Odpowiedzi Do Zbioru Zadan To Jest Chemia Czesc 1 Zakres Podstawowy

Zbiór zadań „To jest chemia” zakres podstawowy – rozwiązania
Dział: Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych
Budowa atomu
Numer
zadania Rozwiązania
a) protony – 5 b) protony – 14 c) protony – 9 d) protony – 12

neutrony – 5 neutrony – 15 neutrony – 10 neutrony – 13
1.
nukleony – 10 nukleony – 29 nukleony – 19 nukleony – 25
elektrony – 5 elektrony – 14 elektrony – 9 elektrony – 12
2. 36 40 38
18𝐸 , 18𝐸 , 18𝐸 , symbol  Ar, nazwa  argon
a) protony – 8 b) protony – 20 c) protony – 3 d) protony – 7

neutrony – 9 neutrony – 24 neutrony – 4 neutrony – 7
3.
nukleony – 17 nukleony – 44 nukleony – 7 nukleony – 14
elektrony – 10 elektrony – 18 elektrony – 2 elektrony – 10
c) P, grupa 15. okres

4. a) Ca, grupa 2. okres 4. b) Na, grupa 1. okres 3. d) N, grupa 15. okres 2.
3.
5. a) Na, [Ne] 3s1 b) Si, [Ne] 3s23p2 c) S, [Ne] 3s23p4 d) Be, [He] 2s2
6. a) Cl: 1s22s22p63s23p5 b) K: 1s22s22p63s23p64s1 c) N: 1s22s22p3
7. a) potas: K2L8M8N1 b) węgiel: K2L4 c) krzem: K2L8M4 d) lit: K2L1
a) magnez b) chlor c) glin d) siarka
konfiguracja pełna: konfiguracja pełna: konfiguracja konfiguracja pełna:
1s22s22p63s2 1s22s22p63s23p5 pełna: 1s22s22p63s23p4
8. konfiguracja skrócona: konfiguracja skrócona: 1s22s22p63s23p1 konfiguracja
[Ne] 3s2 [Ne] 3s23p5 konfiguracja skrócona:
skrócona: [Ne] 3s23p1
[Ne] 3s23p1
a) Na+ b) K+ c) S2 d) F
konfiguracja pełna konfiguracja pełna: konfiguracja konfiguracja pełna:
1s22s22p6 1s22s22p63s23p6 pełna: 1s22s22p6
9.
konfiguracja konfiguracja 1s22s22p63s23p6 konfiguracja
skrócona: [Ne] skrócona: [Ar] konfiguracja skrócona: [Ne]
skrócona: [Ar]
c) Cl + 1e  Cl
10. a) Ca Ca2+ + 2e [Ar] b) Na  Na+ + 1e [Ne] d) S + 2e S2 [Ar]
[Ar]
11. kationy: K+, Ca2+ aniony: P3, S2, Cl
liczba atomowa Z: 5 + 4 = 9
liczba neutronów: 8 + 2 = 10
12.
liczba masowa A: 9 + 10 = 19
symbol: 199F
www.dlanauczyciela.pl Strona 1 z 45
© Copyright by Nowa Era Sp. z o.o.
Dane: Szukane:
A1 = 24; %m1 = 78,99% mat = ?
A2 = 25; %m2 = 10%
A3 = 26; %m3 = 11,01%
Wzór:
13. %𝑚1 ∙ 𝐴1 + %𝑚2 ∙ 𝐴2 + %𝑚3 ∙ 𝐴3
mat =
100%
78,99% ∙ 24 + 10% ∙ 25 + 11,01% ∙ 26
mat = 100%
mat = 24,32 u
Pierwiastkiem chemicznym jest magnez (Mg).
Dane: Szukane:
A1 = 5 + 5 = 10 A2 = ?
%m1 = 18,83%
%m2 = 100%  18,83%
%m2 = 81,17%
mat = 10,811 u
14. Wzór:
mat = %𝑚 1∙ 𝐴1+ %𝑚 2 ∙ 𝐴2 + %𝑚3 ∙ 𝐴3
100%
18,82 ∙ 10 + 81,17 ∙ 𝐴2
100
= 10,811
81,17  A2 = 892,8
A2 = 11
A1 = 10, A2 = 11
a) Ca2+ b) Al3+ c) O2
konfiguracja pełna: konfiguracja pełna: konfiguracja pełna:
15. 1s22s22p63s23p6 1s22s22p6 1s22s22p6
konfiguracja skrócona: konfiguracja skrócona: konfiguracja skrócona:
[Ar] [Ne] [Ne]
Budowa atomu a położenie pierwiastka chemicznego w układzie okresowym
16. zbiór I: S, Cl, Si, Al. zbiór II: Ca, Mg, Be
a) zmniejszający się promień atomowy: Na, Mg, Al, Si, P, S
17. b) zwiększająca się elektroujemność: Na, Mg, Al, Si, P, S
c) zwiększający się charakter metaliczny: S, P, Si, Al, Mg, Na
a) najniższa energia jonizacji: Li
18. b) najwyższa energia jonizacji: Ne
c) najwyższa elektroujemność: F
Wiązania chemiczne
zbiór A (wiązania kowalencyjne): H2, PH3, CS2
19.
zbiór B (wiązania kowalencyjne spolaryzowane): AlH3, HCl, NH3, H2O
20. a) F b) O c) O d) Cl
21. cząsteczki o budowie polarnej: HCl, NH3, H2S, HCN
22.
a) b) c) d)
a) kowalencyjne niespolaryzowane – 0 d) σ  6
23. b) kowalencyjne spolaryzowane – 4 e) π  0
c) koordynacyjne – 2
kowalencyjne kowalencyjne kowalencyjne kowalencyjne

spolaryzowane – 4 spolaryzowane – 2 spolaryzowane – 2 spolaryzowane – 3
koordynacyjne – 0 koordynacyjne – 1 koordynacyjne – 2 koordynacyjne – 1
σ2 σ 2 σ3 σ3
π2 π1 π1 π0
24.
kowalencyjne kowalencyjne kowalencyjne

spolaryzowane – 0 spolaryzowane – 2 spolaryzowane – 3
koordynacyjne – 0 koordynacyjne – 1 koordynacyjne – 1
σ1 σ3 σ3
π2 π0 π1
SO3 różnica elektroujemności = 3,5 – 2,5 = 1
NH3 różnica elektroujemności = 3,0 – 2,1 = 0,9
Na2O różnica elektroujemności = 3,5 – 0,9 = 2,6
KCl różnica elektroujemności = 3,0 – 0,9 = 2,1
25. H 2S różnica elektroujemności = 2,5 – 2,1 = 0,4
PH3 różnica elektroujemności = 2,1 – 2,1= 0
CaCl2 różnica elektroujemności = 3,0 – 1,0 = 2
Odp.: Związki jonowe to Na2O, KCl, CaCl2.

a)
26.
b)
27. Związki chemiczne, w których obydwa pierwiastki chemiczne osiągają konfigurację neonu: NaF, MgO.
28.
a) b) c)
zwiększanie się polarności cząsteczki: CH4, NH3, H2O
Dział: Systematyka związków nieorganicznych
Tlenki i związki pierwiastków chemicznych z wodorem

a) MgO e) Na2O h) SO3
b) Al2O3 f) N2O i) BeO
29. g) N2O5 j) Cu2O
c) B2O3
d) ZnO
a) tlenek azotu(IV) e) tlenek potasu
b) tlenek azotu(III) f) tlenek siarki(IV)
30.
c) tlenek chloru(VII) g) tlenek krzemu(IV)
d) tlenek chloru(V) h) tlenek miedzi(II)
tlenki kwasowe: N2O5, SO2 tlenki amfoteryczne: Al2O3
31. tlenki zasadowe: CaO, K2O tlenki obojętne: NO, CO
32. a) 4 Fe + 3 O2  2 Fe2O3
b) 2 Zn + O2  2 ZnO
c) 4 Al + 3 O2  2 Al2O3
d) 4 Na + O2  2 Na2O
a) Al2O3, MgO, Li2O, K2O
33.
b) K2O, Li2O, MgO, Al2O3
wodorki kwasowe: HCl, H2S
34. wodorki zasadowe: NaH, CaH2, NH3
wodorki obojętne: CH4, SiH4
Wodorotlenki
a) KOH e) Fe(OH)2
b) NaOH f) CuOH
35.
c) Ca(OH)2 g) Fe(OH)3
d) Al(OH)3 h) Zn(OH)2
a) 2 K + 2 H2O  2 KOH + H2
K2O + H2O  2 KOH
b) 2 Na + 2 H2O  2 NaOH + H2
36.
Na2O + H2 O  2 NaOH
c) Ca + 2 H2O  Ca(OH)2 + H2
CaO + H2O  Ca(OH)2
A. Ca(OH)2 1. Ca + 2 H2O  Ca(OH)2 + H2
B. CaO 2. 2 Ca + O2  2 CaO
37. C. Ca(NO3)2 3. CaO + H2O  Ca(OH)2
D. OH 4. Ca(OH)2 + 2 HNO3  Ca(NO3)2 + 2 H2O
H2 O
5. Ca(OH)2 → Ca2+ + 2 OH
a) Al(OH)3 + NaOH  Na[Al(OH)4]
38.
b) Al(OH)3 + 3 HCl  AlCl3 + 3 H2O
kat.
a) N2 + 3 H3 → 2 NH3 c) 2 mole NH3  22,4 dm3 N2
b) wodorek azotu(III) 1,5 mola NH3  x moli N2
39.
x = 16,8 dm3 N2
Odp.: Zużyto 16,8 dm3 azotu.
Kwasy
a) HCl f) H2SO4
b) H2S g) HNO2
40. c) HBr h) HNO3
d) H3PO4 i) H2SiO3
e) H2SO3
a) HCl, ponieważ chlor ma mniejszą elektroujemność niż fluor oraz moc kwasów beztlenowych wzrasta wraz
ze wzrostem numeru okresu
b) HNO3, ponieważ zawiera więcej atomów tlenu
41. c) H2CO3, ponieważ ma większą elektroujemność niż krzem oraz moc kwasów tlenowych wzrasta wraz ze
zmniejszającym się numeru okresu
d) HBr, ponieważ atom bromu ma większy promień, co ułatwia dysocjację, a także posiada tylko jeden
atom wodoru
a) CO + H2O  nie zachodzi
b) SO2 + H2O  H2SO3
c) N2O5 + H2O  2 HNO3
d) NO + H2O  nie zachodzi
42. e) CO2 + H2O  H2CO3
f) P4O10 + 6 H2O  4 H3PO4
Sole
a) Mg + 2 HCl  MgCl2 + H2
b) MgS + HCl  MgCl2 + H2S
43. c) Ca(NO3)2 + H2S  nie zachodzi
d) 2 NaOH + H2SO4  Na2SO4 + 2 H2O
e) Na2O + 2 HNO3  2 NaNO3 + H2O
44. sole obojętne: MgCO3, KCl, FeS wodorosole: NaHSO4, NaH2PO4 hydroksosole: CaCl(OH), AlCl(OH)2
a) K2CO3, Fe2(CO3)3, CuCO3, Al2(CO3)3
b) CaSO4, Na2SO4, Al2(SO4)3, ZnSO4, Cu2SO4
45. c) Fe(NO3)2, Mg(NO3)2, Pb(NO3)4, NaNO3
d) CuCl2, AlCl3, NaCl, MgCl2, FeCl2
e) Ca3(PO4)2, Cu3(PO4)2, AlPO4, K3PO4, Zn3(PO4)2
a) siarczek sodu e) węglan wapnia
b) siarczek glinu f) azotan(III) potasu
46. c) chlorek miedzi(II) g) azotan(V) glinu
d) chlorek srebra(I) h) fosforan(V) sodu
wybrany tlenek Na2O
47. Na2O + H2O  2 NaOH
Na2O + 2 HCl  2 NaCl + H2O
wybrany tlenek: SO2
48. SO2 + H2O  H2SO3
SO2 + 2 NaOH  Na2SO3 + H2O
a) Na2SO3 + 2 HCl  2 NaCl + H2O + SO2
b) CaS + 2 HNO3  Ca(NO3)2 + H2S
49. c) K2CO3 + H2SO4  K2SO4 + H2O + CO2
d) CaCO3 + 2 HCl  CaCl2 + H2O + CO2
e) Ca(NO2)2 + HNO3  nie zachodzi
a) CaCO3 + 2 HCl  CaCl2 + H2O + CO2
50. b) tlenek węgla(IV)
𝑇
51. Ca(HCO3)2 → CaCO3 + H2O + CO2
𝑇
CaCO3 → CaO + CO2
52. CaO + H2O  Ca(OH)2
CaO + CO2  CaCO3
Ca(OH)2 + CO2  CaCO3 + H2O
sole bezwodne: CuSO4, CaSO4, AlCl3, MgSO4
53.
hydraty: CuSO4 ∙ 5 H2O, AlCl3 ∙ 6 H2O, CaSO4 ∙ 2 H2O
a) Ca(NO3)2 ∙ 4 H2O
54.
b) CuSO4 ∙ 5 H2O
1. 2 Ca + O2  2 CaO 5. 3 Ca(OH)2 + 2 H3PO4  Ca3(PO4)2 + 6 H2O
2. 3 Ca + 2 H3PO4  Ca3(PO4)2 + 3 H2 6. Ca + 2 HNO3  Ca(NO3)2 + H2
55.
3. Ca + 2 H2O  Ca(OH)2 + H2 7. CaO + 2 HNO3  Ca(NO3)2 + H2O
4. 3 CaO + 2 H3PO4  Ca3(PO4)2 + 3 H2O 8. Ca(OH)2 + 2 HNO3  Ca(NO3)2 + 2 H2O
1. Cr + 2 HCl  CrCl2 + H2 A. chlorek chromu(II)
2. Mn + 2 HCl  MnCl2 + H2 B. chlorek manganu(II)
3. Fe + 2 HCl  FeCl2 + H2 C. chlorek żelaza(II)
56. 4. 2 Al + 6 HCl  2 AlCl3 + 3 H2 D. chlorek glinu
Dział: Stechiometria
Mol i masa molowa

