Lerarenopleiding Thomas More Kempen

Campus Turnhout Campus Vorselaar

Campus Blairon 800 Lepelstraat 2
2300 Turnhout 2290 Vorselaar
Tel: 014 80 61 01 Tel: 014 50 81 60

Ontwerp leeractiviteit
Naam student(en): Michael Meiners
Opleiding: Educatieve Bachelor Lager Onderwijs Niveau 1☐ 2☒ 3☐
Stageschool: Sint – Ludgardis Schilde Mentor(en) Gitte Speltincx
Leerlingen: Leerjaar/groep 6B Aantal leerlingen 24
Leergebied(en): RK-Godsdienst
Kies
Kies
Onderwerp Thema: Bruggenbouwers / Wereldkinderen/Engagement
activiteit: ☒ Nieuwe leerstof ☐ Herhaling ☐ Andere:
Timing: Datum Begin- en einduur
Doelen: Situering in het leerplan (ca. 4 leerplandoelen)

RKve3 Zich gedragen weten door, verbonden voelen met en

aangesproken door gemeenschappen dichtbij en veraf.
Ontdekken hoe mensen (geloofs)gemeenschappen vormen
• Derde cyclus: samen leven tussen werkelijkheid en droom > Zich een
beeld vormen van de mensenwereld zoals ze die ervaren en dromen >  10-
12j Hun eigen beleving van de wereld waarin zij geboren zijn en
opgroeien, voor mekaar uitdrukken, met aandacht voor de werkelijkheid
van conflict, geweld, oorlog, vluchtelingen, migranten ...
• Derde cyclus: samen leven tussen werkelijkheid en droom > Zich een
beeld vormen van de mensenwereld zoals ze die ervaren en dromen >  10-
12j Met elkaar van gedachten wisselen over wat zij zouden willen
veranderen en verbeteren in hun eigen leefsituatie en in de grote wereld
• Derde cyclus: samen leven tussen werkelijkheid en droom > In
profetische mensen het beeld van een God die met mensen begaan is
herkennen >  10-12j In het levensgetuigenis van mensen als Mahatma
Gandhi, Nelson Mandela en Mgr. Oscar Romero, missionarissen ...
verkennen in welke omstandigheden zij hun levenskeuze gemaakt hebben
Focusdoel
De leerlingen ontdekken zelf enkele verhalen over bekende en mindere bekende personen die de wereld
willen verbeteren en denken zelf na hoe zij hier betekenis kunnen aan geven in hun dagelijkse leven.
Concretisering focusdoel (ca. 4 doelen)
1. De leerlingen kunnen de symbolische waarde van de regenboog en een bruggenbouwer
benoemen.
2. De leerlingen kunnen de term Apartheid en levensvisie van Nelson Mandela kort benoemen.
3. De leerlingen kunnen kort enkele geselecteerde verhalen van wereldkinderen benoemen.

Thomas More Kempen – Lerarenopleiding Pagina 1

 4. De leerlingen kunnen zelf benoemen hoe zij het verschil in onze samenleving kunnen maken, hoe
klein ook.
Beginsituatie: Inhoudelijke beginsituatie

Leefwereld van de leerlingen

Organisatorische beginsituatie
Hoekenwerk

Gedifferentieerde beginsituatie van de leerlingen

Er is een veilige klassfeer in onze klas. Leerlingen weten dat ze respectvol met elkaar moeten omgaan. Indien
er toch iemand ongepast reageert, zet je hem/haar maar uit de kring. Benyamin en Noah zijn moslims. 11
leerlingen van de klas doen hun vormsel.
Andere

Teamteaching:

Inhoudsanalyse:

Gebruikte bronnen: Bruggen bouwen - Thomas - Godsdienstonderwijs.be (kuleuven.be)

Het Land van de Regenboog - Sant' Egidio (santegidio.be)
De symboliek van de regenboog - De Vrolijke Engel
Schooltv: Nelson Mandela - De eerste zwarte president van Zuid-Afrika
Apartheid - Wikikids
Bijlagen:

Materiaal:  Copies verhalen wereldkinderen

 Invulbladen engagement wereldkinderen
 PowerPoint
 Grote doek om te schilderen
 Verf
 Zwarte stiften om woorden te schrijven op doek
Terugblik Hebben alle leerlingen het focusdoel/lesdoelen bereikt?
leeractiviteit:
Wat liep goed?

