POZNAVANJE PROPISA O TEHNICKIM PREGLEDIMA, ISPITIVANJU VOZILA I NACINU

OBAVLJANJA TEHNIČKIH PREGLEDA VOZILA

SADRŽAJ

UVOD...............................................................................................................

1.OBJEKTI ZA TEHNIČKI PREGLED VOZILA.....................................

- Oprema za obavljanje tehničkog pregleda vozila...................................
- Stručno ossoblje objekta za vršenje tehničkog pregleda........................

2. OSNOVNI USLOVI KOJE VOZILA MORAJU ISPUNJAVATI..........

3. VRSTE TEHNIČKIH PREGLEDA..........................................................

- Redovni tehnički pregled...........................................................................
- Vanredni tehnički pregled...........................................................................
- Kontrolni tehnički pregled.........................................................................
- Utvrđivanje tehničkih karakteristika vozila..............................................

4. ISPITNA PITANJA ZA KONTROLORE NA LINIJAMA

TEHNICKIH PREGLEDA...........................................................................

5.ELEKTRONSKI DOKAZ O TEHNICKOJ ISPRAVNOSTI VOZILA......

 UVOD

Motorno vozilo se može koristiti u saobraćaju samo ako je tehnicki ispravno, ako je registrovano i opremljeno
u skladu s odgovarajucim propisima.

Osnovni tehnicki i eksploatacioni uslovi koje moraju ispunjavati motorna i prikljucna vozila da bi mogla
ucestvovati u saobraćaju, nacini i termini vršenja tehnickih pregleda vozila i drugi aspekti bitni za sigurno
ucestvovanje vozila u saobraćaju na putevima regulisani su odgovarajucim zakonskim i podzakonskim aktima.

Relevantni zakonski akti kojima se regulišu pomenute oblasti su:

 ZAKON O BEZBEDNOSTI SAOBRAĆAJA NA PUTEVIMA

("Sl. glasnik RS", br. 41/2009, 53/2010, 101/2011, 32/2013 - odluka US, 55/2014, 96/2015 - dr. zakon, 9/2016 -
odluka US, 24/2018, 41/2018, 41/2018 - dr. zakon, 87/2018, 23/2019 i 128/2020 - dr. zakon)

 PRAVILNIK O PODELI MOTORNIH I PRIKLJUČNIH VOZILA I TEHNIČKIM USLOVIMA

ZA VOZILA U SAOBRAĆAJU NA PUTEVIMA

("Sl. glasnik RS", br. 40/2012, 102/2012, 19/2013, 41/2013, 102/2014, 41/2015, 78/2015, 111/2015, 14/2016,
108/2016, 7/2017 - ispr., 63/2017, 45/2018, 70/2018, 95/2018, 104/2018, 93/2019, 2/2020 - ispr. i 64/2021),

 PRAVILNIK O TEHNIČKOM PREGLEDU VOZILA

("Sl. glasnik RS", br. 31/2018 i 70/2018),

 PRAVILNIK O REGISTRACIJI MOTORNIH I PRIKLJUČNIH VOZILA

("Sl. glasnik RS", br. 69/2010, 101/2010, 53/2011, 22/2012, 121/2012, 42/2014, 108/2014, 65/2015, 95/2015,
71/2017, 44/2018 - dr. zakon, 63/2018, 96/2019 i 87/2020),

 PRAVILNIK O ISPITIVANJU VOZILA

("Sl. glasnik RS", br. 8/2012, 13/2013, 31/2013, 114/2013, 40/2014, 140/2014, 18/2015, 82/2015, 88/2016 i
108/2016),

 PRAVILNIK O UTISKIVANJU IDENTIFIKACIONIH OZNAKA

("Sl. glasnik RS", br. 11/2020 i 5/2021),

 PRAVILNIK O REGLOSKOPIMA

("Sl. glasnik RS", br. 26/2015 i 49/2015),

 PRAVILNIK O MERILIMA ZA MERENJE SILE KOČENJA KOD MOTORNIH VOZILA

("Sl. glasnik RS", br. 86/2014).

Navedeni zakoni i pravilnici su obavezna literatura za polaganje ispita za vršenje tehnickog pregleda vozila, i
moraju se nalaziti u samom objektu.
 Ispravnost zakonom propisanih uredaja i opreme na motornom vozilu i njihova uskladenost sa propisanim
normama utvrduje se na osnovu izvršenog tehnickog pregleda vozila, koji se obavlja u objektima za tehnicki
pregled vozila.

 OSNOVNI USLOVI KOJE MORAJU ISPUNJAVATI OBJEKTI ZA TEHNICKI PREGLED

VOZILA

Uslovi koje moraju ispunjavati objekti tehnickog pregleda, u pogledu tehnoloških linija, opreme, strukture
zaposlenih, kao i procedure tehnickog pregleda propisane su odgovarajucom zakonskim odredbama –
pravilnicima izdatim od strane uprave nadležnih za saobracaj. Za obavljanje tehnickog pregleda vozila,
Privredna društva za tehnicki pregled vozila moraju imati ovlašćenja izdata od strane uprave nadležne za
saobracaj, Ministarstva za saobraćaj i infrastrukturu, Ministarstva unutrašnjih poslova, uprave saobraćajne
policije, kao i Agencije za bezbednost saobraćaja.

 Objekat za vršenje tehničkih pregleda vozila

Tehnicki pregled vozila se može vršiti samo u objektu koji ispunjava propisane uslove za vršenje tehnickog
pregleda vozila.

Objekat za tehnicki pregled vozila mora biti izgraden u skladu sa važecim propisima iz podrucja
građevinarstva. Objekat mora biti potpuno gradevinski oblikovan, uredene fasade i smešten tako da je
omogucen nesmetan pristup vozilima.
Objekat tehnickog pregleda vozila mora biti lociran na mestu koje ima asfaltiran ili betoniran prilaz na javnu
saobraćajnicu. Lokacija objekta mora osigurati bezbedan protok vozila koja ce se pregledati, uz osiguran
prostor za vozila na kojima treba obaviti pregled, kao i prostor za parkiranje vozila.
Ispred ulaza u objekat mora postojati prostor namenjen za čekanje vozila, čija dužina mora biti najmanje:
10,0 m - kod tehnoloških linija za vozila čija NDM ne prelazi 3,5 t;
Prostor namenjen za čekanje, u slučaju tehnološke linije za vozila čija NDM ne prelazi 3,5 t, može biti
obezbeđen u obliku parkirališta sa najmanje dva parking mesta za putnička vozila, koja su obeležena u skladu sa
SRPS U.S4.234.
Neprolazna tehnološka linija mora imati površinu u objektu ili ispred ili iza objekta, na kojoj se vozilom može
izvršiti manevrisanje nakon izvršenog tehničkog pregleda, radi uključenja na prilazni put hodom unapred.
Površina za manevrisanje:
1) mora biti takvih dimenzija koje omogućavaju da merodavno vozilo sa najviše jednim hodom unazad zauzme
položaj za uključenje na prilazni put hodom unapred;
2) ne može biti deo trotoara, biciklističke staze, odnosno neke druge javne površine;
3) ne može biti deo prostora prilaznog puta namenjenog za čekanje vozila.
Stranka preuzima vozilo van objekta, na mestu koje ne predstavlja površinu koju koriste drugi učesnici u
saobraćaju (put, pešački prelaz, prelaz biciklističke staze, raskrsnica sa drugim prilaznim putem, trotoar i sl.).

Za obavljanje poslova kontrole tehnicke ispravnosti vozila, kao i obavljanje ostalih pratecih poslova,
objekat tehnickog pregleda mora biti smešten u odvojenom objektu. Ukoliko je smešten u zajednickom
objektu, mora biti fizicki odvojen od prostora u kome se obavljaju aktivnosti koje nisu u vezi funkcije objekta.
 Prostor u kojem se vrši tehnički pregled vozila, administrativna kancelarija i prostorija za stranke, moraju biti
evidentirani kao poslovni prostor.
Objekat za tehnicki pregled vozila mora imati prostorije za obavljanje tehnickog pregleda vozila, prostorije
za obavljanje drugih delatnosti u vezi sa tehnickim pregledima-poslovima vezanim za registraciju vozila,
prostorije za arhivu i cuvanje dokumenata i rezultata merenja, kao i sanitarne prostorije.

Prostorije za obavljanje tehnickog pregleda vozila sastoje se od jedne ili više tehnoloških linija na kojima
se vrši ispitivanje tehnicke ispravnosti vozila. Tehnološka linija je deo objekta sa opremom na kojoj se
obavljaju tehnicki pregledi vozila. Tehnološke linije za tehnicki pregled vozila mogu biti prolazne, odnosno
izvedene tako da vozila ulaze u objekat i napuštaju ga po izvršenom tehnickom pregledu krećući se u istom
smeru, kao i biti ne prolazne tako da vozila ulaze u objekat i napuštaju ga po izvršenom tehnickom pregledu
krećući se hodom unazad. Minimalne dimenzije jedne tehnološke linije za tehnicki pregled vozila (do 3,5 t
najvece dozvoljene mase) su dužina 13,0 m, širina 4,5 m, visina 3,0 m.
Izuzetno dužina slobodnog prostora tehnološke linije na kojoj se pregled donjeg postroja vozila vrši pomoću
platformske dizalice (umesto kanala), može biti najmanje 11 m, ukoliko je na radnom mestu sa platformskom
dizalicom obezbeđena visina od najmanje 4,7m.
Ukoliko stanica ima više tehnoloških linija za tehničke preglede vozila u zajednickoj prostoriji, potrebno je
širinu objekta prilagoditi širini sledeće linije.
Dimenzije otvora vrata za ulazak i izlazak vozila sa tehnološke linije trebaju iznositi najmanje 3 m širine
i 2,8 m visine za vozila najveće dozvoljene mase do 3,5t.

 Oprema za obavljanje tehničkog pregleda vozila

Objekat za vršenje tehničkog pregleda vozila mora posedovati video nadzor, izveden i propisno ugrađen kako bi
se celokupni tok vršenja tehničkog pregleda mogao snimiti, i na posebnom uređaju čuvati.Takođe na
tehnološkoj liniji se mora nalaziti i monitor koji omogućava kontrolorima praćenje odnosno funkcionalnost
sistema putem indikatora.
Za obavljanje tehnickog pregleda vozila objekat tehničkog pregleda mora biti opremljen savremenom
opremom za utvrđivanje tehničke ispravnosti vozila sa računarskom podrškom (sa internet konekcijom) za
automatsku obradu izmerenih vrednosti, njihovo pohranjivanje u bazu podataka i mogućnost ispisa rezultata
merenja, uključujući i graficki prikaz.

Obavezni merni uredaji za kontrolu tehničke ispravnosti vozila koje mora da poseduje objekat za tehnički
pregled vozila su:

1) Uređaj za merenje sila kočenja na obimu točkova, koji mora ispunjavati sledeće uslove:
(1) za tehnički pregled mopeda i motocikla:
- imati jedan par obrtnih valjaka za merenje sila kočenja,
- obrtni valjci se moraju isključiti pri dostizanju najveće sile kočenja na točku,
- imati dodatni uređaj za merenje sile na pedali kočnice (dinamometar),
- imati prikaz sila kočenja na točku i sile na komandi uređaja za zaustavljanje, u svakom trenutku kočenja,
- imati grafički prikaz vrednosti otpora kotrljanja, sila kočenja i sile na pedali kočnice, u funkciji vremena, na
kojem je prikazan i segment provere otpuštanja uređaja za zaustavljanje i neujednačenost sile kočenja po obrtu
točka - ovalnosti kočnog doboša ili diska (u daljem tekstu: ovalnost kočnica),
- imati numerički prikaz najvećih izmerenih vrednosti sila kočenja, najveće sile na pedali kočnice u toku merenja
sila kočenja, kočnog koeficijenta, datuma i vremena početka merenja sila kočenja, osovinskog opterećenja i
ukupne mase, odnosno težine vozila (kad je uređaj za merenje osovinskog opterećenja vozila integralni deo
ovog uređaja),
- imati merni opseg uređaja od 0 kN do najmanje 2,5 kN,
- da može izdržati osovinsko opterećenje od najmanje 5 kN,
- imati mogućnost povezivanja sa centralnim računarom;
(2) za tehnički pregled vozila čija NDM ne prelazi 3,5 t:
- imati dva para obrtnih valjaka,
- obrtni valjci se moraju isključiti pri dostizanju najveće sile kočenja na jednom točku,
- imati dodatni uređaj za merenje sile na pedali kočnice (dinamometar),
- imati grafički prikaz sila kočenja na oba točka i njihove razlike (%) i sile na pedali kočnice, u svakom trenutku
kočenja,
- imati grafički prikaz vrednosti otpora kotrljanja, sila kočenja i sile na pedali kočnice u funkciji vremena,
odnosno sila kočenja u funkciji sile na pedali kočnice za vozila sa permanentnim pogonom na više osovina, na
kojem je prikazan i segment provere ovalnosti kočnica,
- imati numerički prikaz najvećih izmerenih vrednosti sila kočenja, najveće razlike sila kočenja (%) u toku
propisanog dela kočenja, najveće sile na pedali kočnice u toku merenja sila kočenja, ovalnosti, kočnog
koeficijenta, datuma i vremena početka merenja sila kočenja, osovinskog opterećenja i ukupne mase, odnosno
težine vozila (kad je uređaj za merenje osovinskog opterećenja vozila integralni deo ovog uređaja),
- imati merni opseg od 0 kN do najmanje 6 kN,
- podneti osovinsko opterećenje od najmanje 20 kN,
- imati mogućnost povezivanja sa centralnim računarom;
2) Uređaj za merenje dimnosti izduvnih gasova dizel motora koji omogućava i merenje broja obrtaja i radne
temperature motora. Ovaj uređaj mora imati mogućnost prikaza i ispisa izmerenih vrednosti i mogućnost
povezivanja sa centralnim računarom;
3) Uređaj za merenje emisije izduvnih gasova motora sa aktivnim paljenjem, koji omogućava merenje nivoa
CO, radne temperature motora, broja obrtaja i izračunavanje faktora sagorevanja (λ faktor). Ovaj uređaj mora
imati mogućnost prikaza i ispisa izmerenih vrednosti i mogućnost povezivanja sa centralnim računarom;
4) Uređaj za merenje pritiska u pneumaticima (manometar) mernog opsega od 0 bar do najmanje 6 bar, za
tehnički pregled mopeda i motocikala i vozila čija NDM ne prelazi 3,5t.
5) Uređaj za proveru usmerenosti svetala i intenziteta osvetljenosti, koji mora imati mogućnost numeričkog
prikazivanja izmerenih vrednosti intenziteta osvetljenosti u luksima (lx)-Regloskop.
6) Uređaj za merenje brzine mopeda (samo za vršenje tehničkog pregleda mopeda i vozila koja se proizvode u
varijanti mopeda i motocikla) mora imati:
(1) mogućnost simulacije otpora koji se javljaju pri kretanju ovih vozila;
(2) prikaz i ispis vrednosti najveće brzine u simuliranim uslovima;
(3) merni opseg od 0 km/h do najmanje 70 km/h;
(4) najveću grešku ± 1 km/h;
(5) mogućnost blokiranja točka koji nije pogonski;
(6) mogućnost povezivanja sa centralnim računarom;
(7) poklopce za obrtne valjke ukoliko vozilo prelazi preko njih, pri vršenju tehničkog pregleda, pri čemu se ne
vrši merenje brzine (pod poklopcima se podrazumevaju i sklopovi koji omogućavaju olakšan prelazak preko
valjaka);
7) Uređaj za merenje osovinskog opterećenja vozila (vaga), koji mora ispunjavati sledeće uslove:
(1) imati merni opseg od 0 t do najmanje 0,5 t, za vršenje tehničkog pregleda mopeda i motocikala;
(2) imati merni opseg od 0 t do najmanje 2 t, za vršenje tehničkog pregleda vozila čija NDM ne prelazi 3,5 t;
8) Uređaj za merenje sadržaja vlage u kočnoj tečnosti;
9) Merne trake za merenje dužine mernog opsega od 0 m do najmanje 3 m i od 0 m do najmanje 25 m;
11) Pomično merilo dužine, sa rezolucijom od 0,1 mm ili boljom;
12) Kalibre za proveru uređaja za spajanje vučnog i priključnog vozila. Na neprolaznoj tehnološkoj liniji ovaj
uređaj nije obavezan.
Uređaji za koje je ovim pravilnikom propisan ispis rezultata moraju omogućiti ispis teksta na srpskom jeziku.
Navedeni merni uređaji moraju ispunjavati metrološke uslove utvrđene važećim propisima iz oblasti
metrologije, odobreni, etalonirani i biti tipski odobreni od strane nadležne institucije. Ovi uredaji moraju biti
periodicno ispitani ili baždareni od strane ovlašćene laboratorije na mestu tehnčkog pregleda, a u skladu sa
važećim propisima iz oblasti metrologije. Ispravnost uređaja dokazuje se odgovarajućom potvrdom –Uverenjem,
sertifikatom i zaštitnim znakom-markicom koju izdaje ovlašćena laboratorija.
Posedovati uputstva proizvođača za rukovanje uređajima i opremom, na srpskom jeziku.

Pored navedenih mernih uređaja, u obaveznu opremu objekta za tehnički pregled vozila spadaju:

1) Kanalsku dizalicu za podizanje pojedinačne osovine vozila, nosivosti najmanje 2,5 t (najmanje sile podizanja
25 kN) na tehnološkoj liniji za vozila čija NDM ne prelazi 3,5 t. Kanalska dizalica mora biti opremljena
mehanizmom koji omogućava njeno pomeranje duž kanala, odnosno mehanizmom koji omogućava njeno
podešavanje u poprečnom smislu u cilju ravnomernog podizanja vozila. Podizanje i spuštanje vozila kanalskom
dizalicom ne sme biti na ručni pogon.
2) Uređaj za funkcionalnu kontrolu električnih priključaka motornih vozila koja vuku priključna vozila;
3) Uređaj za kontrolu nepropusnosti gasne instalacije vozila sa pogonom na gas (detektor gasa);
4) Kompresor čiji je radni pritisak najmanje 6 bar, za tehnički pregled vozila čija NDM ne prelazi 3,5 t.
5) Uređaj koji ima mogućnost provere ispravnosti sistema za upozoravanje na neispravnost opreme za
regulisanje aero zagađenja preko OBD priključka vozila. Ovaj uređaj može biti integrisan u okviru uređaja za
merenje sadržaja izduvnih gasova;
6) Uređaj za proveru ispravnosti uređaja za zaustavljanje priključnih vozila sa inercionom komandom.
Privredno društvo mora imati i koristiti sledeću opremu:
1) sistem za video snimanje vršenja tehničkog pregleda vozila na tehnološkoj liniji, koji mora da ima:
(1) Kolor HD kameru;
(2) Karakteristike koje podržavaju rad kamera ne umanjujući kvalitet snimljenog materijala;
(3) Monitor na kome kontrolori mogu videti trenutni video sadržaj koji beleže kamere i indikator koji daje
informaciju o uključenosti uređaja za snimanje.
2) Sistem za odvod izduvnih gasova sa mesta na kojem se vrši merenje dimnosti u spoljnu sredinu, koji
omogućava protok vazduha od najmanje 900 m3/h do najviše 1.200 m3/h pri vršenju tehničkog pregleda vozila
čija NDM ne prelazi 3,5 t.
3) Katalog boja vozila koji se sastoji iz 10 pločica koje su izvedene u osnovnoj boji. Pojedinačna pločica
kataloga mora imati površinu od najmanje 50 cm2, oznaku osnovne boje i biti izrađena od materijala koji
obezbeđuje nepromenjivost osnovne boje i trajnost pločice;
4) Sitni automehaničarski alat (ključevi, odvijači, klešta, metalne poluge, oslonci za poluge i dr.);
5) Ostala oprema neophodna za izvođenje propisanih operacija (dva klinasta podmetača, merdevine, baterijska
lampa, pribor za očitavanje identifikacione oznake motora, najmanje dva prekrivača za zaštitu sedišta od
prljanja, jedan prekrivač za zaštitu krila vozila od grebanja pri identifikaciji i pregledu prostora za motor,
zaštitne rukavice i dr.
U objektu za vršenje tehničkog pregleda vozila mora postojati kanal.
Dužina kanala:
1) za tehničke preglede vozila čija NDM ne prelazi 3,5 t mora biti najmanje 6,0 m i kanal mora imati najmanje
jedno stepenište. Ako kanal ima bočni ulaz, dužina kanala mora biti najmanje 5,0 m;
Pod dužinom kanala podrazumeva se dužina otvora u podlozi tehnološke linije na kojoj je obezbeđena
propisana širina i visina kanala, osim visine kanala u delu gde se nalaze stepenice.
Širina kanala, celom dužinom i visinom, mora iznositi najmanje 0,75 m, pri čemu širina između spoljnih strana
bočnih odbojnih profila mora iznositi najmanje 0,75 m, a najviše 0,98 m.
Visina kanala celom dužinom i širinom osim u delu gde se nalaze stepenice, mora iznositi najmanje 1,4 m, a
najviše 1,6 m, dok kod kanala sa bočnim ulazom visina u dužini spoja sa bočnim ulazom može biti veća.
Bočni odbojni profili moraju biti pričvršćeni duž ivica kanala, osim na delovima na kojima to tehnologija
vršenja tehničkog pregleda vozila ne dozvoljava i imati visinu najmanje 0,05 m, mereno od površine podloge.
Na početku kanala mora postojati polukružno ili trouglasto uzdignuće, čija je širina na mestu spoja sa kanalom
najmanje jednaka širini kanala, a visina jednaka visini bočnog odbojnog profila i boja njegove površine mora
biti različita od boje podloge tehnološke linije.
Ako je kanal izgrađen sa bočnim ulazom, bočni ulaz u kanal mora biti u okviru prostora namenjenog za vršenje
tehničkog pregleda vozila i mora imati zaštitnu ogradu.
Kanal mora:
1) imati ugrađena svetlosna tela za stalno osvetljenje sa adekvatnom zaštitom, prenosnu električnu lampu sa
adekvatnom zaštitom i električni priključak napona koji nije veći od 24 V;
2) imati senzorsku zaštitu koja sprečava uključivanje obrtnih valjaka kada se u kanalu nalaze lica;
3) biti prolazan (kretanje koje ne podrazumeva, klečeći ili puzeći položaj) i na mestima na kojima su postavljeni
pojedini uređaji;
4) imati sistem za odvođenje tečnosti koja se nakuplja na dnu kanala, ukoliko se tečnost nakuplja na dnu kanala;
5) omogućiti pomeranje kanalske dizalice u dužini od najmanje 2,0 m.
Izuzetno, na tehnološkoj liniji za tehnički pregled motornih vozila čija NDM ne prelazi 3,5 t, umesto kanala
može postojati platformska dizalica koja:
1) pri oslanjanju svih točkova na njenu podlogu podiže celo vozilo;
2) ima nosivost od najmanje 3,5 t (najmanje sile podizanja 35 kN);
3) je opremljena dodatnom dizalicom kojom se omogućava rasterećenje točkova, podizanjem pojedinačne
osovine, čija je nosivost najmanje 2,0 t (najmanje sile podizanja 20 kN), ili podizanjem celog vozila, čija je
nosivost najmanje 3,5 t (najmanje sile podizanja 35 kN).

Navedena oprema za kontrolu ispravnosti mora biti kompletna i zadovoljavati neophodne tehnicko-
tehnološke uslove.

Za vreme vršenja tehničkog pregleda vozila, na tehnološkoj liniji dozvoljen je pristup samo kontrolorima
tehničkog pregleda (u daljem tekstu: kontrolor), odnosno licima koja se obučavaju za kontrolora, odgovornom
licu i licima koja vrše nadzor nad privrednim društvom.
Na vidnom mestu u objektu mora biti postavljeno upozorenje o zabrani zadržavanja na tehnološkoj liniji za
vreme vršenja tehničkog pregleda vozila.

Kontrolori koji vrše tehnički pregled vozila dužni su da pre početka tehničkog pregleda provere ispravnost
uređaja i opreme kojima se vrši pregled. Ako se neki od mernih uređaja pokvare tokom kontrole tehničke
ispravnosti vozila, kontrolori moraju prestati sa obavljanjem pregleda vozila dok se uređaj ne dovede u
ispravno stanje, odnosno dok ga ne pregleda predstavnik ovlašćenog preduzeća za kontrolu mernih uređaja.
Za svaki uredaj koji se baždari objekat tehničkog pregleda mora voditi evidenciju koja mora sadržavati
sledece podatke: vrsta uređaja, marka i tip uređaja, serijski broj uređaja, godina proizvodnje, merni opseg i
klasa tačnosti, datum puštanja u upotrebu, datum poslednjeg baždarenja, potpis i pečat odgovorne osobe
ovlašćene laboratorije koja je izvršila baždarenje.(Uverenje)

Stručno osoblje objekta za tehnički pregled vozila

Objekat tehničkog pregleda treba biti tako organizovan da ima određenu organizacijsku proceduru. (radna
mesta.) koja omogucavaju samostalnost u radu i efikasno obavljanje poslova. Objekat tehničkog pregleda
mora imati odgovorno lice, kontrolore tehničke ispravnosti vozila (najmanje dva kontrolora na jednoj
tehnološkoj liniji u jednoj smeni), te administrativno i ostalo osoblje za stručno i efikasno obavljanje poslova
vezanih za registraciju vozila.

Privredno društvo mora imati najmanje dva kontrolora.

Tehnički pregled vozila može obavljati samo kontrolor koji ispunjava propisane uslove i ima važeću dozvolu
(licencu).
Kontrolor tehničkog pregleda mora:
1) da ima najmanje završenu srednju stručnu školu u četvorogodišnjem ili trogodišnjem trajanju, struke
mašinske, obrazovnog profila vezanog za motore i vozila ili struke saobraćajne, obrazovnog profila iz oblasti
drumskog saobraćaja;
2) da ima vozačku dozvolu za upravljanje motornim vozilima kategorije vozila čiji tehnički pregled obavlja;
3) da ima završenu obuku za kontrolora tehničkog pregleda;
4) da ima položen stručni ispit za kontrolora tehničkog pregleda;
5) da u poslednje četiri godine nije pravosnažno osuđivan za krivična dela iz grupe protiv života i tela, krivična
dela protiv službene dužnosti, kao i da se protiv njega ne vodi istraga za ova krivična dela, odnosno nije
podignuta optužnica za ova krivična dela.
 Kontrolor ne mora imati vozačku dozvolu za upravljanje vozilom čiji tehnički pregled vrši, ako najmanje jedan
kontrolor sa kojim vrši tehnički pregled vozila ima vozačku dozvolu za upravljanje vozilom čiji tehnički
pregled vrše.
Stara se i pravilno postupa u skladu sa uputstvima proizvođača uređaja i opreme u objektu.
Vodi, ustrojava i arhivira propisno potrebne evidencije.
Sačinjava dnevne, mesečne, šestomesečne i godišnje izveštaje u propisanim obrascima i elektronskim putem
obaveštava MUP-PU BGD-Upravu saobraćajne policije, odeljenje za inspekcijsko-tehničke poslove.
Obaveštava neposrednog rukovodioca o eventualnim otkazima u radu uređaja i opreme na objektu.Duzan je da
koristi zaštitna sredstva za bezbedan i zdrav rad.Vidno istaknutu identifikacionu karticu sa imenom i
prezimenom, postavljenu na radnom odelu u toku radnog vremena.Daje potrebne informacije stranci vezano za
stanje vozila, utvrđenim neispravnostima, kao i o rokovima za otklanjanje.
Administrativne poslove može obavljati osoba koja ima najmanje srednju strucnu spremu i poznaje rad na
racunaru.

Pravne osobe u čijem sastavu deluju objekti za tehnički pregled vozila, registracije vozila, kao i osobe koje rade
na poslovima kontrole tehnicke ispravnosti vozila dužne su da postupaju u skladu s odredbama važecih zakona i
podzakonskih akata koji se odnose na rad preduzeća za tehnicki pregled vozila i zakonski su odgovorne ako u
obavljanju poslova ne postupaju u skladu sa njima.

 VRSTE TEHNIČKIH PREGLEDA VOZILA

Tehnički pregledi vozila mogu biti:

 Redovni tehnički pregled vozila, (redovan godišnji i redovan šestomesečni)
 Vanredni tehnički pregled vozila,
 Kontrolni tehnicki pregled vozila,
 Utvrđivanje tehničkih karakteristika vozila.

Redovni tehnički pregled je tehnički pregled koji se obavlja prilikom produženja registracije i obavezan je za
sva motorna i prikljucna vozila.
Vanredni tehnički pregled vozila je pregled koji se obavlja po istim uslovima kao i redovni tehnički pregled,
ali mimo predviđenog zakonskog roka za obavljanje redovnog tehničkog pregleda.
Šestomesečni tehnički pregled je obavezan za sva motorna i prikljucna vozila kojima se obavlja komercijalni
transport robe i putnika (teretna vozila, autobusi, taksi vozila, rent-a-car vozila, vozila za obuku vozača,
vozila hitne pomoci i slicno).

Tehnički pregledi za utvrđivanje tehničkih karakteristika, uslova za motorna i prikljucna vozila u cilju
utvđivanja da li vozila ispunjavaju zakonom propisane tehničke karakteristike.
Pri obavljanju redovnog tehničkog pregleda vozila postoji propisana procedura koja se mora poštovati i koja se
sastoji od sledecih koraka:
 Prijem vozila i pregled prateće dokumentacije,
 Utvrđivanje podataka o vozilu (identifikacija vozila),
 Pregled uređaja, sistema i opreme na vozilu,
 Izdavanje dokumentacije, (Overa tehničke ispravnosti/neispravnosti),
 Vođenje evidencija.

