U ni

UNIVERSITY OF MINDANAO

College of Arts and Science Education

Social Science Discipline

Physically Distanced but Academically Engaged

Self-Instructional Manual (SIM) for Self-Directed Learning (SDL)

GE6/ Life and Works of Dr. Jose P. Rizal

THIS SIM/SDL MANUAL IS A DRAFT VERSION ONLY; NOT FOR

REPRODUCTION AND DISTRIBUTION OUTSIDE OF ITS INTENDED USE.
THIS IS INTENDED ONLY FOR THE USE OF THE STUDENTS WHO ARE
OFFICIALLY ENROLLED IN THE COURSE/SUBJECT.

EXPECT REVISIONS OF THE MANUAL.

 COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION
Social Science Discipline
2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City
Phone: (082) 3050647 Local 118

UNIT LEARNING OUTCOME 2 59

METALANGUAGE 59
Week 5
ESSENTIAL KNOWLEDGE 60
Jose in Europe 60
On Anchoring our Filipino Origin 63
SELF-HELP 65
LET’S CHECK 2.4 66
LET’S CHECK 2.5 67
LET’S ANALYZE 2.2 68
IN A NUTSHELL 73
Q&A LIST 74
KEYWORD INDEX 74

Course Outline: GE 6 – The Teacher and the School Curriculum

Course Instructors: ____GINA G. CAHUCOM___

Email: __________________________
Student Consultation: By Appointment thru email, messenger, Blackboard LMS,
phone call or text
Mobile: _09267713739___
Effectivity Date: August, 2020
Mode of Delivery: Blended (On-Line with face to face or Virtual sessions)
Time Frame: 54 Hours
Student Workload Expected Self-Directed Learning
Requisites: None
Credit: 3
Attendance Required: A minimum of 95% attendance is required at all
scheduled Virtual or face to face sessions.

Course Outline Policy

Area of Concern Details

Contact and Non-Contact The Self-Instructional Manual is designed for this 3-

Hours unit course in the Life and Works of Dr. Jose Rizal
(General Education 6). The expected number of
online sessions or virtual sessions, which will be
scheduled on a specific time period, will be one hour

1 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal

 COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION
Social Science Discipline
2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City
Phone: (082) 3050647 Local 118

per school day. Face-to-ace sessions, when

warranted, will be scheduled for assessments and
exams.

Assessment Task Submission of assessment tasks shall be on the 3rd,

Submission 6th, and 8th weeks of the term unless otherwise
scheduled by the instructor. The assessment paper
shall be attached with a cover page indicating the title
of the assessment task or activity (as reflected on the
module), the professor’s name, date of submission,
and name of the student. The document shall either
be submitted through the appropriate Blackboard
LMS platform or emailed to the Course Instructor. It is
also expected that students have already paid their
tuition and other fees before the submission of the
assessment tasks.

Assessment tasks uploaded in the Blackboard LMS

are to be answered within specific time frames. As a
matter of course, the schedule will be given ahead of
time by the Course Instructor.

All assessment tasks and requirements are to be

given and complied with online. There is, however, a
possibility that the Final Examination will be given and
taken in person at the campus. Should this be the
case, the Course Instructor is to arrange ahead of
time the exam schedule and other matters pertaining
to the in-person conduct of the exam.

Safe Assign Submission
(when applicable)
Honesty and integrity are valued and practiced in the
University. It is expected, then, that all assessment
tasks are complied with accordingly. Where
appropriate, tasks submitted through the Blackboard
LMS are to undergo plagiarism check using Safe
Assign. Only a maximum of 20% index is allowed.
This means that if the paper goes beyond the 20%
index, the student will either redo the assessment or
receive a failing marking. In addition, if the paper
reaches 50 to 100% plagiarism index, possible
disciplinary actions will be opted by the Course
Instructor in accordance with the University’s OPM on

2 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal

 COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION
Social Science Discipline
2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City
Phone: (082) 3050647 Local 118

Intellectual and Academic Honesty.

Please be reminded that academic dishonesty, which

includes cheating, plagiarism and commissioning
other people to work on students’ tasks, will have
consequences ranging from reprimand to warning
and even expulsion.

Penalties for Late Assignments and assessments are to be

Assignments/Assessments accomplished and submitted within a definite time
period. Tasks submitted beyond the deadline will
merit a 7% deduction from the total score per day.
Submitting insufficient requirements and requirements
that failed to meet the set criteria will also merit the
same.

