilang komunidad upang
manghuli ng rarang. Ngunit nararamdaman ni Lam-ang na mapapatay siya
ng isang berkahan, (isang uri ng isda na kabilang sa pamilya ng mga pating)
kapag pumalaot na siya upang manghuli ng rarang. Ngunit kailangan niyang
tuparin ang kanyang tungkulin at isang gabi ay pumalaot siya sa karagatan.
Napatay siya ng berkahan tulad ng kanyang inaasahan.
 Tumangis si Ines sa kalungkutan. Umisip ang kanyang puting
tandang ng paraan upang buhaying muli si Lam-ang. Umarkila si Ines
Kannoyan ng mga maninisid upang hanapin ang mga buto ni Lam-ang sa
ilalim ng dagat. Madaling nahanap ng mga maninisid ang lahat ng mga
buto at pinagsama-sama ni Ines ang mga ito. Kasama ang puting tandang
at ang paboritong aso ni Lam-ang ay namanata siya gabi-gabi hanggang sa
isang araw ay nabuhay si Lam-ang. At mula noon ay namuhay sila ng
masaya.
THE LIFE OF LAM-ANG
(English)
 Don Juan and his wife Namongan lived in
Nalbuan, now part of La Union in the northern
part of the Philippines. They had a son named
Lam-ang. Before Lam-ang was born, Don Juan
went to the mountains in order to punish a group
of their Igorot enemies. While he was away, his
son Lam-ang was born. It took four people to
help Namongan give birth. As soon as the baby
boy popped out, he spoke and asked that he be
given the name Lam-ang. He also chose his
godparents and asked where his father was.
 After nine months of waiting for his father to return, Lam-ang
decided he would go look for him. Namongan thought Lam-ang was up
to the challenge but she was sad to let him go. During his exhausting
journey, he decided to rest for awhile. He fell asleep and had a dream
about his father's head being stuck on a pole by the Igorot. Lam-ang was
furious when he learned what had happened to his father. He rushed to
their village and killed them all, except for one whom he let go so that he
could tell other people about Lam-ang's greatness.
 Upon returning to Nalbuan in triumph, he was bathed by women
in the Amburayan river. All the fish died because of the dirt and odor
from Lam-ang's body.

There was a young woman named Ines Kannoyan whom Lam-ang

wanted to woo. She lived in Calanutian and he brought along his white
rooster and gray dog to visit her. On the way, Lam-ang met his enemy
Sumarang, another suitor of Ines whom he fought and readily defeated.
 Lam-ang found the house of Ines surrounded by many suitors all
of whom were trying to catch her attention. He had his rooster crow,
which caused a nearby house to fall. This made Ines look out. He had his
dog bark and in an instant the fallen house rose up again. The girl's
parents witnessed this and called for him. The rooster expressed the love
of Lam-ang. The parents agreed to a marriage with their daughter if
Lam-ang would give them a dowry valued at double their wealth. Lam-
ang had no problem fulfilling this condition and he and Ines were
married.
 It was a tradition to have a newly married
man swim in the river for the rarang fish.
Unfortunately, Lam-ang dove straight into the
mouth of the water monster Berkakan. Ines had
Marcos get his bones, which she covered with a
piece of cloth. His rooster crowed and his dog
barked and slowly the bones started to
move. Back alive, Lam-ang and his wife lived
happily ever after with his white rooster and gray
dog.
Study Guide:

1. What are some probable reasons why Lam-ang was

able to speak right away?

2. Why did Lam-ang decide to follow his father?

3. Why did Lam-ang want the attention of Ines Kannoyan?

4. What is your opinion of the custom of the Ilocanos

wherein the groom has to dive into the river after his
wedding? Explain your opinion.