SIVI YAKITLARIN YANMASINDA KİMYASAL TEPKİMELER

Bir Kg yakıtın yapısında C kg Karbon,H Kg hidrojen,O Kg Oksijen ve S kükürt bulunduğu kabul

edildiğine göre:

1 Kg yakıt=C Kg Karbon+H Kg Hidrojen +O Kg oksijen+S Kg Kükürt olur.

Karbonun tam yanmasıyla C+O2 -------CO2

Karbonun Atom ağırlığı 12Gr. ve Oksijenin ise 16 Gr olduğunda tepkime

12 KgC+32KgO2------------44 KgCO2 Buradan 1Kg karbonun Yanmasını karakterize eden

tepkime

1KgC+32/12KgO2--------44/12KgCO2 C Kg Karbonun yanmasıyla eşitlik

C Kg C +C/1232KgO2------C712 44KgCO2 olur. Mol türünden

CKgC+C/12mol O2--------C/12molCO2

Karbonun eksik yanmasıyla

2C+O2-------2CO 24KgC+32KgO2-----56KgCO 1KgC+32/24KgO2-----56/24KgCO olur.

C Kg+C/24 32KgO2------C/24 56KgCO 24Kg C+C/24 mol O2-----2 mol CO veya

C Kg C+C/24molO2-------C/12molCO Karbonun eksik yanmasıyla CO oluştuğu zaman yanma

ürünlerinin hacmi =C/12-C/24=C/24mol kadar artacaktır.

Hidrojenin tam yanmasıyla tepkime:

2H2+O2----2H2O Bu eşitlik,atom ağırlıkları,1Kg Hidrojenin yanması,H Kg Hidrojenin yanması

ve mölekül ağırlıkları dikkate alındığında

4Kg H2+32 Kg O2-----36 Kg H2O 1Kg H2+32/4KgO2----36/4 Kg H2O

H Kg H2+H/4 32KgO2----H/4 36KgH2O 4Kg H2+1 molO2----2molH2O

H Kg H2+H/4molO2----H/2molH2O Hidrojenin yanması sırasında gazların hacmi

H/2-H/4=H/4 mol kadar artar.

Kükürtün yanması

S+O2----SO2 32Kg S+32KgO2----64Kg SO2 1KgS+32/32KgO2----64 /32KgSO2

32KgS+1molO2------1molSO2 S Kg S+ S/32molO2----S/32mol SO2

SIVI YAKITLAR İÇİN GEREKLİ KURAMSAL HAVA

1 Kg sıvı yakıtın tam yanması için gerekli teorik hava miktarı

Omin=C/12+H/4-O/32+S/32 Bu eşitlikte O/32 yakıtın yapısında bulunan molekül sayısı olup
yanmaya katılan oksijeni gösterir.

Omin=0,374.C+0,125.H+S

Oksijen ve teorik hava miktarı

Atmosferde ki havanın %21 Oksijen olduğundan

‘Lo=Omin/0,21=1/0,21(C/12+H/4-O/32+S/32)mol/Kg olur.

Ağırlık yönünden teorik hava miktarı

‘Lo =28,95.2Lo ( Kg hava/Kg yakıt) =22,4.Lo (Nm3 hava/Kg yakıt) 28,95Kg/mol Havanın
760mmHg O C deki ağırlığıdır.

‘Lo=4,76(0,374.C+0,125H+s)Kghava/Kgyakıt

‘Lo=24,4.Lo (m3hava/Kg yakıt) 15C ve 735mmHg basıncında teorik hava miktarı

“Lo=(T’o/288.Po).L’o m3hava/kg yakıt olur.

‘L=a.’Lo Kghava/Kg Yakıt (a=fazla hava katsayısı)

Teorik Duman Gazı miktarı Teorik hava Miktarı

Vg(Nm3/kg) ‘Lo(Nm3/kg)

Katı yakıtlar için: Vg=(0,9.Q1/1000)+1,7 ‘Lo=(1,03Q1/1000)+0,5

Sıvı yakıtlar için: Vg= (1,145.Q1/1000) ‘Lo=(0,9.Q1/1000) +1,9

LPG yakıtlar için: Vg=(1,18.Q1/1000)+0,25 ‘Lo=(1,11.Q1/1000)+0,15

NPG yakıtlar için: Vg= (0,725.Q1/1000 )+1,0 ‘Lo=( 0,9.Q1/1000)

Gerçek hava miktarı(‘L)

Teorik hava miktarı (‘Lo) a= ’L/ ’Lo (Hava kat sayısı)

Fazla hava miktarı( alfa=a)

SIVI YAKITLARIN ALT ISI DEĞERİ

Yakıtların ısı değeri kalorimetre kaplarında belirli miktarda örnek yakıt sabit hacimde
yakılarak saptanır.Yanma ürünleri 15C kadar soğutularak su buharının yoğuşması
sağlanır.Böylece Buharlaşma gizli ısısı kalorimetre kabında tutulmuş olunur.

Herhangi bir buhar kazanında baca gazlarının sıcaklığı 180-220C arasında tutulduğundan
yanma ürünlerindeki su buharı yoğunlaşamayacağından buharlaşma gizli ısısı serbest
kalamaz.Bundan dolayı ısıl verim hesaplarında gizli isi dikkate alınmadığı alt ısı değeri
kullanılmalıdır.

Sıvı yakıtların alt ısı değerleri VDI ve Mendelyef formülleriyle hesaplanır.

Q1=8100.c+29000(h-O/8)+2500.s-600(9h+w) (kcal/Kg)

Q1=8100.c+30000.h-2600(o-s)-600(9h+w) (kcal/Kg)

Yakıtın sadece özgül ağırlığı biliniyorsa:

Q1=6600+3000/d (kcal/Kg) d=Yakıtın 21C deki özgül ağırlığıdır.