Tehnički pregled vozila vrši se u radno vreme koje je vidno istaknuto i prijavljeno organu koji vrši nadzor, a
promena radnog vremena mora biti prijavljena najkasnije radnog dana koji prethodi prvom radnom danu u
 izmenjenom terminu.Tehnički pregled vozila vrši se po definisanim terminima određenim od strane Privrednog
društva.
Redovni i vanredni tehnički pregled vrši se samo na čistom vozilu koje je u voznom stanju, a kontrolni tehnički
pregled na vozilu koje je u voznom stanju.
Redovni i vanredni tehnički pregled vrši se na neopterećenom vozilu, osim u slučaju tehničkih pregleda
vatrogasnih vozila kada vozilo može biti opterećeno i vozila posebne namene sa opremom i instalacijom stalno
ugrađenom na vozilu.
Minimalna vremena za vršenje tehničkog pregleda vozila su:
1) 15 min - za mopede, motocikle, tricikle, četvorocikle, motokultivatore, radne mašine, priključna vozila za
traktor, priključna vozila sa inercionom komandom uređaja za zaustavljanje i priključna vozila koja su
konstruktivno izvedena bez uređaja za zaustavljanje;
2) 30 min - za vozila čija NDM ne prelazi 3,5 t.
Za neprolaznu tehnološku liniju na popisana vremena dodaje se vreme od 5 min.
Kontrolori ne mogu započeti vršenje tehničkog pregleda narednog vozila pre isteka minimalnog vremena
potrebnog za vršenje tehničkog pregleda prethodnog vozila, osim u slučaju kada tehnički pregled prethodnog
vozila nije izvršen u celini.
Na tehnološkoj liniji ne može se istovremeno vršiti tehnički pregled dva ili više vozila.

 REDOVNI TEHNIČKI PREGLED VOZILA

Redovan, (godišnji najranije 30 dana pre isteka važnosti registracione nalepnice , šestomesečni 15 dana
Redovni tehnički pregled je tehnički pregled koji se obavlja prilikom produženja registracije. Redovni tehnički
pregled je obavezan za sva motorna i prikljucna vozila i u principu se obavlja jednom godišnje.
Novoproizvedena vozila podležu obavezi obavljanja tehničkog pregleda nakon 24 meseca od prve
registracije. Vozila koja podležu redovnom tehničkom pregledu svakih šest meseci su taxi vozila, autobusi,
teretna motorna i priključna vozila, vozila auto-škola i rent-a-car vozila.

Tehničkom pregledu može se pristupiti samo ako je vozilo u voznom stanju, čisto i nema značajnog oštecenja
boje. Tehnički pregled se obavlja na praznom vozilu,(neopterećenom) osim u slučaju opravdane nemogućnosti
da se vozilo isprazni od tereta, pod uslovom da takvim pregledom nece biti dovedena u pitanje ispravnost i
funkcionalnost instalirane opreme u objektu za vršenje tehničkog pregleda.Vozilo mora imati obe registarske
tablice postavljene na mestu predvidjenom od strane proizvođača vozila, imati na propisanom mestu istaknutu
registracionu nalepnicu.Stranka, vlasnik odnosno lice koje je dovezlo vozilo predaje dokumenta saobraćajnu
dozvolu i ličnu kartu, odnosno uverenje za vozilo koje se uvozi kao upotrebljavano, vozilo koje je odjavljeno,
odnosno potvrdu za vozilo koje je zbog tehničke neispravnosti isključeno iz saobraćaja zbog osnovane sumnje u
tehničku ispravnost, prilikom kontrole u saobraćaju na putu od strane sluzbenog lica MUP-a.Uverenje za vozilo
na kom su izvršene propisane prepravke. Tehnički pregled se mora izvršiti u potpunosti, bez obzira da li je
tokom pregleda utvrđena neka neispravnost. Tehnički pregled se ne sme obavljati za vreme dok se
ispituje ispravnost uredaja i opreme za tehnički pregled vozila.
Redovni i vanredni tehnički pregled neće se vršiti ni na vozilu kod kojeg je prostor u kojem je smešten motor
zaštićen od strane proizvođača ili se oznaka motora ne može utvrditi bez bitnih rasklapanja vozila, dok se ne
pribavi odgovarajuća potvrda proizvođača ili njegovog zastupnika ili ovlašćenog servisera. Za novo vozilo ova
potvrda nije potrebna ukoliko se iz tehničke dokumentacije proizvođača može utvrditi identifikaciona oznaka
motora.
Tehnicki pregled vozila, državnih organa, bezbedonosnih sluzbi se neće snimati, kao i lice koje je dovezlo
vozilo na uvid ne mora priložiti dokument ličnu kartu.
 Tehnički pregled vozila može se izvršiti u okviru ispitivanja vozila. U tom slučaju ako je vozilo tehnički
ispravno overiće se tehnička ispravnost u Izveštaju o ispitivanju koji je određen propisom o ispitivanju vozila i
može se izdati Registracioni list za motorno-priključno vozilo), u čijoj rubrici “napomena” se konstatuje da važi
uz uverenje o ispitivanju. Ukoliko je nakon izvršenog tehničkog pregleda izdat Registracioni list, u propisanim
evidencijama se evidentira kao redovni godišnji tehnički pregled, a ukoliko je izdata potvrda o tehničkoj
ispravnosti kao vanredni tehnički pregled.
Prilikom kontrole tehničke ispravnosti vozila, vozilom upravlja kontrolor tehničkog pregleda.Stranka može
pratiti tok tehničkog pregleda vozila, ali izvan tehnološke linije, odnosno u delu objekta –prostor namenjen za
prijem stranke, i na nacin koji ne ometa rad kontrolora i ne dovodi bilo koga u opasnost od povrede.

Pre otpočinjanja rada vrši se funkcionalna provera-kontrola ispravnosti VIDEO NADZORA u objektu.U koliko
je došlo do kvara na sistemu, uređajima I opremi namenjenoj za snimanje, tehnički pregled se ne moze započeti
odnosno u tom momentu će se prekinuti.
Tehnički pregled vozila vrši se na zahtev stranke.

 Prijem vozila i pregled prateće dokumentacije

Prvi korak pre obavljanja tehnickog pregleda jeste prijem vozila i pregled dokumenata vozila, pomoću kojih
se može dokazati njegovo poreklo i vlasništvo.

Vozilo se nalazi na mestu predviđenom za čekanje.(Označenom parking mestu neposredno ispred

objekta).Kontrolor pre ulaska u vozilo postavlja zaštitnu presvlaku na sedište i točak upravljača.

(Postavlja vozilo ispred granice tehnološke linije), (u zavisnosti od mogućnosti objekta-predviđeno unutar).
Pre početka vršenja tehničkog pregleda vizuelno se pregleda vozilo u smislu ISPUNJENOSTI USLOVA za
vršenje tehničkog pregleda.Vozilo ispunjava uslove za vršenje tehničkog pregleda ako:

1.JE U VOZNOM STANJU,

2.JE ČISTO,

3.JE NEOPTEREĆENO,

4.POSEDUJE OBE REGISTARSKE TABLICE, POSTAVLJENE NA PREDVIĐENOM MESTU (od strane

proizvođača vozila), izuzetno vozilo može doći na tehnički pregled bez registarskih tablica kada je:odjavljeno,
tada stranka prilaze dokument Saobraćajnu Dozvolu-poništenu), uvozi se kao upotrebljavano, stranka prilaze
Uverenje o ispitivanju vozila koje se uvozi kao upotrebljavano, (originalno), kada je vozilo novoproizvedeno
prilaže (Potvrdu o saobraznosti (COC Obrazac))-Napisan na engleskom jeziku ili preveden na srpskom. I kada
je u saobraćaju na putu prilikom kontrole vozila od strane službenog lica MUP-a izražena sumnja u tehničku
ispravnost vozila, odnosno istek važnosti registracione nalepnice, vizuelna oštećenja, prepravke kao i kada je
vozilo učestvovalo u saobraćajnoj nezgodi, stranka prilaze obrasce Zapisnik o načinjenom saobraćajnom
prekršaju Potvrdu o izvršenoj kontroli učesnika u saobraćaju,Potvrdu Ministarstva unutrašnih poslova o
privremeno oduzetim predmetima.

5.VLASNIK, KORISNIK, LICE KOJE JE DOVEZLO VOZILO POSEDUJE DOKUMENT LIČNU KARTU

6.VLASNIK, KORISNIK, LICE KOJE JE DOVEZLO VOZILO POSEDUJE DOKUMENT SAOBRAĆAJNU

DOZVOLU.
7.NA VOZILU NEMA UOČLJIVIH PREPRAVKI primer:(postojanje uređaja za spajanje vučnog I priključnog
vozila, ugradnja unutrašnjih plastičnih prevlaka (folije na oknima), ugradnja uređaja I opreme vozila za pogon
na TNG,(tečni naftni gas) CNG (komprimovani prirodni gas-metan), ugradnja DUPLIH KOMANDI (vozila za
obuku vozača), za sta stranka nije na uvid prilozila Uverenje)

-NEPOSTOJANJE registracione nalepnice postavljene na predviđenom mestu unutar vetrobrana (donji desni
ugao vetrobrana). Tada pouzdano ne možemo utvrditi vrstu tehničkog pregleda. Redovan, (godišnji najranije 30
dana pre isteka važnosti registracione nalepnice , šestomesečni 15 dana). Tehnički pregled može izvršiti I
utvrđivanje tehničkih karakteristika vozila koje je u registraciji (promena boje vozila, ugradnja motora istog
tipa).
Napomena:(Zakonom o bezbednosti saobraćaja na putevima predviđeno je da vlasnik-odnosno korisnik vozila
izvrši odjavu (dostavi MUP-u registarske tablice gde će mu se poništiti document saobraćajna dozvola ) vozila
na kome je važnost registracione nalepnice istekla duže od 60 dana , u tom slučaju vozilo mora posedovati
tablice-propisno postavljene za privremenu registraciju -PROBNE).
Vozila koja ne ispune uslove potrebne za vršenje tehničkog pregleda moraju biti evidentirana:Zapisnikom o
vršenju tehničkog pregleda, i Registru pregledanih vozila.Vlasniku, korisniku, licu koje je dovezlo vozilo
uručuje se Izveštaj o utvrđenom stanju, gde se u polju „napomena“ upisuje razlog zbog kojeg nije izvršen
tehnički pregled tj. vozilo ne ispunjava propisane uslove za vršenje tehničkog pregleda.

Način vršenja tehničkog pregleda definisan je ELABORATOM O VRŠENJU TEHNIČKOG PREGLEDA,

odnosno skupom predviđenih operacija: pregleda, kontrole, vizuelne kontrole, merenja i ispitivanja vozila po
radnim mestima.Elaborat o vršenju tehničkog pregleda mora se nalaziti na dostupnom mestu u objektu.

Utvrdivanje podataka o vozilu (identifikacija vozila)

(Postavljanje vozila u prostor tehnološke linije objekta smatra se početkom vršenja tehničkog pregleda vozila.
Granice tehnološke linije označavaju se na podlozi linijom širine 0,10 ± 0,03 m, koja se izvodi naizmeničnim
poljima oblika paralelograma, crne i žute boje, sa dužinom polja od 0,20 ± 0,05 m, i ona je deo prostora
tehnološke linije.
Sve radne operacije pri vršenju tehničkog pregleda vozila vrše se u granicama tehnološke linije, pri čemu vozilo
jednim svojim delom može biti van tog prostora.
Ukoliko se tehnološka linija nalazi u sklopu objekta u kojem se obavljaju i druge delatnosti (hale, servisni
prostor i sl.), ona se mora i odvojiti od ostalog prostora fizičkom zaštitom čija je visina najmanje 1,0 m.
Tehnički pregled vozila vrši se kada su na tehnološkoj liniji obezbeđeni uslovi propisani tehničkim uputstvima
proizvođača uređaja i opreme, odnosno metrološkim uslovima.
Kontrolori prilikom popunjavanja propisanih evidencija (Zapisnika o vršenju tehničkog pregleda) upisuju
trenutno vreme-vreme početka.Potrebni tehnički podaci vozila iščitavaju se elektronski putem čipa na
dokumentu saobraćajne dozvole.U slučaju da se prilikom iščitavanja podataka sa čipa dokumenta saobraćajne
dozvole podaci ne mogu isčitati npr.(oštećenje čipa), tehnički pregled će se prekinuti a licu izdati Izveštaj o
utvrđenom stanju, gde će se u rubrici napomena upisati razlog prekida tehničkog pregleda.Tada je potrebno da
vlasnik preda organu koji je izdao dokument, saobraćajnu dozvolu, koji će biti poništen i izda Uverenje u svrhu
registracije vozila odnosno vršenja tehničkog pregleda.
Saobraćajna dozvola sadrži sledeće podatke vidljive okom, i to:
1) na prednjoj strani, u levom, manjem delu, na vrhu, sadrži međunarodnu oznaku Republike Srbije "SRB"
ispisanu latiničnim pismom bele boje na pravougaonom polju plave boje, ispod koje se nalazi čip, na čijoj levoj
strani se nalazi slovna i brojčana oznaka i strelica u vidu jednakostraničnog trougla, koja označava pravac
ubacivanja u čitač, ispod koga je grafički simbol koji predstavlja upravljač vozila, ispod koga se nalaze reči:
"Ova isprava mora se pokazati na zahtev svakog ovlašćenog lica", a u desnom, većem delu, na vrhu reči:
"REPUBLIKA SRBIJA" ispisane na srpskom jeziku, ćiriličkim pismom, ispod kojih je ispisan prevod tih reči
na engleskom jeziku, ispod koga su ispisane reči: "SAOBRAĆAJNA DOZVOLA" na srpskom jeziku,
ćiriličkim pismom, ispod kojih je ispisan prevod tih reči na engleskom jeziku, a desno od navedenih reči Mali
grb Republike Srbije. Ispod navedenog teksta ispisuje se naziv organa nadležnog za registraciju vozila, a ispod
se nalaze kodirani podaci i to redom na dole sa oznakom: A - pod kojom se upisuje registarska oznaka vozila, B
- pod kojom se upisuje datum prve registracije, I - pod kojom se upisuje datum izdavanja saobraćajne dozvole,
C1.1 - pod kojom se upisuje prezime vlasnika (firma odnosno naziv za pravna lica), C.1.2 - pod kojom se
upisuje ime vlasnika, C.1.3 - pod kojom se upisuje prebivalište (sedište) i adresa vlasnika vozila, C.3.1 - pod
kojom se upisuje prezime korisnika vozila (firma odnosno naziv za pravna lica), C.3.2 - pod kojom se upisuje
ime korisnika vozila, C.3.3 - pod kojom se upisuje prebivalište (sedište) i adresa korisnika vozila, ispod broj
pod kojim je vozilo upisano u registar i u donjem desnom uglu serijski broj saobraćajne dozvole.
2).Na poleđini se nalaze kodirani podaci i to redom na dole: D.1 - pod kojom se upisuje marka, D.2 - pod
kojom se upisuje tip, D.3 - pod kojom se upisuje komercijalna oznaka (model), E - pod kojom se upisuje broj
šasije, F.1 - pod kojom se upisuje najveća dozvoljena masa, G - pod kojom se upisuje masa, H - pod kojom se
upisuje važenje registracije (upisuje se datum kada se zamenjuju registarske tablice), K - pod kojom se upisuje
homologacijska oznaka, P.1 - pod kojom se upisuje radna zapremina motora, P.2 - pod kojom se upisuje snaga
motora u kW, P.3 - pod kojom se upisuje vrsta goriva ili pogona, Q - pod kojom se upisuje odnos snaga/masa u
kW/kg (samo za motocikle), S.1 - pod kojom se upisuje broj mesta za sedenje uključujući i mesto vozača, S.2 -
pod kojom se upisuje broj mesta za stajanje.
U čip saobraćajne dozvole, pored vidljivih podataka iz saobraćajne dozvole, upisuju se i sledeći kodirani
podaci: (J) - vrsta vozila, (P5) - broj motora, (L) - broj osovina, (R) - boja vozila godina proizvodnje, zabrana
otuđenja vozila do (datum), kao i JMBG, odnosno matični broj vlasnika vozila i JMBG, odnosno matični broj
korisnika vozila i nosivost vozila. U pozadini se nalazi šara kompleksne strukture i grb Republike
Srbije.Dimenzije saobraćajne dozvole su : 85,6 X 54 mm.
Kontrolori vrše proveru vozila putem jedinstvenog registra baze podataka motornih i priključnih vozila
Agencije za bezbednost saobraćaja (ABS) unosom VIN oznake u polje za pretragu.Sva vozila na kojima je
izvršena naknadna prepravka, naknadna ugradnja uređaja i opreme, vozila kod kojih je izvršena promena
tehničkih podataka, promena vrste i namene, kao i ispitivanja vozila koju su uvežena a upotrebljavana u
inostranstvu moraju se nalaziti u jedinstvenom registru baze podataka motornih i priključnih vozila.Kontrolori
iščitavaju podatke pomoću čitača elektronskih kartica.U koliko se podaci ne mogu elektronski očitati, zbog
oštećenja čipa elektronske kartice tehnički pregled će se u tom trenutku prekinuti.U propisane evidencije
Zapisnik o vršenju tehničkog pregleda i Registar pregledanih vozila upisaće se podaci koji su vidljivi, izdaće se
Izveštaj o utvrđenom stanju, gde će se u rubrici obrasca „napomena“ upisati razlog zbog kojeg je tehnički
pregled prekinut, a stranka uputiti u MUP RS, PU , upravu saobraćajne policije, odsek za registraciju vozila radi
dobijanja potrebnog Uverenja, odnosno dobijanja stvarnih, tačnih podataka upisanih u jedinstveni
registar.Uverenje se izdaje na zahtev vlasnika odnosno ovlašćenog lica u svrhu vršenja tehničkog pregleda i
registracije vozila.

Prilikom identifikacije vozila se utvrđuje da li su kodna oznaka i broj motora i indentifikaciona oznaka vozila u
dokumentu vozila identični sa utisnutim brojem na motoru i šasiji-ramu, kao i da li su ostali podaci identični
sa podacima na vozilu:( vrsta, podvrsta, oblik I namena karoserije,)

1) putnička vozila (M1) čiji je oblik karoserije definisan standardom SRPS ISO3833:2005, jesu:
(1) AA limuzina - jeste vozilo definisano oznakom 3.1.1.1 standarda SRPS ISO
3833:2005, opremljeno sa najmanje 4 bočna okna,
(2) AB limuzina sa zadnjim vratima - jeste vozilo AA sa vratima na zadnjem delu
vozila,
 (3) AC karavan jeste vozilo definisano oznakom 3.1.1.4 standarda SRPS ISO
3833:2005,
(4) AD kupe - jeste vozilo definisano oznakom 3.1.1.5 standarda SRPS ISO 3833:2005,
(5) AE kabriolet - jeste vozilo definisano oznakom 3.1.1.6 standarda SRPS ISO
3833:2005,
(6) AF višenamensko vozilo - jeste motorno vozilo koje ne odgovara ostalim oblicima
karoserije putničkih vozila M1 i namenjeno za prevoz putnika i njihovog prtljaga
odnosno tereta u istom prostoru,
(7) AG karavan sa tovarnim prostorom - jeste putničko vozilo definisano u tački
3.1.1.4.1 standarda SRPS ISO 3833:2005. Međutim, prtljažni prostor mora biti potpuno
odvojen od putničkog prostora. Pored toga, referentna tačka vozačevog mesta za sedenje
ne mora da bude najmanje 750 mm iznad površine tla,

2) Teretna vozila (N1) najveće dozvoljene mase do 3,5t

(1) BA kamion - jeste vozilo koje je projektovano i konstruisano isključivo ili

prvenstveno za prevoz tereta,
(2) BB van - jeste kamion kod koga je tovarni prostor i prostor za vozača u istoj celini,
(3) BE pikap - jeste vozilo najveće dozvoljene mase koja ne prelazi 3,5 t kod koga tovarni
prostor i mesta za sedenje nisu u istoj celini.

Oznake M i N mogu biti kombinovane sa oznakom G, odnosno, vozilo vrste N 1 koje je namenjeno za terensku
upotrebu označava se sa N1G.
Oznaka vozila G je dopunska i koristi se isključivo uz oznake vrste vozila M ili N.

Dalje indentifikacija vozila obuhvata utvrđivanje:

Robna marka, tip, varijanta, verzija, komercijalna oznaka (model) vozila, najveća dozvoljena masa,
Podatak koji se nalazi na indentifikacionim pločicama ili nalepnicama, postavljen od strane proizvođača vozila),
pogonsko gorivo,(Benzin, Benzin/Gas,Benzin/elektro,Dizel, Dizel/Elektro, Čisto Električno-bez obzira na vrstu
pogona hibridnih vozila Benzin/elektro, Benzin/TNG/elektro, Dizel/elektro, na navedeni način upisivati vrstu
pogona u zapisnik o vršenju tehničkog pregleda i registracioni list, bez obzira da li se vozilo spaja ili ne na
električnu mrežu radi punjenja baterija.) broj mesta za sedenje,(ili prostor bez sedišta sa dostupnim elementima
za montažu ) , godine proizvodnje , godine prve registracije u inostranstvu i godine prve registracije u Republici
Srbiji).

-Provera boje karoserije (pomoću kataloga boja).

Boja vozila se sastoji od: oznake za vrstu površinske boje (laka), naziva osnovne boje i oznake tona boje.
Oznake za vrstu površinske boje (laka) su:
1) S - običan;
2) E - metalni;
3) F - folija.
Nazivi i oznake za osnovne boje su:
1) bela, oznaka - 0;
2) žuta, oznaka - 1;
3) narandžasta, oznaka - 2;
4) crvena, oznaka - 3;
5) ljubičasta, oznaka - 4;
6) plava, oznaka - 5;
7) zelena, oznaka - 6;
8) siva, oznaka - 7;
9) braon, oznaka - 8;
10) crna, oznaka - 9;
11) višebojno (ako ne može da se utvrdi preovlađajuća boja), oznaka - 00.
Oznake za identifikaciju svetlog/tamnog tona boje su:
1) B - svetla (svetlije od osnovne);
2) M - srednja (osnovna boja od 0 do 9);
3) D - tamna (tamnije od osnovne).
Bela i crna boja mogu imati samo srednji ton.

Ako je vozilo registrovano, proverava se i identičnost broja na registarskoj tablici sa brojem u potvrdi o
registraciji, odnosno saobraćajnoj dozvoli.Registarske tablice vozila moraju biti postavljene na predviđenom
mestu na vozilu, adekvatno pričvršćene, biti originalne, čitljive, ne deformisane, ne smeju biti savijene, oštećene,
zaklonjene i presvučene bilo kakvom materijom.
Registarske tablice za teške četvorocikle, putnička vozila, autobuse, trolejbuse i teretna vozila bele su boje,
dimenzija 520,5 x 112,9 mm, oivičene crnom linijom i na njima je sa leve strane, na plavoj podlozi belim
slovima latiničnim pismom ispisana međunarodna oznaka Republike Srbije "SRB", crnim slovima, latiničnim
pismom ispisana oznaka registarskog područja, a crnim arapskim brojevima i slovima latiničnog pisma, između
kojih je utisnut znak "-", ispisana je registarska oznaka vozila. Ako registarska tablica sadrži cifre na četiri
pozicije, mora biti istih dimenzija, s tim što oznake i simboli moraju biti simetrično raspoređeni. Registarska
oznaka vozila sastoji se od kombinacija arapskih cifara od "0" do "9" i slova na dve pozicije. Slova registarskog
broja su sva slova latiničnog pisma srpskog jezika, osim slova "Č", "Ć", "Š", "Ž" i "Đ" i latinično slovo "X".
Za vozila kojima se obavlja auto-taksi prevoz izdaju se registarske tablice čija registarska oznaka sadrži
latinična slova "TX" na dve pozicije. Vlasnik teškog četvorocikla, odnosno putničkog vozila može po izboru
odabrati najmanje tri, a najviše pet slovnih znakova ili kombinaciju brojčanih i slovnih znakova.
Ako se bira kombinacija brojčanih i slovnih znakova u njoj se moraju nalaziti najmanje dva slovna znaka,
izuzimajući kombinaciju slovnih znakova "TX", "RP" i "RPE".
Ako je na putničkom vozilu i teškom četvorociklu fabrički izrađena površina na zadnjem delu vozila na koju se
ne može postaviti pod normalnim uslovima registarska tablica dimenzija 520,5 x 112,9 mm na zahtev vlasnika
vozila može se izraditi posebna zadnja registarska tablica.dimenzija 341,8 x 202,8 mm, oivičena crnom linijom
čije su sredine vertikalnih strana spojene linijom u istoj boji tako da registarsku tablicu dele na dva dela, i na
njoj je u gornjem levom uglu na plavoj podlozi, belim slovima latiničnim pismom ispisana međunarodna
oznaka Republike Srbije "SRB", crnim slovima latiničnim pismom ispisana oznaka registarskog područja.
Registarska tablica za priključna vozila, u pogledu oblika, boje, dimenzije i oznaka, istovetna je sa registarskim
tablicama predviđenim za putnička vozila i teške četvorocikle, s tim što se oznaka registarskog područja na njoj
nalazi posle registarskog broja vozila.
Ukoliko se pri identifikaciji vozila utvrdi da ne postoji identifikaciona oznaka vozila ili oznaka motora, odnosno
ukoliko su iste oštećene ili je vršena zamena dela na kome je postavljena identifikaciona oznaka vozila ili
oznaka motora i broj motora tehnički pregled vozila će se u tom trenutku prekinuti.
Obaveštenje o postojanju sumnje u originalnost identifikacione oznake vozila ili oznake motora, dostavlja se
teritorijalno nadležnoj organizacionoj jedinici Ministarstva unutrašnjih poslova putem elektronske pošte.

U propisane evidencije će se ubeležiti podaci koji su mogući, čitljivi, Zapisniku o vršenju tehničkog pregleda,
Registru pregledanih vozila, stranci izdati Izveštaj o utvrđenom stanju, Izveštaj o ID oznaci (Obrazac 1) gde će
se u rubrici NAPOMENA konstatovati da ID oznaka nije utvrđena i opisati stanje ID oznake, (navesti i
selektovati šta je potrebno pregledati).
Uz izveštaje o ID oznaci (Obrazac 1) i (Obrazac 2), stranci se izdaje i odštampana fotografija oštećene ID
oznake na belom papiru A4 formata.
Elektronskim putem , privredno društvo obaveštava Nacionalni centar za kriminalističku forenziku-
e-mail adresa: vozila.fizlab-nckf@mup.gov.rs.
U naslovu e-mail a (Subject) upisati naziv mesta u kome posluje privredni subjekt koji upućuje vozilo na
forenzički pregled, marku, model vozila kao i registarski broj vozilo u koliko je vozilo upisano u jedinstveni
registar vozila. Primer:(Beograd BMW 320 BG1607-RA).
U prilogu e-maila dostaviti sledeće:
Skeniran Izveštaj o ID oznaci (Obrazac 1),
Skeniran indentifikacioni dokument stranke, ili lica koje je pristupilo vozilom na tehnički pregled,
Fotografiju ID oznake koja je sačinjena prilikom upućivanja na forenzički pregled
Naziv ovlašćenog privrednog društva koje je izvršilo upućivanje na forenzički pregled,
Kontakt podaci ovlašćenog lica.

Stranka na osnovu izveštaja o ID oznaci podnosi Zahtev za utvrđivanje ID oznake (Obrazac 2) nadležnoj
policijskoj upravi, odnosno policijskoj stanici, prema mestu prebivališta, odnosno sedištu vlasnika vozila.
Forenzički pregled vrše policijski službenici organizacione jedinice Ministarstva unutrašnjih poslova nadležne
za poslove forenzike.
Prilikom forenzičkog pregleda procenjuje se stanje, tj. mogućnost očitavanja ID oznaka, odnosno da li je
potrebno utiskivanje istih, o čemu se izdaje Potvrda o izvršenom forenzičkom pregledu (Obrazac 3) koju
sačinjava i potpisuje forenzičar i rukovodilac organizacione jedinice iz stava 1. ovog člana, a overava pečatom.
Potvrda se sačinjava u četiri primerka, od kojih se tri izdaju stranci, a jedan zadržava organizaciona jedinica
koja je izvršila forenzički pregled.
Ako je u potvrdi naznačeno da utiskivanje nije potrebno, iz razloga što je forenzičkim pregledom utvrđeno da su
utisnute ID oznake vidljive, vozilo/motor se smatra identifikovanim i, na osnovu te potvrde, pravno lice
ovlašćeno za ispitivanje vozila u obavezi je da upiše ID oznaku u uverenje o ispitivanju vozila, odnosno
privredno društvo koje je ovlašćeno za vršenje tehničkog pregleda vozila u obavezi je da upiše ID oznaku u
registracioni list.
Ako je u Potvrdi naznačeno da je potrebno izvršiti utiskivanje, stranka se upućuje u ovlašćeno pravno lice radi
utiskivanja odgovarajuće ID oznake.
Ako forenzičkim pregledom nije moguće u potpunosti utvrditi ID oznaku motora, ali je utvrđena tipska oznaka
motora, u Potvrdi o izvršenom forenzičkom pregledu će biti navedeno da je potrebno utisnuti novu ID oznaku
motora koja se sastoji od tipske oznake motora i poslednjih sedam karaktera iz ID oznake vozila (VIN). Ako ID
oznaka predmetnog vozila sadrži manje od sedam karaktera, na tipsku oznaku se dodaje onoliko karaktera
koliko ID oznaka vozila sadrži.
Ako prilikom forenzičkog pregleda nije moguće u potpunosti utvrditi ID oznaku motora, niti se pregledom
može ustanoviti tipski deo oznake, stranka je u obavezi da pribavi potvrdu odgovarajućeg privrednog subjekta-
servisa, ovlašćenog ili specijalizovanog za održavanje predmetne marke vozila u Republici Srbiji, koji će na
osnovu neposrednog uvida u vozilo izdati izveštaj o tipskoj oznaci motora koji se nalazi u predmetnom vozilu.
Na osnovu potvrde o izvršenom forenzičkom pregledu kojom je konstatovano da je potrebno utiskivanje
ovlašćeno pravno lice utiskuje ID oznaku vozila (VIN) i/ili ID oznaku motora.
Pre utiskivanja nove ID oznake vozila (VIN) vrši se poništavanje postojeće ID oznake vozila (VIN).
Utiskivanje ID oznake vozila (VIN) vrši se uređajem za lasersko upisivanje oznaka.
ID oznaka vozila (VIN) se utiskuje na ravnoj podlozi, neposredno pored postojeće (oštećene) ID oznake vozila
(VIN), ako je uslovno. ID oznaka vozila (VIN) se utiskuje ravnomerno, u nizu i bez razmaka, u jednom ili dva
reda u zavisnosti od broja karaktera iste ili usled tehničkih ili prostornih ograničenja.
ID oznaka vozila (VIN) može se utisnuti i na pogodnom delu vozila, koji se ne može odvojiti od karoserije
vozila bez razaranja, na desnoj uzdužnoj strani karoserije vozila.
Ako se ID oznaka vozila utiskuje u dva reda u prvom redu mora biti sadržano devet, a drugom redu ostatak
karaktera oznake.
ID oznaka motora utiskuje se na kućište kolenastog vratila ili cilindarski blok na ravnoj podlozi u nizu i bez
razmaka, u jednom redu, a izuzetno u dva reda, ako je moguće neposredno pored oštećene oznake.
ID oznaka motora ne može biti utisnuta na uljno korito (poklopac kartera) kao ni na glavu motora.
Na vozilu se utiskuje njemu pripadajuća ID oznaka vozila (VIN) koja je utvrđena forenzičkim pregledom ili
veštačenjem, kao i jedinstveni kod iz rešenja o ispunjenosti uslova za utiskivanje.
Na motoru se utiskuje ID oznaka motora koja je utvrđena forenzičkim pregledom (tipske oznake motora i
poslednjih sedam karaktera ID oznake vozila (VIN) kao i jedinstveni kod iz rešenja o ispunjenosti uslova za
utiskivanje.
Karakteri ID oznake vozila (VIN) koji se utiskuju laserom moraju biti ispisani fontom "TEKTON PRO" visine
6 mm za vozila NDM do 3,5 t .Dubina utisnute ID oznake mora biti najmanje 0,3 mm.
Karakteri ID oznake motora utiskuju se isključivo mehanički i moraju biti minimalne veličine 6 mm. Utisnuta
ID oznaka motora mora biti minimalne dubine 0.3 mm.
Ovlašćeno pravno lice stranci izdaje Potvrdu o izvršenom utiskivanju (Obrazac 4).
Nakon utiskivanja, stranka se obraća privrednom društvu koje je ovlašćeno za vršenje tehničkog pregleda, koje
je u obavezi da na osnovu potvrde o izvršenom utiskivanju istu upiše u registracioni list.