Wat kon beter?

Feedback van mentor op voorbereiding:

Deze les steekt knap in elkaar.
Je koos goede werkvormen om dit onderwerp te behandelen. Top!

Thomas More Kempen – Lerarenopleiding Pagina 2

 VERLOOP LEERACTIVITEIT

Timing: Als het regent en toch schijn de zon, wat krijgen wij dan te zien jongens en meisjes?
Inderdaad, een regenboog. Wanneer hebben jullie laatst nog een regenboog gezien?

Op 30 maart 2023, dus nog niet zo heel lang geleden was ik aan het koken in de keuken. En toen zag ik deze mooie
regenboog.

Wisten jullie dat de regenboog in de loop der jaren ook een symbolische betekenis heeft gekregen? Waaraan denken
jullie bijvoorbeeld?

Ongrijpbaar, fantasievol, kleurig, hoopvol, het zijn allemaal termen die genoemd worden wanneer het om de
regenboog gaat. Niet verwonderlijk, want zo snel als de regenboog kan verschijnen, zo snel kan hij ook weer
verdwenen zijn. En vaak is een regenboog maar lastig of vaag te zien. Extra bijzonder is het dan ook als een regenboog
in zijn volle glorie met heldere en duidelijke kleuren te zien is.

Ook in de Bijbel heeft de regenboog een symbolische betekenis gekregen. Het is een teken van hoop en vrede, maar
ook het symbool van de brug tussen hemel en aarde. Het is een verbinding van het aardse met het goddelijke. Het was
immers een teken van God zelf aan ons, de mensen.

Ik ga jullie heel kort een verhaal vertellen over een bijzondere bruggenbouwer..

“Jij hebt een mooi beroep”, zei het kind tegen de oude bruggenbouwer,
“Het moet wel zwaar zijn, bruggen te bouwen.”
“Als men het geleerd heeft, is het niet lastig”, zei de bruggenbouwer.
“Bruggen van beton en staal bouwen, is gemakkelijk, maar andere bruggen,
die ik in mijn dromen bouw, die zijn veel moeilijker.”
“Welke andere bruggen?”, vroeg het kind.
De oude bruggenbouwer keek het kind nadenkend aan.
Hij wist niet of het kind het begrijpen zou.
Toen zei hij: “Ik wil een brug bouwen van nu naar de toekomst [rood].
Ik wil een brug bouwen van de ene naar de andere mens [oranje], van het donker naar het licht [geel], van verdriet
naar vreugde [groen]. Ik wil een brug bouwen van nu naar de eeuwigheid [blauw] over al het vergankelijke heen.”
Het kind had opmerkzaam geluisterd.
Het had niet alles begrepen, maar merkte wel dat de oude man verdrietig was.
Om hem weer op te vrolijken zei het kind: “Ik geef je mijn brug!”
En het kind schilderde voor de bruggenbouwer een kleurrijke regenboog [paars (indigo/violet)].

(Gitte, als je wil kunnen we misschien iets van een doek voorzien en moeten ze die regenboog ook schilderen?)

Herinneren jullie onze les O.W. nog van deze week? Wat zou het verband kunnen zijn met dit verhaal over de
regenboog? Zuid-Afrika heeft vanaf 1994 de naam Regenboognatie gekregen. Als je naar de vlag van Zuid-Afrika kijkt,
dan kan je de link wel leggen, nochtans komen de kleuren van de regenboog niet helemaal overeen met de kleuren
van de vlag.

Thomas More Kempen – Lerarenopleiding Pagina 3

 Heeft er iemand een idee waarom 1990 zo een belangrijke datum is voor Zuid-Afrika? Heeft iemand van jullie al
gehoord op de Apartheid? Kan iemand dat toelichten?

Ik geef jullie enkele minuten de tijd om even wat te lezen over die Apartheid en Zuid-Afrika. Ik heb de tekst van
Wikikids gehaald.