a) Fe
57. b) 2 Cu
c) 2 N2
X – 12,04 ∙ 1023
58. Y – 0,5
Z – 1,204 ∙ 1023
a) Dane: Szukane: c) Dane: Szukane:
g g
MCaO = 56 mCaO = ? 𝑀C6H12O6 = 180 𝑚C6H12O6 = ?
mol mol
nCaO = 2 mole 𝑛C6H12O6 = 0,5
mola
1 mol CaO  56 g
2 mole CaO  x g 1 mol C6H12O6  180 g
0,5 mola C6H12O6  x g
2 mole ∙ 56 g
x=
1 mol 0,5 mola ∙ 180 g
x = 112 g CaO x= 1 mol
x = 90 g C6H12O6
59. Szukane:
b) Dane:
g 𝑚H2SO4 = ?
𝑀H2SO4 = 98
mol
𝑛H2SO4 = 1,5 mola
1 mol H2SO4  98 g
1,5 mola H2SO4  x g
1,5 mola ∙ 98 g
x=
1 mol
x = 147 g H2SO4
g g
𝑀H2 O = 18 𝑛H2O = ? 𝑀Ca(OH)2 = 74 𝑛Ca(OH)2 = ?
mol mol
𝑚H2 O = 4,5 g 𝑚Ca(OH)2 = 37g
1 mol H2O  18 g 1 mol Ca(OH)2  74 g

x mol  4,5 g x mol  37 g
1 mol ∙ 4,5 g 1 mol ∙ 37 g

x= x=
18 g 74 g
x = 0,25 mola H2O x = 0,5 mola Ca(OH)2
60.
b) Dane: Szukane:
g
𝑀HNO3 = 63 𝑛HNO3 = ?
mol
𝑚HNO3 = 126 g
1 mol HNO3  63 g
x mol  126 g
1 mol ∙ 126 g
x=
63 g
x = 2 mole HNO3

wzór sumaryczny – SO3 mS = ? wzór sumaryczny: H2S mS = ?
g g
MS = 32 MS = 32
mol mol
𝑛SO3 = 2 mol 𝑛H2 S = 0,01 mol
1 mol SO3 – 32 g S 1 mol H2S  32 g S

2 mole SO3 – x g S 0,01 mola H2S  x g S
2 mole ∙ 32 g 0,01 mola ∙32 g
x= x=
1 mol 1 mol
x = 64 g S
61. x = 0,32 g S
b) Dane: Szukane:
wzór sumaryczny: Al2S3 mS = ?
g
MS = 32
mol
3 MS = 96 g
𝑛Al2S3 = 0,5 mola
1 mol Al2S3  96 g S
0,5 mola Al2S3  x g S
0,5 mola ∙ 96 g
x = 1 mol
x = 48 g S
wzór sumaryczny: HNO3 𝑛HNO3 = ? wzór sumaryczny: HNO3 𝑛HNO3 = ?
g g
MN = 14 MH = 1
mol mol
mN = 7 g mH = 5 g
1 mol HNO3  14 g N 1mol HNO3  1 g H

x mol HNO3  7 g N x mol HNO3  5 g N
1 mol ∙ 7 g 1 mol ∙ 5 g
x= x = 1g
14 g
x = 0,5 mola HNO3 x = 5 moli HNO3
b) Dane: Szukane:
wzór sumaryczny: HNO3 𝑛HNO3 = ?
g
MO = 16
mol
62. 3 MO = 48 g
mO = 12 g
1mol HNO3  48 g O
x mol HNO3  12 g O
1 mol ∙ 12 g
x=
48 g
x = 0,25 mola HNO3
Objętość molowa
a) Dane: Szukane: b) Dane: Szukane:
wzór sumaryczny: NO VNO = ? wzór sumaryczny: H2S 𝑉H2 S = ?
nNO = 2 mole 𝑛H2 S = 3,5 mola
63. 1 mol NO  22,4 dm3 1 mol H2S  22,4 dm3

2 mole NO  x dm3 3,5 mola  x dm3
2 mole ∙ 22,4 dm3 3,5 mola ∙ 22,4 dm3
x= x=
1 mol 1mol
x = 44,8 dm3 x = 78,4 dm3
a) CO2
Dane: Szukane: Dane: Szukane:
1 mol CO2 = 44 g 𝑛CO2 = A mol 1 mol CO2 = 44 g 𝑉CO2 = B dm3
1 mol CO2 stanowi 22,4 dm3 1 mol CO2 stanowi 22,4 dm3
𝑚CO2 = 11g 𝑛𝐶𝑂2 = 0,25 mola
1 mol CO2  44 g 1 mol CO2  22,4 dm3

A mol CO2  11 g 0,25 mola CO2  B dm3
1 mol ∙ 11 g 0,25 mola ∙ 22,4 dm3

A= B=
44 g 1 mol
A = 0,25 mola B = 5,6 dm3

1 mol CO2 = 44 g 𝑚CO2 = C g 1 mol CO2 = 44g 𝑉CO2 = D dm3
3
1 mol CO2 stanowi 22,4 dm3 1 mol CO2 stanowi 22,4 dm
𝑛CO2 = 0,5 mola 𝑛CO2 = 0,5 mola
64. 1 mol CO2  44 g 1 mol CO2  22,4 dm3

0,5 mola CO2  C g 0,5 mola CO2  D dm3
0,5 mola ∙ 44 g 0,5 mola ∙ 22,4 dm3

C= D=
1 mol 1 mol
C = 22 g D = 11,2 dm3

1 mol CO2 = 44 g 𝑚CO2 = E g 1 mol CO2 = 44g 𝑛CO2 = F mola
1 mol CO2 stanowi 22,4 dm3 1 mol CO2 stanowi 22,4 dm3
𝑛CO2 = 0,1 mola 𝑉CO2 = 2,24 dm3
1 mol CO2  44 g 1 mol CO2  22,4 dm3

0,1 mol CO2  E g F mol CO2  2,24 dm3
0,1 mola ∙ 44 g
E= 1 mol ∙ 2,24 dm3
1 mol F=
22,4 dm3
E = 4,4 g F = 0,1 mola
b) NH3
1 mol = 17 g 𝑛NH3 = A mol 1 mol = 17 g 𝑉NH3 = B dm3
1 mol stanowi 22,4 dm3 1 mol stanowi 22,4 dm3
𝑚NH3 = 34 g 𝑛NH3 = 2 mole
1 mol NH3 – 17 g 1 mol NH3  22,4 dm3

A mol NH3 – 34 g 2 mole NH3  B dm3
1 mol ∙ 34 g 2 mole ∙ 22,4 dm3
A= 14 g B= 1 mol
A = 2 mole B = 44,8 dm3

1 mol = 17 g 𝑚NH3 = C g 1 mol = 17 g 𝑉NH3 = D dm3
𝑛NH3 = 0,25 mola 𝑛NH3 = 0,25 mola
1 mol NH3  17g 1 mol NH3  22,4 dm3

0,25 mola NH3  C g 0,25 mola NH3  D dm3
0,25 mola ∙ 17 g
C= 0,25 mola ∙ 22,4 dm3
1 mol D= 1 mol
C = 4,25 g D = 5,6 dm3
1 mol = 17 g 𝑚NH3 = E g 1 mol = 17 g 𝑛NH3 = F mola
𝑛NH3 = 0,01 mola 𝑉NH3 = 0,224 dm3
1 mol NH3  17 g 1 mol NH3  22,4 dm3

0,01 mola NH3  E g F mol NH3  0,224 dm3
0,01 mola ∙ 17 g
E= 1 mol ∙ 0,224 dm3
1 mol F= 22,4 dm3
E = 0,17 g F = 0,01 mola
𝑉CH4 = 0,672 dm3 𝑛CH4 = ? 𝑉H2S = 0,5 dm3 𝑛H2 S = ?
1 mol CH4  22,4 dm3 1 mol H2S  22,4 dm3

x mol CH4  0,672 dm3 x mol H2S − 0,5 dm3
1 mol ∙ 0,672 dm3 1 mol ∙ 0,5 dm3

x= x=
22,4 dm3 22,4 dm3
x = 0,03 mola x = 0,02 mola
65.
b) Dane: Szukane:
𝑉H2O = 1 dm3 𝑛H2O = ?
1mol H2O  22,4 dm3

x mol H2O − 1 dm3
1 mol ∙ 1 dm3
x= 22,4 dm3
x = 0,045 mola
Prawo stałości składu

%C = 80% wzór empiryczny %H = 5,9% wzór empiryczny
%H = 20% CxHy %O = 94,1% H xO y
𝑚𝐴 ∙ 𝑥 %𝐴 𝑚𝐴 ∙ 𝑥 %𝐴
Wzór: 𝑚𝐵 ∙ 𝑦 = Wzór: =
%𝐵 𝑚𝐵 ∙ 𝑦 %𝐵
12 u ∙ 𝑥 80%
= 1u ∙𝑥 5,9%
1u ∙𝑦 20% =
𝑥 1 16 u ∙ 𝑦 94,1%
= 𝑥 1
𝑦 3 =
Wzór empiryczny: CH3 𝑦 1
66. Wzór empiryczny: HO
b) Dane: Szukane:
%Fe = 70% wzór empiryczny
%O = 30% FexOy
𝑚𝐴 ∙ 𝑥 %𝐴
Wzór: 𝑚𝐵 ∙ 𝑦 = %𝐵
56 u ∙ 𝑥 70%
=
16 u ∙ 𝑦 30%
𝑥 2
=
𝑦 3
Wzór empiryczny: Fe2O3
g g
𝑀N𝑥O𝑦 = 46 wzór rzeczywisty 𝑀Cu𝑥O𝑦 = 80 wzór rzeczywisty
mol mol
g
MN = 14 N xO y 𝑚Cu𝑥 O𝑦 = 20 g CuxOy
mol g
g
MO = 16 MCu = 64
mol mol
mCu = 16 g
g
Układ równań: MO = 16
14 𝑥 7 mol
16𝑦
=
16
mO = 20 g  16 g = 4 g
Układ równań:
67. 64 𝑥 16
14 𝑥 + 16𝑦 = 46 =
16𝑦 4
x=1 64 𝑥 + 16 𝑦 = 80
y=2
Wzór: NO2 x=1
y=1
Wzór: CuO
2Cu + O2  2CuO
a) Dane: Szukane:
g
MNa = 23 𝑀Na2O = ?
mol
g
MO = 16 %Na = ?
mol
%O = ?
g g
𝑀Na2O = 23  2 + 16
mol mol
g
𝑀Na2O = 62
mol
62 g  100%
2  23 g  x%
2 ∙ 23 g ∙ 100%
x=
62 g
x = 74,2% Na
100%  74,2% = 25,8% O
b) Dane: Szukane:
g
MMg = 24 𝑀Mg(OH)2 = ?
mol
g
MO = 16 %Mg = ?
mol
g
MH = 1 %O = ?
mol
%H = ?
g g g
𝑀Mg(OH)2 = 24 + 16 2+1 2
mol mol mol
g
𝑀Mg(OH)2 = 58
mol
58 g  100%
24 g  x%
68.
24 g ∙ 100%
x=
58 g
x = 41,4% Mg
58 g  100%
16 g  2  y%
32 g ∙ 100%
y=
58 g
y = 55,2% O
100%  (41,4% + 55,2%) = 3,4% H

c) Dane: Szukane:
g
MC = 12
mol
𝑀H2 CO3 = ?
g %C=?
MO = 16
mol %O=?
g
MH = 1 %H=?
mol
g g g
𝑀H2 CO3 = 1 mol  2 + 12 mol + 16 mol  3
g
𝑀H2 CO3 = 62 mol
62 g  100%
48 g  x%
48 ∙ 100%
x=
62
x = 77,4% O
58 g  100%
12 g  y%
12 g ∙ 100%
y=
58 g
y = 19,4% C
100%  (77,4% + 19,4%) = 3,2% H