Ukoliko se pri indentifikaciji utvrdi da je doslo do evidentne permutacije identifikacione oznake vozila, ili
evidentnog nedostatka, u smislu kodne oznake motora kao i broja motora, tehnički pregled će se nastaviti, a
izvršiti korekcija i overa podataka u propisanim evidencijama i obrascima.

Ako se prilikom identifikacije vozila-provere tehničkih karakteristika-podataka vozila utvrdi da podaci u

dokumentaciji vozila ne odgovaraju stvarnom stanju na vozilu, a ti podaci se ne mogu pouzdano utvrditi-
elektronski-ni putem slanja zahteva Agenciji za bezbednost saobraćaja-koja će uvidom u bazu podataka izvršiti
potrebnu pretragu, i o tome u najkraćem mogućem roku obavestiti privredno društvo za obavljanje poslova
tehničkog pregleda vozila , tehnički pregled će se prekinuti, a vozilo uputiti na utvrđivanje tehničkih
karakteristika kod institucije ovlašćene za ispitivanje vozila, u smislu utvrđivanja stvarnih podataka vozila.U
slučaju da se u postupku pretrage vozila uvidom u jedinstveni registar baze podataka koju vodi Agencija za
bezbednost saobraćaja pouzdano utvrde potrebni podaci, tehnički pregled će se nastaviti a na Registracionom
listu o tehničkoj ispravnosti vozila overiti konstatovane promene podataka.
 Po dobijanju certifikata ovlašćene institucije od strane Agencije za bezbednost saobraćaja, za poslove
ispitivanja vozila-utvrđivanja tehničkih karakteristika, može se obaviti tehnički pregled vozila, a na izdatoj
potvrdi ili registracionom listu o tehničkoj ispravnosti vozila moraju se obavezno overiti konstatovane
promene.

 Pregled uređaja, sistema i opreme na vozilu

Pregledom uredaja, sistema i opreme na vozilu ocenjuje se njihova sposobnost za ispravno obavljanje svojih
funkcija. Pregled vozila se sastoji od vizuelnog pregleda i pregleda uz korišćenje propisanih uređaja i opreme
na tehnološkoj liniji tehničkog pregleda.

Vizuelnim pregledom se utvrduje stanje karoserije vozila, pneumatika, staklenih površina i boje vozila.
Kontrolor pregleda i utvrđuje da li vozilo ima sve propisane oznake, jesu li one pravilno postavljene, dobro
pricvršcene i ispravne, odnosno da li su oštećene i prljave u tolikoj meri da je narušen njihov funkcionalni i
estetski izgled. Nakon obavljenog vizuelnog pregleda nastavlja se pregled vozila pri kojem se proverava i
utvrđuje ispravnost i funkcionalnost uređaja, sistema i opreme na vozilu. Provera njihove ispravnosti vrši se
korištenjem mernih i kontrolnih uređaja i opreme upoređivanjem izmerenih vrednosti sa zakonski
propisanim vrednostima, uslovi koje moraju da ispunjavaju vozila u saobraćaju na putu u pogledu dimenzija,
tehničkih uslova i uređaja, sklopova i opreme i tehničkih normativa, način, vreme posedovanja i korišćenja
zimske opreme na vozilu u saobraćaju na putevima, propisane su granične vrednosti za elemente koji se
kontrolišu, tako da kontrolor na tehnickom pregledu sa propisanom opremom može bez dvoumljenja
odrediti da li pojedini uređaj na vozilu zadovoljava propisanu graničnu vrednost ili ne. Ako za kontrolisane
uređaje i sisteme nema zakonski propisanih vrednosti, ocena njihove ispravnosti se vrši na osnovu slobodne
procene kontrolora.

Rezultati obavljenog tehničkog pregleda utvrđuju se u Zapisniku o vršenju tehničkog pregleda

vozila.Zapisnik o vršenju tehničkog pregleda popunjavaju kontrolori a nakon izvršenog pregleda overavaju ga
potpisom.Zapisnik o vršenju tehničkog pregleda predstavlja dokument i dokaz stanja vozila i njegove tehničke
ispravnosti, odlaže se i čuva uz ostale dokumente (Fotokopije Potvrda, Uverenja, Rešenja, Izveštaje,
sačinjene fotografije od značaja...) tog vozila u periodu od 2 godine. hronološki složene po identifikacionim
brojevima.
Vozilo se evidentira i u Registru pregledanih vozila hronološki, po indentifikacionim brojevima.Registar
pregledanih vozila čuva se 5 godina.
Za tehnički ispravno vozilo sačinjava se Potvrda o tehničkoj ispravnosti vozila ili Registracioni list, koji se u
pisanom obliku izdaju stranci.
Potvrda o tehničkoj ispravnosti vozila i Izveštaj o utvrđenom stanju vozila potpisuju kontrolori koji su izvršili
tehnički pregled vozila i overavaju pečatom na kome se pored naziva privrednog društva, iz rešenja organa
nadležnog za registraciju privrednih društava, nalazi i natpis: "TEHNIČKI PREGLED VOZILA". Ovim
pečatom mogu se overavati samo navedena dokumenta, kao i Registracioni list.

Zapisnik o tehničkom pregledu služi kao dokaz o obavljenom tehničkom pregledu vozila.
hronološki složene po identifikacionim brojevima.

ID broj se sastoji iz četrnaest brojčanih oznaka.

Prvih šest mesta u ID broju predstavljaju kod privrednog društva koji je određen u rešenju o ovlašćenju.
 Sedmo i osmo mesto označavaju godinu vršenja tehničkog pregleda vozila.
Deveto mesto označava vrstu tehničkih pregleda vozila. Vrste tehničkih pregleda su redovni godišnji (broj 1),
redovni šestomesečni (broj 2), kontrolni (broj 3) i vanredni (broj 4), odnosno utvrđivanje tehničkih
karakteristika vozila (broj 5).
Poslednjih pet mesta u ID broju označavaju redni broj izvršenog tehničkog pregleda, odnosno utvrđivanja da
nisu ispunjeni uslovi za vršenje tehničkog pregleda vozila, tokom jedne kalendarske godine.

 Postupanje sa neispravnim vozilom

Ako se na tehničkom pregledu utvrdi da je vozilo neispravno, stranci će se izdati overen Izveštaj o utvrđenom
stanju, sa napomenom „vozilo tehnički neispravno“ , overen pečatom privrednog društva i potpisan od strane
oba kontrolora.Ponovljeni tehnički pregled se mora obaviti u roku od tri radna dana, na istoj liniji tehnickog
pregleda na kojoj je i obavljen pregled pri kojem je utvrđena neispravnost vozila. U tom slucaju se
na ponovljenom tehničkom pregledu proverava samo ispravnost i funkcionalnost onih uredaja i opreme cija
je neispravnost utvrđena.U koliko je ponovnim pregledom u roku do 3 radna dana ponovnim pregledom vozilo
otklonilo prethodne neispravnosti, overiće se tehnička ispravnost i izdati Potvrda ili Registracioni list, u registru
pregledanih vozila evidentira se prema propisanoj proceduri, s tim što se u rubrici „napomena“ upisuje podatak
povezuje ID broj prethodno hronoloski uvedenog istog vozila, kao i datum pregleda vozila nakon ponovnog
pregleda.

Ukoliko je ponovnim pregledom u roku, najkasnije tri radna dana vozilo nije otklonilo prethodne neispravnosti,
neće se overiti tehnička ispravnost odnosno stranci će se izdati Izveštaj o utvrđenom stanju sa napomenom
„vozilo tehnički neispravno, u registru pregledanih vozila evidentira se prema propisanoj proceduri, s tim što se
u rubrici „napomena“ upisuje podatak povezuje ID broj prethodno hronoloski uvedenog istog vozila, kao i datum
pregleda vozila nakon ponovnog pregleda.Naredni tehnički pregled istog vozila izvršiće se u celosti.
Ako se ranije utvrđeno, neispravno vozilo ne podvrgne ponovnom tehničkom pregledu u roku od tri radna
dana, na ponovnom tehničkom pregledu se sa vozilom postupa kao da ono nije ni bilo na tehnickom pregledu
– s provodi se kompletna procedura tehničkog pregleda i on se naplaćuje po punoj ceni.Vozilo koje je
prilikom tehničkog pregleda ocenjeno kao neispravno, a nije se u predviđenom roku ponovo podvrglo
tehničkom pregledu, Privredno društvo dužno je da u narednom mesecu najkasnije 5 radnih dana o tome
obavesti MUP-RS-PU Bgd, upravu saobraćajne policije, odelenje za inspekcijsko-tehničke poslove.

Zapisnik o tehnickom pregledu vozila se popunjava i za vozila za koja se utvrdi tehnicka neispravnost.

 Overa tehničke ispravnosti vozila i evidencija o pregledu vozila

Nakon što je pregledom vozila utvrđena tehnička ispravnost vozila vrši se overa tehničke ispravnosti vozila i
izdaje Potvrda o tehničkoj ispravnosti, odnosno Registracioni list za motorno-priključno vozilo.
ili:
Tehnička ispravnost vozila potvrđuje se slanjem dokaza o tehničkoj ispravnosti vozila elektronskim putem
nadležnom organu za registraciju vozila. Tehnička ispravnost vozila se potvrđuje samo ako se utvrdi da
vozilo ima sve propisane i ispravne uredaje i opremu koji odgovaraju važećim tehničkim uslovima i
standardima koji se primjenjuju u Republici Srbiji. Dokaz o tehničkoj ispravnosti vozila sadrži podatke o vrsti
zahteva po kojem je obavljen tehnički pregled, identifikacijske podatke o vozilu, potvrde ili uverenja,
podatke o vlasniku ili korisniku vozila, tehničke podatke o vozilu, te eventualne napomene.
 Evidencija obavljenih tehničkih pregleda se vodi u registru obavljenih tehnickih pregleda vozila. Registar
se vodi u obliku knjige, upisivanje podataka u registar se vrši čitkim rukopisom hemijskom olovkom.
Prepravljanje i izmena unešenih podataka nije dozvoljena, izuzetno u koliko je doslo do unosa netačnih
podataka, može se izvršiti naknadni tačan unos, s tim što se prethodno precrtaju pogrešno unešeni podaci, tako
što se iscrtaju dve horizontalne linije a izvršena korekcija overiti pečatom privrednog društva i potpisom
odgovornog lica tehnološke linije. U registru obavljenih tehničkih pregleda vozila ne smeju se nalaziti
nepopunjene rubrike, osim rubrike “Napomena” i l i rubrike “ Ocena tehničke ispravnosti“ u slučaju da je
tehnički pregled iz opravdanih razloga prekinut, kao i „Registarska oznaka” u slučaju da vozilo nije prethodno
registrovano-može se upisati „I Registracija. Ukoliko je pri upisivanju došlo do greške upisivanja celog reda
vrši se poništavanje celog reda, tako što se iscrtaju dve horizontalne linije a poništeni red potpisom overava
odgovorno lice tehnološke linije privrednog društva.Ponovno upisivanje t a č n i h podataka o vozilu koje se
pregleda vrši se u novom, sledećem redu koji zadržava redni broj poništenog reda.

Dokumentacije o izvršenim tehničkim pregledima, a koju čine zapisnik o vršenju tehničkog pregleda vozila,
ispisi rezultata merenja i kopije (potvrda,uverenja, fotografije od značaja), dokumenata nastalih tokom
v r š e n j a tehničkog pregleda, odlažu se u registratore, hronološki, prema ID brojevima iz registra pregledanih
vozila.

 VANREDNI TEHNIČKI PREGLED VOZILA

Vanredni tehnički pregled vozila je pregled koji se obavlja mimo predviđenog zakonskog roka za
obavljanje redovnog tehničkog pregleda.

Vanredni tehnički pregled vozila obavlja se:

Ako postoji osnovana sumnja da bi dalja upotreba vozila ugrozila bezbednost saobraćaja, kada prilikom
kontrole učesnika u saobraćaju na putu ovlašćeno lice isključi vozilo iz saobraćaja, odnosno posumnja u
tehničku ispravnost vozila.
Nakon saobracajne nezgode ili vanrednog događaja koji može uzrokovati tehničku neispravnost vozila.
Policijski službenik tada privremeno oduzima registarske tablice, i kontrolisanom licu izdaje obrazac „Potvrda o
privremeno oduzetim predmetima“ kao i „Zapisnik o učinjenom saobraćajnom prekršaju i kontrolisanom licu u
saobraćaju na putu“.
Nakon izvršene ugradnje ili prepravke sklopa ili više njih od čije ispravnosti zavisi tehnička ispravnost
vozila (uredaji za upravljanje, uredaji za zaustavljanje, uredaji za spajanje vučnog i priključnog vozila, gasna
instalacija, naknadna ugradnja unutrašnjih plastičnih prevlaka i drugi uredaji koji su važni za bezbednost
saobracaja.
Na zahtev vlasnika ili korisnika vozila, vanredni tehnički pregled vozila se obavlja po istim uslovima i prema
istim procedurama kao i redovni tehnički pregled.

Ako se na vanrednom tehničkom pregledu utvrdi da je vozilo tehnički ispravno, privredno društvo
ovlašćeno za vršenje tehničkog pregleda vozila sačinjava Zapisnik o tehničkom pregledu vozila (po istoj
proceduri kao i na redovnom tehničkom pregledu), s tim da će se u propisanim rubrikama uneti podatak da se
radi o Vanrednom tehničkom pregledu, vlasniku ili korisniku vozila izdati Potvrda o tehničkoj ispravnosti,
overiti pečatom privrednog društva i potpisati od strane oba kontrolora.
Ako se na vanrednom tehničkom pregledu utvrdi da je vozilo tehnički neispravno, postupa se po istoj
proceduri kao i kod redovnog tehnickog pregleda kada se utvrdi da je vozilo neispravno, vlasniku ili
korisniku vozila izdaće se Izveštaj o utvrđenom stanju, sa napomenom „vozilo tehnički neispravno, overiti
pečatom privrednog društva i potpisati od strane oba kontrolora.
 Vanredni tehnički pregled se evidentira u registar pregledanih vozila kao i redovni tehnički pregled, s tim da se
u rubriku ID broj propisno upiše da se radi o vanrednom tehnickom pregledu.

 ŠESTOMESEČNI PREGLED VOZILA

Redovan šestomesečni pregled se mora obaviti pre isteka roka od šest meseci od dana početka važenja
saobraćajne dozvole, odnosno registracione nalepnice.Redovan šestomesečni pregled se može obaviti najranije
15 dana pre isteka napred navedenog roka.
Šestomesečni tehnički pregled vozila je obavezan za sva motorna i prikljucna vozila kojima se obavlja javni
prevoz, autobusi, rent-a-car vozila, motorna i priključna vozila za prevoz opasnih materija, motorna i priključna
vozila koja se koriste za obuku kandidata za vozače, motorna vozila koja imaju ugrađene posebne uređaje za
davanje posebnih svetlosnih i zvučnih znakova).

 NACIN I METODOLOGIJA PROVERE TEHNIČKE ISPRAVNOSTI POJEDINIH

UREĐAJA, SISTEMA I OPREME VOZILA

Da bi se proverila ispravnost, odnosno pravilno funkcionisanje pojedinih uredaja, sistema i opreme na vozilu
potrebno je poznavati odgovarajući način i metode rada. Posle obavljenog pregleda vozila donosi se odluka
da li vozilo zadovoljava ili nezadovoljava na tehničkom pregledu.

Na tehničkim pregledima vrši se kontrola ispravnosti svih uređaja na vozilu, bilo da su oni postavljeni od
strane proizvođača vozila ili vlasnika vozila (u tom slucaju vlasnik vozila mora priložiti odgovarajuću
potvrdu odnosno uverenje ili sertifikat o izvršenoj prepravci na vozilu).

Tok tehničkog pregleda (redosled obavljanja pregleda) ne mora biti isti u svim objektima za tehnički pregled
vozila, jer on pre svega zavisi od razmeštaja mernih uređaja na tehnološkoj liniji. Medutim, sve radnje koje
su navedene moraju biti obavljene na svakom vozilu.(Elaborat o vršenju tehničkog pregleda vozila).
Ovde neće biti opisan način rukovanja sa svakim pojedinim mernim uređajem. On zavisi od proizvodača
uređaja i proceduri rada na njemu. Prilikom rada s bilo kojim instrumentom potrebno je pridržavati se
originalnih uputstava za rad datih od strane proizvođača.

U nastavku će u kratkim crtama biti predstavljeni osnovni uslovi koje moraju zadovoljiti odgovarajući
sistemi, uređaji i oprema na vozilu, kao i nčcin njihove provere.

 Provera broja šasije, broja motora i registarskih tablica

Prvi korak pri proveri tehničke ispravnosti vozila jeste utvrđivanje identiteta vozila. Utvrđivanje identiteta
vozila jeste provera da li se osnovni identifikacioni podaci o vozilu (broj šasije, broj motora, broj registarskih
tablica) iz priložene dokumentacije vozila slažu sa stvarnim stanjem na vozilu. Prilikom utvrđivanja
identiteta vozila obavezno se proveravaju broj šasije i broj motora, te broj registarskih tablica ako postoje.
 Broj šasije je osnovni identifikacioni podatak vozila i služi kao nacin identifikacije i međusobnog razlikovanja
motornih i priključnih vozila. Svako pojedinačno vozilo, ima jedinstven broj šasije.
Broj šasije može imati razlicitu strukturu (oblik), ali je najrasprostranjeniji i opšte prihvaćeni oblik broja
šasije onaj definisan medunarodnim standardima ISO standard koji se naziva VIN broj.

 Identifikacioni broj vozila (VIN) – (Vehicle Identification Number)

Identifikacioni broj vozila (VIN broj) je jedinstveni broj koji se dodeljuje svakom pojedinačnom vozilu
nakon proizvodnje, s ciljem njegove jednoznačne identifikacije. Na taj način se izbegava mogućnost pojave
dva ili više vozila sa istim brojem šasije. To znači da je svrha njegovog korišćenja jedinstvenost označavanja
svake proizvedene jedinice/vozila. Na medunarodnom nivou ovaj se način označavanja vozila počeo
koristiti od 1981 godine., mada neke zemlje imaju svoj interni način označavanja broja šasije, koji nije kao
VIN broj.

Od velike je važnost ispravnosti VIN broja i to svakog njegovog dijela. VIN broj mora biti napisan u
dokumentima u jednom redu bez razmaka između znakova, dok na šasiji vozila ili na tablici koja se trajno
pricvršcuje za vozilo može biti u jednom redu (najčešci slucaj) ili u dva reda. Pri tome ne sme doci do
ukrštanja redova, tako da bi VIN broj postao nečitljiv. VIN broj može biti napisan sa znakom za razdvajanje
čiji oblik bira proizvođacč ali koji ne sme biti sličan niti jednom znaku VIN broja.
Struktura, način i mesto postavljanja VIN broja definisani su strandardima ISO.

 Sadržaj, struktura i mesto postavljanja VIN broja

Sadržaj i struktura VIN broja propisani su standardom ISO 3779 i 3780 i VIN broj se može sastojati samo od
sledećih arapskih brojeva i slova latinice:

1234567890
ABCDEFGHJKLMNPRSTUVWXYZ

Velika slova latinice I, O, Q se ne koriste.

VIN broj se sastoji od 17 znakova, koji su fiktivno podeljeni u tri dela:

 Identifikaciona šifra proizvođača (WMI) - (World Manufacturer's Identification) – sastoji se
od tri oznake
 Opis vozila (VDS) – (Vehicle Description Section) – sastoji se od šest oznaka
 Deo za označavanje vozila (VIS) – (Vehicle Identification Section) - sastoji se od osam oznaka, pri
čemu poslednja četiri znaka moraju biti brojevi

Identifikaciona šifra proizvođača - WMI

Prvi deo VIN broja sastoji se iz tri znaka i predstavlja međunarodnu identifikacionu šifru proizvođača vozila.
Ova šifra je jedinstvena za svakog proizvođača vozila, a dodeljena je od strane međunarodne organizacije.
Primeri WMI oznaka dati su u tabeli:

Prva oznaka Slovo ili broj koji označava geografsko područje

1 do 5 - Severna Amerika S do Z - Europa
A do H - Afrika J do R - Azija
6 i 7 - Okeanija
8, 9 i 0 - Južna Amerika
Druga oznaka Slovo ili broj koji označava zemlju unutar određenog geografskog područja
10 do 19 - SAD
1A do 1Z - SAD
2A do 2W - Kanada 3A do 3W - Meksiko W0 do W9 - Nemačka

WA do WZ - Nemačka
Treća oznaka Slovo ili broj koju dodeljuje
nacionalna ustanova za označavanje određenog proizvođača
WDB - Mercedes Benz, Nemačka WVW – Volkswagen,
Primer Nemačka 1C6 – Chrysler, SAD

Opšte karakteristike vozila - VDS

Drugi deo VIN broja opisuje vozilo i sastoji se od šest oznaka. Za ovaj deo VIN broja znakove i njihov
raspored bira proizvođač, a oni pokazuju neke osobine vozila, kao što su: oblik karoserije, tip motora,
model, seriju itd. Da bi se mogli dati primeri značenja pojedinih oznaka u ovom delu VIN broja potrebno je
raspolagati šifrarnikom odgovarajućeg proizvođača.

Deo za označavanje vozila - VIS

Treci deo VIN broja se sastoji se od osam oznaka i označava konkretno vozilo. Pri tome, poslednje četiri
oznake moraju biti brojevi. Ako proizvođač odluči da označi godinu proizvodnje vozila i/ili fabriku u ovom
delu VIN broja, tada godina proizvodnje mora biti označena prvom oznakom, a fabrika u kojoj je vozilo
proizvedeno drugom oznakom.
 Oznake za oznacavanje godine proizvodnje, prema standardu ISO : 3779 i 3780.

Oznake koje se koriste za označavanje godine proizvodnje:

Kod Godina Kod Godina Kod Godina Kod Godina Kod Godina Kod Godina

A 1980 L 1990 Y 2000 A 2010 L 2020 Y 2030

B 1981 M 1991 1 2001 B 2011 M 2021 1 2031

C 1982 N 1992 2 2002 C 2012 N 2022 2 2032

D 1983 P 1993 3 2003 D 2013 P 2023 3 2033

E 1984 R 1994 4 2004 E 2014 R 2024 4 2034

F 1985 S 1995 5 2005 F 2015 S 2025 5 2035

G 1986 T 1996 6 2006 G 2016 T 2026 6 2036

H 1987 V 1997 7 2007 H 2017 V 2027 7 2037

J 1988 W 1998 8 2008 J 2018 W 2028 8 2038

K 1989 X 1999 9 2009 K 2019 X 2029 9 2039

 Način i mesto postavljanja VIN broja

Način i mesto postavljanja VIN broja je propisan standardom SRPS M.N2.211:1990 90.93. VIN broj je
obavezno utisnut na desnoj strani vozila, po mogućstvu na prednjoj polovini vozila. Broj mora biti postavljen
na lako dostupnom i vidljivom mestu. Broj je ukucan na integralni deo vozila, koji može biti šasija ili
integralni deo karoserije vozila, na deo koji se ne može lako ukloniti ili zameniti.
Proizvođač vozila može da bira izmedu dva načina postavljanja VIN-broja, i to:
Postavljanje direktno na integralni deo vozila, na primer na šasiju vozila ili u slučaju samonosivih
konstrukcija (karoserija) na teško razdvojivi deo (prednji unutrašnji blatobran, vezni lim neposredno ispred
vetrobranskog stakla i slično),
Postavljanje na pločicu koja se na trajan način pričvršćuje na vozilo. Postojanje oba načina postavljanja VIN-
broja na istom vozilu je dozvoljeno.
 Uobičajena mesta postavljanja VIN broja za neke tipove i marke vozila:

ALFA ROMEO 1, 4, 5, 7, 13 23 MASERATI 11, 26

AUDI 5, 7, 12 MITSUBISHI 7
AUSTIN 1, 2, 3 NISSAN 7
BMW 2, 3, 7 OPEL 1, 2, 4, 5, 6, 16 20
CITROEN 2, 3, 5, 14 PEUGEOT 2, 3, 30
DAF 1, 7 PORSHE 2, 4
DATSUN 1,10 ROVER 5, 11
FERARI 1, 10 RENAULT 1, 2, 4, 8, 19, 20 21,
HYUNDAI, KIA, DAEWOO 7 SAAB 9, 23
FORD 2, 14, 20 SUBARU 1
FIAT, YUGO, LADA 1, 2, 5, 18, 20, ŠKODA 1, 4, 27, 28
HONDA 7 TALBOT-SIMCA 1, 2, 3, 4, 17, 21
LANCIA 1, 2,3 5, 6 TOYOTA 6, 7, 20
MAZDA 7, 20 VOLKSWAGEN 2, 6, 7, 9, 23, 24 31
MERCEDES 7, 14, 16, 32 VOLVO 7, 28, 29

 Primeri VIN broja

Kad se dešifruje VIN broj, dobija se informacija o zemlji u kojoj je vozilo proizvedeno, godina proizvodnje
vozila, proizvođač, model i serijski broj, proizvođača vozila i čak neke specifikacije opreme na vozilu. Svaka
oznaka ili broj u VIN broju ima svoje posebno značenje.
Niže navedeni primeri dodatno ilustruju prikaz VIN broja i pojašnjavaju značenja pojedinih njegovih oznaka.
Primer VIN brojeva, sa objašnjenjima značenja pojedinih elemenata.
Na primeru vozila marke Volkswagen prikazana su značenja pojedinih oznaka VIN broja. Za VIN broj:
WVWZZZ17ZBW100013

Značenje pojedinih oznaka u VIN broju, na primeru vozila marke VW

Mesto VIN broj Opis

1 WVW Geografska regija – Evropa
2 Zemlja proizvodnje – Nemacka WMI
3 Proizvođač Volkswagen – VW
4 Z Karakteristike vozila, uvek Z (osim za SAD i Kanadu)
5 Z Karakteristike vozila, uvek Z (osim za SAD i Kanadu)
Z1 Karakteristike vozila, uvek Z (osim za SAD i Kanadu) VDS
7 Oznaka tipa vozila s dva mesta, Caddy
8 7 Oznaka tipa vozila s dva mesta, Caddy
9 Z Karakteristike vozila, uvek Z (osim za SAD i Kanadu)
10 B Godina proizvodnje/(modelska godina) – 1981.
11 W Podatak o mestu montaže – pogon u koncernu Wolfsburg
12 1
13 0 VIS
14 0 – serijski broj vozila;
15 0 serijsko numerisanje u svakoj novoj modelskoj
16 1 godini pocinje sa 000 001
17 3

 Broj motora

Broj motora nije unificiran za sve proizvođače u svetu, kao što je to slučaj i sa VIN brojem. Kao i VIN broj
i broj motora treba da bude ispravno i čitko napisan na samom motoru. Pored toga potrebno je da taj broj
bude ispravno unešen u dokumentaciju o vozilu.

Svaki proizvođač ima svoj način zapisivanja broja motora, koji se izvodi kao broj utisnut na blok motora ili
kao pločica koja se trajno pričvršćuje za blok motora. Broj motora može biti napisan u obliku kombinacije
brojeva ili slova i brojeva, po želji proizvođacč. Broj motora mora biti napisan u dokumentima u jednom
redu bez razmaka između znakova, dok na bloku motora ili na tablici/pločici koja se trajno pričvršcuje za
blok motora može biti u jednom redu (najčešći slučaj) ili u dva reda. Pri tome ne sme doći do ukrštanja
redova, tako da bi broj motora postao nečitljiv. Broj motora može biti napisan sa znakom za razdvajanje čiji
oblik bira proizvođač ali koji ne sme biti sličan niti jednom znaku broja motora.