Een bord over apartheid

Apartheid is de rassenscheiding (segregatie) van blanken en zwarten in Zuid-Afrika in de periode van 1948 tot 1990.
Zuid-Afrika werd deels bewoond door blanken, die afstammelingen waren van kolonisten of immigranten uit Europa
die naar Zuid-Afrika waren verhuisd. De blanken zagen zich als een beter/hoger ras dan de inheemse zwarte volken.
Daardoor was erg veel racisme naar zwarten mensen, zo mochten ze 's avonds niet meer over straat lopen en verloren
ze hun stemrecht.
Zo werden blanken en zwarten van elkaar gescheiden, er verschenen bordjes met ''whites only'' (vertaling: ''alleen
blanken''). Het apartheidssysteem lijkt heel erg op de rassensegregatie van Amerika voor de jaren 60.
Uiteindelijk was Nelson Mandela voor de zwarte bevolking opgekomen, maar kwam toen uiteindelijk in de gevangenis.
Nadat de apartheid werd afgeschaft was hij tot president gekozen.

Thuislanden
De thuislanden waren gebieden waar de zwarten de baas mochten zijn. Het was maar 13% van heel de oppervlakte
van Zuid-Afrika. De thuislanden waren vaak de verdorde (droge) en heuvelachtige gebieden. De regering van dat land
gaven aan de blanken de beste gebieden. In de thuislanden waren er ook geen fabrieken dus was er geen werk daarom
moesten de zwarten buiten het thuisland werken. Als ze in de gebieden van de blanken gingen werken, werden ze als
vreemdeling beschouwd en werden ze slecht behandeld, ook al waren ze zelf in Zuid-Afrika geboren.

Tijdlijn
1949:

 Huwelijk tussen blanken en zwarten wordt bij wet verboden.

1950:

 Geslachtsgemeenschap tussen blanken en zwarten (en kleurlingen) wordt bij wet verboden.

 De thuislanden worden ingevoerd: de blanken en zwarten krijgen allebei speciale plekken aangewezen
waar ze zich mogen vestigen (de blanken kregen de beste gebieden, de zwarten de slechtste)
 Andere rassen (kleurlingen, Aziaten) krijgen een werkverbod in stedelijke gebieden.
 Invoering wet tegen het communisme (communisme streeft naar gelijkheid voor iedereen, en de
racistische blanken wilden dit juist niet.)
1953:

Thomas More Kempen – Lerarenopleiding Pagina 4

  Invoering apart onderwijs: blanken krijgen het beste onderwijs, de zwarten het slechtste.
 Aparte openbare voorzieningen voor elk ras (de blanken kregen de beste voorzieningen)
1956:

 Blanken hebben voorrang op de arbeidsmarkt

1990:

 Afschaffing apartheid

Best een tekst om stil van te worden hé jongens en meisjes!

Zijn er bepaalde woorden/betekenissen die verder uitgelegd moeten worden?

Wij hebben daarnet nog een les gehad over superdiversiteit en wereldburgerschap. Kunnen jullie jullie inbeelden dat
wij hier op deze school klassen zouden hebben met alleen maar blanken en zwarten?

Welke naam hebben jullie gelezen in deze tekst? Want die afschaffing van de Apartheid, ja, die is er natuurlijk niet
zomaar gekomen.
Inderdaad, Nelson Mandela.
Wie heeft er ooit al gehoord van Nelson Mandela? Wat kan je ons over deze persoon vertellen?
Ik heb voor jullie een kort filmpje bij van school tv over Nelson Mandela.

Schooltv: Nelson Mandela - De eerste zwarte president van Zuid-Afrika

Kernvragen na fragment:
 Wat is jullie het meeste bijgebleven?
 Ben je ergens van geschrokken?

Nu Nelson Mandela is natuurlijk een “grote meneer”. Alle mama’s en papa’s van jullie kennen ongetwijfeld Nelson
Mandela. Jullie kunnen dit vanavond misschien eens testen tijdens het avondeten. 😊

Nu, ik heb voor jullie een heel mooi boek bij. Wie kan mij de titel en ondertitel even voorlezen?
Wereldkinderen: 50 jonge mensen die het verschil maakten.

Waarover denken jullie dat dit boek zal gaan?

Inderdaad, kinderen uit heel de wereld die het verschil wilden maken, die net zoals Nelson Mandela geloven in een
betere wereld, zich willen engageren hiervoor en die eigenlijk een brug willen bouwen naar een betere wereld. Kijk,
als ik het boeken open, dan gaat het eerste verhaal bv. over Greta Thunberg. Wie heeft daar al over gehoord?

Hoe gaan we dit verder doen vandaag jongens en meisjes?