𝑚N 𝑚N
wzór sumaryczny: N2O =? wzór sumaryczny: N2O3 =?
𝑚O 𝑚O
2 ∙ 𝑀N = 14 u  2 2 ∙ 𝑀N = 14 u  2
𝑚N = 28 u 𝑚N = 28 u
mO = 16 u 3 ∙ 𝑀O = 16 u  3
𝑚O = 48 u
𝑚N 28 u
=
𝑚O 16 u 𝑚N 28 u
𝑚N 7 𝑚O
=48 u
=4 𝑚N 7
69. 𝑚O
𝑚O
= 12
b) Dane: Szukane:
𝑚N
wzór sumaryczny: NO =?
𝑚O
mN = 14 u
mO = 16 u
𝑚N2 14 u
=
𝑚O 16 u
𝑚N2 7
𝑚O
= 8
mC : mO = 3 : 4 %C = ? mC : mO = 3 : 8 %C = ?
masa całkowita: 3 + 4 = 7 j. m. %O = ? masa całkowita: 3 + 8 = 11 j. m. %O = ?
7 j. m.  100% 11 j. m.  100%
70. 3 j. m.  x% 3 j. m.  x%
3 ∙ 100% 3 ∙ 100%
x= x=
7 11
x = 42,6% C x = 27,3% C
100%  42,6%= 57,4% O 100%  27,3%= 72,7% O

a) Dane: Szukane:
2 𝑚Ag
wzór sumaryczny: Ag2O =?
𝑚O
mAg = 108 u |  2
mO = 16 u b) Dane: Szukane:
𝑚Fe
wzór sumaryczny: FeS =?
𝑚S
2 𝑚Ag 216 u
= mFe = 56 u
𝑚O 16 u mS = 32 u
71. 2 𝑚Ag 27
𝑚O
= 2
𝑚Fe 56 u
𝑚S
= 32 u
𝑚Fe 7
𝑚S
= 4

mMg : mO = 3 : 2 mMg = ? mMg : mO = 3 : 2 mO = ?
mO = 8 g mMg = 15g
3 j. m. Mg  2 j. m. O 3 j. m. Mg  2 j. m. O
72.
x g Mg  8 g O 15 g Mg  x g O
3 g ∙ 8 j. m. 15 g ∙ 2 j. m.
x= x=
2 j. m. 3 j.m.
x= 12 g Mg x = 10 g O
Dane: Szukane:
𝑀𝑋2O3  1,47 = 𝑀𝑋2O3 wzór rzeczywisty X2O3
(2x + 16 u ∙ 3) ∙ 1,47 = 2x + 32 u ∙ 3
0,94x = 25,44
73.
x = 27 u
Pierwiastek X – Al. Wzór tlenku: Al2O3
Obliczenia stechiometryczne
kat.
Równanie reakcji: N2 + 3 H2 ⇄ 2 NH3
Interpretacja równania w ujęciu molowym:
Z równania reakcji: 1 mol N2 : 3 mole H2 : 2 mole NH3
Z tabeli: 1 mol N2 : x mol H2 : 2 mole NH3
Stąd x = 3 mol
Interpretacja równania w ujęciu masowym:

74.
Z równania reakcji: 28 g N2 : 6 g H2 : 34 g NH3
Z tabeli: 28 N2 : 6 H2 : y g NH3
Stąd y = 34 g
Interpretacja równania w ujęciu objętościowym:
Z równania reakcji: 1  22,4 dm3 N2 : 3  22,4 dm3 H2 : 2  22,4 dm3 NH3
22,4 dm3 N2 : 67,2 dm3 H2 : 44,8 dm3 NH3
Z tabeli: z dm3 N2 : 67,2 dm3 H2 : 44,8 dm3 NH3
Stąd z = 22,4 dm 3

nHgO = 3 mole 𝑛O2 = ? nCO = 0,1 mola 𝑛O2 = ?
𝑇
Równanie reakcji: 2 HgO → 2 Hg + O2 Równanie reakcji: 2 CO + O2  2 CO2
2 mole HgO  1 mol O2 2 mole CO  1 mol O2

75. 3 mole HgO  x mol O2 0,1 mola CO  x mol O2
3 mole ∙1 mol 0,1 mola ∙ 1 mol

x = 2 mole x= 2 mole
x = 1,5 mola O2 x = 0,05 mola O2
b) Dane: Szukane:
nFe = 0,5 mola 𝑛O2 = ?
𝑇
Równanie reakcji: 2 Fe + O2 → 2 FeO
2 mole Fe  1 mol O2
0,5 mola Fe  x mol O2
0,5 mola ∙ 1 mol

x=
2 mole
x = 0,25 mola O2
g g
𝑀Cu2O = 144
mol
𝑚H2 = ? 𝑀N2 = 2  14 𝑚H2 = ?
mol
g g
𝑀H2 = 2 𝑀N2 = 28
mol mol
g
𝑚Cu2O = 14,4 g 𝑀H2 = 2
mol
Równanie reakcji: Cu2O + H2  2 Cu + H2O 𝑚 N2 = 7 g
Równanie reakcji: N2 + 3 H2  2 NH3
144g Cu2O  2 g H2
14,4 g Cu2O  x g H2 28 g N2  3  2 g H2
14,4 g ∙ 2 g
7 g N 2  x g H2
x=
144 g
7g∙6g
x = 0,2 g H2 x=
28 g
76. x = 1,5 g H2
b) Dane: Szukane:
g
𝑀H2O = 18 𝑚H2 =?
mol
g
𝑀𝐻2 = 2
mol
𝑚H2O = 22,5 g
Równanie reakcji: 2 H2O  2 H2 + O2

2  18 g H2O  2  2 g H2
22,5 g H2O  x g H2
22,5 g ∙ 4 g
x=
36 g
x = 2,5 g H2
VNO = 5,6 dm3 𝑉O2 = ? 𝑉SO2 = 1,12 dm3 𝑉O2 = ?
Równanie reakcji: N2 + O2  2 NO Równanie reakcji: 2 SO2 + O2  2 SO3
22,4 dm3 O2  2  22,4 dm3 NO 22,4 dm3 O2  2  22,4 SO2
x dm3 O2  5,6 dm3 NO x dm3 O2  1,12 dm3 SO2
5,6 dm3 ∙ 22,4 dm3 22,4 dm3 ∙ 1,12 dm3

x= x= 44,8 dm3
44,8 dm3
x = 2,8 dm3 O2 x = 0,56 dm3 O2
b) Dane: Szukane:
77. 𝑉CH4 = 1 dm3 𝑉O2 = ?
Równanie reakcji: CH4 + 2 O2  CO2 + 2 H2O
2  22,4 dm3 O2  22,4 dm3 CH4
x dm3 O2  1 dm3 CH4
1 dm3 ∙ 44,8 dm3

x=
22,4 dm3
x = 2 dm3 O2
Dane: Szukane:
g g
𝑀N2 = 2  14 = 28 𝑛H2 O = ?
mol mol
𝑚N2 = 45 g
Równanie reakcji: 4 NH3 + 3 O2  2 N2 + 6 H2O

78. 2  28 g N2  6 moli H2O
45g N2  x mol H2O
45 g ∙ 6 moli
x=
56 g
x = 4,8 mola H2O
Dane: Szukane:
nCaO = 2,5 mola 𝑉CO2 = ?
𝑇
Równanie reakcji: CaCO3 → CaO + CO2
79. 1 mol CaO  22,4 dm3 CO2
2,5 mola CaO  x dm3 CO2
2,5 mola ∙ 22,4 dm3

x=
1 mol
x = 56 dm3 CO2
Dane: Szukane:
𝑛H2O = 1,5 mola 𝑉H2 = ?
Równanie reakcji: 2 H2 + O2  2 H2O

2 mole H2O  2  22,4 dm3 H2
80.
1,5 mola H2O  x dm3 H2
1,5 mola ∙ 44,8 dm3

x=
2 mole
x = 33,6 dm3 H2
Dane: Szukane:
𝑉Cl2 = 2,8 dm3 mHCl = ?
g
MHCl = 36,5
mol
Równanie reakcji: H2 + Cl2  2 HCl

81. 22,4 dm3 Cl2  2  36,5 g HCl
2,8 dm3 Cl2  x g HCl
2,8 dm3 ∙ 73 g
x= 22,4 dm3
x = 9,125 g HCl
Dane: Szukane:
V gazu syntezowego = 100 dm3 𝑚H2O = ?
g
𝑀H2O = 18
mol
Równanie reakcji: H2O + C  CO + H2

82. 2  22,4 dm3 gazu syntezowego  18 g H2O
100 dm3 gazu syntezowego  x g H2O
100 dm3 ∙ 18 g
x=
44,8 dm3
x = 40,2 g H2O
Równanie reakcji: Zn + H2SO4  ZnSO4 + H2 Zlewka 3:

Dane: Szukane:
Zlewka 1: mZn = 8,125 g 𝑉H2 = ?
g
Dane: Szukane: MZn= 65
mol
nZn = 0,25 mola 𝑉H2 = ?
65 g Zn  22,4 dm3 H2
1 mol Zn  22,4 dm3 H2 8,125 g Zn  x dm3 H2
0,25 mola Zn  x dm3 H2
8,125 g ∙ 22,4 dm3
0,25 mola ∙ 22,4 dm3 x=
x= 65 g
1 mol x = 2,8 dm 3 H2
83. x = 5,6 dm3 H2
Zlewki uszeregowane zgodnie ze zwiększającą się
Zlewka 2:
objętością wydzielonego wodoru: 3, 1, 2.
Dane: Szukane:
3,01  1023 at. Zn 𝑉H2 = ?
6,02  1023 at. Zn  22,4 dm3 H2

3,01  1023 at. Zn  x dm3 H2
3,01 ∙ 1023 at. ∙ 22,4 dm3

x=
6,02 ∙ 1023 at.
x = 11,2 dm 3 H2
Dział: Reakcje utleniania - redukcji. Elektrochemia
Stopnie utlenienia
III II I II III II V II I II IV II II II 0
a) 𝐁 𝐎 𝐀𝐠 𝟐 𝐎 𝐍𝟐 𝐎 𝟑 𝐍 𝟐 𝐎𝟓 𝐍𝟐 𝐎 𝐍𝐎𝟐 𝐍𝟐
𝟐 𝟑 𝐍𝐎
IV II VI II V II IV II IV II II II I II 0
b) 𝐒𝐎 𝐒𝐎𝟑 𝐏𝟒 𝐎𝟏𝟎 𝐂𝐎𝟐 𝐂𝐮𝟐 𝐎 𝐎𝟐
𝟐 𝐂𝐎 𝐂𝐮𝐎
III II IV II III II IV II I II
84. c) II II 𝐅𝐞𝟐 𝐎𝟑
II II
𝐏𝐛𝐎𝟐 𝐀𝐥𝟐 𝐎𝟑 𝐒𝐢𝐎𝟐 𝐇𝟐 𝐎
𝐅𝐞𝐎 𝐏𝐛𝐎
I II III I III I II II I I V II
d) I I 𝐇𝟐 𝐒 𝐍𝐇𝟑
I II I
𝐏𝐇𝟑
I I
𝐂𝐚(𝐎𝐇)𝟐 𝐇𝐍𝐎𝟑
𝐇𝐂𝐥 𝐍𝐚𝐎𝐇 𝐇𝐈
II IV II I VI II II V II III I II V II
e) 𝐂𝐚𝐂𝐎 𝐍𝐚𝟐 𝐒𝐎𝟒 𝐌𝐠(𝐍𝐎𝟑 )𝟐 𝐀𝐥𝐂𝐥𝟑 𝐂𝐚𝟑 (𝐏𝐎𝟒 )𝟐
𝟑
VI II IV II III II
a) 𝐒𝐎𝟐− 𝐒𝐎𝟐− 𝐍𝐎−
𝟒 𝟑 𝟐
IV II V II I
b) 𝐂𝐎𝟐− 𝐏𝐎𝟑−
𝟑 𝟒 𝐂𝐥−
III I VII II V II
c) 𝐍𝐇+ 𝐂𝐥𝐎− 𝐂𝐥𝐎−
𝟒 𝟒 𝟑
V II II III II