U nastavku se daje prikaz brojeva motora za nekoliko tipova vozila.

Kod većine proizvođača je uobičajeno da prvih nekoliko znakova u oznaci motora predstavljaju tip motora-kod
a ostale oznake serijski broj motora tog tipa.

Kod proizvođača Opel je uobičajeno da je u okviru dela broja motora koji predstavlja tip motora-kodnu
oznaku motora jasno vidljiva zapremina motora. Na osnovu zapremine motora i odgovarajućih oznaka u
tipu motora moguće je na osnovu kataloških podataka odrediti i snagu motora.

Značenje oznaka u broja motora kod proizvođača Opel:

 Broj motora Tip motora Zapremina motora Snaga motora
12S0520092 Benzinski motor 1187 cm3 40 kW
12ST19478983 Benzinski motor 1195 cm3 41 kW
13S19412111 Benzinski motor 1281 cm3 44 kW
16DA14466284 Dizel motor 1587 cm3 42 kW
23D0092346 Dizel motor 2300 cm3 52 kW

Kod većine drugih proizvođača motora i vozila nije ovako jasno povezan broj motora sa zapreminom
motora.

Značenje oznaka u broja motora kod proizvođača Fiat:

Broj motora Tip motora Zapremina motora Snaga motora

800A705000861828 Benzinski motor 845 cm3 24 kW
160A20007195234 Benzinski motor 1580 cm3 60 kW
149C20001609937 Benzinski motor 1584 cm3 66 kW
131AZ0000724968 Dizel motor 1438 cm3 38 kW

Značenje oznaka u broja motora kod proizvođača Volkswagen:

Broj motora Tip motora Zapremina motora Snaga motora

JP435847 Dizel motor 1570 – 1588 cm3 40/51 kW
JP492522 Dizel motor 1570 cm3 40 kW
JP425239 Dizel motor 1570 – 1588 cm3 40 kW
1Y530226 Dizel motor 1597 cm3 47 kW
CS089282 Dizel motor 1570 cm3 40 kW
GU219970 Benzinski motor 1272 cm3 40 kW

Oznake u broju motora koje su u tabelama označene ''bold'' slovima označavaju tip motora.
Uz broj motora pri određivanju osnovnih karakteristika motora (snaga i zapremina) od pomoći mogu biti
oznake na glavi motora, kućistu razvodnog mehanizma u vidu nalepnica i bloku motora u vidu brojeva koji
nisu naknadno utisnuti nego su izliveni zajedno sa blokom. U tim slučajevima svakako je preporucljivo i te
oznake uvrstiti-pridodati kompletnom broju motora (najčešće KODNA OZNAKA).

U tabeli dati su primeri najčešćih nedostataka koji se javljaju na vozilima s obzirom na broj VIN
(generalno broj šasije),indentifikacione pločice/nalepnice proizvođača vozila, registarske tablice i broj motora.
Uočeni nedostaci su klasifikovani kako bi se mogao doneti sud o ''težini'' nedostataka.
 Opis nedostatka
IDENTIFIKACIONI BROJ VOZILA
(BROJ ŠASIJE),
Iden. broj nedostaje, ne može se naći, nepotpun,
nečitljiv, izražena sumnja u originalnost oznaka.
PLOČICA PROIZVOĐAČA VOZILA
VIN PLATE
Nepostojanje
Nepotpuna
Nečitljiva
Neodgovarajuća
Izražena sumnja u originalnost
REGISTARSKE TABLICE
NAPRED/NAZAD
Nedostaje.
Registarska tablica nije originalna
Nepropisno pričvršcena ili slabo čitljiva.
Nepropisno postavljena-prostor registarske tablice
Savijena, deformisana, oštećena, nehomologovana,
Zaklonjena, presvučena nekakvom materijom
Zaklonjena
BROJ MOTORA
Nedostaje-kodna oznaka
Pogrešan ispis na bloku motora ili
pločici pričvršćenoj za blok.
Neslaganje sa dokumentom
Naknadno dodate/dokucane oznake u broj motora.
Izražena sumnja u originalnost oznaka
Slabo čitljiv.

 Pregled pogonskog uređaja-motora, motornog prostora

Proverava se stanje i funkcionalnost vizuelnim pregledom. Na motoru treba posebnu pažnju obratiti na sledeće:
 Zaptivenost poklopca glave motora, postojanje radnog fluida dospelog iz unutrašnjeg dela,
Čistoća motora
  Motor mora biti čist, bez nedozvoljenog curenja (ulja, rashladne tečnosti,…),P regled i s tanje
gumenih elemenata - oslonaca motora (nosača motora).Nosači motora moraju biti pričvršćeni, kompletni, bez
većih zazora i oštećenja kako bi ublažili i smanjili dodatna oštećenja drugih vitalnih delova sistema i uređaja ,kao
i smanjili vibracije koje nastaju radom motora.Usisni sitem motora mora biti zaptiven, pričvršćen i
kompletan.Sistem za paljenje i napajanje motora gorivom mora biti funkcionalan, bilo da se pogon obavlja
pomoću ključa ili kod kartice.Sistem za napajanje motora gorivom u potpunosti mora biti celovit, pričvršćen i
zaptiven.Vizuelni pregled rezervoara, cevovoda, razvoda instalacije, spojeva, magistrala, kućišta filtera goriva.U
slučaju da pri proveri ovih delova dođe do otkaza u sistemu rada motora zbog iznenadnog kvara na instalaciji za
dovod goriva, curenja, nekontrolisanog isticanja goriva, tehnički pregled se mora prekinuti, a tada vozilo bez
ponovnog startovanja motora na bezbedan način napušta tehnološku liniju.
Provera rezervoara vrši se vizuelnim putem.Ukoliko nema traga curenja goriva ispod vozila rezervoar je
ispravan. Otvor za punjenje rezervoara gorivom ne sme se nalaziti u prostoru za vozača ili u prostoru za
putnike i mora imati poklopac koji se može zaključati.

 Stanje visokonaponskih kablova na svećicama ili delovima na uređaju za paljenje ili nekih drugih
kablova,
 Stanje, dotrajalost remenja (za pogon alternatora, vodene pumpe, servo- mehanizma upravljača,
klima-uređaja i drugo),
 Merenje sadrzaja vlage u posudi za kočionu tecnost na vozilu, (ne više od 4%, tačka ključanja min
155C).
 Stanje spojeva na sistemu za hlađenje, koji moraju biti suvi, bez tragova gubljenja rashladne
tečnosti,
 Razvodni mehanizam motora mora biti pokriven zaštitnim kućištem, kompletan i pričvršen,
 Ostale delove u zavisnosti od same opremljenosti vozila, odnosno kojim sve uređajima raspolaže
vozilo u motornom prostoru, pregled svih tečnosti, kao i delove karoserije vidljive iz motornog prostora (opšte
stanje karoserije u smislu postojanja dubinske korozije).

Motor Delovi koji se mogu vizuelno pregledati

 Pregled elektrouređaja i elektroinstalacije

 Kontrola akumulatora (pričvršćenost, stanje, stegnutost kontakta, postojanje oduška, pojave

oksidacija),
  Električni vodovi i instalacija kako u motornom prostoru tako i u ostatku vozila razgranatu kroz
karoseriju.
kablovi moraju biti uredno složeni bez nepotrebnog preplitanja. Kontrolor tehničkog pregleda upozoriće
vlasnika vozila na pojedine isprepletene električne vodove, neizolovane i dotrajale, napuknute poklopce
električnih uređaja,

 Pregled uređaja za upravljanje

Uredaj za upravljanje vozilom na svakom motornom vozilu mora biti pouzdan i izveden tako da vozač može
lako, brzo i na siguran nacin menjati pravac kretanja vozila. Uređaj za upravljanje vozilom mora biti takav da
se prednji točkovi vozila koji se nalaze u položaju zaokretanja, pri kretanju vozila po horizontalnoj ravnoj
površini,n a k o n oslobađanja točka upravljača, sami vraćaju ka položaju za pravolinijsko kretanje. Slobodan
hod tocka upravljača na vozilu ne sme biti veći od 30°.

 Način provere

Provera uređaja za upravljanje vrši se vizuelnom kontrolom uz korišćenje merne i ispitne opreme, uz
poštovanje uputstva datog proizvođača. Pri proveri uređaja za upravljanje sklopovi i podsklopovi moraju
biti u takvom stanju da nije potrebna velika sila za okretanje točka upravljača, te da nema slobodnog hoda.
Kod uređaja kod kojih je integrisan i servo uređaj, obratiti pažnju na specifičnosti datog sistema. Potrebno je
proveriti prenosni mehanizam, a posebno obratiti pažnju na vezu upravljačkog vratila i upravljačkog
prenosnika, te njihovo opšte stanje i pričvršćenost. Nadalje se proveravaju preostale zglobne veze na zazor
(slobodan hod), na opšte tehničko stanje svih spona (da li su napuknute, uvijene, savijene ili neka druga
abnormalnost), proveravaju se veze na točku (ležaj točka, osovinica rukavca točka) koje ne smeju imati
preveliki zazor, proverava se pomeranje upravljačkih tockova koje mora biti besprekorno i pri zakretanju
upravljačkih tockova oni ne smeju biti u dodiru sa drugim delovima vozila.
Provera geometrije upravljačkih točkova merenjem neophodna je u slučajevima kada nakon vizuelnog
pregleda vozila postoji opravdana sumnja u neispravnu podešenost (npr. način habanja pneumatika na
upravljačkim točkovima).

Za pregled uredaja za upravljanje potrebna je sljedeca oprema:

 Kanal za pregled donjeg dela vozila koji omogucava pregled vozila u celoj njegovoj dužini, pri tome
kanal mora imati ugradenu rasvetu,
 Kanalska dizalica pokretna na vođicama kanala,
 Prenosna lampa 24 V,
 Automehanicarski alat,
 Uglomer volana,

U tabeli dati su primeri najčešćih nedostataka koji se javljaju na vozilima s obzirom na uređaj za
upravljanje. Uočeni nedostaci, kako bi se mogao doneti sud o ''težini'' nedostataka.
 Opis nedostatka

UPRAVLJANJE – ZAKRETANJE
Nema zakretanja ili nedovoljno zakretanje upravljačkih tockova.
Nije podešeno.
UPRAVLJANJE – TEŠKO SA ZASTOJIMA
Teško okretanje točka upravljača (potrebne velike sile), bez vraćanja u prvobitni položaj.
UPRAVLJANJE – ZAZOR (SLOBODAN HOD)
Prevelik zazor točka upravljača (slobodan hod).
TOČAK UPRAVLJAČA
Nedozvoljena ugradnja.
Nedovoljno pričvršćen, oštećen.
OSIGURANJE OD NEOVLAŠĆENOG KORIŠĆENJA
Nedostaje, oštećeno i negativno utiče na upravljanje vozilom.
Oštećeno bez uticaja na upravljanje vozilom.
ZGLOBNE VEZE UPRAVLJAČKOG VRATILA/ UPRAVLJAČKO VRATILO
Zglobne veze: oštećene, prevelik zazor (slobodan hod).
Upravljačko vratilo: nedovoljno čvrsto vezano, oštećeno.
Opasnost od razdvajanja veze.
UPRAVLJAČKI PRENOSNIK – MANŽETNE
Nezaptivenost
UPRAVLJAČKI PRENOSNIK – ZAPTIVENOST
Nezaptiven.
UPRAVLJAČKI PRENOSNIK – PRIČVRŠĆENOST
Nedovoljno pričvršćen, prihvatni deo oštećen ili ne pričvršćen.
ZGLOBNE VEZE PRENOSNOG MEHANIZMA
Prevelik zazor (slobodan hod), nedovoljno osiguranje na prenosnim elementima.
Opasnost od razdvajanja veze.
SPONE PRENOSNOG MEHANIZMA
Nedovoljno pričvršćene/osigurane, napuknuća, opasnost od loma.
Savijene.
ELEMENTI SERVO UREDAJA
Oslabljena funkcija.
Cevni i crevni vodovi oštećeni, sistem nije zaptiven,
nepravilno raspoređeni vodovi – opasnost od oštećenja.
Nedovoljna količina tečnosti.
GEOMETRIJA UPRAVLJAČKIH TOČKOVA
Uočeni ili izmereni nedostaci.
Uređaji za prenos snage:

Osnovni elementi transmisije

Prikazana je šema tri najčešće primenjivana koncepta transmisije putničkih vozila,
slika:

GP
M M M

m m
m+GP R

KP KP

GP GP

a) b) c)
a) motornapred, pogon na prednjim točkovima
M – motor, m – menjač, GP – glavni prenosnik, KP – kardanski prenosnik, R– razvodnik
snage
a) motornapred, pogon na prednjim točkovima,
b) motor napred, pogon na zadnjim točkovima,
c) motor napred, pogon na sva četiri točka.

Transmisiju vozila, u najopštijem slučaju, čine sledeći elementi:

Spojnica – prenosi snagu pogonskog motora na transmisiju; nema transformacije parametara snage niti
energetskih gubitaka (osim u režimu klizanja!);
Menjački prenosnik – vrši transformaciju broja obrtaja i momenta motora radi prilagođavanja vučnih
karakteristika vozila trenutnim uslovima eksploatacije; raspolaže većim brojem stepeni prenosa radi mogućnosti
realizacije što šireg dijapazona uslova kretanja vozila; kod pojedinihvrsta vozila (teretna vozila, traktori...) može
postojati više od jednog menjačkog prenosnika;
Kardanski prenosnik (kardansko vratilo sa kardanskim zglobovima) – vrši prenos snage između udaljenih ili
međusobno relativno pokretnih komponenatatransmisije bez transformacije parametara; energetski gubici su u
opštem slučaju mali, ponekad zanemarljivi;
Razvodnik snage (samo kod vozila sa pogonom na više od jedne osovine) – razvodi snagu pogonskog motora
na dve ili više pogonskih osovina; po pravilu se vrši transformacja parametara snage, često uz mogućnost
promene prenosnog odnosa;
 Glavni prenosnik – vrši završnu transformaciju broja obrtaja i momenta; razvodi snagu na pogonske točkove
jedne osovine.

Pregled uređaja za prenos snage:

Vizuelni pregled pokretnih i nepokretnih delova sistema (opšte stanje u smislu mehaničkih oštećenja,
dotrajalosti, zaptivenosti radnog fluida, kompletnosti i po potrebi pričvršćenosti (elementi veze, (sa
karoserijom) zglobne veze kao i postojanja zazora u elastičnim vezama u koliko je proizvođač vozila
predvideo.

Uređaj za zaustavljanje

Kočenje automobila je proces koji se vrši sa ciljem da se vozilo uspori ili zaustavi.

Uređaj kojim se vrši kočenje je u stvari ceo niz elemenata i posebnih uređaja, tako da svi ukupno čine
sistem za prinudno smanjenje brzine odnosno kočenje. Ukoliko na vozilo dejstvuje neka propulzivna pogonska
sila, kočenje može da bude i pri konstantnoj brzini, na primer kočenje na nizbrdici gde je gravitaciona sila
ustvari ta propulzivna pogonska sila. Sistem za kočenje je ujedno i uređaj bezbednosti vozila, tako da se
kočne osobine vozila mogu da posmatraju i sa tog aspekta. Vozilo u pokretu ima izvesnu kinetičku energiju,
tako da je proces kočenja praćen promenama niza energetskih i dinamičkih karakteristika, koje se vrše po
određenim zakonitostima.
Brzina automobila u određenim uslovima saobraćaja, pa i maksimalna brzina na otvorenom putu,
zavisi od efikasnosti uređaja za kočenje. Vozilo sa boljim efektom uređaja za kočenje može da razvija u
eksploataciji veće srednje brzine kretanja; stoga kočne osobine možemo da smatramo delom ukupnih
dinamičkih osobina vozila.

Uređaji za zaustavljanje na motornim i priključnim vozilima (radna, pomocna i parkirna kočnica) moraju
biti ugrađeni i izvedeni tako da vozac može na siguran, brz i efikasan nacin zaustaviti vozilo, bez obzira na
stepen opterećenja vozila i nagib puta na kome se vozilo kreće, kao i osigurati vozilo u nepokretnom
položaju na nagibu.

Ocena ispravnosti rada kočnog sistema se može doneti u odnosu na tzv. referentne sile kočenja, kao alternativa
ispitivanju u odnosu na minimalno propisane kočne koeficijente za vozila sa pneumatičkim kočnim sistemom.
Izmerene sile kočenja na uređaju za merenje sile kočenja - kočnim valjcima, u odnosu na pritisak aktiviranja
kočnica, moraju biti veće ili jednake u odnosu na sile kočenja izmerene u trenutku homologacije kočnog
sistema vozila.
Kočni koeficijent je procentualni odnos usporenja vozila i ubrzanja zemljine teže, pri čemu se pri proračunu
kočnog koeficijenta, u smislu ovog pravilnika, može koristiti i zaokružena vrednost ubrzanje zemljine teže od
10 m/s2.
Utvrđivanje vrednosti kočnog koeficijenta može se izvršiti merenjem usporenja ili merenjem sila kočenja na
obimu točkova vozila i izražava se u procentima.
Vrednost kočnog koeficijenta, u slučaju merenja sila kočenja, se izračunava kao odnos zbira sila kočenja
ostvarenih na obimu točkova i ukupne težine vozila koja predstavlja proizvod ukupne mase vozila i ubrzanja
zemljine teže.
Vrednost kočnog koeficijenta, u slučaju merenja sila kočenja i osovinskih opterećenja vozila, se izračunava kao
odnos zbira sila kočenja ostvarenih na obimu točkova i ukupne težine vozila koja predstavlja proizvod ukupnog
osovinskog opterećenja i ubrzanja zemljine teže.
Izuzetno, pri proračunu kočnog koeficijenta sistema za radno kočenje poluprikolice umesto ukupne težine
koristi se težina koja predstavlja zbir osovinskih opterećenja poluprikolice pomnožen sa ubrzanjem zemljine
teže. Podatak o osovinskom opterećenju obezbeđuje se iz proizvođačke tablice ili tehničke dokumentacije
proizvođača vozila ili dokumenta o utvrđivanju tehničkih podataka izdatog od nadležne organizacije ili
merenjem osovinskog opterećenja.

U Tabeli 1. dati su normativi kočnog koeficijenta radnog i pomoćnog kočenja, odnosno najmanje vrednosti
kočnog koeficijenta radnog, odnosno pomoćnog kočenja, koje moraju biti ostvarene pri aktiviranju komande
radnog, odnosno pomoćnog kočenja, za vozila koja su proizvedena pre 1. januara 2017. godine i pri čemu sile
aktiviranja komandi nisu veća od vrednosti koje su date u istoj tabeli.

Tabela 1.

RADNO KOČENJE POMOĆNO KOČENJE

Sila aktiviranja Sila aktiviranja

VRSTA Kočni Kočni
k
VOZILA Koeficijent Nožno Ručno koeficijent Nožno Ručno
aktiviranje aktiviranje aktiviranje aktiviranje

Kr ≥ [%] F ≤ [daN] F ≤ [daN] Kp ≥ [%] F ≤ [daN] F ≤ [daN]

L 40 50 20 20 50 20

M1 50 50 - 20 50 40

M2,M3 50 70 - 20 70 60

N 45 70 - 20 70 60

O 40 pk ≤ 6,5 bar* - - - -

T, C, K5a 25 60 40 - - -

R, S, K5b 25 - - - - -

U Tabeli 2. dati su normativi kočnog koeficijenta radnog i pomoćnog kočenja, odnosno najmanje vrednosti
kočnog koeficijenta radnog, odnosno pomoćnog kočenja, koje moraju biti ostvarene pri aktiviranju komande
radnog, odnosno pomoćnog kočenja, za vozila koja su proizvedena posle 1. januara 2017. godine.Izuzetno
normativi iz tabele 2. važe za vozila vrste L, T, TR, R, C, S, K 5a i K5b koja su proizvedena nakon 30. juna
2018. godine.
Tabela 2.
RADNO KOČENJE POMOĆNO KOČENJE

Kočni Sila aktiviranja Sila aktiviranja

VRSTA Kočni
koeficijen Nožno Ručno Nožno Ručno
VOZILA koeficijent
t aktiviranje aktiviranje aktiviranje aktiviranje

Kr ≥ [%] F ≤ [daN] F ≤ [daN] Kp ≥ [%] F ≤ [daN] F ≤ [daN]

L1 42 50 20 20 50 20

L2, L6 40 50 20 20 50 20

L3, 50 50 20 20 50 20

L4 46 50 20 20 50 20

L5, L7 44 50 20 20 50 20

M1 58 50 - 20 50 40
 M2,M3 50 70 - 20 70 60

N1, N2, N3 50 70 - 20 70 60

O1(1) 45
O2, (polupriko
lice) pk ≤ 6,5 bar* - - - -
O3,
O4,

Parkirno kočenje motornog vozila, mora obezbediti kočenje sa kočnim koeficijentom od 15%. Parkirno kočenje
priključnog vozila, kada je prekinuta veza kočnog sistema vučnog i priključnog vozila, odnosno kad se ručno
aktivira komanda parkirnog kočenja mora obezbediti kočenje sa kočnim koeficijentom od 15%.
Sila kojom se dejstvuje na komandu sistema za parkirno kočenje za vozila vrste M1 i T ne sme biti veća od 40
daN, a za druga motorna vozila ne sme biti veća od 60 daN.
Najveća dozvoljena razlika sila kočenja za radno kočenje, na točkovima iste osovine, u bilo kom trenutku od
kada prva sila kočenja dostigne jednu trećinu svoje maksimalne vrednosti, do trenutka kada su na oba točka
postignute najveće sile kočenja, iznosi 30%. Za osnovicu izračunavanja procenta razlike sile kočenja na
točkovima iste osovine, u svakom trenutku, uzima se veća sila kočenja u tom trenutku.
Neujednačenost sile kočenja po obrtu točka, nakon 5. jula 2023. godine, ne sme biti veća od 20%.
Procenat neujednačenosti sile kočenja izračunava se na približno polovini najveće sile kočenja koja izaziva
blokadu.
Za osnovicu izračunavanja procenta neujednačenosti sile kočenja uzima se najveća sila kočenja izmerena pri
tome.
Pomenuti normativi primenjuju se, prilikom ispitivanja uređajem za merenje kočnih sila, pri čemu se kočni
koeficijent računa kao odnos zbira najvećih sila kočenja (izmerenih, odnosno izmerenih i korigovanim odnosom
trenutnog i najvećeg pritiska u sistemu kočenja pojedinačnih osovina i pripadajućih izmerenih sila u skladu sa
standardima ISO 21069-1 i ISO 21069-2 po obimu svakog od točkova i ukupne mase vozila pomnožene sa
ubrzanjem zemljine teže, i izražava se u procentima.
Sistem radnog kočenja, na vozilima sa nožnom komandom kočenja, mora da izdrži silu na komandi kočenja od
100 daN.
Tačka ključanja tečnosti u kočnom sistemu ne sme da bude niža od 155°C, odnosno kočna tečnost ne sme da
ima više od 4% vlage.
Navedeni tehnički normativi se primenjuju pod sledećim uslovima:
 Vozila se ispituju u statičkim uslovima ispitivanja na valjcima za ispitivanje sile kočenja,
 Površina valjaka na kojima se ispituju kočnice mora biti dovoljnog koeficijenta trenja, minimalno μ
2 0,5 bez nanosa vode, kiše, blata, snega, itd. Pored obezbeđenja suvih površina valjaka potrebno je vršiti
redovne kontrole stanja površina.
 Temperatura diska kočnice ili spoljne površine doboša kočnice ne sme iznositi više od 100 oC,

 Način provere:
Pregledom uređaja za zaustavljanje vozila proverava se:

 da li vozilo ima odgovarajuće uređaje za zaustavljanje,

 da li su radna, pomoćna i parkirna kočnica kombinovane na propisan nacin,
 da li se upotrebom odgovarajuće sile aktiviranja uređaja za zaustavljanje može postići propisani efekt
kočenja za svaki kočioni sistem posebno (radna, pomoćna, parkirna kočnica),
 da li je razlika sila kočenja na tockovima iste osovine u dozvoljenim granicama,
  da li su delovi uređaja za zaustavljanje neoštećeni, pravilno pričvršćeni i na odgovarajući način
osigurani,
 da li je instalacija propisno zaštićena, pričvršćena, zaptivena, radni fluid u rezervoaru na propisnom
nivou.
 da li uređaj za zaustavljanje kao celina funkcioniše.

Za pregled uređaja za zaustavljanje koristi se sledeća oprema:

 kanal za pregled donjeg dela vozila,
 prenosna lampa, sa ugrađenim integrisanim uređajem za merenje težine vozila,
 obrtni valjci za određivanje sila kočenja, sa ugrađenim integrisanim uređajem za merenje težine
vozila,
 dinamometar za merenje sile pritiska na komandi kočnice,
 manometar za proveru pritiska vazduha u pneumaticima.

Pregled uređaja za zaustavljanje obuhvata vizuelnu kontrolu, kontrolu funkcionalnosti i kontrolu dejstva.

 Vizuelna kontrola

Vizuelna kontrola obuhvata kontrolu svih vitalnih delova kočionog sistema kojima se može pristupiti bez
korišćenja alata i bez demontaže delova sistema. Svi delovi (uključujući kontrolne i signalne uređaje) moraju
biti u ispravnom stanju, ne smeju biti oštećeni niti nestručno postavljeni, prepravljeni, zamenjeni sa
neodgovarajućim delovima, posebno istrošeni.Posebno treba obratiti pažnju na sledeće:

Stanje čeličnih i armiranih vodova, spojeva, spojnica i podupirača. Kočioni vodovi se pregledaju od glavnog
kočionog cilindra do kočionih jedinica na točkovima vozila.
Čelični kočioni vodovi se pregledaju na pojavu curenja kočione tečnosti, udubljenja, uvijanja, pregiba, rđe i
pukotina.

Cevovodi (kruti vodovi) ne smeju biti oštećeni, niti značajno usled korozije u meri u kojoj bi to ugrozilo
funkcionisanje kočione instalacije. Moraju biti dobro pričvršćeni, zaptiveni odnosno ne smeju ispuštati
radni fluid na spojevima.

Savitljiva gumeno-armirana kočiona creva se pregledaju na pojavu, curenja kočione tečnosti, pukotina,
naprslina, ispucane površine, ispupčenja, habanja, uvrtanja i prignječenja.Creva moraju biti propisno učvršćena
za okvir vozila odnosno jednim svojim krajem, ne smeju visiti ispod vozila.

 Sajle i poteznice moraju biti pravilno izvedene i podmazane, ne smeju biti u većoj meri oštećene,
korodirane ili raspletene, mora postojati dovoljan broj stezača.
 Spojničke glave moraju biti bez oštećenja, pravilno postavljene.
 Rezervoari tečnosti za kočenje moraju biti neoštećeni, zatvoreni originalnim poklopcem i dobro
ucvršćeni.Nivo kočione tečnosti ne sme biti ispod minimuma označenog na rezervoaru.

 Disk kocnica

Izvršni elementi sistema za kočenje (kočione obloge, diskovi, doboši itd.moraju biti u besprekornom stanju.
Kočioni doboši i kočioni diskovi ne smeju biti zamašćeni i toliko istrošeni i izbrazdani da ne mogu
garantovati sigurno kočenje. Kočione obloge moraju biti takve debljine da osiguraju sigurno kočenje vozila.
 Funkcionalna kontrola i kontrola dejstva

Propisana dejstva kočionog sistema proveravaju se merenjem na uređaju za ispitivanje kočnica.

Uređaj za ispitivanje kočnica sa valjcima u principu se sastoji od dva nezavisna kompleta valjaka za levu
i desnu stranu vozila. Valjci su postavljeni u kućištu paralelno jedan drugom i dobijaju pogon od
elektromotora, preko reduktora i lančanog prenosa. Obodna brzina valjaka krece se u granicama 5 – 7
km/h.

1 - valjci; 2 - elektromotori za pogon valjaka; 3 - pokazni instrument; 4 - davac sile (merni senzor)

Merenje kočione sile se zasniva na merenju reaktivnog momenta.

1 – točak vozila, 2 – pogonski valjci, 3 – elektromotor za pogon valjaka, 4 – zakretna poluga, 5 – merni senzor,
6 – pokazni instrument; FK - kociona sila na obodu tocka; MR – reaktivni moment; FR – reaktivna sila.
 Elektromotori (3) pogone valjke (2) konstantnom brzinom. S druge strane, sila kočenja koju proizvodi
kočioni sistem vozila preko točkova pokušava zaustaviti valjke uređaja. Tako ostvareni moment kocenja
prenosi se preko zakretne poluge
 na merni senzor (5). Merni senzor može biti dio hidrauličnog ili pneumatskog sistema koji direktno
deluje na manometar. Skala manometra je kalibrisana u njutnima (N), te na taj način analogno pokazuje silu
kocenja. Senzor za merenje sile kočenja može biti izveden i kao elektronski. Merni sistem je povezan sa
sistemom za graficki ispis rezultata merenja sile kočenja.

Rezultati mjerenja kocionih sila na tockovima prikazuju se na pokaznom instrumentu.

Savremeni merni uređaji putem računara vrednuju rezultate merenja, te u digitalnoj formi, na ekranu uređaja,
prikazuju izmerene vrednosti, razliku sila kocenja na levoj i desnoj strani vozila u procentima, kao i grafikon
sila kocenja.
Pogon valjaka se uključuje daljinskom komandom kada su točkovi vozila naišli na valjke ili automatski kada
je vozilo naišlo na valjke sa oba tocka.