Ik heb voor jullie 8 verhalen geselecteerd. Ik heb natuurlijk ook een beetje gekeken naar ons thema van O.W. – Zuid-
Afrika.

 William Kamkwamba – Malawische uitvinder die de wind wist te vangen

 Richard Turere – Beschermde zijn boerderij tegen leeuwen
 Reyhan Jamalova – Uitvinder die regen in elektriciteit veranderde
 Nkosi Johnson – Zuid – Afrikaanse activist die kinderen met aids een stem gaf
 Gulwali Passarlay – Afgaanse vluchteling die wonder boven wonder overleefde
 Marley Dias – Boekenactiviste die verhalen over zwarte meisjes verspreidt
 Hector Pieterson – Zuid – Afrikaanse jongen die stierf voor gelijkheid

Thomas More Kempen – Lerarenopleiding Pagina 5

  Claudette Colvin – Schoolmeisje dat in het zuiden van Amerika voor zwarte rechten vocht

Er zijn 6 groepjes van 4 leerlingen. Elk groepje kiest 1 verhaal. Er blijven dus 2 verhalen over.
De leerlingen krijgen 15 minuten tijd om hun verhaal te lezen en bijgevoegd document in te vullen (engagement in de
wereld).

Nadien mixen we de groepjes zodat in elke nieuw groepje 1 iemand iets kan vertellen over zijn/haar persoon. Iedereen
krijgt 2 minuten per verhaal.

Nadien doet de leerkracht een kleine controle. De leerlingen gaan terug in hun originele groepje zitten en de
leerkracht stelt 6 vragen (1 vraag per wereldkind).

 Welk instrument bouwde de Malawische uitvinder William Kamkwamba?

 Welke uitvinding deed Richard Turere om zijn boerderij te beschermen tegen wilde dieren? Daarvoor
probeerde hij 2 andere technieken. Benoem er mij 1 van.
 Hoe verandert Rayhan Jamalova de regen in elektriciteit?
 Wat is Nkosi’s Haven?
 Welke droom heeft Gulwali Passarly, de Afgaanse vluchteling?
 Welke frustratie kende Marley Dias, het meisje met de boeken? Waar ergerde zij zich aan?
 Waarom ontstond er een groot protest van scholieren waarbij Hector werd doodgeschoten?
 Wat gebeurde er op de bus bij Claudette? Hoe kwam zij in opstand?

Nadien stelt de leerkracht enkele vragen om dit gedeelte af te sluiten:

 Welk verhaal is jullie het meeste bijgebleven? Waarom?
 “Welke brug” verdient volgens jullie de meeste waardering? Waarom?

De leerkracht stelt deze laatste vraag om de leerlingen een beetje te “triggeren” (slotfase).

Slotfase
Timing: Om de les af te sluiten

Jongens en meisjes, deze kinderen uit het boek zijn niet de enige bijzondere kinderen. Er hadden nog wel 50 kinderen
in dit boek kunnen staan, en nog eens 50 en nog eens 50… Elke dag doen kinderen over heel de wereld ongelooflijke
dingen. Ze zijn niet rijk of beroemd, het zijn normale kinderen die hun normale leven leiden maar ondertussen elke dag
iets bijzonders doen. Ze maken de wereld een beetje mooier.

En ook jullie zijn ongetwijfeld bijzondere kinderen. Ik ken jullie nog niet allemaal even goed, sommige zijn misschien
heel creatief, andere heel technisch of hebben heel veel doorzettingsvermogen en denken dat het altijd beter kan..

Niemand van ons is te klein om het verschil te maken!

Hoe kun jij de wereld kleuren?

De leerlingen noteren een woord rond de regenboog, een woord dat te maken heeft met hoe zij zelf bruggen zouden
kunnen bouwen. Welke (kleine) zaken zouden zij kunnen ondernemen om de wereld rondom zich een beetje meer
kleur te geven?

Mogelijkheden: eerlijk zijn, lief zijn, niet pesten, glimlach, kus, elkaar helpen, bidden, complimentje geven, bezoekje
brengen aan, vergeven, zorg, dankjewel zeggen, ruzie bijleggen, samenwerken …

De regenboog worden opgehangen in de klas. Ze kleuren alvast de klas. 

Thomas More Kempen – Lerarenopleiding Pagina 6