85. d) 𝐍𝐎− 𝐂𝐥𝐎𝟐−
𝟑 𝐒 𝟐−
VI II
e) III𝟑+ II
𝐂𝐫𝟐 𝐎−
𝐅𝐞 𝐂𝐮𝟐+ 𝟕
I I VI II II
f) 𝐇𝐒𝐎𝟒−
𝐂𝐮+ 𝐙𝐧𝟐+
III I IV II I
g) 𝐇𝐒𝐎−
𝐀𝐥𝟑+ 𝟑 𝐍𝐚+
Wybrany wzór : Fe3O4

86.
Wzór strukturalny: O = Fe – O  Fe – O – Fe = O
Reakcje utleniania-redukcji
a) Mg + 2 HCl  MgCl2 + H2
𝑇
b) CaCO3 → CaO + CO2
c) 2 H2 + O2  2 H2O
87. d) CaO + H2O  Ca(OH)2
e) N2 + 3 H2  2 NH3
reakcje utleniania i redukcji to: a, c, e.

88. utleniacze: S, SO2, SO3, H2SO3, SO42
89. reduktory: N2, NO, N2O, NO2, NH3
0 II 0
Fe + H2SO4(rozc.)  FeSO4 + H2
0 II
90.
utlenianie: Fe  Fe2+ + 2e
I 0
redukcja: 2 H+ + 2e  H2
0 0 II II
a) Fe + S  FeS
0 II
0 II
redukcja: S + 2e  S2
utleniacz: S reduktor: Fe
II II 0 I II
b) MgO + H2  Mg + H2O
0 I
utlenianie: H2  2 H+ + 2e
II 0
redukcja: Mg2+ + 2e  Mg
utleniacz: MgO reduktor: H20

91.
0 0 II II
c) 2 Mg + O2  2 MgO
0 II
utlenianie: 2 Mg  2 Mg2+ + 4e
0 II
redukcja: O2 + 4e  2 O
utleniacz: O2 reduktor: Mg
0 0 I II
d) S + H2  H2S
0 I
utlenianie: H2  2 H+ + 2e
0 II
redukcja: S + 2e  S2
utleniacz: S reduktor: H2
0 0 II II
a) N2 + O2  2 NO
0 II
utlenianie: N2  N + 4e
0 II
redukcja: O2 + 4e  2 O 
0 0 IV II
b) N2 + 2 O2  2 NO2
0 IV
utlenianie: N2  2 N + 8e
0 II
redukcja: 2 O2 + 8e  4 O
0 0 III II
c) 2 Fe + 3 S  Fe2S3
0 III
utlenianie: 2 Fe  2 Fe3+ + 6e
0 II
redukcja: 3 S + 6e  3 S2
92. 0 0 I II
d) 4 Na + O2  2 Na2O
0 I
utlenianie: 4 Na  4 Na+ + 4e
0 II
redukcja: O2 + 4e  2 O
e) 2 CuO + C  2 Cu + CO2
0 IV
utlenianie: C  C + 4e
II 0
redukcja: 2 Cu2+ + 4e  2 Cu
0 I I II I 0
f) Fe + 2 HCl  FeCl2 + H2
0 II
I 0
redukcja: 2 H+ + 2e  H2
0 I I IV I 0 IV I 0 0 I I
a) Si + 4 HF  SiF4 + 2 H2 b) SiF4 + 4 Na  Si + 4 NaF
0 IV 0 I
utlenianie: Si  Si4+ + 4e utlenianie: Na  Na+ + e /  4
I 0 IV 0
redukcja : 2 H+ + 2e  H2 /  2 redukcja : Si4+ + 4e  Si
utleniacz: HF reduktor: Si utleniacz: SiF4 reduktor: Na
93. I I 0 0 I I 0 I I I I 0
c) 2 HBr + Cl2  Br2 + 2 HCl d) 2 F2 + 2 H2O  4 HF + O2
I 0 II 0
utlenianie: 2 Br  Br2 + 2e utlenianie: 2 O  O2 + 4e
0 I 0 I
redukcja : Cl2 + 2e  2Cl redukcja : F2 + 2e  2F /  2
utleniacz: Cl2 reduktor: HBr utleniacz: F2 reduktor: H2O
0 0 III II III II 0 IV II

e) 4 Fe + 3 O2  2 Fe2O3 f) Fe2O3 + 3 CO  2 Fe + 3 CO2
0 III II IV
utlenianie: 2 Fe  2 Fe3+ + 6e /  2 utlenianie: C  C + 2e /  3
0 II III 0
redukcja : 3 O2 + 12e  6 O redukcja : 2 Fe3+ + 6e  2 Fe
utleniacz: O2 reduktor: Fe utleniacz: Fe2O3 reduktor: CO

0 I I II I 0
g) Mg + 2 HCl  MgCl2 + H2
0 II
utlenianie: Mg  Mg2+ + 2e
I 0
redukcja : 2 H+ + 2e  H2
utleniacz: HCl reduktor: Mg
Pierwiastkiem tym jest glin (Al).

0 I VI II III VI II 0
2 Al + 3 H2SO4(rozc.)  Al2(SO4)3 + 3 H2
94. 0 III
utlenianie: 2 Al  2 Al3+ + 6e /  1
I 0
redukcja: 2 H + 2e  H2 /  3
Zarówno utleniaczem, jaki i reduktorem są drobiny:
95.
a) C b) N2 c) SO32
Elektrochemia
Metale bardziej aktywne to:
a) Mg
96. b) Na
c) Ca
d) Al
symbole pierwiastków chemicznych ułożone zgodnie ze zmniejszającą się aktywnością chemiczną:
97.
K, Na, Ca, Mg, Al, Zn, Pb, Cu, Ag
symbole pierwiastków chemicznych ułożone zgodnie ze wzrostem właściwości redukujących:
98.
Ag, Cu, Zn, Al, Mg, Na
symbole pierwiastków chemicznych ułożone zgodnie ze wzrostem właściwości utleniających:
99.
Na, Mg, Al, Zn, Cu, Ag
a) Cu + HCl  nie zachodzi
b) Mg + 2 HCl  MgCl2 + H2
100.
c) Zn + 2 HCl  ZnCl2 + H2
d) Ca + 2 HCl  CaCl2 + H2
Osad wydzieli się na płytce cynkowej.
101.
Zachodzi reakcja: Zn + CuSO4  ZnSO4 + Cu
a) Zn + FeSO4  Fe + ZnSO4
102. b) Mg + FeCl2  Fe + MgCl2
c) Cu + ZnCl2  nie zachodzi
Anodą w tym ogniwie jest płytka ołowiana,
ponieważ ołów ma niższą wartość potencjału
standardowego niż srebro.
103.
Proces redukcji zachodzi na płytce srebrnej, ponieważ srebro ma wyższą wartość potencjału
104.
standardowego.
Dane: Szukane:
SEM = 0,01V E°anody = ?
E°katody = 0,13V
105.
SEM = E°katody  E°anody
0,01 V = 0,13 V – E°anody
E°anody= 0,14 V
Anodą jest półogniwo Sn | Sn2+.
kierunek przepływu elektronów

106. →
anoda () Al | Al3+ || Cu2+ | Cu (+) katoda
a) anoda () Zn | Zn2+ || Cu2+ | Cu (+) katoda
107.
b) anoda () Zn | Zn2+ || Fe2+ | Fe (+) katoda
a) anoda: Zn  Zn2+ + 2e
katoda: Cu2+ + 2e  Cu
b) anoda: Zn  Zn2+ + 2e
katoda: Ag+ + e  Ag
108.
c) anoda: Fe  Fe2+ + 2e
katoda: Sn2+ + 2e  Sn
d) anoda: Zn  Zn2+ + 2e
katoda: Pb2+ + 2e  Pb
a) anoda () Co | Co2+ || Sn2+ | Sn (+) katoda
b) anoda: Co  Co2+ + 2e
katoda: Sn2+ + 2e  Sn
109. c) E°anody = 0,28 V E°katody = 0,14 V
SEM = E°katody  E°anody
SEM = 0,14 V – (0,28 V)
SEM = 0,14 V
Dział: Roztwory
Rozpuszczalność i stężenie procentowe:

Dane: Szukane:
mr = 180 g rozpuszczalność = ?
ms = 60 g
Obliczenie masy rozpuszczalnika: 180 g roztworu  60 g substancji = 120 g wody
Obliczenie rozpuszczalności:
120 g H2O  60 g substancji
100 g H2O  x g substancji
100 g ∙ 60 g
x=
120 g
110. x = 50 g
Odp.: Rozpuszczalność substancji w temperaturze 20oC wynosi 50 g na 100 g H2O.
Dane: Szukane:
mr = 114 g rozpuszczalność = ?
ms = 54 g
Obliczenie masy rozpuszczalnika: 114 g roztworu  54 g substancji = 60 g wody
Obliczenie rozpuszczalności:
60 g H2O  54 g substancji
111. 100 g H2O  x g substancji
100 g ∙54 g
x=
60 g
x = 90 g
Odp.: Rozpuszczalność substancji w temperaturze 20C wynosi 90 g na 100 g H2O.

Dane: Szukane:
mr = 250 g ms = ?
RKCl = 42 g na 100 g H2O mw = ?
Obliczenie masy roztworu nasyconego: 42 g + 100 g = 142 g
Obliczenie masy substancji w zadanym roztworze:
142 g roztworu  42 g substancji
112. 250 g roztworu  x g substancji
250 g ∙ 42 g
x=
142 g
x = 73,9 g KCl
Obliczenie masy wody w zadanym roztworze: 250 g  73,9 g = 176,1 g H2O
Odp.: W roztworze znajduje się 73,9 g KCl i 176,1 g H2O.