Ako pri kočenju sila poraste do vrednosti koja izaziva blokadu točka, uređaj se automatski isključuje, a
ostvarena najveća sila ostaje zabeležena. Dakle, za proračun koeficijenta kočenja se uzima sila
neposredno pre blokade točkova, odnosno najveca postignuta sila kočenja ako ne dođe do blokade točkova.
Ako je kočiona sila između pneumatika i valjka za ispitivanje veća od sile trenja, točak počinje da
proklizava i da blokira. Čim točkovi počnu da proklizavaju po valjcima ne meri se više kočiona sila vec
otpor trenja izmedu pneumatika i valjka. Dakle, kod blokiranja točkova nema merenja sile kočenja, pa se u
tom slučaju ti rezultati merenja ne mogu upotrebiti za ispitivanje kočnica. Kao što je vec napomenuto,
uređaj se automatski isključuje kada dođe do blokiranja bilo kojeg točka, čime se sprečava greška merenja,
kao i oštećenje pneumatika vozila.

Savremeni uređaji za ispitivanje kočnica opremljeni su sistemima koji omogućavaju i ručno i automatsko
upravljanje. Pri radu sa uređajem za ispitivanje kočnica, kao i sa svim ostalim mernim uređajima, mora se
striktno pridržavati uputstva za rukovanje datog od strane proizvođača uređaja.

 Postupak ispitivanja kocnica

Pre navoženja vozila na valjke uređaja za ispitivanje sile kočenja mora se proveriti pritisak vazduha u
pneumaticima. Kod putničkih vozila se na papučicu kočnice stavlja dinamometar (uređaj za merenje sile
pritiska na komandu radne kočnice).Odabere se ručno ili automatsko upravljanje sa mernim uređajem.
 Vozilo se navozi prednjim točkovima na valjke, vodeći računa da točkovi stoje u pravcu vožnje. Na valjke
treba ulaziti usporeno, vodeći računa da se što manje oštećuje uređaj, ali i vozilo. Ručica menjačkog
prenosnika se postavlja u neutralan položaj, polako otpusti kočnica i sačeka se dok instrument ne da znak
da merenje može početi. Prilikom merenja papučica kočnice se pritiska konstantno i postepeno. Naglim
kočenjem dobijaju se pogrešni rezultati merenja, a merni uređaj se oštećuje.

Ako se prilikom kočenja zahteva testiranje ovalnosti kočnica.(neujednačenost sile kočenja) papučicu
kočnice treba zadržati na polovini prethodno izmerene maksimalne sile.Kočenje se vrši do blokade tockova ili
do najveće sile koja se može postići bez blokade. Ako se blokada ne postigne mora se sačekati da se valjci
zaustave ili ih treba ručnom komandom zaustaviti. Za izlazak pogonskom osovinom iz valjaka treba
pričekati njihovo ponovno pokretanje. Postupak mjerenja za ostale osovine je identican.

Merenje kočione sile na točkovima zadnje osovine

Nakon ispitivanja radne kočnice treba sačekati ponovno uključivanje valjaka, te započeti sa ispitivanjem
pomoćne (parkirne) kočnice. Polugu ručne kočnice treba povlačiti polako i u kontinuitetu. Naglo povlačenje
ručne kočnice dovodi do pogrešnih rezultata merenja, kao i do oštećenja instrumenta. U slučaju električne
parkirne kocnice kod savremenih vozila potrebno je pritisnuti dugme za aktiviranje parkirne kočnice i tada se
ne može uticati na intenzitet povećanja sile kočenja.

 Proračun koeficijenta kočenja i razlike sila kočenja

Merna oprema koja je korišćena do sredine 90-tih godina prošlog veka bila je zasnovana samo na dobijanju
vrednosti maksimalnih ostvarenih sila kočenja, neposredno pre pojave blokade točkova, a što zavisi od
koeficijenta trenja na valjcima. Deklarativne vrednosti koeficijenta trenja valjaka koje daju proizvođači
uređaja su od 0,55 za slučaj kad su valjci i pneumatici ispitanog vozila mokri, do 0,85 za slučaj kad su valjci
i pneumatici ispitanog vozila suvi. Navedene vrednosti, uopšteno odgovaraju realnim koeficijentima
prianjanja za mokar i suv kolovoz. Poznavajući vrednosti maksimalno ostvarenih sila kočenja i mase
ispitanog vozila, pristupalo se naknadno određivanju koeficijenta kočenja (KK). Medutim, s obzirom da
danas na linijama za tehnički pregled vozila postoji savremena merna oprema koja automatski računa
koeficijent kočenja po svakom točku, osovine i za celo vozilo, u nastavku je data samo metodologija
proračuna koeficijenta kočenja.

Sila kočenja se izražava u zakonskoj jedinici, a to je Njutn [N]. Imajući u vidu da se tokom merenja ostvaruju
značajne sile kočenja, posebno kod teretnih vozila i autobusa, ista može biti izražena i u hiljadu puta većoj
jedinici, a to je Kilonjutn [kN] (1 kN = 1000 N). S druge strane, težina vozila predstavlja težinu praznog
vozila uvećanu za težinu vozača.(u slučaju da merni uređaj nema integrisan uređaj za merenje težine-vage).
Težina vozila se takođe izražava u Njutnima [N] ili Kilonjutnima [kN], a izražava se kada se masa
vozila, izražena u kilogramima [kg], pomnoži sa konstantom gravitacionog ubrzanja g = 9,81 m/s2 ::: 10
m/s2.

Procentualna razlika sila kočenja (PRSK) predstavlja razliku između sila kočenja na levom i desnom točku iste
osovine, podeljenu sa većom vrednosti sile kočenja na jednom od navedena dva točka.

Pri razmatranju provere dejstva kočionog sistema na uređaju za ispitivanje kočnica (obrtnim valjcima) treba
naglasiti da je utvrđivanje razlike izmedu sile kočenja desnog i levog točka važniji element ispitivanja
kocnica nego izračunavanje koeficijenta kočenja. Jednakost ili mala razlika sila kočenja izmedu desnog i
levog točka omogućava zadržavanje pravolinijskog kretanja pri kočenju. U suprotnom, kod velikih razlika u
kočionim silama, pri kočenju dolazi do zanošenja vozila.

Nadalje, izračunati koeficijent kočenja ne predstavlja realnu moć kočionog sistema ispitanog vozila, vec
relativnu veličinu bitnu za proveru kočnica na obrtnim valjcima. U realnim uslovima kočenja, vozila
redovno mogu postići veće sile kočenja i ostvariti bolja usporenja. Osnovni razlog leži u tome što se na
tehnickom pregledu ne posmatra odnos sila kočenja među osovinama, nego se u proračunu uzimaju najveće
postignute sile kočenja, bez obzira kojom silom se deluje na pedalu kočnice. Takode, najveća sila kočenja koja
se može postici direktno je zavisna od uslova prianjanja izmedu pneumatika i obrtnih valjaka, odnosno
pneumatika i tla u realnim uslovima kretanja (za različite vrednosti koeficijenta prianjanja izmedu pneumatika i
obrtnih valjaka moguće je dobiti različite vrednosti koeficijenta kočenja). Dakle, može se reci da je metoda
kontrole kočnica izračunavanjem koeficijenata kočenja metoda koja je prilagođena potrebama kontrole
kočnica na tehničkim pregledima.

Druga stvar koju je bitno napomenuti je da se pri ispitivanju pomoćne kočnice može dogoditi da točkovi
blokiraju, a da je izračunati koeficijent kočenja manji od dozvoljenog. Veća sila kočenja od sile pri kojoj
točkovi blokiraju se ne može proizvesti na obrtnim valjcima. Osnovni problem je u maloj masi vozila koja
se oslanja na kočenu osovinu zbog čega vozilo lako biva “izbačeno” iz obrtnih valjaka. U tom slučaju u
Zapisniku treba navesti da je pri ispitivanju pomoćne kočnice postignuta blokada kočenih tockova.

Da bi vozilo zadovoljilo na tehničkom pregledu u pogledu ispravnosti sistema kočenja izracunate

vrednosti koeficijenta kočenja moraju biti jednake ili vece od 50%/58% za vozila vrste M1 za radnu kočnicu,
odnosno 15/20% za pomoćnu kočnicu, dok se procentualna razlika sila kočenja na istoj osovini mora kretati
u okviru dozvoljenih 30%.
 U pojedinim slučajevima kada nije moguće izvršiti proveru dejstva kočionih sistema merenjem na valjcima
merenje se obavlja pri probnoj vožnji na poligonu.Najčešći razlozi zbog kojih se na obrtnim valjcima ne može
ispitati dejstvo kočionog sistema su:
 prevelike dimenzije vozila (vozilo ne može uci u stanicu za tehnicki pregled),
 osovinska opterećenja vozila su veca od dozvoljene nosivosti obrtnih valjaka,
 vozilo je opremljeno pogonom na više osovina koje se za potrebe ispitivanja ne mogu kinematski
odvojiti.
 Parkirno, odnosno pomoćno kočenje regulisano el. putem.

Na osnovu P r a v i l n i k a o podeli motornih i priključnih vozila, uslova koje moraju da ispunjavaju vozila u
saobraćaju na putu u pogledu dimenzija, tehničkih uslova i uređaja, sklopova i opreme i tehničkih normativa
propisani su uslovi pri kojima se, u ovom slučaju, vrši ispitivanje vozila na poligonu.

Pregled mogucih grešaka i nedostataka koje se mogu uociti pri pregledu sistema za zaustavljanje vozila

Opis nedostatka
RADNA KOČNICA – NAPRED
Bez dejstva, jedna strana nema dejstva, opasnost od otkazivanja

Nedovoljan intenzitet dejstva

Razlika dejstva leve i desne strane iste osovine prevelika
RADNA KOČNICA – NAZAD
Bez dejstva, jedna strana nema dejstva, opasnost od otkazivanja
Nedovoljan intenzitet dejstva,
Razlika dejstva leve i desne strane iste osovine prevelika
RADNA KOČNICA INSTALACIJE– ZAPTIVENOST

RADNA KOCNICA–HOD PAPUČICE KOMANDE

POLUGE POMOĆNE KOČNICE
Suviše velik hod
Površina papučice je klizava
Deformisana ili je potrebna veća sila za njeno pokretanje
POMOĆNA KOČNICA – DEJSTVO

POMOĆNA KOČNICA – RAVNOMERNOST

Razlika dejstva leve i desne strane iste osovine prevelika
POMOCNA KOCNICA–HOD POLUGE KOMANDE
PRENOSNI MEHANIZAM
Hod poluge komande preveliki,
ali je dejstvo zadovoljavajuce
Prenosni mehanizam oštećen, zazor u ležajevima

PRENOSNI MEHANIZAM – SAJLE/POLUGE

Kočna sajla:
Oštećena, nije osigurana, oštecene vođice sajle, prekomerna korozija
Nedovoljno pričvršćena
Prenosne poluge/zglobne veze:
 Napuknuća, opasnost od loma, savijene, zglobovi nisu osigurani,
vođice izvitoperene, prekomerna korozija,
nepričvršćenost, ne stručna ugradnja
OSOVINA KOČNICE/POLUGA KOMANDE/PODEŠ.POLOŽAJA
Težak hod, ležaj izvitoperen, umanjena funkcija

POJAČIVAČ SILE KOČENJA/GLAVNI KOČIONI CILINDAR

Pojačivač sile kočenja: Oštecen, bez dejstva

Glavni kočioni cilindar:

KOČNI
Oštećen, DOBOŠ/DISK
nezaptiven, nepričvršćen;
Udareni, istrošeni,
Količinaoštećenja u oblikuPremalo,
kočne tečnosti: izdubljenih kanala, napuknuća
nedovoljno
Slomljeni i neposredna opasnost od loma
Posuda oštecena
FRIKCIONI MATERIJAL (OBLOGE KOČNICA)
Regulacija sile kočenja/ preraspodela neodgovarajuća
NAPRED/NAZAD
CEVNI VODOVI (CEVOVODI)
Debljina obloge znatno manja u odnosu na preporuke proizvođača
Mogućnost otkazivanja
KOČNICE – SLOBODAN HOD
Nezaptiveni, jako oštećeni, u većoj meri zahvaćeni korozijom,
Podešenost (obloge stružu)
pogrešno spojeni, nedovoljno pričvršćeni
CREVNI VODOVI (CREVA)
UREĐAJ ZA AUTOMATSKO
Mogucnost otkazivanja, dotrajalost
SPREČAVANJE BLOKIRANJA TOČKOVA (ABS)
Prekratki, oštećeni, nezaptiveni, uvrnuta
(upozoravajuca svjetiljka)
KOČNI CILINDAR/HOD/MANŽETNE
Kočni cilindar:
Nedovoljno pricvršcen, pogrešno ugraden;
 Pregled uređaja za osvjetljavanje, označavanje i davanje svetlosnih znakova

 Osnovne odredbe

Pod uređajima za osvetljavanje, označavanje i davanje svetlosnih znakova na motornim i priključnim

vozilima, a shodno P r a v i l n i k u o podeli motornih i priključnih vozila, uslova koje moraju da ispunjavaju
vozila u saobraćaju na putu u pogledu dimenzija, tehničkih uslova i uređaja, sklopova i opreme na vozilima u
saobracaju na putevima, podrazumijevaju se:
 uređaji za osvetljavanje puta,
 uređaji za označavanje vozila,
 uređaji za davanje svetlosnih znakova.

Uređaji za osvetljavanje puta i davanje svetlosnih znakova, postavljeni na prednjoj strani motornog i
priključnog vozila, ne smeju davati svetlost crvene boje vidljivu sa prednje strane vozila niti svetlost bele boje
od svetala i reflektujućih materija postavljenih na zadnjoj strani vozila, odnosno vidljivih sa zadnje strane
vozila. Izuzetak ovome su svetla za osvetljavanje puta pri vožnji unazad, svetla za osvetljavanje zadnje
registarske tablice (registarska tablica prevucena je belom reflektujućom materijom), kao i crveno trepćuće
svetlo na posebnim motornim vozilima koja prate vozila pod pratnjom.

Uređaji za osvetljavanje puta

Pod uređajima za osvetljavanje puta na motornim i priključnim vozilima podrazumevaju se:

1) glavni farovi;
2) svetla za maglu;
3) svetla za vožnju unazad;

Glavni farovi mogu biti izvedeni tako da imaju:

1) dugo svetlo;
2) kratko svetlo;
3) dugo i kratko svetlo.
Svetlosni izvori moraju biti homologovani prema jednoobraznim tehničkim uslovima.
Svetlosna oprema mora biti homologovana i ugrađena prema jednoobraznim tehničkim uslovima.

Glavni farovi na motornim vozilima na četiri ili više točkova i na motornim vozilima na tri tocka koja su šira od
1,3 m moraju biti ugradeni i izvedeni kao dva ili četiri glavna fara, od kojih dva za kratko svetlo. Glavni
farovi na motornim vozilima na dva točka i motornim vozilima na tri točka, koja nisu šira od 1,3 m, moraju biti
ugrađeni i izvedeni kao jedan glavni far ili dva glavna fara, od kojih jedan za kratko svetlo.
Jedno ili više simetrično postavljenih svetala za osvetljavanje puta na biciklima i mopedima moraju biti
izvedena i pričvršćena na prednjoj strani vozila. Motocikli s tri točka i četvorocikli koji su širi od 1,3 m moraju
imati dva svetla za osvetljavanje puta simetrično raspoređena prema uzdužnoj vertikalnoj ravni vozila.

Svetla za osvetljavanje puta na motornim vozilima koja na ravnom putu ne mogu razviti brzinu kretanja veću
od 30 km/h mogu bit ugradena i izvedena samo kao oborena svjetla.

Svetlost glavnih farova mora biti bele boje. Unutrašnje ivice svetlećih površina farova oborenog svetla
moraju biti jedna od druge udaljene najmanje 0,6 m, a spoljne ivice – najviše 0,4 m od bočno najisturenije
tačke vozila. Udaljenost gornje ivice svetleće površine oborenog fara ne sme biti veća od 1,2 m, a
udaljenost donje ivice svetleće površine ne sme biti manja od 0,5 m od površine puta. Far velikog svetla ne
sme biti postavljen bliže spoljašnjem gabaritu vozila od fara oborenog svjetla.

U glavne farove mogu biti ugrađena prednja poziciona svetla. Kad se uključe duga svetla za osvetljavanje puta,
mora automatski da se upali kontrolna plava lampa na kontrolnoj tabli u vozilu ili na kontrolnoj tabli
motocikla. Glavni farovi moraju biti povezani tako da prelaz sa svetlosti dugog svetla na svetlost kratkog
svetla i obrnuto bude istovremen i putem iste komande.

Dvostruka svetla i dvostruki pokazivači pravca na vozilima moraju biti povezani tako da prelaz sa donjih
svetala i pokazivača pravca na gornja svetla i pokazivače pravca i obrnuto bude istovremen i putem iste
komande (prekidača).
Ne odnosi se na vozila koja su proizvedena, odnosno prvi put registrovana pre 1. oktobra 1982. godine kod
kojih mogu biti i žute boje.
U slučaju da je vozilo vrste M ili N opremljeno kratkim svetlima sa gasnim izvorom svetlosti koji ima fluks
veći od 2.000 lumena obavezan deo glavnih farova kratkog svetla je i uređaj za čišćenje farova.
Vozila vrsta M i N moraju imati uređaj za nivelaciju snopa glavnih svetala u skladu sa jednoobraznim
tehničkim uslovima. Ovaj uređaj može biti sa ručnim ili automatskim podešavanjem. U slučaju da je vozilo
opremljeno kratkim svetlima sa gasnim izvorom svetlosti ovaj uređaj mora biti automatski.
Vozilo može imati farove sa dinamičkim praćenjem vožnje kroz krivinu, koje može biti izvedeno kao zakretanje
farova ili uključivanje jednog od svetala za maglu.
Svetlosni snop kratkog svetla, mora biti u stanju da osvetli najmanje 40 m, a najviše 80 m puta, a svetlosni snop
dugog svetla - najmanje 100 m puta ispred vozila noću, pri normalnoj vidljivosti, i to pri ravnomerno
opterećenom motornom vozilu na horizontalnoj površini. Svetlosni snop kratkog svetla mora biti izveden kao
desnosmerni asimetrični.Na vozilima kod kojih postoji mogućnost izbora oblika snopa prema strani na kojoj se
obavlja saobraćaj obavezno se mora izabrati položaj za desnosmerni saobraćaj.
Usmerenost farova merena regloskopom, izražena kao procentualni odnos visine farova i dužine osvetljenog
dela puta kratkim svetlom, ne sme odstupati od vrednosti koje je dao proizvođač vozila za više od 0,5%.
Najmanja osvetljenost, za vozila prvi put registrovana u Republici Srbiji nakon 1. jula 2012. godine, merena
regloskopom u zoni najveće osvetljenosti dugog svetla mora biti za vozila vrste L - 8 lx, za vozila vrsta M, N,
T, C i K sa nehalogenim sijalicama - 16 lx, za vozila vrsta M, N, T i C sa halogenim sijalicama sa dve žarne niti
najmanje - 24 lx, za vozila vrsta M, N, T i C sa halogenim sijalicama sa jednom žarnom niti najmanje - 32 lx, za
vozila vrsta L, M i N sa gasnim izvorom svetla - 35 lx nakon 4 sekunde od uključenja ali ne više od - 180 lx, za
vozila vrste M, N, T i C pri uključenom kratkom svetlu ne više od - 4 lx.
Svetla za vožnju unazad na motornim vozilima, koja su prvi put registrovana u Republici Srbiji nakon 1. marta
2011. godine, moraju biti ugrađena i izvedena tako da daju svetlost bele boje, prema jednoobraznim tehničkim
uslovima.
Svetla za vožnju unazad moraju biti izvedena tako da daju svetlost bele boje, prema jednoobraznim tehničkim
uslovima.
Udaljenost gornje ivice svetleće površine svetla za vožnju unazad može iznositi najviše 1,2 m, a udaljenost
donje ivice svetleće površine takvog svetla može iznositi najmanje 0,25 m od površine puta.
Svetlo za vožnju unazad, mora imati prekidač koji se automatski uključuje u momentu uključivanja hoda
unazad, i to kad je u električnoj instalaciji omogućen rad motoru.
Ne odnosi se na vozila koja su proizvedena, odnosno prvi put registrovana pre 1. januara 1983. godine.
Svetla za maglu na motornim vozilima na četiri ili više točkova i na motornim vozilima na tri točka koja su šira
od 1,3 m mogu biti ugrađeni i izvedeni kao dva svetla za maglu, a na motociklima kao jedan ili dva simetrično
postavljena svetla za maglu, tako da daju svetlost bele ili žute boje.
Svetla za maglu ne smeju se postavljati na visinu veću od visine na kojoj su postavljeni farovi kratkog svetla.
Udaljenost donje ivice svetleće površine svetla za maglu od površine puta ne sme biti manja od 0,25 m. Spoljna
ivica svetleće površine svetla za maglu ne sme biti udaljena više od 0,4 m od bočno najisturenije tačke vozila.
Svetlo za maglu mora biti povezano tako da se može uključiti nezavisno od dugih (kratkih) svetala vozila.
Svetla za maglu mogu biti povezani sa sistemom za dinamičko osvetljavanje puta pri skretanju, pri čemu se
automatski aktivira samo jedno od svetala.
Svetlo za maglu mora imati poseban prekidač.

Uređaji za označavanje vozila

Pod uređajima za označavanje motornih i priključnih vozila, podrazumevaju se:

1) prednja poziciona svetla;
2) zadnja poziciona svetla;
1). dnevna svetla;
3) zadnje svetlo za maglu;
4) parkirna svetla;
5) gabaritna svetla;
6) svetla zadnje registarske tablice;
7) rotaciona i trepćuća svetla;
8) katadiopteri;
9) svetla za označavanje vozila posebnih namena (taksi, javni gradski prevoz, obuka vozača, vozila putne
pomoći i sl.);
10) oznake dugih, teških i sporih vozila kao i reflektivne površine za označavanje konture vozila i reflektivni
reklamni natpisi.

Prednja poziciona svetla na motornom vozilu na četiri ili više točkova, osim na vozilima vrste Tm, i na
motornom vozilu na tri točka, koja su šira od 1,3 m, kao i na priključnom vozilu, osim na vozilu vrste R i S,
širine preko 1,6 m, moraju biti ugrađena i izvedena kao dva prednja poziciona svetla, a na motornom vozilu na
dva točka i na motornom vozilu na tri točka koja nisu šira od 1,3 m kao jedno prednje poziciono svetlo tako da
daju svetlost bele boje.Ne odnosi se na vozila koja su proizvedena, odnosno prvi put registrovana pre 1. januara
1980. godine.

Ako je ugrađeno jedno prednje poziciono svetlo, ono mora biti postavljeno u uzdužnoj srednjoj ravni
vozila.
Ako su ugrađena dva prednja poziciona svetla, udaljenost spoljne ivice svetleće površine od bočno
najisturenije tačke vozila ne sme biti veća od 0,4 m kod motornih vozila, odnosno 0,15 m kod priključnih
vozila.Ne odnosi se na vozila koja su proizvedena, odnosno prvi put registrovana pre 1. aprila 1971. godine.

Udaljenost svetleće površine prednjeg pozicionog svetla od površine puta ne sme biti manja od 0,25 m ni
veća od 1,5 m.
Izuzetno za vrste vozila O1 i O2, kao i za sve ostale vrste vozila kod kojih oblik nadgradnje onemogućava
visinu u predviđenoj gornjoj granici od 1,5 m udaljenost svetleće površine prednjeg pozicionog svetla od
površine puta ne sme biti veća od 2,1 m.
Prednja poziciona svetla mogu biti ugrađena u glavne farove.
Prednja poziociona svetla moraju da se uključuju istovremeno sa zadnjim pozicionim svetlima, gabaritnim
svetlima i svetlom zadnje registarske tablice i moraju biti uključena kada su uključena svetla glavnih farova.
Zadnja poziciona svetla na motornom vozilu na četiri ili više točkova,motornom vozilu na tri točka koja su šira
od 1,3 m i na priključnom vozilu moraju biti ugrađena i izvedena kao dva zadnja poziciona svetla, a na
motornom vozilu na dva točka i motornom vozilu na tri točka koja nisu šira od 1,3 m kao jedno ili dva zadnja
poziciona svetla tako da daju svetlost crvene boje.
Ako je ugrađeno jedno zadnje poziciono svetlo, ono mora biti postavljeno u uzdužnoj srednjoj ravni vozila,
Ako su ugrađena dva zadnja poziciona svetla, udaljenost spoljne ivice svetleće površine ne sme biti veća od 0,4
m od bočno najisturenije tačke vozila.
Udaljenost svetleće površine zadnjeg pozicionog svetla od površine puta ne sme biti manja od 0,35 m ni veća
od 1,5 m.
Izuzetno, za vozila kod kojih oblik nadgradnje onemogućava visinu u predviđenoj gornjoj granici od 1,5 m i
ukoliko nisu ugrađena dodatna opciona svetla, udaljenost svetleće površine zadnjeg pozicionog svetla od
površine puta ne sme biti veća od 2,1 m. Ukoliko su ugrađena dodatna opciona svetla, treba da budu ugrađena
na što većem vertikalnom rastojanju koje dozvoljava nadgradnja, ali ne manje od 0,6 m iznad obaveznog svetla.
Zadnja poziciona svetla moraju da se uključuju istovremeno sa prednjim pozicionim svetlima, gabaritnim
svetlima i svetlom zadnje registarske tablice i moraju biti uključena kada su uključena svetla glavnih farova.
Zadnje poziciono svetlo može biti izvedeno zajedno sa katadiopterom. Udaljenost svetleće površine, od
površine puta ne sme biti manja od 0,25 m ni veća od 0,9 m.Ne odnosi se na vozila koja su proizvedena,
odnosno prvi put registrovana pre 1. januara 1978. godine.
Jedno ili dva simetrično postavljena zadnja poziciona svetla crvene boje na mopedima mora biti izvedeno i
pričvršćeno na zadnjoj strani vozila. Motocikli s tri točka i četvorocikli koji su širi od 1,3 m moraju imati dva
zadnja poziciona svetla simetrično raspoređena prema uzdužnoj vertikalnoj ravni vozila.
Udaljenost svetleće površine, od površine puta ne sme biti manja od 0,25 m ni veća od 0,9 m.

Svetlost dnevnog svetla mora biti bele boje. Dnevno svetlo može biti ugrađeno u druga svetla. Mesto ugradnje
dnevnog svetla odgovara pravilima koja važe za glavne farove vozila.
Izuzetno , mesto ugradnje dnevnog svetla može se nalaziti na udaljenosti donje ivice svetleće površine od
površine puta koja ne sme biti manja od 0,25 m.
Pri upotrebi dnevnog svetla nije obavezno da budu uključena prednja i zadnja poziciona svetla, gabaritna svetla
ni svetlo zadnje registarske tablice.
Dnevno svetlo se upotrebljava samo po danu i dobroj vidljivosti.
Uključivanje glavnih farova umesto dnevnog svetla (i obrnuto) može biti izvedeno i automatskim uređajem na
vozilu.
Na vozilima prvi put registrovanim u Republici Srbiji nakon 1. marta 2011. godine moraju biti ugrađena i
izvedena zadnja svetla za maglu prema jednoobraznim tehničkim uslovima, osim za vozila vrsta L
Zadnja svetla za maglu mogu biti izvedena kao jedno ili dva svetla. Ako je izvedeno kao jedno svetlo tada se
mora nalaziti, u odnosu na srednju uzdužnu vertikalnu ravan vozila, na levoj strani vozila odnosno centar svetla
može prolaziti kroz srednju uzdužnu vertikalnu ravan vozila.
Udaljenost svetleće površine zadnjeg svetla za maglu od površine puta ne sme biti manja od 0,25 m ni veća od 1
m. Ukoliko je zadnje svetlo za maglu grupisano sa bilo kojim zadnjim svetlom, maksimalna udaljenost svetleće
površine od površine puta može biti povećana do 1,2 m.
Zadnje svetlo za maglu može da se uključi samo putem posebnog prekidača.
Zadnje svetlo za maglu mora biti povezano tako da se može uključiti samo ako su uključena poziciona svetla i
bar jedno svetlo za osvetljavanje puta.
Kontrola uključenosti zadnjeg svetla za maglu mora biti obezbeđena putem kontrolne lampe žute ili zelene boje.
Parkirna svetla na motornim i priključnim vozilima mogu biti postavljena i izvedena na sledeći način, i to:
1) na bočnoj strani vozila - u vidu posebnog svetla koje prema prednjoj strani vozila daje svetlost bele boje, a
prema zadnjoj strani vozila svetlost crvene boje;
2) na prednjoj i zadnjoj strani vozila - u vidu svetla koja daju, i to: prednja svetla - svetlost bele boje usmerenu
unapred, a zadnja svetla - svetlost crvene boje usmerenu unazad, s tim da prednje svetlo može biti ugrađeno
zajedno sa prednjim pozicionim svetlom ili glavnim farom, a zadnje svetlo zajedno sa zadnjim pozicionim
svetlom i sa stop svetlom, ili samo sa stop svetlom, ili samo sa zadnjim pozicionim svetlom.
Udaljenost svetleće površine parkirnog svetla od površine puta ne sme biti manja od 0,35 m ni veća od 1,9 m.
Motorna i priključna vozila koja su prvi put registrovana u Republici Srbiji nakon 1. jula 2011. godine, čija
širina iznosi više od 2,1 m moraju imati gabaritna svetla.
Gabaritna svetla mogu biti postavljena i na vozilima čija širina iznosi od 1,8 m do 2,1 m.
Gabaritna svetla moraju biti ugrađena i izvedena na sledeći način, i to tako da se:
1) na prednjem delu postavljaju dva ili četiri svetla koja daju svetlost bele boje usmerenu unapred;
2) na zadnjem delu vozila postavljaju dva ili četiri svetla koja daju svetlost crvene boje usmerenu unazad.
Gabaritna svetla moraju biti postavljena na rastojanju ne većem od 400 mm od bočnih ivica vozila.
Gabaritna svetla na prednjem delu vozila moraju biti postavljena na gornjem delu motornog vozila i na najvećoj
mogućoj visini prilagođenoj širini, konstrukciji i radnim zahtevima priključnog vozila.
Gabaritna svetla na zadnjem delu vozila moraju biti postavljena na najvećoj mogućoj visini prilagođenoj širini,
konstrukciji i radnim zahtevima vozila.
Ukoliko su na jednom kraju vozila postavljena četiri gabaritna svetla, parovi svetala moraju biti udaljeni što je
moguće više po visini.
Gabaritna svetla moraju biti homologovana i ugrađena prema jednoobraznim tehničkim uslovima.
Sva vozila duža od 6 m (prikolice - mere se zajedno sa rudom), prvi put registrovana u Republici Srbiji nakon 1.
jula 2011. godine, moraju imati žuta bočna svetla za označavanje u skladu sa jednoobraznim tehničkim
uslovima. Krajnje zadnje bočno svetlo za označavanje može biti crvene boje ako je udruženo, spojeno ili
uzajamno povezano sa zadnjim pozicionim svetlom, zadnjim gabaritnim svetlom, zadnjim svetlom za maglu,
stop svetlom ili mu je deo svetleće površine zajednički sa zadnjim katadiopterom. Krajnja zadnja bočna svetla
za označavanje moraju biti narandžaste boje ako trepere zajedno sa zadnjim pokazivačem pravca.
Najmanje rastojanje bočnog svetla od horizontalne podloge je 0,25 m, a najveće 1,5 m (2,1 m ukoliko oblik
karoserije ne dozvoljava drugačije).