Eğer yakıtın API Gravitesi biliniyorsa:

Q1=9229+40API (kcal/Kg)

Diesel oil için

Q1=9323+40API (kcal/Kg)

Fuel oil için:

Q1=9100+60API (kcal/Kg) alınabilir.

EKSİK YANMA VEYA TAM OLMAYAN YANMA

EQ1=Eksik yanma şu şekilde bulunur.

2CO+O2-------2CO2 +135200 (kkal/kg) EQ1= (135200/2) Mco kkal/kg

Fazla hava katsayısı 1 den küçükse: Mco=0,418(1-a).’Lo mol/kg

Böylece ısı kaybı

EQ1=(135200/2).(1-a)’Lo mol/kg EQ1=28260(1-a)’Lo (kkal/kg)

BUHAR KAZANLARINDA GERÇEK OCAK SICAKLIĞI HESABI

Buhar kazanlarında gerçek ocak sıcaklığı aşağıdaki eşitlik yardımıyla bulunur.

T (F Q n F S )/ ( F V C ) +t
f= h. 1. f- s. h. g. p 1 (0C )

Fh=Kazan ocağında bir saatte yakılan yakıt miktarı (kg/saat)

Q =Yakılan yakıtın alt ısı değeri

1 (kcal/kg)

n =Ocak verimi
f

t =Dış hava sıcaklığı

1 (0C)

V =Normal m3 türünden yanma ürünlerinin miktarı

g

F =Radyasyon etkisindeki ısıtıcı yüzey (m )

s
2

C =Yanma ürünlerinin ısınma ısısı (kcal/Nm

p
30
C)

S=Her m2 ısıtıcı yüzeyin 1saatte ışınımla çektiği ısı miktarı (kcal/m2.h) ,Stefan-Bolzman
eşitliği ile hesaplanır.

S = C(( t ( f+ 273)/100 )4- ( (t+273)/100 ) ) kcal/m3)

C= Radyasyon katsayısı olup Fuel oil için 3,6 ,NPG için 2,2 alınabilir.

Günümüz kazanlarında hem hava,hem de yakıt ısıtıldığında

t = (Fh.Q .n +Fh.Cpg(tg-t1)+Fh.L’.Cph(t -t )-S.F

f 1 f h 1 so ) /( Fh.Vg.C p ) +t 1

L = Gerçek hava miktarı (Nm

’ 3
/kg)

C ph = Havanın ısınma ısısı (kcal /Nm3.0C)

t = Isıtılan havanın sıcaklığı ( C)

h
0

C pg =Isıtılan yakıtın ısınma ısısı (kcal / Nm3.0C)

Eğer sadece yanma havası ısıtılıyorsa ve çevre sıcaklığı dikkate alınmıyorsa.

t =( Q +L’.C (t _t1)) /V .C )+t1 (

v 1 ph h g p
0
C)

Gemi kazanlarında hem yanma havası hem de yakıt ısıtılıyorsa yanma sıcaklığı

t = (Q +L’.C (t -t )+C . (t -t ) ) /V .C +t
v 1 ph. h 1 pg g 1 g p 1 (0C )

L’=Gerçek havanın miktarı (Nm3 /kg )

Cph=Yanma havasının ısınma ısısı (kcal/Nm3 0C)

Cpg=Isıtılan Yakıtın ısınma ısısı ( kcal/Nm 3.0C)

th=Isıtılan havanın sıcaklığı ( 0C)

tg=Isıtılan yakıtın sıcaklığı ( 0C )

t1=Çevre sıcaklığı (0C )

Q1=Kazan ocağında yakılan yakıtın alt ısı değeri (kcal/kg)

BUHAR KAZANLARINDA YAKIT TÜKETİMİ

Buhar kazanlarında bir saatte tüketilen sıvı yakıt miktarı hesaplarında yaklaşık hesaplamalar
ve amprik formüllerden yaralanılır.

Yaklaşık Q (Alt ısı değeri)=7900 lcal/kg(33070kJ/kg) için

1 Fh= Gst /(10-12)
Kg(kömür)/saat

Fuel oil için Fh = Gst / (12-14) Kg(fuel oil)/saat

Gst = Buhar kazanının bir(1) saatte ürettiği buhar miktarı (kg/saat) olup,ana ve yardımcı
makinelerin bir(1) saatte tükettikleri buharı gösterir.

Buhar tüketimi yerine çoğu kez özgül ısı tüketimi kullanılır. Bu da 1(Bir) efektif beygir
gücü(ehp) veya 1(bir) kilovatlık (kWe) bir güç oluşturmak için gereken ısı miktarıdır. Buna
‘Özgül ısı miktarı’ denir
Özgül ısı miktarı=Qe=De.(hk-tw) kcal/ehp-h

Eğer kazan verimi ve kazanda kullanılan yakıtın alt ısı değeri biliniyorsa:

Fh = Qe / Q1.nk Fh = De .(hk-tw ) / Q1 . nk formülleri yazılır. Ancak,kazanın ürettiği

buhar için saatteki yakıt tüketimi eşitliği aşağıdaki gibi olur.

Fh = Gst. (hk-tw ) / Q1. nk kg(yakıt) /saat olup: Bu eşitliklerde:

G st = Kazanın 1 saatte ürettiği buhar (kg/saat)

h k = Kazanın ürettiği buharın entalpisi (kcal/kg)

tw = Kazana verilen besleme suyunun sıcaklığı ( 0C )

Q 1 = Kaxana yakılan yakıtın alt ısı değeri (kcal /kg)

n k = Kazanın genel verimi