Dane: Szukane:
mw = 300 g 𝑚NH4Cl = ?
𝑅NH4Cl = 38 g na 100 g H2O
Obliczenie masy substancji, która można rozpuścić w 300 g wody:
100 g wody  38 g soli
113. 300 g wody  x g soli
300 g ∙ 38 g
x=
100 g
x = 114 g NH4Cl
Odp.: Należy rozpuścić 114 g soli, aby powstał roztwór nasycony.

mr = 56 g ms = ? mKCl = 56 g mw = ?
RKCl = 40 g na 100 g H2O RKCl = 40 g na 100 g H2O
Obliczenie masy roztworu nasyconego: Obliczenie masy wody potrzebnej do
40 g + 100 g = 140 g sporządzenia roztworu nasyconego:
Obliczenie masy substancji w zadanym roztworze: 40 g soli  100 g wody
140 g roztworu  40 g substancji 60 g soli  x g wody
56 g roztworu  x g substancji
60 g ∙ 100 g
x=
114. 56 g ∙ 40 g 40 g
x= x = 150 g wody
140 g
x = 16 g KCl
Odp.: Substancję należy rozpuścić w 150 g wody.
Odp.: W roztworze znajduje się 16 g KCl.
Dane: Szukane:
𝑚KNO3 = 20 g Określić, czy otrzymany roztwór jest nasycony.
mw = 80 g
T = 20C
𝑅KNO3 = 32 g na 100 g H2O
115. Obliczenie masy substancji rozpuszczonej w 100 g wody:

20 g soli  80 g wody
x g soli  100 g wody
20 g ∙ 100 g
x=
80 g
x = 25 g soli
Odp.: Otrzymano roztwór nienasycony.
Dane: Szukane:
RKCl = 37 g na 100 g H2O Cp = ?
Obliczenie masy roztworu nasyconego: 37 g soli + 100 g wody = 137 g
Obliczenie stężenia procentowego roztworu nasyconego:
137 g roztworu  100%
116. 37 g soli  x%
37 g ∙ 100%
x=
137 g
x = 27%
Odp.: Stężenie procentowe roztworu nasyconego wynosi 27%.
Dane: Szukane:
Cp = 31% 𝑅BaCl2 = ?
Roztwór nasycony zawiera:
100 g roztworu = 31g soli + 69 g wody.
Obliczenie rozpuszczalności soli w roztworze nasyconym:
117. 69 g wody  31 g soli
100 g wody  x g soli
100 g ∙ 31 g
x=
69 g
x = 45 g soli
Odp.: Rozpuszczalność soli w roztworze nasyconym wynosi 45 g na 100 g H2O.
Stężenie procentowe
Dane: Szukane:
mr = 236 g Cp = ?
ms = 35,4 g
Obliczenie zawartości procentowej substancji w roztworze:

35,3 g substancji  x%
35,3 g ∙ 100 g
x=
236 g
118. x = 15%
Odp.: Stężenie procentowe roztworu wynosi 15%.
Dane: Szukane:
Vetanolu = 60 cm3 Cp = ?
mjodu = 5,8 g
g
detanolu = 0,79 3
cm
Obliczenie masy rozpuszczalnika (etanolu):
0,79 g  1 cm3
x g  60 cm3
0,79 g ∙ 60 cm3
x=
1 cm3
119. x = 47,4 g etanolu
Obliczenie masy roztworu: 5,8 g jodu + 47,4 g etanolu = 53,2 g roztworu
Obliczenie stężenia procentowego roztworu:
53,2 g roztworu  100%
5,8 g substancji  y%
5,8 g ∙ 100%
y=
53,2 g
y = 10,9%
Odp.: Stężenie procentowe roztworu wynosi 10,9%.
Dane: Szukane:
Vr = 200 cm3 ms = ?
Cp = 6% mr = ?
g
dr = 1,04 3
cm
Obliczenie masy roztworu:
1,04 g  1 cm3
x g  200 cm3
1,04 g ∙ 200 cm3

x=
1 cm3
x = 208 g roztworu
Obliczenie masy substancji:
y substancji  6%
208 g ∙ 6%
y=
100%
y = 12,48 g substancji
120. Obliczenie masy rozpuszczalnika: 208 g – 12,48 g = 195,52 g wody
Odp.: Roztwór zawiera 12,48 g soli i 195,52 g wody.
Dane: Szukane:
mr = 300 g ms = ?
Cp = 25% Vr = ?
g
dw = 1 3
cm
Obliczenie masy substancji w roztworze:
x substancji  25%
300 g ∙ 25%
x=
100%
121. x = 75 g substancji
Obliczenie masy rozpuszczalnika (wody): 300 g – 75 g = 225 g
Obliczenie objętości wody:
1 g  1 cm3
225 g  y cm3
225 g  1 cm3
y=
1g
y = 225 cm3
Odp.: Potrzeba 75 g soli i 225 cm3 wody.

Obliczenie masy mola NaOH Roztwór II
g g g
MNaOH = 23 + 16 +1 Dane: Szukane:
mol mol mol
g liczba cząsteczek NaOH = 3,01  1023 Cp = ?
MNaOH = 40
mol mw = 180 g
g
MNaOH = 40
Roztwór I mol
Dane: Szukane: Obliczenie liczby moli NaOH w roztworze:
nNaOH = 0,25 mola Cp = ? 1 mol  6,02  1023 cz.
Vw = 90 cm3 x mol  3,01  1023 cz.
g
dw = 1 3
cm 1 mol ∙ 3,01 ∙ 1023
Obliczenie masy NaOH w roztworze: x=
6,02 ∙ 1023
1 mol  40 g x = 0,5 mola NaOH
0,25 mola  x g
Obliczenie masy NaOH w roztworze:
0,25 mola ∙ 40 g
x= 1 mol  40 g
1 mol
x = 10 g NaOH 0,5 mola  y g
0,5 mola ∙ 40 g
122. Obliczenie masy wody: y=
1 mol
1 g  1 cm3 y = 20 g NaOH
y g  90 cm3 Obliczenie masy roztworu: 20 g + 180 g = 200 g
Obliczenie stężenia procentowego roztworu:
1 g ∙ 90 cm3
y= 200 g roztworu  100%
1 cm3
y = 90 g wody 20 g substancji  z%
Obliczenie masy roztworu: 10 g + 90 g = 100 g
20 g ∙ 100%
Obliczenie stężenia procentowego roztworu: z=
200 g
z = 10%
10 g substancji  z%
Odp.: Stężenia procentowe roztworów I i II są
10 g  100%
z= równe i wynoszą 10%.
100 g
z = 10%
Dane: Szukane:
mr = 150 g mNaCl = ?
Cp = 6%
g
dw = 1 3
cm
Obliczenie masy NaCl w roztworze.
x g NaCl  6%
150 g ∙ 6%
x=
100%
x = 9 g NaCl
123. Obliczenie masy rozpuszczalnika:
150 g – 9 g = 141 g wody
Obliczenie objętości wody:
1 g  1 cm3
141 g  y cm3
141 g ∙ 1 cm3
y=
1g
y = 141 cm3
Czynności:
1. Za pomocą cylindra miarowego odmierzam 141 cm3 wody destylowanej.
2. Odważam 9 g NaCl i umieszczam tę próbkę w zlewce.
3. Dodaję do zlewki z solą odmierzoną wodę destylowaną i całość dokładnie mieszam.
Dane: Szukane:
Vr = 2 dm3 Cm = ?
nsubstancji = 0,5 mola
Obliczenie stężenia molowego:
2 dm3  0,5 mola
124. 1 dm3  x mol
1 dm3 ∙ 0,5 mola

x=
2 dm3
x = 0,25 mola
mol
Odp.: Stężenie molowe roztworu wynosi 0,25 3 .
dm
Dane: Szukane:
Vr = 2 dm3 Cm = ?
𝑚Ca(OH)2 = 37 g
Obliczenie masy molowej Ca(OH)2:
g g g
𝑚Ca(OH)2 = 40 + 16 2+1 2
mol mol mol
g
𝑚Ca(OH)2 = 74
mol
Obliczenie liczby moli wodorotlenku:
1 mol Ca(OH)2  74 g
x mol Ca(OH)2  37 g
125. 1 mol ∙ 37 g
x=
74 g
x = 0,5 mola
2 dm3  0,5 mola
1 dm3  y mol
1 dm3 ∙ 0,5 mola

y=
2 dm3
y = 0,25 mola
mol
dm
Dane: Szukane:
mr = 525 g Cm = ?
g
dr = 1,05 3
cm
nKOH = 0,25 mola
Obliczenie objętości roztworu:
1,05 g  1 cm3
525 g  x cm3
525 g ∙ 1 cm3
x=
1,05 g
x = 500 cm3
126.
x = 0,5 dm3

0,5 dm3  0,25 mola
1 dm3  y mol
1 dm3 ∙ 0,25 mola

y=
0,5 dm3
y = 0,5 mola
mol
dm
Dane: Szukane:
mr = 224 g Cm = ?
g
dr = 1,12 3
cm
𝑚H2SO4 = 38 g
1,12 g  1 cm3
224 g  x cm3
224 g ∙ 1 cm3
x=
1,12 g
x = 200 cm3
x = 0,2 dm3
Obliczenie masy molowej H2SO4:
g g g
𝑀H2SO4 = 1  2 + 32 + 16 4
mol mol mol
g
𝑀H2SO4 = 98
mol
Obliczenie liczby moli kwasu:
127.
1 mol kwasu  98 g
y mol kwasu  38 g
1 mol ∙ 38 g
y=
98 g
y = 0,39 mola
0,2 dm3  0,39 mola
1 dm3  z mol
1 dm3 ∙ 0,39 mola

z=
0,2 dm3
z = 1,95 mola
mol
Odp.: Stężenie molowe roztworu wynosi 1,95 .
dm3
Dane: Szukane:
Vw = 100 cm3 Cm = ?
g
dw = 1 3
cm
g
dr = 1,2 3
cm
mNaOH = 8 g
Obliczenie masy wody:
1 g  1 cm3
x g  100 cm3
1 g ∙ 100 cm3
x=
1 cm3
x = 100 g wody
Obliczenie masy roztworu: 100g + 8 g = 108 g roztworu
1,2 g  1 cm3
108 g  y cm3
108 g ∙ 1 cm3
y=
1,2 g
y = 90 cm3
y = 0,09 dm3
Obliczenie masy molowej NaOH:
MNaOH = 23 g + 16 g + 1 g
g
MNaOH = 40
mol
Obliczenie liczby moli zasady:
1 mol zasady  40 g
z mol zasady  8 g
128.
1 mol ∙ 8 g
z=
40 g
z = 0,2 mola
Obliczenie stężenia molowego
0,09 dm3  0,2 mola
1 dm3  a mol
1 dm3 ∙ 0,2 mola

a=
0,09 dm3
a = 2,22 mola
mol
dm3
Dane: Szukane:
Vw = 200 cm3 Cm = ?
g
dw = 1 3
cm
g
dr = 1,047 3
cm
VHCl = 13,64 dm3
Obliczenie masy wody:
1 g  1 cm3
x g  200 cm3
1 g ∙ 200 cm3
x=
1 cm3
x = 200 g wody
Obliczenie liczby moli HCl:
22,4 dm3  1 mol
13,64 dm3  y mol
13,64 dm3 ∙1 mol

y=
22,4 dm3
y = 0,61 mola
129. Obliczenie masy HCl:
1 mol – 36,5 g
0,61 mol – z g
0,61 mol ∙36,5 g

z=
1 mol
z = 22,27 g
Obliczenie masy roztworu: 200 g + 22,27 g = 222,27 g
𝑚r
𝑑r =
𝑉r
222,27 g
Vr = g
1,047
cm3
Vr = 212 cm3
Vr = 0,212 dm3
Obliczenie stężenia molowego roztworu:
0,61 mola
Cm = 3
0,212 dm
mol
Cm = 2,88
dm3
mol
dm
Dane: Szukane:
Vr = 2 dm3 nsubstancji = ?
mol
Cm = 0,3 3
dm
Obliczenie liczby moli substancji w roztworze:
1 dm3  0,3 mola
2 dm3  x mol
2 dm3 ∙ 0,3 mola

130. x = 1 dm3
x = 0,6 mola
Dane: Szukane:
Vr = 500 cm3 = 0,5 dm3 mNaCl = ?
mol
Cm = 0,2 3
dm
1 dm3  0,2 mola
0,5 dm3  x mol
0,5 dm3 ∙ 0,2 mola

x=
1 dm3
x = 0,1 mola
131. Obliczenie masy molowej NaCl:
MNaCl = 23 g + 35,5 g
g
MNaCl = 58,5
mol
Obliczenie masy NaCl w roztworze:
1 mol NaCl  58,5 g
0,1 mola NaCl  y g
0,1 mola ∙ 58,5 g

y=
1 mol
y = 5,85 g NaCl
Odp.: W roztworze znajduje się 5,85 g NaCl.

Dane: Szukane:
mol
Cm = 2 3 Vr = ?
dm
𝑛Na2S = 0,1 mola
1 dm3  2 mole
132. x dm3  0,1 mola
1 dm3 ∙ 0,1 mola

x=
2 mole
x = 0,05 dm3
Odp.: Objętość roztworu wynosi 0,05 dm3.