However, deductions won’t apply to late submissions

that have valid reasons. In such cases, students are
required to submit to the Course Instructor a letter of
explanation to be appended with proof or evidence as
support.

Return of Assignments/ Assessment tasks will be returned within a maximum

Assessments of two weeks after submission. Where applicable,
only the scores will be returned and not the entire
assessment. Activities and assessments done in the
Blackboard LMS, save for essays, will have their
results reflected immediately after they are taken.

If group submission is required, only one copy of the

accomplished task will be submitted. The names of all
students who contributed must be reflected on the
submitted copy.

Re-marking of Contesting or requesting to change the score

Assessment Papers and received for an assessment task must be done in
Appeal writing and addressed to the Course Facilitator. The
letter must explicitly explain the reasons/points why
such contest or request be honored. If the Course
Facilitator denies or disapproves the request, the
concerned student can elevate the case to the
Discipline Chair, and then to the Dean of the College.
The original letter containing the request or appeal

3 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal

 COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION
Social Science Discipline
2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City
Phone: (082) 3050647 Local 118

must be submitted together with the new appeal. It is

the Dean of the College who will issue the final
decision regarding the contest or request.

Grading System For graded assessment tasks, the following

computation is to be used.

Examination 70%

First Assessment 10%

Second Assessment 10%
Third Assessment 10%
Final Assessment 40%

Class Participation 30%

Quizzes, Assignments, Participations 10%

Research, Projects, Requirements 20%
_
TOTAL 100%

The submission of grade will follow the University

system and procedure.

Citations and Quotations In quoting and citing works of others, APA format
should be used. Where applicable, a list of references
must be appended as the last page of the
accomplished work.

Student Communication Students are required to have an active umindanao

account through which they can access the
BlackBoard LMS platforms. Within the first week of
the term/semester, any student who failed to
login/access a course must communicate immediately
to the CASE Dean’s Office through the contact details
listed below. Students who do not have a working
umindanao account must immediately contact Dr.
Ramcis N. Vilchez at rvilchez@umindanao.edu.ph.

In-campus face-to-face sessions, whenever required

and allowed by quarantine guidelines, will be
scheduled and coordinated in advance.

4 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal

 COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION
Social Science Discipline
2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City
Phone: (082) 3050647 Local 118

For specific concerns, students may contact the

appropriate office. The list of the offices and their
contact details are listed below.

Contact Details of the Khristine Concepcion, Ph.D

CASE Dean Email: artsciences@umindanao.edu.ph
Phone: (082)305-0647 Local 118
Contact Details of the Victoria Ligan, DPA
Program Head Email: victoria_ligan@umindanao.edu.ph
Phone: (082)305-0647 Local 118

Students with Special Students with concern must coordinate with the
Needs or concern instructor. Depending on the nature and rationale of
the concern the instructor may give an alternative
assessment task or extend deadline with the approval
of the program head. However alternative
assessments given should be relevant with the
learning outcome of the course.

Library Contact Details Brigida E. Bacani

Phone: 082 305-0645/ 082 227-5456 (ask to connect
to the office of LIC Head)

Well-being Welfare Zerdszen Rañises

Support Help Desk GSTC (Guidance Services and Testing Center)
Contact Details Phone: 082 305-0645/ 082 227-5456 (ask to connect
to the office of the GSTC Facilitator or GSTC Head)

Course Information - see/download course syllabus in the Black Board LMS

Instructor: Hello, sa lahat! Maligayang pagdating sa kursong ito, GE 6 – Ang Buhay at mga gawa
ni Dr. Jose Rizal. Kailangang pag-aralan ng lahat ang buhay ni Dr. Jose Rizal. Naniniwala ako na
itinatanong mo kung bakit kailangan mong pag-aralan ang buhay at ang kanyang mga gawa. Ito ay
kinakailangan at iniutos ng batas sa ating bansa. Bukod pa riyan, dapat nating malaman ang ating
kasaysayan at alalahanin ang mga taong nakikipaglaban para sa ating kalayaan. Muling pag-ibayuhin
ang simbuyo ng damdamin at pagmamahal sa ating inang-bayan at nagpapasalamat sa mga
sakripisyong ginawa para sa ating kalayaan.