U srednjoj trećini vozila mora postojati najmanje jedno bočno svetlo.

Prvo bočno svetlo ne sme biti dalje od 3 m od prednjeg kraja vozila, a poslednje ne sme biti više od 1 m od
zadnjeg kraja vozila.
Međusobno rastojanje bočnih svetala ne sme preći 3 m osim u slučaju da struktura vozila to ne dozvoljava, tada
se rastojanje može povećati do 4 m.

Svetlo zadnje registarske tablice, mora biti ugrađeno i izvedeno na vozilima, osim na vozilima vrste L6, L7,
tako da daje svetlost bele boje i da se po tablici rasprostire ravnomerno, bez tamnih ili izrazito svetlih mesta.
Izuzetno, svetlo zadnje registarske tablice na vozilima vrste L1 i L3 ne mora biti ugrađeno i izvedeno, ukoliko
su ova vozila proizvedena i homologovana bez svetla zadnje registarske tablice.
Svetlost koja se odbija od registarske tablice ne sme da blješti, a izvor svetlosti ne sme da bude neposredno
vidljiv za učesnike u saobraćaju koji se kreću iza vozila.
Svetlost koja osvetljava zadnju registarsku tablicu mora biti takva da je noću, pri dobroj vidljivosti, moguće
čitati oznake i brojeve na tablici sa udaljenosti od najmanje 20 m.
Svetlo zadnje registarske tablice mora biti povezano na isti prekidač kojim se uključuju i poziciona svetla.
Rotaciona i trepćuća svetla na vozilima mogu biti izvedena tako da daju samo svetlost žute, crvene ili plave boje i moraju
biti postavljena na najvišem mestu vozila i vidljiva sa svih strana.

Katadiopteri na motornim vozilima na četiri ili više točkova, i motornim vozilima na tri točka koja su šira od
1,3 m moraju biti ugrađeni i izvedeni kao dva zadnja katadioptera crvene boje, a na motornim vozilima na dva
točka i motornim vozilima na tri točka koja nisu šira od 1,3 m - kao jedan zadnji katadiopter crvene boje i ne
smeju biti trouglastog oblika.
Jedan ili dva, simetrično raspoređena prema uzdužnoj vertikalnoj ravni vozila, ne trouglasta katadioptera crvene
boje moraju biti ugrađena i izvedena na zadnjoj strani mopeda, motocikla, motocikla s tri točka i četvorocikla, a
po jedan katadiopter žute ili narandžaste boje na svakoj strani pedale (s prednje i zadnje strane) za mopede sa
pedalama.
Motocikli s tri točka i četvorocikli širi od 1 m moraju imati dva ne trouglasta katadioptera crvene boje,
simetrično raspoređena prema uzdužnoj vertikalnoj ravni vozila, maksimalno udaljena od bočne ivice vozila 0,4
m.
Dva prednja bela katadioptera na priključnom vozilu i motornom vozilu sa skrivajućim farovima moraju biti
ugrađena i izvedena tako da ne smeju biti trouglastog oblika. Sva ostala vozila mogu imati prednje
katadioptere.Ne odnosi se na vozila koja su proizvedena, odnosno prvi put registrovana pre 1. januara 1970.
godine.

Dva zadnja crvena katadioptera na priključnom vozilu moraju biti ugrađena i izvedena u obliku ravnostranog
trougla, sa vrhom okrenutim naviše i stranicom veličine najmanje 0,15 m.
Ako je na vozilu ugrađeno više od dva katadioptera, oni moraju biti u paru.
Katadiopter mora imati svetleću površinu od najmanje 20 cm2.
Katadiopteri na vozilu moraju biti postavljeni vertikalno na površinu puta.
Udaljenost svetleće površine katadioptera od površine puta ne sme biti veća od 0,9 m ni manja od 0,35 m, osim
kod vozila na dva ili tri točka, kod kojih najmanja udaljenost od površine puta može iznositi 0,25 m.
Ako je ugrađen samo jedan prednji ili samo jedan zadnji katadiopter, on mora biti postavljen u uzdužnoj
srednjoj ravni vozila.
Ako su ugrađena dva prednja ili dva zadnja katadioptera istog tipa, udaljenost spoljašnjih ivica svetlećih
površina tih katadioptera ne sme biti veća od 0,4 m od bočno najisturenijih tačaka vozila, a udaljenost između
unutrašnjih ivica mora iznositi najmanje 0,6 m.
Prednji i zadnji katadiopteri mogu biti ugrađeni zajedno sa odgovarajućim prednjim ili zadnjim svetlima.
Na motornim vozilima čija dužina prelazi 6 m i svim priključnim vozilima, prvi put registrovanim u Republici
Srbiji nakon 1. marta 2011. godine moraju biti ugrađeni bočni katadiopteri žute boje prema jednoobraznim
tehničkim uslovima.
Reflektujuća površina katadioptera na zaprežnim vozilima i motokultivatoru ne sme biti manje od 0,3 m ni više
od 1 m udaljena od površine puta. Međusobno rastojanje reflektujućih površina katadioptera ne sme biti manje
od 0,5 m. Reflektujuća površina pojedinih katadioptera mora iznositi najmanje 20 cm2.
Reflektujuća površina katadioptera crvene boje na zadnjoj strani vozila vrste L mora biti najmanje 8 cm2.
Na bočnim stranicama prednjeg i zadnjeg točka bicikla moraju biti izvedena reflektujuća tela koja reflektuju
svetlost bele ili žute boje.
Svetla za označavanje vozila posebnih namena smeju se upotrebljavati samo na odgovarajućim vozilima, kao na
primer na vozilima taksi prevoza, javnog gradskog prevoza, obuka vozača, vozila putne pomoći i sl.
Svetla za označavanje vozila posebnih namena moraju biti tako konstruisana da se prilikom upotrebe ne mogu
od strane drugih učesnika u saobraćaju pogrešno protumačiti, moraju biti bezbedno učvršćena za upotrebu do
najveće konstruktivne brzine vozila i takvog oblika i sadržine da ne ometaju druge učesnike u saobraćaju
odnosno nemaju uvredljivu sadržinu.
Reflektivne površine za označavanje kontura vozila moraju biti homologovane prema jednoobraznim tehničkim
uslovima.
Reflektivne površine za označavanje kontura vozila moraju biti ugrađene na vozila vrste N2 najveće dozvoljene
mase veće od 7,5 t, i na vozila vrste N3, koja su šira od 2,1 m
Reflektivne površine mogu biti ugrađene na točkove vozila vrste L.
Reflektivni deo reklamnih natpisa - grafičkih simbola na vozilu mora biti jednostavan, bez adresa i
brojeva telefona, i da ne odvlači pažnju drugim učesnicima u saobraćaju.
Visina slova u reflektivnom delu reklamnog napisa mora biti između 300 mm i 1000 mm, a ukupna
površina reflektivnog dela naslova ne sme preći 2 m2.

Uređaji za davanje svetlosnih znakova

Pod uredajima za davanje svjetlosnih znakova, podrazumevaju se:

1) stop svetla;
2) pokazivači pravca;
3) uređaj za istovremeno uključivanje svih pokazivača pravca;
4) svetlosni znak upozorenja.

Stop svetla na motornom vozilu na četiri ili više točkova, motornom vozilu na tri točka koja su šira od
1,3 m i na priključnom vozilu moraju biti ugrađena i izvedena kao najmanje dva stop svetla na zadnjoj
strani vozila, a na motornom vozilu na dva točka i motornom vozilu na tri točka koja nisu šira od 1,3 m i
lakom četvorociklu i četvorociklu kao najmanje jedno stop svetlo na zadnjoj strani vozila tako da daju
svetlost crvene boje.
Motorna vozila vrste M1 prvi put registrovana u Republici Srbiji nakon 1. marta 2011. godine moraju
imati ugrađeno treće stop svetlo na srednjoj uzdužnoj ravni vozila.
Motorna vozila i priključna vozila, koja na ravnom putu ne mogu razviti brzinu kretanja veću od 25
km/h ne moraju imati stop svetlo.
Ako je na vozilu ugrađeno samo jedno ili više stop svetala, ona moraju biti postavljena simetrično u
odnosu na uzdužnu srednju ravan vozila. Ova odredba se odnosi i na ugradnju dodatnih stop svetala.
Ukoliko nije moguće zbog konstruktivnih razloga postaviti stop svetlo na srednju podužu ravan, ono
može biti i pomereno za maksimalno 0,15 m.
Ako su na vozilu ugrađena dva stop svetla, udaljenost između unutrašnjih ivica svetlećih površina ne
sme biti manja od 0,6 m, a udaljenost od spoljne ivice vozila ne više od 0,4 m.
Udaljenost svetleće površine stop svetla od površine puta ne sme biti manja od 0,35 m ni veća od 1,5 m.
Izuzetno, za vozila kod kojih oblik nadgradnje onemogućava visinu u predviđenoj gornjoj granici od 1,5
m i ukoliko nisu ugrađena dodatna opciona svetla, udaljenost svetleće površine stop svetla od površine
puta ne sme biti veća od 2,1 m. Ukoliko su ugrađena dodatna opciona svetla, treba da budu ugrađena na
što većem vertikalnom rastojanju koje dozvoljava nadgradnja, ali ne manje od 0,6 m iznad obaveznog
svetla.
Sva vozila mogu imati ugrađena dodatna stop svetla. Dodatna svetla se moraju postaviti simetrično u
odnosu na uzdužnu ravan vozila i na visinu koja nije manja od 0,6 m u odnosu na već postavljena stop
svetla.
Stop svetla mogu biti ugrađena zajedno sa drugim zadnjim svetlima.
Stop svetla moraju biti povezana tako da se uključuju pri upotrebi radne kočnice vozila. Pri intenzivnom
kočenju stop svetla mogu imati ugrađen trepćući efekat u skladu sa jednoobraznim tehničkim uslovima
Pokazivači pravca na motornom vozilu na tri, četiri ili više točkova, i na priključnom vozilu moraju biti
ugrađeni i izvedeni na sledeći način, i to:
1) na motornom vozilu koje nije duže od 6 m:
(1) dva prednja bočna i dva zadnja pokazivača pravca,
(2) dva prednja, dva zadnja i dva bočna pokazivača pravca,
(3) dva prednja i dva zadnja pokazivača pravca;
2) na motornom vozilu koje je duže od 6 m i na vučnom motornom vozilu osim na vozilima koja su
proizvedena, odnosno prvi put registrovana pre 1. aprila 1978.
(1) dva prednja bočna i dva zadnja pokazivača pravca,
(2) dva prednja, dva bočna i dva zadnja pokazivača pravca;
3) na priključnom vozilu - dva zadnja pokazivača pravca.
Pokazivači pravca na motornim vozilima vrste L1 mogu biti ugrađeni i izvedeni kao dva prednja i dva
zadnja pokazivača pravca.
Pokazivači pravca na motornim vozilima vrste L2, L3, L4, L5, L6 i L7 moraju biti ugrađeni i izvedeni
kao dva prednja i dva zadnja pokazivača pravca.
Svetlost pokazivača pravca mora biti žute boje.
Učestalost treptanja pokazivača pravca treba, po pravilu, da iznosi 90 perioda u minuti, s tim što su
dozvoljena odstupanja tako da učestalost treptanja iznosi najmanje 60, odnosno najviše 120 perioda u
minuti (90±30 perioda u minuti).
Od trenutka uključivanja pokazivača pravca, emitovanje svetlosti mora uslediti najkasnije za jednu
sekundu, a prvi prestanak emitovanja svetlosti mora uslediti najkasnije za 1,5 sekundu.
Udaljenost spoljne ivice svetleće površine pokazivača pravca od bočno najisturenije tačke vozila ne sme
biti veća od 0,4 m.
Udaljenost donjih ivica svetlećih površina pokazivača pravca od površine puta ne sme biti manja od 0,35
m ni veća od 1,5 m. Ukoliko konstrukcija vozila onemogućava visinu u predviđenoj gornjoj granici od
1,5 m i ukoliko nisu ugrađena dodatna opciona svetla, visina se može povećati na 2,3 m za bočne
 pokazivače pravca Pokazivači pravca koji se nalaze na bočnoj strani vozila ne smeju biti udaljeni više od
1,8 m od prednje površine vozila, izuzetno 2,5 m kod vozila kod kojih se ne mogu održati minimalni
uglovi vidljivosti.
Uključivanje pokazivača pravca mora biti nezavisno od uključivanja bilo kog drugog svetla na vozilu.
Svi pokazivači pravca, postavljeni na istoj strani vozila, moraju se uključivati i isključivati putem iste
komande.
Kontrola funkcionisanja pokazivača pravca mora biti obezbeđena putem optičke ili zvučne kontrolne
naprave.
Vozila vrsta M i N prvi put registrovana u Republici Srbiji nakon 1. jula 2011. godine, moraju obavezno
imati kontrolu funkcionisanja rada pokazivača pravaca i putem optičke i zvučne kontrolne naprave u
skladu sa jednoobraznim tehničkim uslovima.
Uređaj za istovremeno uključivanje svih pokazivača pravca na motornim vozilima mora biti ugrađen i
izveden tako da se može uključiti posebnim prekidačem, a kontrola funkcionisanja mora se obezbediti
putem crvene kontrolne lampe koja je u vidnom polju vozača.
Pokazivači pravca mogu imati ugrađen automatski trepćući efekat pri intenzivnom kočenju u skladu sa
jednoobraznim tehničkim uslovima.
Svetlosni znak upozorenja je uređaj koji može biti ugrađen u motorno vozilo. Komanda uređaja mora
biti tako konstruisana da omogući jednostavnu i nedvosmislenu upotrebu ove komande.Ne odnosi se na
vozila koja su proizvedena, odnosno prvi put registrovana pre 1. aprila 1971. godine.
Funkcionalnost uređaja za osvetljavanje, označavanje i davanje svetlosnih znakova se ne sme umanjiti
prekrivanjem putem nalepnica ili dodatno postavljenih uređaja i opreme. Pri zameni pojedinih
elemenata uređaja smeju se koristiti isključivo delovi koji su predviđeni za dati uređaj, pošto je
ispravan rad uređaja moguć isključivo sa međusobno usklađenim delovima.
Uređaji za osvetljavanje puta i za davanje svetlosnih znakova koji su ugrađeni na motornom vozilu
moraju biti postavljeni u istoj horizontalnoj ravni i simetrično u odnosu na uzdužnu vertikalnu ravan
vozila i moraju biti iste veličine i boje i dejstvovati istovremeno jednakim svelosnim intenzitetom.

 Nacin provere

Provera uređaja za osvetljavanje, označavanje i davanje svetlosnih znakova vrši se vizuelnim putem uz
korištenje odgovarajuce ispitne opreme. Ukoliko nisu ustanovljeni nedostaci putem vizuelne i
funkcionalne kontrole nije potrebno rastavljanje uredaja za osvetljavanje, označavanje i davanje
svetlosnih znakova.
Vizuelnim pregledom i uključivanjem uređaja za osvetljavanje (funkcionalna provera), označavanje i
davanje svetlosnih znakova na motornim i prikljucnim vozilima proveravaju se:

 Uređaji za osvjetljavanje puta

 da li su stakla ovih uređaja neoštećena (vizuelnom kontrolom),

 da li su na vozilu propisno postavljeni farovi i svetla (vizuelnom kontrolom),
 da li su farovi i svetla medusobno povezani na propisan nacin i da li ispravno funkcionišu
(aktiviranjem i vizuelnom kontrolom),
 da li su svetlosni snopovi farova oborenog svetla odnosno dugog svetla leve i desne strane
istog intenziteta i pravilno usmereni (vizuelnom kontrolom i kontrolom uz pomoc odgovarajuće merne
opreme),
 da li su sferna ogledala farova ispravna, bez mehaničkih oštećenja i korozije i da li su farovi
kao celina ispravni i u pravilnom položaju (vizuelnom kontrolom),
 da li su farovi za maglu, ako su ugrađeni, propisane boje i propisno postavljeni, da li se
uključuju na propisan nacin, kao i da li je svetlosni snop pravilno usmeren (vizuelnom kontrolom i
uključivanjem prekidača za svetla za maglu,
 da li su svetla za vožnju unazad, propisane boje, da li su ispravno postavljena i da li se
uključuju na propisan način (vizuelnom kontrolom i uključivanjem postavljenjem ručice menjačkog
prenosnika u hod unazad pri uključenom motoru).

Na slikama prikazani su primeri prostiranja snopova svetlosti kratkih i dugih svetala i svetala za
maglu.

a) kratka svetla b) duga svetla c) svetla za maglu

Oblici prostiranja svetlosti svetala:

Oborena asimetrična svetla sa uglom zakošenja prostiranja snopa svetlosti prikazana su na slici a),
isprekidane linije predstavljaju središnje snopove svetlosti koji imaju blagi prelaz intenziteta (svetlo-
mrak) prema ukupnoj svetlosti koju emituje kratko svetlo. Za razliku od toga duga svetla emituju jači
intenzitet svetlosti (slika b), isprekidani krugovi predstavljaju centralne snopove dugih svetala, gde je
izražena veća razlika intanziteta (svetlo-mrak) u odnosu na kratka svetla. Svetla za maglu (slika c)
treba da obezbede adekvatnu svetlost za bezbedno upravljanje vozilom u slučaju smanjene vidljivosti,
te stoga njihov način prostiranja svetlosti treba da bude koncentrisan i jak.

Razlika izmedu simetričnih i asimetričnih svetala predstavljena je na slikama:

a) simietrična
 b) asimetrična

Na slici ispod prikazana je skica prostiranja svetlosti maglenih farova (1), kratkih (2)
 i dugih (3) svetala duž puta po kom se motorno vozilo kreće.

 Uređaji za označavanje vozila

 da li su stakla ovih uređaja neoštećena (vizuelnom kontrolom)
 da li na vozilu postoje sva propisana svetla za označavanje vozila i da li ispravno funkcionišu, tj.
da li su propisno povezana sa ostalim svetlima (vizuelnom kontrolom i uključivanjem svetala na
prekidačima za odgovarajuća svetla),

 Uređaji za davanje svetlosnih znakova

 stop-svetla – proverava se da li je svetlo propisane boje, postavljeno na odgovarajućem mestu,

ispravno i da li se uključuje na propisan nacin (aktiviranjem nožne kočnice pri datom kontaktu ključa-
el.startera).
 pokazivači pravca – proverava se da li su svetla propisane boje, na propisnom mestu, u ispravnom
stanju, da li je broj treptaja u dozvoljenim granicama i da li se uključuju na propisan nacin (vizuelnom
kontrolom i uključivanjem prekidača za pokazivače pravca, s jedne i druge strane vozila, kao i svih
pokazivača pravca istovremeno; merenjem treptaja u jednoj minuti uređajem za merenje vremena).

Pre nego što se pristupi proveri usmerenosti svetala za osvetljavanje puta neophodno je predmetno motorno
vozilo pripremiti za odgovarajuća merenja.
Ako je motorno vozilo opremljeno uređajem za korekciju visine svetala u kabini vozila, potrebno ga je
postaviti u početni položaj.
Na slici prikazan je uređaj za visinsku regulaciju svetala (kod vozila marke Volkswagen tip Golf 3), koji
je oznacen belom elipsom. S povećanjem opterećenja vozila ovaj uređaj je potrebno podesiti tako da se
dobije odgovarajući pad snopa svetlosti (postavljajući ga u položaj 0, 1, 2 ili 3 ili neki drugi vid oznaka,
zavisno od proizvođača).

Uređaj za visinsku regulaciju svetala – postavljen u početni položaj

Podloga na kojoj se nalazi vozilo prilikom merenja treba da je horizontalna i ravna. Pneumatici treba da budu
pod pritiskom propisanim od strane proizvodača vozila. Vozilo treba da bude snabdeveno: gorivom, vodom,
uljem i opremom, kao i alatom koje je propisao proizvođač. Snabdevenost gorivom podrazumieva da
rezervoar mora biti napunjem sa 90% svoje zapremine.Na vozačkom mestu treba da se nalazi jedan od
kontrolora, koji će ujedno i pomagati drugom kontroloru pri proveri svetala.
Na vozilu kočnice moraju biti otpuštene i ručica menjačkog prenosnika postavljena u neutralan položaj.Za
vozila sa hidro-pneumatskim vešanjem potrebno je uključiti motor i ostaviti ga da radi onoliko dugo dok se
visina vozila ne stabilizuje (npr. Citroen vozila, teretna vozila sa vazdušnim jastucima).Glavni farovi kratkog,
dugog i svetla za maglu moraju biti pričvršćeni, ćisti i neoštećeni.

Nakon što se vozilo pripremi prema prethodno navedenom načinu pristupa se kontroli usmerenosti snopa
svetlosti glavnih farova.

Provera usmerenosti svetala za osvetljavanje puta obavlja se putem mernog uređaja- regloskopa.

Regloskop je uređaj čijim pravilnim korišćenjem se mogu kontrolisati sve vrste farova simetričnog i
asimetričnog tipa, što uključuje proveru intenziteta svetala, kontrolu pada snopa svetlosti, kontrolu
pravilnog prostiranja svetlosti. Kontrolu se obavlja na ravnoj površini. Dozvoljene neravnine postojeće površine
na kojima se vrši kontrola i podešavanje farova pomoću regloskopa na točkovima je 1mm.

Postavljanje regloskopa u položaj za merenje kod putničkih i teretnih vozila prikazano je na slici pod: a) i b).

Regloskop je potrebno postaviti vertikalno u odnosu na položaj vozila i to tačno na sredini ispred njegovog
prednjeg dela. Na vrhu stuba regloskopa nalazi se ogledalo sa graničnicima u obliku referentnih crta na
njemu. Te crte je potrebno poravnati sa dvema najisturenijim karakterističnim tačkama koje se nalaze
simetrično na prednjem delu vozila u odnosu na njegovu uzdužnu osu. Nakon toga regloskop se pomera
horizontalno ispred vozila dok se ne pozicionira tacno ispred fara (u centru njegove ose) koji se želi
prekontrolisati, sa udaljenošcu od njega u granicama od 20 – 65 cm. ili 25-60cm,
Merenjem pomoću merne trake od podloge do centra fara dobijena vrednost se primenjuje na samom mernom
stubu uređaja pomoću klizača, potrebno je dobijene vrednosti usaglasiti, pomeranjem merne kutije pritiskom na
klizač.Na mernoj kutiji regloskopa ispred reflektujućeg sočiva nalaze se zazori koji ujedno i služe za kontrolu,
pravilnog postavljanja visine merne kutije , odnosno postavljenje prema visini centra fara od
podloge.Nepodudaranje mernog stuba i optičke kutije ne sme biti veće od 3cm.U samoj mernoj kutiji
regloskopa u dnu nalazi se mehur, kojim vršimo nivelaciju.

Pocetni nagib prostiranja snopa svetlosti oborenih svetala (njegova vrednost) je dat od strane proizvođača
vozila i obicno se nalazi u blizini farova sa znakom prikazanim na slici 1. Za putnička vozila on obično
iznosi 1,0%,1,3% a za teretna motorna vozila 3%. Vrednost nagiba snopa svetlosti u procentima, služi
 Slika 1. Slika 2.

da se ekran regloskopa podesi na taj nagib putem potenciometra (slika 2.) ili na neki drugi nacin u zavisnosti od
tipa korišćenog regloskopa.

Položaj regloskopa pri kontroli osvjetljenja vozila-viziranje

 Podešavanje regloskopa na nagib od 1,0%

Početni nagib prostiranja svetlosti

Ukoliko su glavna svetla na vozilu izvedena u jednom kućištu (npr. s ijalica H4 tipa – u ovom slučaju je
svetleća nit kratkog i dugog svetla u istom kućištu), nakon kontrole usmerenosti kratkog svetla nije
potrebno kontrolisati usmerenost dugog svetla. Ako su glavna svetla smeštena u odvojenim kućištima (npr.
BMW vozila) tada je potrebno regloskopom kontrolisati i duga svetla na isti nacin.

Na slici je prikazan pravilan izgled prostiranja snopa svetlosti kratkog asimetričnog svetla (pod a), gde se
prekidna tacka A nalazi tačno na sredini prostiranja snopa svetlosti; pravilan izgled prostiranja snopa svetlosti
dugog svetla (slika b) i pravilan izgled prostiranja snopa svetlosti fara svetla za maglu (pod c). Šrafirane zone
predstavljaju zone prostiranja svetlosti.

a). b). c).

A – prekidna tačka između gornje mračne i donje osvetljene (šrafirane) zone kratkog svetla ; B – centralni snop
svetlosti dugog svetla ; α= 15° – ugao zakošenja prostiranja svetlosti kod asimetričnog kratkog svetla.

Pravilan izgled slike svetala na regloskopu

Očitavanje intenziteta svetlosti kratkog-dugog svetla na regloskopu (u slučaju kad je luxmetar ugrađen u
regloskop) vrši se nakon provere pada snopa svetlosti i to posebno za kratka a posebno za duga svetla. U
zavisnosti od samog uređaja u jednom slučaju to može biti skala sa noniusom i kazaljkom ili to može biti displej
sa digitalnim ispisom vrednosti intenziteta svetlosti.

Merenje jačine svetlosti uz pomoć regloskopa obavlja se na nacin dat u uputstvu za rukovanje sa uređajem.
Ugradeni luxmetar na regloskopu omogućava da se proveri da li jačina svetlosti fara dostiže propisanu
vrednost. Neki tipovi regloskopa nemaju integrisan luxmetar, nego se jačina svetlosti pojedinih svetala
proverava luxmetrom, kao posebnim uređajem.

Luxmetar se koristi radi kontrole jačine svetlosti uređaja za osvetljavanje puta na vozilu

Na udaljenosti od 25 m od vozila, tj. od glavnih farova intenzitet svjetlosti oborenih svjetala treba da bude
manji ili jednak 12 lux-a lijevo od središnje vertikalne linije prostiranja snopa svjetlosti, a veci ili jednak od
12 lux-a desno od vertikalne linije (slika 8.60 a)) (ECE R 8/04 i ECE R 20/02).

Merenjem intenziteta svetlosti proizvedenog od dugih svetala, mora biti u granicama od 48 – 240 lux-a u
centru snopa svetlosti (za duga svetla smeštena odvojeno od kratkih svetala). Za glavni far u kome su
smeštena i duga i kratka svetla vrednosti inetenziteta merene u centru snopa svetlosti dugih svetala treba da
budu do maksimalno 16 puta od vrednosti izmerenih za kratkaa svetla. Od centralne tacke snopa svetlosti
levo i desno po 1,125 m intenzitet svetlosti ne sme biti manji od 24 lux-a -(ECE R 8/04 i ECE R 20/02).

a) kratka svetla b) duga svetla

U tabeli d a t i su primeri najčešćih nedostataka koji se javljaju na vozilima s obzirom na uređaje za

osvjetljavanje, označavanje i davanje svetlosnih znakova.

Uočeni nedostaci su klasifikovani kako bi se mogao doneti sud o ''težini'' nedostataka. Predmetna tabela je
ilustrativna i ni u kom slučaju ne obuhvata sve moguće slučajeve neispravnosti.