Dane: Szukane:
mol
Cm = 0,25 3 Vr = ?
dm
mNaOH = 5 g
g g g
MNaOH = 23 +16 +1
mol mol mol
g
MNaOH = 40
mol
Obliczenie liczby moli NaOH:
1 mol zasady  40 g
x mol zasady  5g
1 mol ∙ 5 g
133. x = 40 g
x = 0,125 mola
1 dm3  0,25 mola
y dm3  0,125 mola
1 dm3 ∙ 0,125 mola

y=
0,25 mola
y = 0,5 dm3
Odp.: Można sporządzić 0,5 dm3 roztworu.
Dane: Szukane:
Vr = 500 cm3 = 0,5 dm3 𝑚CuSO4 = ?
mol
Cm = 0,2 3
dm
1 dm3  0,2 mola
0,5 dm3  x mol
0,5 dm3 ∙ 0,2 mola

x=
1 dm3
x = 0,1 mola
Obliczenie masy molowej CuSO4:
g g g
𝑀CuSO4 = 64 + 32 + 16 4
mol mol mol
g
𝑀CuSO4 = 160
134. mol
Obliczenie masy soli potrzebnej do sporządzenia roztworu:
1 mol soli  160 g
0,1 mola soli  y g
0,1 mol ∙ 160 g

y=
1 mol
y = 16 g CuSO4
Czynności:
1. Odważam 16 g stałego CuSO4 i umieszczam w kolbie miarowej o pojemności 500 cm3.
2. Do kolby dodaję 100 cm3 wody destylowanej i dokładnie mieszam, aż do całkowitego rozpuszczenia
się soli.
3. Uzupełniam roztwór wodą destylowaną do kreski na kolbie.
Dane: Szukane:
Vr = 2 dm3 mNaOH = ?
mol
Cm = 0,5 3
dm
1 dm3  0,5 mola
2 dm3  x mol
2 dm3 ∙ 0,5 mola

x=
1 dm3
x = 1 mol
g g g
MNaOH = 23 + 16 +1
mol mol mol
g
MNaOH = 40
mol
Obliczenie masy NaOH potrzebnej do sporządzenia roztworu:
135. 1 mol = 40 g
Czynności:
1. Odważam 40 g stałego NaOH i umieszczam w kolbie miarowej o pojemności 2000 cm3.
2. Do kolby dodaję 100 cm3 wody destylowanej i dokładnie mieszam, aż do całkowitego rozpuszczenia
się zasady.
3. Podczas rozpuszczania się granulek zasady w wodzie, wydziela się ciepło, dlatego należy pozostawić
wstępny roztwór, aż osiągnie temperaturę pokojową.
4. Uzupełniam roztwór wodą destylowaną do kreski na kolbie.
Rozcieńczanie roztworów
Dane: Szukane:
mr1 = 200 g Cp2 = ?
Cp1 = 12%
mw = 100 g
Obliczanie masy substancji w roztworze 1.:
x g substancji  12%
200 g ∙ 12%
x=
100%
136.
x = 24 g substancji
Obliczanie masy roztworu po dodaniu wody: 200 g + 100 g = 300 g
Obliczanie stężenia procentowego roztworu:
24 g substancji  y%
24 g ∙ 100%
y=
300 g
y = 8%
Odp.: Stężenie procentowe roztworu wynosi 8%.
Dane: Szukane:
Vr1 = 100 cm3 Cp2 = ?
Cp1 = 20%
g
dr1 = 1,22 3
cm
Vw = 336 cm3
g
dw = 1 3
cm
Obliczanie masy roztworu 1.:
1,22 g  1 cm3
x g  100 cm3
1,22 g ∙ 100 cm3

x=
1 cm3
x = 122 g
Obliczanie masy substancji w roztworze 1.:
y g substancji  20%
137. y = 122 g ∙ 20%

100%
y = 24,4 g substancji
Obliczanie masy wody:
1 g  1 cm3
z g  336 cm3
1 g ∙ 336 cm3
z=
1 cm3
z = 336 g wody
Obliczanie masy roztworu końcowego: 122 g + 336 g = 458 g
Obliczanie stężenia procentowego roztworu końcowego:
24,4 g substancji  a%
24,4 g ∙ 100%
a=
458 g
a = 5,3%
Odp.: Stężenie procentowe roztworu końcowego wynosi 5,3%.
Dane: Szukane:
Vr1 = 0,5 dm3 Cm2 = ?
mol
Cm1 = 0,2 3
dm
Vw = 300 cm3 = 0,3 dm3
Obliczanie liczby moli substancji w roztworze 1:
1 dm3  0,2 mola
0,5 dm3  x mol
0,5 dm3 ∙ 0,2 mol

x=
1 dm3
138. x = 0,1 mola
Obliczanie objętości roztworu po dodaniu wody: 0,5 dm3 + 0,3 dm3 = 0,8 dm3
Obliczanie stężenia molowego:
0,8 dm3  0,1 mola
1 dm3  y mol
1 dm3 ∙ 0,1 mol

y=
0,8 dm3
y = 0,125 mola
mol
Odp.: Stężenie molowe roztworu wynosi 0,125 3.
dm
Dane: Szukane:
mr1 = 234 g Cm2 = ?
mol
Cm1 = 0,01 3
dm
g
dr1 = 1,17 3
cm
Vw = 200 cm3 = 0,2 dm3
Obliczanie objętości roztworu 1:

1,17 g  1 cm3
234 g  x cm3
234 g ∙ 1 cm3
x=
1,17 g
x = 200 cm3
x = 0,2 dm3
1 dm3  0,01 mola
0,2 dm3  y mol
139.
0,2 dm3 ∙ 0,01 mola
y=
1 dm3
y = 0,002 mola
Obliczanie objętości roztworu po dodaniu wody: 0,2 dm3 + 0,2 dm3 = 0,4 dm3
0,4 dm3  0,002 mola
1 dm3  z mol
1 dm3 ∙ 0,002 mola

z=
0,4 dm3
z = 0,005 mola
mol
dm3
Dane: Szukane:
Cp1 = 35% 𝑚r1
=?
Cp2 = 0% 𝑚r2
Cp3 = 10%
140.
𝑚r1 10 2
= =
𝑚r2 25 5
Dane: Szukane:
Cp1 = 20% mdodanej wody = ?
Cp2 = 15%
mr1 = 250 g
mr2 = (250 g + x)
Obliczanie masy substancji w roztworze 1:
250 g ∙ 20%
x=
100%
141. x = 50 g substancji
Obliczanie masy dodanej wody
(250 g + y g) roztworu  100%
50 g substancji  15%
(250 g + y g ) ∙ 15% = 50 g ∙ 100%

y = 83,3 g wody
Odp.: Należy dodać 83,3 g wody.
Dane: Szukane:
Vr1 = 25 cm3 = 0,025 dm3 Vdodanej wody = ?
mol
Cm1 = 2 3
dm
mol
Cm2 = 0,5 3
dm
Vr2 = (0,025 dm3 + x dm3)
g
dw = 1 3
cm
1 dm3  2 mole
0,025 dm3  x mol
3
142. x = 0,025 dm ∙ 2 mole
1 dm3
x = 0,05 mola
Obliczanie objętości i masy dodanej wody:
1 dm3  0,5 mola
(0,025 dm3 + y dm3)  0,05 mola
(0,025 dm3 + y) ∙ 0,5 mola = 1 dm3 ∙ 0,05 mola

y = 0,075 dm3
y = 75 cm3
75 cm3 stanowi 75 g wody
Odp.: Dodano 75 g wody.
Zatężanie roztworów
Dane: Szukane:
mr1 = 80 g Cp2 = ?
Cp1 = 10%
masa dodanej substancji = 12 g
80 g ∙ 10%
x=
100%
x = 8 g substancji
143.
Obliczanie masy roztworu końcowego: 80 g + 12 g = 92 g
Obliczanie masy substancji w roztworze końcowym:
12 g + 8 g = 20 g substancji
Obliczanie stężenia procentowego roztworu końcowego:
20 g substancji  y%
20 g ∙ 100%
y=
92 g
y = 21,7%
Odp.: Stężenie procentowe roztworu końcowego wynosi 21,7%.
Dane: Szukane:
Cp1 = 15% masa odparowanej wody = ?
Cp2 = 20%
mr1 = 400 g
mr2 = (400 g  x)
400 g ∙ 15%
144. x =
100%
x = 60 g substancji
Obliczanie masy odparowanej wody:
(400 g  y) roztworu  100%
60 g substancji  20%
(400 g  y) ∙ 20% = 60 g ∙ 100%

y = 100 g
Odp.: Należy odparować 100 g wody.

Dane: Szukane:
Vr1 = 300 cm3 = 0,3 dm3 V odparowanej wody = ?
mol
Cm1 = 0,5 3
dm
mol
Cm2 = 1
dm3
Vr2 = (0,3 dm3  x dm3)
145. Obliczanie liczby moli substancji w roztworze 1:
1 dm  0,5 mola
3
0,3 dm3  x mol
0,3 dm 3 ∙ 0,5 mola

x=
1 dm 3
x = 0,15 mola
Obliczanie objętości odparowanej wody
1 dm3  1 mol
(0,3 dm3  y dm3)  0,15 mola
y = 0,15 dm3
y = 150 cm3 wody
Odp.: Należy odparować 150 cm3 wody.

Dane: Szukane:
𝑚NaNO3 = 8,5 g Cm2 = ?
Vr = 500 cm3 = 0,5 dm3
mol
Cm1 = 0,2 3
dm
Obliczenie masy molowej NaNO3:

g g g
𝑀NaNO3 = 23 + 14 + 16 3
mol mol mol
g
𝑀NaNO3 = 85
mol
Obliczenie liczby moli dodanej soli:
1 mol soli  85 g
x mol soli  8,5 g
1 mol ∙ 8,5 g
x=
85 g
x = 0,1 mola
146. Obliczenie liczby moli substancji w roztworze:
1 dm3  0,2 mola
0,5 dm3  x mol
0,5 dm3 ∙ 0,2 mola

x=
1 dm3
x = 0,1 mola
Obliczenie łącznej liczby moli substancji w roztworze:
0,1 mola + 0,1 mola = 0,2 mola soli
0,5 dm3  0,2 mola
1 dm3  x mol
1 dm3 ∙ 0,2 mola

x=
0,5 dm3
x = 0,4 mola
mol
dm3
Dział: Reakcje chemiczne w roztworach wodnych
Dysocjacja elektrolityczna
H2 O H2 O
a) HCl → H+ + Cl d) NaOH → Na+ + OH
H2 O H2 O
147. b) HNO3 → H+ + NO3 e) KOH → K+ + OH
H2O
c) HNO2 ⇄ H+ + NO2 H2 O
f) LiOH → Li+ + OH
H2 O H2 O
a) H2SO4 → H+ + HSO4 d) Mg(OH)2→ MgOH+ + OH
H2 O H2 O
HSO4 → H+ + SO42 MgOH+→ Mg2+ + OH
H2 O H2 O
148. b) H2S→ H+ + HS e) Ca(OH)2→ CaOH+ + OH
H2 O H2 O
HS─→ H+ + S2 CaOH+→ Ca2+ + OH
H2 O H2 O
c) H3PO4→ H+ + H2PO4 f) H2SO3 → H+ + HSO3
H2 O H2 O
H2PO4 → H+ + HPO42 HSO3 → H+ + SO32
H2 O
HPO42 → H+ + PO43
H2 O H2 O
a) K2CO3 → 2 K+ + CO32 e) Ca(NO3)2 → Ca2+ + 2 NO3
H2 O H2 O
b) NaNO3 → Na+ + NO3 f) MgCl2 → Mg2+ + 2 Cl
149. H2 O H2 O
c) Al2(SO4)3 → 2 Al3+ + 3 SO42 g) K2S → 2 K + S2
H2 O H2 O
d) KCl → K+ + Cl h) Fe(NO3)3 → Fe3+ + 3 NO3
H2 O
a) 3 H2SO4 → 6 H+ + 3 SO42
H2 O
150. b) 2 Ca(OH)2 → 2 Ca2+ + 4 OH
H2 O
c) 5 Na2SO4 → 10 Na+ + 5 SO42
Dane: Szukane:
nsoli = 1,5 mola 𝑛NO−3 = ?
H2 O
Równanie reakcji: Fe(NO3)2 → Fe2+ + 2 NO3
1 mol soli  2 mole NO3

151.
1,5 mola soli  x mol NO3
1,5 mola ∙ 2 mole

x=
1 mol
x = 3 mole
Odp.: Powstaną 3 mole jonów.