5 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal

 COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION
Social Science Discipline
2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City
Phone: (082) 3050647 Local 118

CO:

Bilang mga mag-aaral ng kursong ito, inaasahang makikita ninyo sa inyong pag-aaral ang
pangunahing kaalaman tungkol sa kasaysayan hinggil sa buhay at mga gawa ni Dr. Jose Rizal. Ito ay
para sa iyo upang pahalagahan ang makulay na buhay ni Dr. Jose Rizal at ang makasaysayang
pangyayari nito. Sa pagtukoy sa Batas ng Rizal at ika-19 na Siglo at ang kontribusyon sa
Nasyonalismong Pilipino. Ang pagpapakilala kay Dr. Jose Rizal, lalo na ang nobelang Noli Me Tangere
at El Filibusterismo, at ang kanyang mga isinulat, na tula, malalaman ninyo ang kanyang buhay at ang
buhay ng ating mahal na mga ninuno noon at sa panahon ng Espanyol. Sa huli, ito ay nagpapakilala
kay Dr. Jose Rizal mula sa kanyang pagsilang hanggang sa kanyang kamatayan. Samakatwid, sa
kursong ito, inaasahan kayong matutong, MAGBASA, ALAMIN, TAMASAHIN AT PAGNILAY-NILAYIN,
ang buhay at mga gawain ni Dr. Jose Rizal at matuto kung paano suriin at tugunin ang kursong ito sa
ating henerasyon at sa huli, inaasahan kayong maging aktibong magampanan ang kinakailangang
gawain at masasagutan ang mga sumusunod na aktibidades na nakalaan para sa kurso.

SUMULONG TAYO. PARA SA BAYAN!

BIG PICTURE A

Linggo 5 : Kinalabasan ng Unit Learning (ULO):

BIG PICTURE in Focus

b. Discuss the mode of education during the 19th Century and be able to
understand the importance of education.

METALANGUAGE

Sa bahaging ito, ang mga mahahalagang termino na nauugnay sa pag-aaral ng Buhay at Mga Gawa ni
Dr. Jose Rizal at sa ULO-b ay tutukuyin upang magtatag ng isang batayan sa kung paano maunawaan
ang mga termino na makakaharap mo sa kursong ito. Sa pag-aaral natin ng buhay at mga gawa ni Dr.
Jose Rizal, Mangyaring gabayan ang mga sumusunod na termino at maunawaan ang mga konsepto
at ideya nito.

6 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal

 COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION
Social Science Discipline
2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City
Phone: (082) 3050647 Local 118

1. propaganda - panteknikal na tumutukoy sa isang impormasyon ng bias o mapanlinlang na

kalikasan, sa teksto ang konsepto ay karaniwang isang "kontra-propaganda" o impormasyon na
naitama ang anumang nakaliligaw na impormasyon na iniulat ng mga awtoridad ng Espanya sa
kolonyal na pamahalaan sa Espanya

2. mga prayle - miyembro ng alinman sa mga utos ng mendicant sa Simbahang Romano Katoliko;
upang makilala mula sa monastics at mga sekular

3. pananakop sa espiritwal - literal na "pagsakop sa espiritu", sa teksto ang konsepto ay tumutukoy

sa pangunahing paraan ng kolonisasyon. Pinangatuwiran ng mga historyador na ang prayle ay mas
matagumpay sa pagsisikap ng kolonisasyon laban sa mananakop sapagkat unang sinakop ng prayle
ang isip at paniniwala ng mga katutubo.

4. Pag-entrap ng kultura - sa teksto, ang konsepto ay tumutukoy sa paraan ng ilang mga ninuno na
umangkop sa bagong kultura na dinala ng mga Espanyol

5. Ideolohiya ng pagsumite - sa teksto, ang konsepto ay tumutukoy sa pangkalahatang ideya na ang

mga Espanyol, higit sa lahat ang mga prayle, ay nais na paniwalain ang mga katutubo: ang bagong
paniniwala at kultura ay mas mahusay kaysa sa katutubong at upang maging mas mapabuti ang
buhay ng mga katutubo, kailangan nilang magpasakop sa bagong paniniwala at kultura.