Opis nedostataka nedostataka

Opis nedostatka
DUGO SVETLO
U znatnoj meri je oslabljen intenzitet emitovane svetlosti.
(osvetljenost-loša propusnost)
Oštećenost, pričvršćenost, oštećena kućišta
Nefunkcionalnost/ svetlost nepropisne boje
Jedno ne svetli ili je u znatnoj meri oslabljen intenzitet emitovane svetlosti.
Farovi postavljeni previsoko (odstupanje).
Farovi postavljeni prenisko (neznatno odstupanje).
Nedozvoljena – nestručna ugradnja.
KRATKO SVETLO
U znatnoj meri je oslabljen intenzitet emitovane svetlosti.
(osvetljenost-loša propusnost)
Oštećenost, pričvršćenost, oštećena kućišta
Nefunkcionalnost / svetlost nepropisne boje
Jedno ne svetli ili je u znatnoj meri oslabljen intenzitet emitovane svetlosti.
Farovi podešeni previsoko.
Farovi podešeni prenisko (neznatno odstupanje).
Nedozvoljena – nestručna ugradnja.
FAROVI ZA MAGLU
Neunkcionalnost
Oštećenost, pričvršćenost, oštećena kućišta
Farovi podešeni previsoko.
Pogrešno postavljeni.
Napuknuta ili pogrešno postavljena stakla.
Oštećena kućišta.
Nedozvoljena – nestručna ugradnja/ svetlost nepropisne boje
SVETLA ZA VOŽNJU UNAZAD
 Nefunkcionalnost jednog/oba- pogrešno spojeni (električno).
Zaslepljuju. Nedozvoljena – nestručna ugradnja.
Pogrešno postavljeni.
Pogrešno spojeni (električno).
Napuknuta ili pogrešno postavljena stakla.
Oštećena kućišta.
Prekrivena, naknadno bojena/ svetlost nepropisne boje

PREDNJA POZICIONA SVETLA, GABARITNA I PARKIRNA SVETLA

Svi nedostaci.
ZADNJA POZICIONA SVETLA
Ne odgovarajući broj.
Nefunkcionalnost.
U znatnoj meri oslabljen intenzitet.
Oštećenja.
Prekrivena, naknadno bojena/svetlost nepropisne boje
Pogrešno postavljena.
Napuknuta ili neodgovarajuća stakla.
Oštećena kućišta.
Nestručna ugradnja.
ZADNJE SVETLO ZA MAGLU
Nefunkcionalnost
Nepropisno postavljena.
Pogrešno spojena (električno).
Nestručna ugradnja.
SVETLA ZADNJE REGISTARSKE TABLICE
Svi nedostaci.
Nefunkcionalnost.
U znatnoj meri oslabljen intenzitet.
Oštećenja.
Prekrivena, naknadno bojena/svetlost nepropisne boje
Pogrešno postavljena.
Nestručna ugradnja.
KATADIOPTERI
Svi nedostaci.
Nepostojanje
Oštećenja.
Prekriveni, naknadno bojeni/prelepljeni materijom
Pogrešno postavljeni.
Nestručna ugradnja.
STOP – SVETLA
Neodgovarajuci broj/naknadna ugradnja
Nefunkcionalnost
Umanjena osvetljenost.
Oštećenja
Prekrivena, naknadno bojena.
 Nepričvršćenost.
Prekrivena, naknadno bojena/svetlost nepropisne boje.
Nestručna ugradnja.
POKAZIVAČI PRAVCA
Nefunkcionalnost.
Intenzitet svetla / svetlost nepropisne boje.
Pogrešno postavljeni.
Oštećenja.
Prekriveni, naknadno bojeni.
Učestalost treptaja/zvucna i / ili kontrolna naprava.
Nestručna ugradnja.
UREĐAJ ZA ISTOVREMENO
UKLJUČIVANJE SVIH POKAZIVAČA PRAVCA

 Nefunkcionalnost.
 Nestručna ugradnja/na ne dostupnom mestu
Učestalost treptaja/zvucna i / ili / kontrolna naprava.


 Pregled kontrolnih i signalnih uređaja

Prema Pravilniku o podeli motornih i priključnih vozila, uslovi koje moraju da ispunjavaju vozila u saobraćaju
na putu u pogledu dimenzija, tehničkih uslova i uređaja, sklopova i opreme i tehničkih normativa, pod
kontrolnim i signalnim uređajima na motornim vozilima podrazumijevaju se:

 na putničkim vozilima do 3.5 t:

 brzinomer sa putomerom i svjetiljkom za osvetljavanje;

 kontrolna plava lampa za dugo svetlo;
 svetlosni ili zvučni signal za kontrolu rada pokazivača pravca;

 na teretnim vozilima do 3,5t:

 brzinomer sa putomerom i svetiljkom za osvetljavanje, ako nije ugrađen u tahograf koji pokazuje i
registruje brzinu, vreme i pređeni put vozila duž celog puta;
 kontrolna plava lampa za dugo svetlo;
 svetlosni ili zvučni signal za kontrolu rada pokazivača pravca;

Način provere:

Putem vizuelne i funkcionalne kontrole.

 Pregled uređaja koji omogućavaju normalnu vidljivost

 Pod uređajima na vozilima koji omogućavaju normalnu vidljivost u saobraćaju na putu, u smislu ovog
pravilnika, podrazumevaju se:
1) vetrobran i spoljna prozorska okna kabine i karoserije;
2) uređaj za brisanje vetrobrana (u daljem tekstu:brisač vetrobrana);
3) uređaj za kvašenje spoljne strane vetrobrana (u daljem tekstu: perač vetrobrana);
4) ogledalo koje vozaču omogućava osmatranje puta i saobraćaja (u daljem tekstu: vozačko ogledalo).
Vetrobran i sva stakla na motornom ili priključnom vozilu, osim prednjeg vetrobrana na vozilima vrste
M1 homologovanog tipa bez vetrobrana, L1, L2, L3, L4, L5 bez kabine, L6 bez kabine, L7 bez kabine,
moraju biti homologovani i ugrađeni u skladu sa odredbama jednoobraznih tehničkih uslova. Vetrobrani
moraju biti slojeviti - laminirani, odnosno ne smeju biti od kaljenog (sa oznakom u znaku homologacije
"TOUGHENED" ili "TEMPERED") stakla ni kada se naknadno zamenjuju, osim za vozila čija najveća
brzina ne prelazi 40 km/h.Ne odnosi se na vozila koja su proizvedena, odnosno prvi put registrovana u
Republici Srbiji pre 20. decembra 1986. godine.
Vetrobran se ne sme naknadno zatamnjivati.
Bočna okna u ravni vozača mogu biti naknadno zatamnjena tako da ukupna vrednost prigušenja svetla
ne prelazi 30%. Ostala stakla na vozilu mogu biti naknadno zatamnjena bez ograničenja ukupne
vrednosti prigušenja svetla pri čemu na vozilu moraju biti ugrađena dva bočna vozačka ogledala.
Stepen refleksije stakala na vozilu ne sme prelaziti 15% kako ne bi došlo do zaslepljivanja drugih
učesnika u saobraćaju.
Ne odnosi se na vozila kojima se prevoze predsednik Republike, predsednik Vlade, predsednik Narodne
skupštine, kao i na određena vozila koja upotrebljavaju odnosno koriste organi unutrašnjih poslova,
službe bezbednosti i službe za vanredne situacije, određena vojna vozila i vozila namenjena za hitnu
medicinsku pomoć, koja se koriste za poslove koji zahtevaju naknadno zatamnjenje.
Vetrobran i druge staklene površine moraju biti ugrađeni i izvedeni tako da je opasnost od telesne
povrede vozača, putnika i prolaznika u slucaju njihovog loma svedena na najmanju meru.

Vetrobran pored toga mora ispunjavati i sledeće uslove:

 da je izrađen od dovoljno providne materije, čija se providnost ne menja,

 da ne pokazuje nikakvu znatniju deformaciju predmeta koji se kroz njega gledaju i
 da u slučaju prskanja zadrži providnost koja je vozaču potrebna da bi nastavio sigurnu vožnju
do zaustavljanja vozila.

Brisači vetrobrana na motornom vozilu, osim na vozilima vrste M1 homologovanog tipa bez vetrobrana,
L1, L2, L3, L4, L5 bez kabine, L6 bez kabine, L7 bez kabine, moraju biti ugrađeni i izvedeni tako da budu
pouzdani i da omoguće brisanje što veće površine vetrobrana pod svim vremenskim uslovima, kao i
neophodnu vidljivost kroz vetrobran.
Rad uključenih brisača vetrobrana ne sme trajno angažovati pažnju vozača.
Ne odnosi se na vozila koja su proizvedena, odnosno prvi put registrovana pre 1. aprila 1971. godine.
Vozila koja imaju ugrađene brisače vetrobrana moraju imati i perače vetrobrana. Perač vetrobrana
na motornom vozilu mora biti ugrađen i izveden tako da omogućava pranje što veće površine
vetrobrana.
 Ne odnosi se na vozila koja su proizvedena, odnosno prvi put registrovana pre 1. aprila 1971. godine.

Vozačko ogledalo na motornom vozilu mora biti ugrađeno i izvedeno kao najmanje:

1) jedno vozačko ogledalo na putničkim vozilima sa najviše dva sedišta, kao i na motociklu koji je
proizveden, odnosno prvi put registrovan nakon 1. januara 1970. godine.
2) dva vozačka ogledala na vozilima vrste L 2, L3, L4, L5, L6, L7, ako su prvi put registrovana u Republici
Srbiji nakon 1. jula 2011. godine,
3) dva vozačka ogledala na putničkom automobilu sa četiri ili više sedišta, od kojih je jedno smešteno
unutar karoserije, a drugo izvan karoserije na levoj strani vozila;
4) dva vozačka ogledala na autobusu, putničkom automobilu koji vuče kamp prikolicu i trolejbusu sa
obe spoljašnje strane prednjeg dela ovih vozila i jedno vozačko ogledalo unutar karoserije;
5) dva vozačka ogledala na teretnim vozilima sa obe spoljašnje strane prednjeg dela tih vozila.
Vozačko ogledalo mora biti homologovano i ugrađeno prema jednoobraznim tehničkim uslovima.
Vozačko ogledalo mora biti postavljeno tako da vozaču omogućava osmatranje puta i saobraćaja iza
vozila, odnosno skupa vozila, i kad se u vozilu nalazi najveći dozvoljeni broj lica, odnosno i kad je
vozilo natovareno. Vozačko ogledalo mora biti zglobno vezano za ležište svog nosača tako da se može
postaviti u bilo koji položaj radi osmatranja puta i saobraćaja iza vozila i da u postavljenom položaju
ostane i pri normalnim potresima za vreme kretanja vozila. Vozačko ogledalo postavljeno unutar
karoserije vozila vrste M1 mora se nalaziti na mestu na kome ga vozač sa svog sedišta može podešavati
rukom.
Površina vozačkog ogledala mora imati takve optičke karakteristike da ne prouzrokuje znatniju
deformaciju slike i boje predmeta i da nije podložna štetnom dejstvu atmosferskih prilika.
Površina vozačkog ogledala koja reflektuje sliku može biti ravna ili blago ispupčena (konveksna) ili
kombinovana. Radijus ispupčenosti površine vozačkog ogledala ne sme biti manji od 80 cm.
Površina vozačkog ogledala mora iznositi, i to:
1) ogledala smeštenog unutar karoserije i izvan karoserije putničkog automobila - najmanje 60 cm2;
2) ogledala smeštenih izvan karoserije ostalih motornih vozila - najmanje 150 cm 2 ako im je površina
ispupčena, odnosno najmanje 300 cm2 ako im je površina ravna;
3) ogledala na vozilima vrste L2, L3,L4, L5 i L6 - najmanje 50 cm2.
Ako je na vozilu vrste M 1, obzirom na konstrukciju karoserije, ili ukupno prigušenje svetla kroz zadnje
staklo veće od 50%, neizvodljiva upotreba ogledala unutar karoserije tada takvo vozilo mora imati
najmanje dva spoljna ogledala sa bočnih strana vozila.
Ne odnosi se na vozila koja su proizvedena, odnosno prvi put registrovana pre 1. aprila 1971. godine.
Ne odnosi se na: dva vozačka ogledala na putničkom automobilu sa četiri ili više sedišta, od kojih je
jedno smešteno unutar karoserije kao i putničke automobile do četiri sedišta i putničke automobile koji
vuku kamp prikolicu, koja su proizvedena, odnosno prvi put registrovana pre 1. maja 1985.

Način provere
Provera uređaja koji omogućavaju normalnu vidljivost obavlja se vizuelnim putem, u okviru koje se
proverava njihovo postojanje u potrebnom broju na motornom vozilu, te funkcionalnost putem
aktiviranja.

Oznaka proizvođača proizvoda

Slika 1) Slika 2)
Na slici 1). vidi s e čisto i prozirno prednje vetrobransko staklo, sa brisačima i vozackim ogledalima.
Zastakljene površine prikazane na slici 2) moraju imati oznaku proizvođača proizvoda (u donjem
levom ili desnom uglu dela).
Proizvođači na vozilima mogu tonirati staklene površine propisno osim vetrobrana, i kao takva imaju
proizvođačke oznake koje to potvrđuju: oznake V,VI, XIV... Kada su stakla fabrički tonirana više od 30%,
obavezno je da su označena sa gore pomenutim simbolom V, kao što je prikazano na sledećim na slici a):

a)

b)

Primer označavanja dvoslojnog sigurnosnog stakla koje je tonirano više od 30% (simbol V koji
označava da vrednost prigušenog svetla prelazi 30%, simbol VI koji označava da je u pitanju dvoslojno
staklo)
 Imajući u vidu navedeno, na osnovu simbola koji se na stakla postavlja kao što je prikazano na
primerima, može se utvrditi da li je staklo na vozilu homologovano kao zatamnjeno ili je naknadno
zatamnjeno. “ 

U tabeli dati su primeri najčešćih nedostataka koji se javljaju na vozilima s obzirom na uređaje koji
omogućavaju normalnu vidljivost. Uočeni nedostaci su klasifikovani kako bi se mogao doneti sud o
''težini'' nedostataka. Predmetna tabela je ilustrativna i ni u kom slučaju ne obuhvata sve moguće slučajeve
neispravnosti.

Opis nedostatka
VETROBRAN I SPOLJNA PROZORSKA OKNA
Staklo vetrobrana napuklo/(delimicno oštećeno) –
remeti preglednost tokom vožnje. Ostala stakla oštećena.
Presvučena unutrašnjom plastičnom prevlakom,
ne odgovoarajuća homologacijska oznaka
BRISAČI VETROBRANA
Nedostaju. Nefunkcionalnost.
Dotrajalost
UREĐAJ ZA KVAŠENJE VETROBRANA
Nefunkcionalnost / Oslabljena funkcija / Nedovoljna količina tečnosti
VOZAČKO OGLEDALO – UNUTRAŠNJE/SPOLJAŠNJE
Nedostaje
Nepričvršćeno, deformacija slike

 Uređaj za odvođenje i regulisanje izduvnih gasova i merenje sastava i dimnosti izduvnih gasova

Izlaz (izvod) izduvne cevi uređaja za odvođenje i ispuštanje izduvnih gasova na vozilima ne sme biti
usmeren u desnu bočnu stranu motornog vozila niti sme prelaziti gabarite vozila po dužini ili širini.Ne
odnosi se na vozila koja su proizvedena, odnosno prvi put registrovana pre 1. aprila 1971. godine.
 Izuzetno, po pitanju usmerenosti izlaza (izvoda) izduvne cevi uređaja za odvođenje i ispuštanje
izduvnih gasova na motornim vozilima u desnu bočnu stranu, izuzimaju se motorna vozila koja su
kao takva homologovana prema jednoobraznim tehničkim uslovima.
Na izduvnoj cevi mora se nalaziti uređaj za prigušivanje zvuka izduvnih gasova koji se ne može
isključiti, osim za potrebe čišćenja.
Naknadno ugrađeni prigušivači, moraju biti homologovani u skladu sa jednoobraznim tehničkim
uslovima.
Vozila koja su homologovana i proizvedena sa katalizatorom ne smeju se koristiti bez katalizatora.
Izuzetno, vozila koja su homologovana i proizvedena sa katalizatorom a koja su prvi put registrovana u
Republici Srbiji do 5. jula 2021. godine ne smeju se koristiti bez katalizatora nakon 5. jula 2023. godine.
Naknadno ugrađeni katalizatori moraju biti homologovani u skladu sa jednoobraznim tehničkim
uslovima.
Izduvna emisija motornih vozila sa motorima koji rade sa unutrašnjim sagorevanjem, pri prvoj
registraciji, mora odgovarati zahtevima jednoobraznih tehničkih uslova.
Na motornim vozilima, koja ispunjavaju uslove propisane normom najmanje "EURO 3", mora postojati
ispravan sistem za upozoravanje na neispravnost opreme za regulisanje aero zagađenja (OBD).

 Način provere

Pregled uređaja za odvođenje i ispuštanje izduvnih gasova i merenje sastava i dimnosti izduvnih gasova
obavlja se vizuelnim putem i merenjem na uređajima, na sledeći nacin:
 vizuelnim pregledom kompletnog izduvnog sistema proveriti da li je ugrađena propisana
oprema,
 vizuelnom kontrolom izduvnog sistema - provera zaptivenosti,
 odrediti emisiju izduvnih gasova (koncentraciju CO kod benzinskih motora, odnosno dimnost kod
dizel motora) koristeći merne uređaje. Prilikom merenja motor mora postići radnu temperaturu u skladu s
preporukama proizvođača.

 Merenje koncentracije ugljen-monoksida (CO) kod benzinskih motora

1) za vozila sa motorom sa aktivnim paljenjem smeše (OTO motori):

(1) vozila koja su proizvedena do 1. januara 2015. godine moraju imati manje od 4,5% vol.
ugljenmonoksida (CO), pri broju obrtaja motora na praznom hodu motora na radnoj
temperaturi,
(2) vozila sa karburatorom koja su proizvedena nakon 1. januara 2015. godine moraju imati
manje od 3,5% vol. ugljenmonoksida (CO), pri broju obrtaja motora na praznom hodu motora na
radnoj temperaturi,
(3) vozila sa elektronskom regulacijom smeše koja su proizvedena nakon 1. januara 2015. godine,
na radnoj temperaturi moraju zadovoljavati od proizvođača propisane vrednosti
ugljenmonoksida i koeficijent viška vazduha (λ) pri propisanom broju obrtaja u praznom hodu,
kao i vrednosti pri propisanom povišenom broju obrtaja motora. Deklarisane vrednosti
hidrokatbonata, ugljendioksida i kiseonika ukazuju na stanje motora i sistema za odvođenje
izduvnih gasova.
Ako podaci proizvođača nisu poznati, sadržaj ugljenmonoksida (CO) i vrednost koeficijenta viška
vazduha (λ) u praznom hodu i pri postignutoj radnoj temperaturi motora mora biti CO ≤ 0,3%, a
pri najmanje 2000 obrtaja i pri postignutoj radnoj temperaturi motora mora biti CO ≤ 0,2%.

Princip rada uređaja za merenje CO predstavljenog na slici:

Izduvni gasovi nakon prolaska kroz sondu (1) i filter za odvajanje kondenzata (2), prolaze kroz fini filter (3) i
uz pomoc pumpe (4) se potiskuju u mernu komoru (5). Kroz komore (5 i 6) prostire se infracrvena svetlost, te
usled razlike koncentracije gustine gasova u njima dolazi i do različitog intenziteta prolaska infracrvenih zraka
kroz njih u detektorsku komoru (7). Ta razlika se u njoj (komori 7) putem osetljive membrane, zatim preko
pojačala (10) prenosi do mernog uređaja (11). Po završenom merenju rezultate merenja je moguće ispisati.
(12).

1. Sonda za uzimanje uzoraka, 2. Filter sa odvajačem kondenzata, 3. Fini filter, 4. Membranska pumpa, 5. Merna
komora, 6. Komparaciona komora, 7. Detektorska komora, 8. Odašiljač infracrvenih zraka, 9. Motor sa
rotirajućim diskom koji na sebi ima otvore, 10. Pojačalo, 11. Merni instrument, 12. Ispis rezultata merenja.

Šema uredaja za kontrolu CO u izduvu vozila

Na slici (a) prikazana je sonda uređaja za kontrolu izduvnih gasova postavljena kod benzinskog motora, a na
slici (b). i sam uređaj, pomoću kojeg se može meriti i dimnost kod dizel motora kao i ostale komponente u
izduvnim gasovima CO, CO2, HC, O2 (opciono i NOx).
 slika (a) slika (b)

Sonda za kontrolu izduvnih gasova Uređaj (CARTEC)

kod benzinskih motora za kontrolu izduvnih gasova
postavljena u izduvnu cijev vozila benzinskih i dizel motora.
U upotrebi se nalaze merni uređaji raznih proizvođača za kontrolu CO, te je proceduru merenja potrebno
s provoditi prema uputstvu proizvođača. Imati na umu da je ugljen-monoksid (CO) otrovan gas, te se
obavezno mora osigurati adekvatan odvod izduvnih gasova iz prostorije.

 Merenje opaciteta/dimnosti kod dizel motora

Ispitivanja pri slobodnom ubrzanju se koriste kao kontrola u smislu brze provere usklađenosti proizvodnje i
održavanja tehničke ispravnosti vozila prilikom tehnickog pregleda.

Merenje sadrži najmanje 3 ciklusa ubrzanja (u zavisnosti od proizvođača mernog uređaja-potrebno je slediti
uputstva koja daje korišćeni merni uređaj) koja se obavljaju na sledeći način: dok normalno zagrejan
motor (80°C– ukoliko nije drugačije - predviđeno- od strane proizvođača) radi na režimu praznog hoda
(minimalni broj obrtaja) pritisnuti pedalu gasa do predviđenog broja obrtaja na očitavanju. Ovaj položaj zadržati
dok se ne postigne željeni-zadati broj obrtaja. Potom se pedala oslobodi i sačeka da motor dođe u minimalan
broj obrtaja i miran rad. Pri tome se na instrumentu ocita maksimalna vrednost opaciteta, koju instrument
očitava i analizira u svoju memoriju. Ovaj postupak se ponavlja sve dok se ne završi procedura koju zahteva
(diktira) korišćeni merni uređaj. Nakon završenog merenja izračunava se srednja vrednost i uporedi rezultat sa
zakonski propisanim vrednostima opaciteta (N).

2) vozila sa motorom sa kompresionim paljenjem (dizel), nakon što je motor postigao radnu
temperaturu propisanu od strane proizvođača vozila, ne smeju imati srednji koeficijent apsorpcije
svetlosti izduvnog gasa veći od vrednosti propisane od strane proizvođača i deklarisane prema
jednoobraznim tehničkim uslovima. Ako podaci proizvođača vozila nisu poznati, tada za:
(1) vozila snage do 73,5 kW, vrednost apsorpcije svetlosti ne sme biti veća od 3,22 m-1,
(2) vozila snage preko 73,5 kW, vrednost apsorpcije svetlosti ne sme biti veća od 2,44 m-1,
(3) za vozila koja su proizvedena nakon 1. januara 2015. godine, vrednost srednje apsorpcije
svetlosti ne sme biti veća od 1,5 m-1.
Srednji koeficijent apsorpcije svetlosti izduvnog gasa izračunava se kao srednja vrednost najmanje tri
merenja vrednosti koeficijenta apsorpcije svetlosti metodom slobodnog ubrzanja do najvećeg
dozvoljenog broja obrtaja ili pri najmanje 3000 obrtaja.
Vozila koja za pogon koriste više vrsta goriva, moraju pri korišćenju svake vrste goriva zadovoljiti
napred navedene vrednosti.
Vozila koja za pogon koriste kombinaciju goriva (na primer osnovno gorivo dizel i gasno gorivo
istovremeno), moraju zadovoljiti kriterijume vrednosti emisije izduvnih gasova za osnovno gorivo.
Za vozila koja su proizvedena, odnosno prvi put registrovana pre 1. januara 1980. godine, koeficijent
apsorbcije svetlosti može da iznosi najviše 3,52 m-1.

Na slici (a) prikazana je ispitna sonda na vozilu, a na slici (b) je prikazan uređaj za analizu dimnosti kod dizel
motora sa ispitnom sondom.

slika (a) slika (b)

Ispitna sonda za dizel motore Ispitna sonda sa analizatorom

postavljena u izduvnu cev automobila dimnosti za dizel motore.

Princip rada uređaja za merenje opaciteta/dimnosti:

 Šema uredaja za kontrolu dimnosti/opaciteta kod dizel motora

 Sonda za uzimanje uzoraka, 2. Filter sa odvajačem kondenzata, 3. Merna komora, 4.Izvor svetlosti –
sijalica, 5. Fotoćelija, 6. Merni uređaj za očitavanje zacrnjenja izduvnih gasova, 7. Ulaz svežeg vazduha, 8. Izlaz
izduvnih gasova-
Izduvni gasovi nakon prolaska kroz sondu (1) i filter za odvajanje kondenzata (2) ulaze u mernu komoru (3).
Kroz mernu komoru se prostire svetlost koja dolazi od sijalice (4). U zavisnosti od intenziteta zacrnjenja
izduvnih gasova, zavisi i intenzitet svetlosti koji dolazi do fotoćelije (5). Što je veći intenzitet zacrnjenja
izduvnih gasova to ce intenzitet svetlosti dospele na fotoćeliju biti manji i obrnuto. Očitavanje veličine
zacrnjenja izduvnih gasova vrši se na mernom uredaju (6). Čist vazduh se dovodi u deo aparature gde se nalazi
sijalica i fotoćelija, sa ciljem da ih hladi i sprečava njihovo prljanje.

 Kontrola buke vozila i pregled uređaja za davanje zvučnih signala

Uređaj za davanje zvučnih znakova na motornom vozilu mora biti ugrađen i izveden kao najmanje jedan
uređaj tako da daje jednolične zvuke nepromenljivog intenziteta i mora biti homologovan i ugrađen u
skladu sa jednoobraznim tehničkim uslovima.
Osim uređaja za davanje zvučnih znakova na određena motorna vozila namenjena za hitnu medicinsku
pomoć, vatrogasna vozila, vozila organa unutrašnjih poslova, vojna vozila, vozila ministarstva
nadležnog za izvršenje zatvorskih sankcija i Bezbednosno informativne agencije, može biti ugrađen i
izveden i poseban uređaj za davanje znakova od niza naizmeničnih zvučnih signala promenljive
frekvencije.
Komanda uređaja za davanje zvučnih znakova mora biti postavljena tako da je pristupačna vozaču sa
njegovog sedišta.

 Pregled opreme i pribora

 aparat za gašenje požara (ako je propisan),

 znak za obeležavanje zaustavljenog vozila na kolovozu,(sigurnosni trougao),
 komplet prve pomoci za motorna vozila,
 klinasti podmetači (ako je propisano),
  čekić za razbijanje stakla (ako je propisano),
 rezervni točak,
 uže ili poluga za vuču vozila.

 Način provere

Vizuelnim pregledom pomenute opreme i pribora proverava se njeno stanje, broj, ispravnost, originalnost,
pričvršćenost na vozilu, boja.

 Pregled sistema za prijenos snage

Pored uređaja za kretanje vozila (prenosa snage) napred na vozilu mora postojati i uređaj koji omogućava
kretanje vozila u nazad, osim na motociklu i motornom vozilu na tri točka, koji su simetrično raspoređeni u
odnosu na uzdužnu osu vozila.Ovi uređaji moraju biti ugrađeni i izvedeni tako da omoguće pouzdano i
bezbedno kretanje vozila kako napred tako i u nazad.

 Način provere

Provera sistema za prenos snage obavlja se vizuelnom kontrolom i kretanjem vozila napred - nazad.

 Pregled šasije/karoserije i delova pričvršćenih za nju

Karoserija na motornim i priključnim vozilima mora biti ugrađena i izvedena tako da po svojoj konstrukciji,
kvalitetu i vrsti materijala, kao i opremljenosti, odgovara nameni vozila i da obezbeđuje sigurnost putnika i
vozača za vreme vožnje.
Stepenici na vozilima kojima se vrši prevoz putnika moraju biti izvedeni tako da obezbeđuju siguran ulaz i
izlaz putnika. Istureni delovi i ukrasni predmeti na prednjem delu vozila ne smeju imati oštre ivice. Ako
postoji ukrasna figura na gornjoj površini prednjeg dela vozila, ona mora biti elastično pričvršćena za vozilo.
Reklamne table i natpisi ne smiju se stavljati na prednjoj i zadnjoj strani vozila.

Blatobrani na motornom i priključnim vozilima, moraju biti ugrađeni i izvedeni iznad svih točkova.
Blatobrani na motornim vozilima sa dva traga moraju biti postavljeni tako da pokrivaju širinu točka vozila.
Blatobrani ne smeju imati oštre ivice. Položaj i veličina blatobrana moraju biti takvi da sprečavaju odbacivanje
blata ka prednjoj gornjoj strani, računajući od osovine točkova vozila. S prednje strane, u pravcu kretanja
vozila, blatobran mora sa prednje strane pokrivati najmanje 30°, a sa zadnje strane najmanje 50° gledano od
vertikalne ravni koja prolazi kroz osovinu točka opterećenog vozila. Pri tome se blatobran na zadnjoj strane ne
sme završiti na više od 150 mm iznad horizontalne ravni koja prolazi kroz osovinu točka niti ispred vertikalne
ravni koja tangira točak na zadnjoj strani.
Na motornim vozilima vrste L1, L2, L3, L4, L5, prednji blatobran mora da pokriva točak u luku od najmanje 15º
ispred vertikale povučene kroz osovinu prednjeg točka.
Ne odnosi se na vozila koja su proizvedena, odnosno prvi put registrovana pre 1. aprila 1971. godine.
Branici na vozilima vrste M1 i N1 moraju biti ugrađeni i izvedeni na prednjoj i na zadnjoj strani vozila.Branici
ne smeju imati oštre ivice i moraju biti postavljeni tako da predstavljaju najisturenije delove na prednjoj i
zadnjoj strani vozila.
 Izuzetno, najistureniji delovi na zadnjoj strani vozila mogu biti uređaji za spajanje vučnih i priključnih vozila,
rezervni točak sa nosačem ugrađen prema jednoobraznim tehničkim uslovima i merdevine za pristup tovarnom
prostoru na krovu vozila.
Izuzetno, najistureniji delovi na prednjoj strani vozila vrste N mogu biti vitla, ploče za prihvat raonika za
čišćenje snega i prskalice za čišćenje ulica, pod uslovom da ne postoje ivice poluprečnika manjeg od 2,5 mm
koje mogu doći u kontakt sa pešacima, što se može obezbediti i odgovarajućim zaštitnim poklopcem za vitlo
kada se ne koristi, odnosno ploču za prihvat raonika kada raonik nije postavljen.
Rastojanje prednjih i zadnjih branika vozila, osim na vozilima koja su proizvedena, odnosno prvi put
registrovana pre 1. januara 1972. godine, mereno od površine puta, mora biti jednako na prednjoj i zadnjoj
strani pri ravnomernoj opterećenosti vozila u stanju mirovanja, s tim što se dozvoljava odstupanje u granicama
dimenzije jedne širine prednjeg branika.