Dane: Szukane:
𝑛OH− = 3 mole 𝑚Ca(OH)2 = ?
H2 O
Równanie reakcji: Ca(OH)2 → Ca2+ + 2 OH
Obliczenie liczby moli wodorotlenku wapnia ulegającego dysocjacji:

1 mol wodorotlenku  2 mole OH
x moli wodorotlenku  3 mole OH
1 mol ∙ 3 mole
x=
2 mole
x = 1,5 mola
152.
Obliczenie masy molowej wodorotlenku wapnia:
𝑀Ca(OH)2 = 40 g + 17 g  2
g
𝑀Ca(OH)2 = 74
mol
Obliczenie masy wodorotlenku wapnia ulegającego dysocjacji:

1 mol 74 g
1,5 mola  x g
1,5 mola ∙ 74 g
x=
1 mol
x = 111 g
Odp.: Dysocjacji uległo 111 g wodorotlenku wapnia.

Stopień dysocjacji elektrolitycznej
mocne elektrolity: HCl, K2CO3, NaOH, CuSO4, HNO3
153.
słabe elektrolity: HF, H3PO4, H2S
a) Stopień dysocjacji zwiększy się

154. b) Stopień dysocjacji zmniejszy się
c) Stopień dysocjacji zmniejszy się
Wzrost wartości stopnia dysocjacji (α) następuje w szeregu:
155.
roztwór 0,1 molowy, roztwór 0,01 molowy, roztwór 0,001 molowy.
Vr = 1 dm3 α=? Vr = 1 dm3 α=?
mol mol
Cm = 1 3 Cm = 1 3
dm dm
nz = 0,35 mola nz = 0,1 mola
nw = 1 mol nw = 1 mol
156. 𝑛𝑧 𝑛𝑧
𝛼 = ∙ 100% 𝛼 = ∙ 100%
𝑛𝑤 𝑛𝑤
0,35 mola 0,1mola

𝛼 = ∙ 100% 𝛼 = ∙ 100%
1 mol 1 mol
𝛼 = 35% 𝛼 = 10%
c) Dane: Szukane: d) Dane: Szukane:

Vr = 1 dm3 α=? Vr = 1 dm3 α=?
mol mol
Cm = 1 3 Cm = 1 3
dm dm
nz = 0,4 mola nz = 0,02 mola
nw = 1 mol nw = 1 mol
𝑛𝑧 𝑛𝑧
𝛼 = ∙ 100% 𝛼 = ∙ 100%
𝑛𝑤 𝑛𝑤
0,4 mola
α = 1 mol ∙ 100% 0,02 mola
𝛼 = ∙ 100%
1 mol
α = 40% α = 2%

nz = 0,4 mola α=? nz = 0,03 mola α=?
nniezdys. = 0,6 mola nniezdys. = 0,07 mola
Obliczenie liczby moli cząsteczek
Obliczenie liczby moli cząsteczek wprowadzonych do roztworu:
wprowadzonych do roztworu: 0,03 mola + 0,07 mola= 0,1 mola
0,4 mola + 0,6 mola = 1 mol Obliczenie stopnia dysocjacji:
Obliczenie stopnia dysocjacji: 𝑛z
𝑛z 𝛼 = ∙ 100%
𝛼= ∙ 100% 𝑛w
𝑛w
0,03 mola
0,4 mola 𝛼 = ∙ 100%
𝛼 = ∙ 100% 0,1 mola
1 mol α = 30%
𝛼 = 40%
157.
b) Dane: Szukane:
nz = 0,15 mola α=?
nniezdys. = 1,85 mola
Obliczenie liczby moli cząsteczek
wprowadzonych do roztworu:
0,15 mola + 1,85 mola = 2 mole
Obliczenie stopnia dysocjacji:
𝑛z
𝛼 = ∙ 100%
𝑛w
0,15 mola
𝛼 = ∙ 100%
2 mola
α = 7,5%
Dane: Szukane:
Vr = 1 dm3 nz = ?
nw = 0,5 mola HF
α = 8%
𝑛z
158. 𝛼 = ∙ 100%
𝑛w
8% ∙ 0,5 mola
𝑛𝑧 =
100%
𝑛𝑧 = 0,04 mola
Dane: Szukane:
Vr = 1 dm3 nniezdys. = ?
nw = 0,2 mola HNO2
α = 15%
Obliczenie liczby moli cząsteczek zdysocjowanych:
𝑛z
𝛼= ∙ 100%
𝑛w
𝛼 ∙ 𝑛w
𝑛z =
159. 100%
15% ∙ 0,2 mola
𝑛z =
100%
𝑛z = 0,03 mola
Obliczenie liczby moli cząsteczek niezdysocjowanych
nniezdys. = nw – nz
nniezdys. = 0,2 mola – 0,03 mola
nniezdys. = 0,17 mola
Dane: Szukane:
Vr = 1 dm3 a) C = ?
mol
C0 = 0,01 3 b) Cniezdys. = ?
dm
α = 0,2
a)
𝐶
𝛼 =
𝐶0
𝐶 = 𝛼 ∙ 𝐶0
160.
𝐶 = 0,2  0,01
mol
dm3
mol
𝐶 = 0,002
dm3
b)
Cniezdys. = C0 – C
mol mol
Cniezdys. = 0,01 3 – 0,002
dm dm3
mol
Cniezdys. = 0,008 3
dm
Dane: Szukane: b) Obliczenie łącznej liczby moli HClO2 w
Vr = 2 dm3 a) C = ? roztworze:
czzdys. = 0,241  1023 cz. HClO2 Cniezdys. = ? 0,04 mola + 0,16 mola = 0,2 mola
nniezdys. = 0,16 mola b) C0 = ? Obliczenie stężenia molowego roztworu:
c) α = ? 2 dm3  0,2 mola
1 dm3  x mol
a) Obliczenie liczby moli cząsteczek
zdysocjowanych: 1 dm3 ∙ 0,2 mola
x=
6,02  1023 cz.  1 mol 2 dm3
x = 0,1 mola
0,241  1023cz.  x mol mol
C0 = 0,1 3
dm
0,241∙ 1023 ∙ 1 mol
x=
6,02 ∙ 1023 cz. c) Obliczenie stopnia dysocjacji:
x = 0,04 mola HClO2 𝛼 =
𝐶
Obliczenie stężenia molowego cząsteczek 𝐶o
zdysocjowanych:
mol
2 dm3  0,04 mola 0,02
dm3
1 dm3  y mol 𝛼 =
mol
0,1
dm3
3
161. y = 1 dm ∙ 0,04 mol α = 0,2
2 dm3
y = 0,02 mola
mol
C = 0,02
dm3
Obliczenie stężenia molowego cząsteczek

niezdysocjowanych:
2 dm3  0,16 mola
1 dm3  z mol
1 dm3 ∙ 0,16 mola

z=
2 dm3
z = 0,08 mola
mol
Cniezdys. = 0,08
dm3
pH roztworu
mol mol
Cm = C0 = 0,2 3 [H+] = ? Cm = C0 = 0,5 3 [H+] = ?
dm dm
α = 10% = 0,1 α = 100% = 1
H2O
HF ⇄ H+ + F H2 O
HNO3 → H+ + NO3─
W roztworze [H+] = [F] = C W roztworze [H+] = [NO3] = C
[H+ ]
stąd 𝛼 = [H+ ]
𝐶0 stąd 𝛼 =
𝐶0
[H+] = α  C0 [H+] = α  C0
mol
[H+] = 0,1  0,2 [H+] = 1  0,5
mol
dm3
mol dm3
[H+] = 0,02 [H+] = 0,5
mol
dm3
dm3
162.
b) Dane: Szukane:
mol
Cm = C0 = 0,001 3 [H+]= ?
dm
α = 36% = 0,36
H2O
HNO2 ⇄ H+ + NO2─
W roztworze [H+] = [NO2] = C
[H+ ]
stąd 𝛼 =
𝐶0
[H+] = α  C0
mol
[H+] = 0,36  0,001
dm3
3 mol
[H+] = 0,36  10
dm3
mol mol
[OH] = 0,01 3 Cm = C0 = ? [H+] = 0,08 3 Cm = C0 = ?
dm dm
α = 100% = 1 α1 = 8% = 0,08
H2 O
NaOH → Na+ + OH─ H2 O
W roztworze [Na+] = [OH] = C I etap dysocjacji: H3 PO4→ H+ + H2 PO4─
[OH− ]
stąd 𝛼 =
[OH−]
𝐶0 W roztworze [H+] = [H2PO4] = C
C0 = [H+ ]
𝛼 stąd 𝛼 =
mol 𝐶0
0,01 3dm
C0 =
1 [H+ ]
mol C0 =
C0 = 0,01 𝛼
dm3
mol
163. b) Dane: Szukane: 0,08
dm3
mol
C0 =
0,08
[H+] = 0,015 3 Cm = C0 = ? mol
dm
C0 = 1
α = 15% = 0,15 dm3
H2O
HF ⇄ H+ + F
W roztworze [H+] = [F] = C
[H+ ]
stąd 𝛼 =
𝐶𝑜
[H+ ]
C0 =
𝛼
mol
0,015 3dm
C0 =
0,15
mol
C0 = 0,1
dm3

mol mol
[H+] = 0,025 α=? [H+] = 0,005 α=?
dm3 dm3
mol mol
Cm = C0 =1 Cm = C0 = 0,01
dm3 dm3
H2 O
H2O HClO2 → H + ClO2─
+
HNO2 ⇄ H+ + NO2─
164. W roztworze [H+] = [NO2] = C W roztworze [H+] = [ClO2] = C

[H+ ]
[H+ ] stąd 𝛼 =
stąd 𝛼 = 𝐶0
𝐶0
mol
mol 0,005 3
0,025 𝛼= dm
𝛼= dm3 mol
mol 0,01
1 dm3
dm3 𝛼 = 0,5
𝛼 = 0,025
pOH = 1 pH = ? pOH = 3 pH = ?
pH + pOH = 14 pH + pOH = 14
pH = 14  pOH pH = 14 – pOH
pH = 14  1 = 13 pH = 14 – 3 = 11
165. d) Dane: Szukane:
b) Dane: Szukane:
pOH = 5 pH = ? pOH = 2 pH = ?
pH + pOH = 14 pH + pOH = 14
pH = 14  pOH pH = 14 – pOH
pH =14  5 = 9 pH = 14  2 = 12
a) pH = 7 – odczyn obojętny
b) pH = 5 – odczyn kwasowy
c) pH = 10 – odczyn zasadowy
166.
d) pH < 7 – odczyn kwasowy
e) pH > 7 – odczyn zasadowy
f) [H+] = [OH] – odczyn obojętny
a) pH = 8
I  oranż metylowy: żółty
II  fenoloftaleina: malinowy
b) pH = 3
I  oranż metylowy: czerwony
II  fenoloftaleina: bezbarwny
167.
c) pH = 14
I  oranż metylowy: żółty
II  fenoloftaleina: malinowy
d) pH = 6
I  oranż metylowy: czerwony
II  fenoloftaleina: bezbarwny
a) wzrost charakteru zasadowego:
pH = 2, pH = 3, pH = 8, pH = 13
168.
b) wzrost charakteru kwasowego:
pH = 13, pH = 8, pH = 3, pH = 2

mol 1 mol mol 3 mol
[H+] = 0,1 3 = 10 pH=? [H+]= 0,001 3 = 10 pH=?
dm dm3 dm dm3
pH =  log [H+] pH =  log [H+]
pH =  log 101 pH =  log 103
pH = 1 pH = 3
169.
b) Dane: Szukane: d) Dane: Szukane:
mol 2 mol mol 4 mol
[H+] = 0,01 3 = 10 pH = ? [H+] = 0,0001 3 = 10 pH = ?
dm dm3 dm dm3
pH =  log [H+] pH =  log [H+]
pH =  log 102 pH =  log 104
pH = 2 pH = 4

pH = 2 [H+] = ? pH = 1 [H+] = ?
pH =  log [H+] pH =  log [H+]
[H+] = 10pH [H+] = 10pH
mol mol
[H+] = 102 3 [H+] = 101 3
dm dm
mol mol
[H+] = 0,01 [H+] = 0,1 3
dm3 dm
170. d) Dane: Szukane:
b) Dane: Szukane: pH = 3 [H+] = ?
pH = 4 [H+] = ? pH =  log [H+]
pH =  log [H+] [H+] = 10pH
[H+] = 10pH mol
[H+] = 103 3
mol dm
[H+] = 104 3 + mol
dm [H ] = 0,001
mol dm3
[H+] = 0,0001 3
dm
Dane: Szukane:
mol
Cm = C0 = 0,01 3 pH = ?
dm
α = 10% = 0,1
[H + ]
𝛼 =
𝐶0
171. [H +
] = α  C0
mol
[H+] = 0,1  0,01 3
dm
mol
[H+] = 0,001
dm3
mol
[H+] = 103
dm3
pH =  log [H+] =  log 103
pH = 3
H2O
a) NH3 + H2O ⇄ NH4+ + OH
172. H2 O
b) HCl → H+ + Cl─
Dane: Szukane:
VHCl = 0,5 dm3 a) [H+] = ?
nH+ = 0,005 mola b) pH = ?
a)
0,5 dm3  0,005 mola
1 dm3  x mol
1 dm3 ∙ 0,005 mola