Prostor za registarsku tablicu mora obezbeđivati da se propisana registarska tablica može na vozilo postaviti
upravno na uzdužnu ravan vozila unutar ravni koje ograničavaju bočni gabarit vozila, pri čemu: tablica ne sme
po vertikalnoj osi biti nagnuta više od 30° prema gore niti više od 15° prema dole, tablica ne sme biti
iskrivljena, horizontalna osa tablice ne sme više od 5° odstupati od horizontalne ose vozila, gornja ivica tablice
ne sme da bude iznad 1,2 m niti donja ivica tablice niže od 0,3 m mereno od tla kada je vozilo spremno za
vožnju, tablica mora biti vidljiva sve vreme vožnje i ne sme postojati mogućnost da se tokom vožnje promeni
ugao vidljivosti tablice. Izuzetno, prostor za registarsku tablicu moguće je postaviti i na veću visinu ukoliko
konstrukcija vozila to zahteva.
Preko zone vidljivosti registarske tablice ne sme da se nalazi ništa, kako bi sve vreme vožnje bila vidljiva sama
originalna registarska tablica.
Ugao vidljivosti registarske tablice je ograničen linijama 15° nad horizontalom mereno od gornje ivice tablice i
5° pod horizontalom mereno od donje ivice tablice.

 Vrata, i brava vrata

Provera vrata, poklopaca i drugih vrsta zatvarača na motornom vozilu vrši se vizuelnim putem i
aktiviranjem.

Vrata, brava vrata

Vrata moraju biti izvedena tako da se mogu otvoriti i sa unutrašnje strane. Brave na vratima vozila moraju biti
dvostepene i ugradene i izvedene tako da drugi stepen brave spreči otvaranje vrata, ako vrata nisu potpuno
zatvorena. Brave moraju imati napravu kojom se osiguravaju sa unutrašnje strane tako da se lako fiksiraju
u sigurnosni položaj.
 Brave na vratima vozila, koja su prvi put registrovana nakon 1. januara 1987. godine, moraju biti dvostepene i
ugrađene i izvedene tako da drugi stepen brave sprečava otvaranje vrata, ako vrata nisu potpuno zatvorena.
Brave moraju imati napravu kojom se osiguravaju sa unutrašnje strane tako da se lako fiksiraju u sigurnosni
položaj. Brava na vratima koja se nalazi pored vozača, kao i brave na vratima teretnih vozila, ne moraju na
takav način biti osigurane.
Vrata, poklopci i druge vrste zatvarača na otvorima zatvorenih karoserija, osim vozila posebne namene (prevoz
lica za izvršenje sankcija i dr.), čiji su slobodni otvori veći od minimalnih dimenzija za ulaz jednog lica, moraju
biti izvedeni tako da se mogu otvoriti i sa unutrašnje strane.
Poklopci na svim spoljašnjim stranama motornih i priključnih vozila moraju biti izvedeni, odnosno osigurani
tako da je onemogućeno da se sami otvore za vreme vožnje, pa ni pri jačim potresima. Ne odnosi se na vozila
koja su proizvedena, odnosno prvi put registrovana pre 1. aprila 1971. godine.

Karoserija- (šasija):

Provera karoserije (šasije), tovarnog sanduka vrši se vizuelnim putem.Pri pregledu karoserije (šasije) vozila
obratiti pažnju na poprečne nosače (kod samonosećih konstrukcija na noseće elemente), koji ni na jednom
mestu ne smeju biti oslabljeni. Obratiti pažnju na eventualna napuknuća, pukotine, postojanje mesta
zahvaćenih teškom korozijom, na nedovoljno pritegnute vijke i/ili zakovice, pričvršćenost i stanje sistema
elastičnog oslanjanja, propisno postavljanje i pričvršcivanje uređaja za spajanje vučnog vozila. Ukoliko postoji
dodatna oprema i uređaji postavljeni na vozilo od strane proizvođača vozila proveriti njihovu pričvršćenost,
položaj i funkcionalnost.

 Unutrašnjost kabine i prostora za putnike

Provera unutrašnjosti kabine i prostora za putnike vrši se vizuelnim putem.Unutrašnji prostor kabine i
prostora za putnike mora biti opremljen tako da je pod normalnim uslovima u toku vožnje ili za vreme
mirovanja vozila isključeno nanošenje povreda vozacu, odnosno putnicima u vozilu.

Prednja sedišta i nasloni tih sedišta u putničkim automobilima, koja su pokretna, moraju imati osigurače za
učvršćivanje koji se mogu samo ručno isključiti na jednostavan i lako shvatljiv način. Komanda osigurača za
učvršćivanje sedišta mora biti postavljena tako da putnici koji sede iza tih sedišta mogu samostalno isključiti
učvršćenje i izaći iz vozila u slučaju opasnosti.Ne odnosi se na vozila koja su proizvedena, odnosno prvi put
registrovana pre 1. aprila 1971. godine.

Kabina za vozača na motornim vozilima mora ispunjavati sledeće uslove:

1) da u pogledu dimenzija, vidljivosti, stepena vibracije, izolacije od buke, grejanja, ventilacije i zaptivenosti
ispunjava uslove koji obezbeđuju normalan rad vozaču i njegovim pomoćnicima;
2) da je sedište vozača široko najmanje 0,45 m i da po svojoj konstrukciji i materijalu od kog je izrađeno
omogućava vozaču udobno sedenje za upravljačem.

Pribor, alat, uređaji i oprema moraju biti dobro pričvršćeni. Sigurnosni pojasevi moraju ispravno funkcionisati
i biti bez krzanja materijala od kojeg je pojas napravljen.
 Sigurnosni pojasevi moraju da budu homologovani i ugrađeni prema jednoobraznim tehničkim uslovima.
Vozilo mora da bude homologovano u pogledu priključaka za pričvršćivanje sigurnosnih pojaseva i
pričvršćenja sistema ISOFIX.

Vozila vrste M1 proizvedena nakon 5. oktobra 1974. godine moraju imati sigurnosne pojaseve za prvi red
sedišta. Vozila vrste M1 proizvedena, odnosno prvi put registrovana nakon 1. februara 1986. godine moraju
imati priključke za vezivanje sigurnosnih pojaseva za sva sedišta za koja je to naznačeno u deklaraciji
proizvođača. Vozila vrsta M i N, koja su prvi put registrovana u Republici Srbiji nakon 1. marta 2012. godine,
moraju imati sigurnosne pojaseve za sva deklarisana sedišta.

Sigurnosni pojasevi mogu, u slučaju potrebe, biti produženi odgovarajućim namenskim produžecima.

Provera njihove funkcionalne ispravnosti vrši se povlacenjem ili trzajem.

Provera sigurnosnih pojaseva

Nasloni za glavu u putničkim automobilima čija je radna zapremina manja od 750 cm3 koji su proizvedeni,
odnosno prvi put registrovani nakon 1. januara 1992. godine i u putničkim automobilima kod kojih je radna
zapremina veća od 750 cm3, koji su proizvedeni odnosno prvi put registrovani nakon 1. januara 1987. godine,
moraju biti ugrađeni i izvedeni najmanje za prvi red sedišta, odnosno u skladu sa deklaracijom proizvođača.

Pregled :
Provera, pričvršćenosti, mogućnost podešavanja po visini kao i opšte stanje.

 Uređaji za osiguranje vozila od neovlašćene upotrebe

Uređaj za obezbeđenje vozila vrste M1 od neovlašćene upotrebe mora biti ugrađen i izveden tako da spreči
okretanje točka upravljača ili pomeranje ručice menjača, ili da deluje na sistem prenosa i spreči okretanje
pogonskih točkova (osim kočnih sistema), ili da ima poseban sistem kojim se sprečava puštanje motora u rad.
Uređaj mora biti stalno ugrađen u vozilu i mora biti izveden tako da se ne može uključiti kad se vozilo nalazi u
pokretu, osim na vozilima koja su proizvedena, odnosno prvi put registrovana do 2. maja 1975. godine kod
kojih taj uređaj može biti posebno izveden i ne mora biti ugrađen u vozilo.Ne odnosi se na vozila koja su
proizvedena odnosno prvi put registrovana pre 1. aprila 1971. godine.
 Provera uredaja za osiguranje vozila od neovlaštene upotrebe:

Obavlja se vizuelnom kontrolom (da li motorno vozilo ima brave na vratima, da li ima bravu za davanje
kontakta ključem) i funkcionalnom kontrolom (pomeranje točka upravljača- zaključavanje na trzaj) .

Brave na vratima Provera zaključavanja točka upravljača

 Rezervoar goriva

Provera rezervoara vrši se vizuelnim putem.Ukoliko nema traga curenja goriva ispod vozila rezervoar je
ispravan. Otvor za punjenje rezervoara gorivom ne sme se nalaziti u prostoru za vozaca ili u prostoru za
putnike i mora imati poklopac koji se može zaključati.

Poklopac rezervoara na putnickom vozilu

 Sistem elastičnog oslanjanja

Pregled sistema elasticnog oslanjanja vrši se vizuelnim putem (iz kanala ili podizanjem vozila na dizalicu) i
funkcionalnom proverom (cimanjem motornog vozila iznad svakog tocka) (slika 8.79). Elementi sistema
moraju biti cijeli, dobro pricvršceni, bez napuknuca, curenja i deformacija.
 (a) (b)
a – Sistem elastičnog oslanjanja putničkog vozila,

b – Gibanj, amortizer, gumeni odbojnik na teretnom vozilu.

 Blatobrani

Blatobrani na motornim i priključnim vozilima, osim na vozilima vrste S, vozilima vrste T, Tm, TR i R čija
konstruktivna brzina nije veća od 40 km/h, terenskim i teretnim vozilima moraju biti ugrađeni i izvedeni iznad
svih točkova.
Blatobrani na motornim vozilima sa dva traga moraju biti postavljeni tako da pokrivaju širinu točka vozila.
Blatobrani ne smeju imati oštre ivice. Položaj i veličina blatobrana moraju biti takvi da sprečavaju odbacivanje
blata ka prednjoj gornjoj strani, računajući od osovine točkova vozila. S prednje strane, u pravcu kretanja
vozila, blatobran mora sa prednje strane pokrivati najmanje 30°, a sa zadnje strane najmanje 50° gledano od
vertikalne ravni koja prolazi kroz osovinu točka opterećenog vozila. Pri tome se blatobran na zadnjoj strane ne
sme završiti na više od 150 mm iznad horizontalne ravni koja prolazi kroz osovinu točka niti ispred vertikalne
ravni koja tangira točak na zadnjoj strani.
Na motornim vozilima vrste L1, L2, L3, L4, L5, prednji blatobran mora da pokriva točak u luku od najmanje 15º
ispred vertikale povučene kroz osovinu prednjeg točka.
Ne odnosi se na vozila koja su proizvedena, odnosno prvi put registrovana pre 1. aprila 1971. godine.
Provera blatobrana na motornim i prikljucnim vozilima vrši se vizuelnim putem,(u smislu kompletnosti,
pričvršćenosti i oštećenja).Izuzetak čine vozila kod kojih proizvođač nije ugradio blatobrane za sve točkove.
 a – Na putnickom motornom vozilu b – Na teretnom motornom vozilu

 Branici

Branici na vozilima vrste M1 i N1 moraju biti ugrađeni i izvedeni na prednjoj i na zadnjoj strani vozila ukoliko
je zadnji branik predviđen za ugradnju na taj tip vozila od strane proizvođača, a na drugim motornim vozilima
na četiri ili više točkova, najmanje na prednjoj strani tih vozila.
Ukoliko su ugrađeni, branici ne smeju imati oštre ivice i moraju biti postavljeni tako da predstavljaju
najisturenije delove na prednjoj i zadnjoj strani vozila.
Izuzetno, najistureniji delovi na zadnjoj strani vozila mogu biti uređaji za spajanje vučnih i priključnih vozila,
rezervni točak sa nosačem ugrađen prema jednoobraznim tehničkim uslovima i merdevine za pristup tovarnom
prostoru na krovu vozila.
Izuzetno, najistureniji delovi na prednjoj strani vozila vrste N mogu biti vitla, ploče za prihvat raonika za
čišćenje snega i prskalice za čišćenje ulica, pod uslovom da ne postoje ivice poluprečnika manjeg od 2,5 mm
koje mogu doći u kontakt sa pešacima, što se može obezbediti i odgovarajućim zaštitnim poklopcem za vitlo
kada se ne koristi, odnosno ploču za prihvat raonika kada raonik nije postavljen.
Rastojanje prednjih i zadnjih branika vozila, osim na vozilima koja su proizvedena, odnosno prvi put
registrovana pre 1. januara 1972. godine, mereno od površine puta, mora biti jednako na prednjoj i zadnjoj
strani pri ravnomernoj opterećenosti vozila u stanju mirovanja, s tim što se dozvoljava odstupanje u granicama
dimenzije jedne širine prednjeg branika.
Provera branika:

Na putničkim i teretnim vozilima obavlja se vizuelnim putem.Oni ne smeju biti savijeni, niti na bilo koji način
oštećeni.Ne smeju imati oštre ivice, moraju biti pričvršćeni.

Branici na motornim vozilima – putničko vozilo

 Branici na motornim vozilima – teretno vozilo

 Priključci za vuču vozila

Priključci za vuču, u slučaju neispravnosti, na vozilima vrste M i N moraju biti ugrađeni i izvedeni na
pristupačnom mestu tako da omoguće spajanje užeta ili poluge za vuču i da osiguraju bezbedno vučenje tog
vozila pomoću užeta ili poluge za vuču.

Provera priključaka za vuču na vozilima obavlja se vizuelnim putem- o d n o s n o m o n t a ž o m

o d g o v a r a j u ć e g p r i k l j u č k a - f u n k c i o n a l n a p r o b a . Ovi uredaji moraju biti ugrađeni i izvedeni sa
prednje strane vozila na pristupačnom mestu tako da omogućavaju spajanje užeta ili poluge za vuču i da
osiguraju bezbedno vučenje tog vozila pomoću užeta ili poluge za vuču. Da bi se to ostvarilo vučno vozilo
treba da ima adekvatan priključak sa zadnje strane vozila-

a – Na prednjoj strani vozila b – Na zadnjoj strani vozila

 Uređaji za odmrzavanje i odmagljivanje


Uređaji za odmrzavanje i odmagljivanje vetrobrana i uređaji za grejanje i provetravanje na motornom vozilu, ,
moraju biti ugrađeni i izvedeni tako da se njihovom upotrebom obezbedi i omogući potrebna vidljivost kroz
vetrobran i unutrašnja zagrejanost i provetravanje prostora za vozača i putnike.
 Otvori za ulaz vazduha u kabinu za vozača, koji su u sastavu uređaja za grejanje i provetravanje, moraju biti
izvedeni tako da se onemogućuje zagađivanje vazduha sagorelim gasovima i prašinom koje prouzrokuje samo
vozilo.Ne odnosi se na vozila koja su proizvedena, odnosno prvi put registrovana pre 1. aprila 1971. godine.

Provera uređaja za odmrzavanje i odmagljivanje vetrobrana i uređaja za grejanje i provetravanje na

motornom vozilu vrši se uključivanjem datog uređaja aktiviranjem na odgovarajući prekidac, i kontolom
svih otvora za izlaz vazduha, zaptivnih klapni.

Otvori uređaja za odmrzavanje i odmagljivanje i provjetravanje

 Točkovi, pneumatici i naplatci

Pneumatici na vozilima moraju biti deklarisanih dimenzija od strane proizvođača vozila, zavisno od najveće
konstruktivne brzine kretanja vozila i najveće dozvoljene mase vozila na kome su pneumatici postavljeni.
Pneumatici moraju biti homologovani prema jednoobraznim tehničkim uslovima.

Pneumatici, osim obnovljenih na istoj osovini vozila moraju biti jednaki prema proizvođaču, tipu, vrsti (letnji,
zimski), konstrukciji (radijalni, dijagonalni i sa ukrštenim pojasevima), nosivosti i dimenzijama.
Dubina gazećeg sloja pneumatika mora biti viša od fabrički dozvoljene dubine označene TWI oznakama,
odnosno ako iste ne postoje najmanja dozvoljena dubina je 1,6 mm za vrste L i M1 i 2 mm za ostale vrste vozila.

Na motornim vozilima mogu se koristiti obnovljeni pneumatici, osim na upravljajućim točkovima.

Obnovljeni pneumatici koji se koriste na turističkim i međugradskim autobusima moraju biti deklarisani za
brzine najmanje 100 km/h.

Obnovljeni pneumatici moraju na bočnoj strani pneumatika imati oznaku "RETREAD", pored toga moraju
imati i četvorocifrenu oznaku nedelje i godine kada je izvršeno obnavljanje, i moraju biti homologovani prema
 jednoobraznim tehničkim uslovima. Na istoj osovini vozila obnovljeni pneumatici moraju biti sa istom
homologacionom oznakom, dezenom šare, konstrukcijom i dimenzijom.

Provera točkova i pneumatika obavlja se vizuelnom kontrolom a po potrebi koristi se merna i ispitna oprema
(uređaj pod pritiskom za proveru pritiska u pneumatiku, pomično merilo za merenje dubine profila šare-gazećeg
sloja pneumatika.

Pri pregledu pneumatika obratiti pažnju na eventualna oštećenja, kidanja vlakana i deformacija.

Pneumatik i naplatak

 Uređaji za spajanje vučnog i priključnog vozila

Uređaj za spajanje vučnog i priključnog vozila mora biti homologovan i ugrađen prema jednoobraznim
tehničkim uslovima.
Uređaji za spajanje vučnog i priključnog vozila, moraju biti postavljeni u uzdužnoj vertikalnoj ravni simetrije
vozila.
Osovinica vučne spojnice za spajanje vučnog vozila sa priključnim vozilom pomoću vučnog oka mora imati
osigurač koji onemogućava, pri normalnoj upotrebi, razdvajanje spojenih vozila.
Uređaji za spajanje vučnog i priključnog vozila moraju biti pričvršćeni za na to predviđen deo vozila.
Vertikalna simetrala kugle uređaja za spajanje putničkog vozila (vrsta M 1) do 3,5 t najveće dozvoljene mase i
priključnih vozila ne sme biti postavljena na udaljenost manjoj od 70 mm od zadnjeg dela vozila.
Horizontalna simetrala kugle uređaja za spajanje priključnog vozila i putničkog vozila i vuču priključnih vozila
do 3,5 t najveće dozvoljene mase ne sme biti postavljena bliže od 350 mm od horizontalne podloge
posmatrajući vozilo opterećeno do svoje najveće dozvoljene mase.
Uređaj za spajanje vučnog i priključnog vozila, ne sme da ometa vidljivost registarske tablice vučnog vozila,
kada ne vuče priključno vozilo.
Uređaj za spajanje vučnog i priključnog vozila za vreme vršenja tehničkog pregleda mora biti rastavljen na
pričvrsnom mestu, odnosno ne sme prelaziti gabarite vozila na zadnjoj strani u koliko je ugrađen ne sme da
ometa vidljivost registarske tablice vučnog vozila, kada ne vuče priključno vozilo.Vozila koja su proizvedena sa
homologovanim uređajem moraju na samom uređaju imati homologaciju tipa, proizvodjačku tablicu kao i
oznaku proizvođača vozila.Ne odnosi se na vozila koja imaju ugrađene uređaje za spajanje vučnog i priključnog
vozila, a koji su ugrađeni pre 31. decembra 1989. godine.Vozila koja su uvežena kao upotrebljavana iz
inostranstva moraju imati Uverenje o ispitivanju gde je u rubrici:uređaj za spajanje vučnog i priključnog vozila
naznačeno da vozilo poseduje uređaj i kao takvo je ispitano.
Kod vozila, kod kojih je naknadno ugrađen uređaj za spajanje vučnog i priključnog uređaja, potrebno je obaviti
ispitivanja prema propisu o tehničkim uslovima za vozila u saobraćaju na putevima, ili u skladu sa preporukama
i smernicama proizvođača vozila za ugradnju priključnog uređaja, kao i homologacionim zahtevima za vrstu
vozila dok kod izgradnje nije potrebno vršiti ispitivanja.
Provera uređaja za spajanje vučnog i priključnog vozila obavlja se vizuelnim putem, kao i upotrebom kontrolnih
uređaja, tester el.instalacije i kalibrima za proveru istrošenosti.

ISPITIVANJE VOZILA

Ispitivanje jeste skup aktivnosti radi provere usaglašenosti vozila opreme i delova sa odgovarajućom
dokumentacijom proizvođača, propisima i standardima, a za koje je potrebno korišćenje ispitne opreme.

Ispitivanje vozila se sastoji od: identifikacije vozila, pregleda vozila, i njegove opreme i delova, utvrđivanja
tehničkih karakteristika vozila za koja je neophodno izvršiti merenja, pregleda dokumentacije, proračuna
tehničkih parametara, obrade predmeta i izrada izveštaja o ispitivanju vozila.

KARAKTERISTIČNI SLUČAJEVI ISPITIVANJA

Oprema, delovi, sklopovi i uređaji moraju biti homologovani. Ispitivanjem pojedinačno proizvedenog
novog vozila proveravaju se bezbednosno-tehničke karakteristike deklarisane tehničkom
dokumentacijom proizvođača.
Ispitivanje pojedinačno proizvedenih novih vozila obuhvata proveru:
1) dimenzija,
2) masa i osovinskih opterećenja,
3) stabilnosti (položaj težišta, upravljivost),
4) nivoa naponskog stanja kritičnih tačaka noseće konstrukcije,
5) dinamičkih karakteristika vozila (maks. brzina, ubrzanje, usponi),
6) sistema za kočenje (kočne karakteristike),
7) vozila sa dizel motorom u pogledu vidljivih gasovitih zagađivača,
8) emisije zagađivača iz vozila sa OTO i dizel motorom (Pravilnik o podeli motornih i priključnih vozila
i tehničkim uslovima za vozila u saobraćaju ),
9) ugradnje uređaja za osvetljavanje puta, označavanje vozila i za davanje svetlosnih znakova
(svetlosnih i svetlosno-signalnih uređaja) ,
 10) vozila za prevoz opasnih materija,
11) kontrolnih uređaja, signalizatora, indikatora i njihovih simbola ,
12) uređaja za upravljanje (upravljačkog mehanizma,
13) ugradnje uređaja za spajanje vučnih i priključnih vozila ,
14) ugradnje sigurnosnih pojaseva ,
15) ugradnje zvučnih signalnih uređaja,
16) ugradnje sigurnosnih materijala za zastakljivanje,
17) ugradnje retrovizora,
18) da li su ugrađeni delovi i opreme homologovani:
(1) sijalice ,
(2) pneumatici.

Ispitivanje kompletiranog vozila

Za kompletirana vozila potrebno je izvršiti pregled homologacione i tehničke dokumentacije,

proveru njene usklađenosti sa izvedenom nadgradnjom prema smernicama proizvođača, sprovesti
dodatna ispitivanja prema propisima o homologaciji za predmetno vozilo, utvrditi ispunjenost
uslova iz propisa o bezbednosti saobraćaja i izvršiti proveru bezbednosno-tehničkih karakteristika.

Ispitivanje prepravljenog vozila

Navedeni primeri prepravljenih vozila predstavljaju karakteristične oblike prepravki vozila, što ne
isključuje ostale vidove prepravki koje se mogu izvršiti, a čije ispitivanje, takođe, podleže ovom
pravilniku.

Promena tipa ili varijante vozila

Prepravka koja prouzrokuje promenu deklarisanih tehničkih karakteristika, tako da one odgovaraju
drugom tipu ili varijanti vozila iz proizvodnog programa istog proizvođača predstavlja promenu
tipa ili varijante vozila.
Ovakva vrsta prepravke dozvoljena je samo u slučaju kada u proizvodnom programu proizvođača
postoji takav tip vozila. U tom slučaju sve tehničke karakteristike prepravljenog vozila moraju u
potpunosti odgovarati karakteristikama tipa vozila u koje se prevodi.
U proizvodnim programima pojedinih proizvođača postoje vozila sa istim tehničkim
karakteristikama deklarisana kao dva ili tri tipa za različite uslove eksploatacije, pri čemu se ti
tipovi razlikuju samo u masenim parametrima. Za ovakva vozila u postupku ispitivanja potrebno je
proveriti usaglašenost vozila sa tehničkom dokumentacijom proizvođača za zahtevani tip vozila.
Promena vrste vozila
Prepravke vozila kao što su:
1) zamena karoserije,
2) nadgradnja specijalnih ili radnih uređaja i
3) promena broja mesta za sedenje,
a koje uslovljavaju promenu geometrijskih i masenih parametara zahtevaju ispitivanja u cilju
definisanja vrste i podvrste vozila prema propisu o podeli motornih i priključnih vozila.
Svi parametri prepravljenog vozila kod koga je došlo do promene vrste vozila moraju biti
usklađeni sa tehničkim karakteristikama koje je definisao proizvođač vozila, kao i bezbednosnim i
homologacionim zahtevima za vrstu vozila koja je nastala prepravkom.

Ugradnja pogonskog agregata (motora)

Ugradnja pogonskog agregata (motora) na motornom vozilu tretira se kao prepravka u slučaju
ugradnje pogonskog agregata (motora) drugog tipa u odnosu na izgrađeni.
U postupku ispitivanja ugradnje pogonskog agregata (motora) potrebno je proveriti da li ugrađeni
pogonski agregat (motor) zadovoljava bezbednosno-tehničke karakteristike, u odnosu na tip vozila
u koje je ugrađen, definisane zakonskim i tehničkim propisima i standardima za tu vrstu vozila.

Ugradnja uređaja i opreme za pogon vozila na alternativna goriva (tečni naftni gas, prirodni gas,
vodonik)

Vozila u koja su ugrađeni, odnosno izgrađeni uređaji i oprema za pogon vozila na alternativna
goriva moraju se ispitati i utvrditi da li su njihove tehničke karakteristike u skladu sa propisima o
bezbednosti saobraćaja na putevima, smernicama proizvođača vozila, odgovarajućim prilogom
donetim na osnovu Pravilnika o ispitivanju vozila kao i drugim pratećim propisima i standardima.

Ugradnja uređaja za spajanje vučnog i priključnog uređaja

Kod vozila, kod kojih je naknadno ugrađen uređaj za spajanje vučnog i priključnog uređaja,
potrebno je obaviti ispitivanja prema propisu o tehničkim uslovima za vozila u saobraćaju na
putevima, ili u skladu sa preporukama i smernicama proizvođača vozila za ugradnju priključnog
uređaja, kao i homologacionim zahtevima za vrstu vozila.

Ugradnja uređaja (komandi) za upravljanje vozilom lica sa invaliditetom

Vozilu, na kojem su ugrađene, odnosno izgrađene alternativne (dodatne) komande za upravljanje

vozilom prilagođene za vozače sa invaliditetom, potrebno je utvrditi funkcionalnost i
bezbednosno-tehničke karakteristike ugrađenih komandi koje moraju zadovoljiti tehničke zahteve
vozila za bezbedno upravljanje.

Ugradnja pomoćnih uređaja za obuku vozača

Vozilu, na kojem su ugrađene, odnosno izgrađene pomoćne komande za instruktora pri obuci
vozača potrebno je pri ispitivanju utvrditi funkcionalnost i tehničke karakteristike pomoćnih
komandi, kao i bezbedonosne uslove zaštite ili nemogućnosti korišćenja istih kada vozilo nije u
procesu obuke, a na mestu suvozača se nalazi putnik.

Ispitivanje vozila prema zahtevima ATP sporazuma

Motorna vozila koja su namenjena za transport lakokvarljivih namirnica (hladnjače), nezavisno od

vrste ispitivanja, moraju posedovati dokument (Certifikat) prema ATP sporazumu, koji je izdat na
način kako to predviđa sporazum. Vrstu vozila shodno ATP sporazumu (izotermičko, rashladno,
vozilo hladnjača ili vozilo za zagrevanje) potrebno je upisati u Uverenju u rubrici "napomena".

Zamena komande uređaja za upravljanje i drugih komandi direktno vezanih za proces upravljanja
vozilom sa desne na levu stranu vozila

Na motornim vozilima kod kojih je izvršena izmena uređaja za upravljanje vozilom, promenom
položaja sa desne na levu stranu vozila, potrebno je izvršiti ispitivanja u skladu sa propisima o
tehničkim uslovima za vozila pri čemu ugradnju sistema za upravljanje, raspored nožnih komandi,
instrument tabla i ručne komande moraju u potpunosti odgovarati fabričkoj dokumentaciji
varijante vozila sa upravljačkim uređajem na levoj strani vozila.

Ispitivanje vozila za koja nisu poznati ili su pogrešno upisani tehnički podaci u saobraćajnoj
dozvoli

Pod ispitivanjem vozila za koja nisu poznati tehnički podaci ili se sumnja u njihovu verodostojnost,
podrazumeva se utvrđivanje tih podataka u skladu sa dokumentacijom proizvođača. Ukoliko se pri
ovom ispitivanju utvrdi potreba i za nekim drugim ispitivanjima, Agencija, odnosno ovlašćena
organizacija je dužna da obavi propisana ispitivanja prema propisima o bezbednosti saobraćaja i
bezbednosno-tehničkim zahtevima za vrstu i tip vozila.

1.3.13. Ispitivanje naknadno ugrađenih uređaja na vozilu

Na motornim i priključnim vozilima kod kojih je izvršena naknadna ugradnja, odnosno izgradnja
uređaja, opreme ili delova kojima se menjaju deklarisane tehničke karakteristike vozila ili
deklarisane karakteristike uređaja i sklopova vozila, potrebno je izvršiti ispitivanja u skladu sa
propisima o tehničkim uslovima za vozila.

1.3.14. Ispitivanje naknadno presvučenih stakala vozila unutrašnjom plastičnom prevlakom

Na motornim i priključnim vozilima kod kojih je izvršeno naknadno presvlačenje stakala

unutrašnjom plastičnom prevlakom potrebno je utvrditi:
1) vrednost prigušenja svetla i stepena refleksije,
2) ispunjenost propisanih tehničkih uslova i odredbi koje se odnose na ugradnju retrovizora.
Za tipove unutrašnjih plastičnih prevlaka stakala potrebno je izvršiti proveru tehničkih
karakteristika prevlaka na osnovu čega Agencija izdaje odgovarajuće uverenje, kao dokaz da
prevlaka ispunjava potrebne uslove i da se može ugraditi na vozilo.