x=
0,5 dm3
173. x = 0,01 mola
mol
[H+] = 0,01 3
dm
mol
[H+] = 102 3
dm
b)
pH =  log [H+]
pH =  log 102
pH = 2
Reakcje chemiczne w roztworach wodnych

a) KOH + HNO3  KNO3 + H2O
K++ OH + H+ + NO3  K+ + NO3 + H2O
OH + H+  H2O
b) 2 KOH + H2SO4  K2SO4 + 2 H2O
2 K+ +2 OH +2 H+ + SO42  2 K+ + SO42 + 2 H2O
OH + H+  H2O
c) 3 KOH + H3PO4  K3PO4 + 3 H2O
174. 3 K+ + 3 OH + 3 H+ + PO43  3 K+ + PO43 + 3 H2O
OH + H+  H2O
d) KOH + HCl  KCl + H2O
K+ + OH + H+ + Cl  K+ + Cl + H2O
OH + H+  H2O
e) 2 KOH + H2S  K2S + 2H2O
2 K+ + 2 OH + 2 H+ + S2  2 K+ + S2 + 2 H2O
OH + H+  H2O
a) Pb(NO3)2 + H2SO4  PbSO4 + 2 HNO3
Pb2+ + 2 NO3 + 2 H+ + SO42  PbSO4 + 2 H+ + 2 NO3
Pb2+ + SO42  PbSO4
175.
b) 2 AgNO3 + H2SO4  Ag2SO4 + 2 HNO3
2 Ag+ + 2 NO3 + 2 H+ + SO42  Ag2SO4 + 2 H+ + 2 NO3
2 Ag+ + SO42  Ag2SO4
1. CuCl2 + Na2S  CuS + 2 NaCl
Cu2+ + 2 Cl + 2Na+ + S2  CuS + 2 Na+ + 2 Cl
Cu2+ + S2  CuS
2. CuCl2 + 2 AgNO3  2 AgCl + Cu(NO3)2
Cu2+ + 2 Cl + 2 Ag+ + 2 NO3  2 AgCl + Cu2+ + 2 NO3
176. 3. Ag+ + Cl  AgCl
4. CuCl2 + K2SO4  nie zachodzi
5. Na2S + K2SO4  nie zachodzi
6. Na2S + 2 AgNO3  Ag2S + 2 NaNO3

2 Na+ + S2 + 2 Ag+ + 2 NO3  Ag2S + 2 Na+ + 2 NO3
2 Ag+ + S2  Ag2S
7. 2 AgNO3 + K2SO4  Ag2SO4 + 2 KNO3
2 Ag+ + 2 NO3 + 2 K+ + SO42  Ag2SO4 + 2 K+ + 2 NO3
2 Ag+ + SO42  Ag2SO4
Dział: Efekty energetyczne i szybkość reakcji chemicznych
Efekty energetyczne reakcji chemicznych

Układ otwarty wymienia z otoczeniem masę i energię.
177. Układ zamknięty wymienia z otoczeniem jedynie energię.
Układ izolowany nie wymienia z otoczeniem ani masy, ani energii.
Powstanie układu zamkniętego opisuje czynność (b), ponieważ układ ten nie wymienia z otoczeniem
178.
masy – nie ulatnia się para wodna, wymienia jedynie energię.
Układ otwarty – kubek z gorącą wodą.
179. Układ zamknięty – wrzątek w zamkniętym czajniku.
Układ izolowany – gorąca herbata w termosie.
W zlewce z rozpuszczonymi granulkami NaOH zachodzi proces egzoenergetyczny, ponieważ energia jest
180.
wydzielana przez układ do otoczenia, a temperatura układu wzrosła.
Rozpuszczanie azotanu(V) amonu jest procesem endoenergetycznym, ponieważ układ pobiera energię
181.
z otoczenia, a temperatura układu obniża się.
a) Reakcja egzoenergetyczna jest to proces, w wyniku którego energia jest wydzielana przez układ do
otoczenia.
182.
b) Reakcja endoenergetyczna jest to proces, w wyniku którego energia jest pobierana przez układ
z otoczenia.
Opis reakcji egzoenergetycznej: b
183.
Energia jest wydzielana do otoczenia.
Rozkład amoniaku to reakcja endoenergetyczna, ponieważ wartość zmiany entalpii (ΔH) wskazuję na
184.
podwyższenie energii układu.
a) ΔH < 0
185.
b) ΔH > 0
a) Esubstratów > E produktów – jest to reakcja egzoenergetyczna
186.
b) Esubstratów < E produktów – jest to reakcja endoenergetyczna
187. Zmiana entalpii (ΔH) ma wartość dodatnią, ponieważ Esubstratów < Eproduktów, a ΔH = Ep  Es
a) ΔH > 0 , reakcja endoenergetyczna
188. b) ΔH < 0 , reakcja egzoenergetyczna
a) reakcja egzoenergetyczna
b) reakcja endoenergetyczna
189.
c) reakcja egzoenergetyczna
d) reakcja endoenergetyczna
Zmiana entalpii w reakcji spalania cynku w tlenie ma wartość ujemną, ponieważ, po wydzieleniu energii
190.
do otoczenia, energia układu obniża się. Esubstratów > E produktów, a ΔH = Ep  Es
a) C + O2  CO2
b) ΔH =  393,5 kJ
c) 1 mol C  393,5 kJ
191. 2,5 mola C  x kJ
2,5 mola ∙ 393,5 kJ

x=
1 mol
x = 983,75 kJ
dla reakcji rozkładu H2O ΔH = 242kJ
192.
Dane: Szukane:
mC= 1000 g ΔH° = ?
ΔH° = 44 kJ
CuO + C  Cu + CO
193. 12 g C  44 kJ
1000 g C  x kJ
1000 g ∙ 44 kJ
x=
12 g
x = 3667 kJ
Odp.: Z otoczenia zostanie pobranych 3667 kJ energii.
Szybkość reakcji chemicznych
a) Energia aktywacji jest to najmniejsza ilość energii niezbędnej do zapoczątkowania reakcji chemicznej.
194.
b) Szybkość reakcji chemicznej jest to zmiana stężenia substratu lub produktu w czasie.
Czynniki wpływające na szybkość reakcji chemicznej to:
a) stężenie substratów,
b) energia aktywacji,
195.
c) Temperatura,
d) stopień rozdrobnienia substratów,
e) obecność katalizatora.
196.
Reakcja chemiczna najwolniej przebiegnie w probówce z magnezem, ponieważ magnez jest metalem o
197.
mniejszej aktywności niż sód i potas.
Uszeregowanie zlewek zgodnie ze zwiększającą się szybkością reakcji:
198.
zlewka 2, zlewka 4, zlewka 1, zlewka 3.
Reakcja będzie przebiegała z mniejszą szybkością, ponieważ, po dodaniu wody, stężenie roztworu kwasu
199.
zmniejszy się.
Reakcja przebiegnie z większą szybkością, ponieważ wzrost ciśnienia powoduje zmniejszenie się
200.
przestrzeni reakcyjnej, a w konsekwencji – zwiększenie się stężenia substratów.
Najszybszy przebieg reakcji chemicznej zaobserwujemy w przypadku (a), ponieważ występują tu dwa
201.
czynniki przyśpieszające – wysoka temperatura i największe stężenie.
202. Szybciej przebiegnie reakcja chemiczna w zlewce 2, ponieważ żelazo ma większy stopień rozdrobnienia.
a) Tlenek manganu(IV) pełni funkcję katalizatora reakcji chemicznej.
203.
b) Wartość energii aktywacji obniża się.
Najszybciej otrzymano chlorowodór w reaktorze o pojemności 1 dm3, ponieważ im mniejsza objętość,
204.
tym wyższe ciśnienie i większe stężenie substratów.

Odpowiedzi Do Zbioru Zadan To Jest Chemia Czesc 1 Zakres Podstawowy

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Odpowiedzi Do Zbioru Zadan To Jest Chemia Czesc 1 Zakres Podstawowy

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Zbiór zadań „To jest chemia” zakres podstawowy – rozwiązania

Dział: Budowa atomu. Układ okresowy pierwiastków chemicznych

a) protony – 5 b) protony – 14 c) protony – 9 d) protony – 12

a) protony – 8 b) protony – 20 c) protony – 3 d) protony – 7

c) P, grupa 15. okres

kowalencyjne kowalencyjne kowalencyjne kowalencyjne

kowalencyjne kowalencyjne kowalencyjne

Odp.: Związki jonowe to Na2O, KCl, CaCl2.

Dział: Systematyka związków nieorganicznych

Tlenki i związki pierwiastków chemicznych z wodorem

Mol i masa molowa

1 mol H2O  18 g 1 mol Ca(OH)2  74 g

1 mol ∙ 4,5 g 1 mol ∙ 37 g

a) Dane: Szukane: c) Dane: Szukane:

1 mol SO3 – 32 g S 1 mol H2S  32 g S

1 mol HNO3  14 g N 1mol HNO3  1 g H

63. 1 mol NO  22,4 dm3 1 mol H2S  22,4 dm3

1 mol CO2  44 g 1 mol CO2  22,4 dm3

1 mol ∙ 11 g 0,25 mola ∙ 22,4 dm3

Dane: Szukane: Dane: Szukane:

64. 1 mol CO2  44 g 1 mol CO2  22,4 dm3

0,5 mola ∙ 44 g 0,5 mola ∙ 22,4 dm3

Dane: Szukane: Dane: Szukane:

1 mol CO2  44 g 1 mol CO2  22,4 dm3

1 mol NH3 – 17 g 1 mol NH3  22,4 dm3

Dane: Szukane: Dane: Szukane:

1 mol NH3  17g 1 mol NH3  22,4 dm3

1 mol NH3  17 g 1 mol NH3  22,4 dm3

1 mol CH4  22,4 dm3 1 mol H2S  22,4 dm3

1 mol ∙ 0,672 dm3 1 mol ∙ 0,5 dm3

1mol H2O  22,4 dm3

Prawo stałości składu

100%  (41,4% + 55,2%) = 3,4% H

100%  (77,4% + 19,4%) = 3,2% H

100%  42,6%= 57,4% O 100%  27,3%= 72,7% O

a) Dane: Szukane: b) Dane: Szukane:

Pierwiastek X – Al. Wzór tlenku: Al2O3

Interpretacja równania w ujęciu masowym:

a) Dane: Szukane: c) Dane: Szukane:

2 mole HgO  1 mol O2 2 mole CO  1 mol O2

3 mole ∙1 mol 0,1 mola ∙ 1 mol

0,5 mola ∙ 1 mol

Równanie reakcji: 2 H2O  2 H2 + O2

5,6 dm3 ∙ 22,4 dm3 22,4 dm3 ∙ 1,12 dm3

1 dm3 ∙ 44,8 dm3

Równanie reakcji: 4 NH3 + 3 O2  2 N2 + 6 H2O

2,5 mola ∙ 22,4 dm3

Równanie reakcji: 2 H2 + O2  2 H2O

1,5 mola ∙ 44,8 dm3

Równanie reakcji: H2 + Cl2  2 HCl

Równanie reakcji: H2O + C  CO + H2

Równanie reakcji: Zn + H2SO4  ZnSO4 + H2 Zlewka 3:

6,02  1023 at. Zn  22,4 dm3 H2

3,01 ∙ 1023 at. ∙ 22,4 dm3

Dział: Reakcje utleniania - redukcji. Elektrochemia

V II II III II

Wybrany wzór : Fe3O4

reakcje utleniania i redukcji to: a, c, e.

utleniacz: MgO reduktor: H20

utleniacz: HF reduktor: Si utleniacz: SiF4 reduktor: Na

utleniacz: Cl2 reduktor: HBr utleniacz: F2 reduktor: H2O

0 0 III II III II 0 IV II

utleniacz: O2 reduktor: Fe utleniacz: Fe2O3 reduktor: CO