Essential Knowledge

Upang maisagawa ang nabanggit na Big Picture (Unit Learning Outcomes - b) para sa ikalimang
linggo ng kursong ito, kailangan mong lubos na maunawaan ang sumusunod na mahahalagang
kaalaman na ipapakita sa mga susunod na pahina ng modyul na ito. Mangyaring tandaan na hindi ka
limitado sa ibinigay na modyul o ng aklat, inaasahan mong gumamit ng iba pang mga libro, artikulo
sa pagsasaliksik, mga mapagkukunan sa online at iba pang mga mapagkukunan na magagamit sa
silid-aklatan ng unibersidad hal. elibrary, search.proquest.com atbp.

III
Jose sa Europa

Sa kasaysayan, maraming nakaalam na sa panahon ng paglalakbay ni Jose Rizal sa Europa ay isang

bagong diskarte na ibinigay ng Espanya upang mapatay ang ilang init sa umuugong na puso ng mga
Pilipino; ito ay isang kilos ng pagpapakalma ng isang maiinit na puso ng nasakop na bansa. Nang
magtapos sa kanyang pag-aaral sa UST nagpasya si Jose na pumunta sa Europa upang mag-aral at
sabay na alamin at itaguyod ang kanyang ideolohiya ng kalayaan, nasyonalismo at kalayaan ng mga
Pilipino at pagkakapantay-pantay sa mga Espanyol.

7 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal

 COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION
Social Science Discipline
2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City
Phone: (082) 3050647 Local 118

3.1 JOSE SA EUROPA

Si Jose Rizal ay mayroong isang lihim na misyon sa pagpunta sa Europa. Alam ni Paciano ang tungkol
dito. Ang misyon ay upang obserbahan ang buhay at kultura, wika at kaugalian, ekonomiya,
gobyerno, at mga batas upang maghanda sa gawaing hinaharap. Ano ang gawain sa unahan? Ito ang
pagtatangka na palayain ang ating bansa mula sa pang-aapi ng Tyrant.

Lihim siyang umalis para sa Espanya para hindi makita si Pepe ng mga awtoridad sa Espanya. Tanging
sina Paciano, Antonio Rivera, kanyang mga kapatid (Neneng at Lucia), at ilang kasama ang
sumuporta sa kanya.

Noong Mayo 3, 1882, umalis si Rizal sakay ng isang Spanish Ship na "SALVADORA" na papunta sa
Singapore. Sa kanyang paglalayag sa Singapore, siya lamang ang nakasakay na Pilipino sa ilalim ng
utos ni Capt. Donato Lecha. Mayo 8, 1882, ang Salvadora ay namataan sa Singapore at Mayo 9
naman dumaong.

Sa Singapore, lumipat si Rizal sa isa pang barko na nagngangalang Djemnah. Isang French steamer na
umalis sa Singapore noong Mayo 11 na patungo sa Europa. Pagsapit ng Mayo 17, nakarating ang
barko sa Point Galle, ang baybayin ng Ceylon (Sri Lanka). Matapos ang isang araw Mayo 18,
ipinagpatuloy nila ang kanilang paglalayag sa kabiserang COLOMBO nito.

Sa Colombo ay ipinagpatuloy nila ang kanilang paglalakbay na dumadaan sa Karagatang India sa

Cape of Guardafui. Nakarating sila sa Aden at nagpatuloy ang paglalakbay nila sa Lungsod ng Suez.
Sa terminal ng Suez sa Red Sea, ay tumagal sila ng limang araw sa paglalakbay sa Suez Canal at
nakarating sa Port Said, ang Mediterranean terminal sa Suez Canal, kung saan siya ay nabighani sa
iba’t ibang lahi at nagsasalita ng ibang mga wika.

Sa Port Said, nagpatuloy sila sa Europa. Noong Hunyo 11, 1882, naabot ni Rizal ang Naples. Noong
gabi ng Hunyo 12, nakarating sila sa Marseilles kung saan binisita niya ang sikat na Chateau d'If kung
saan ang pangunahing tauhan ng Count of Monte Cristo, ay si Edmund na nabilanggo sa nobela. At
sa Hunyo 15, ay iniwan niya ang Marseilles sa Barcelona sakay ng tren. Huminto siya sa Pyrenees sa
harap ng Port Bou at sinuri ang kanyang pasaporte. Ika-16 ng Hunyo, taong 1882, ay nakarating siya
sa Barcelona. Tinanggap siya ng kanyang mga kaibigan mula sa Ateneo, at pagkatapos ng ilang
buwan ay nagtungo siya sa Madrid upang mag-aral ng medisina.

Nobyembre 3, 1882, si Jose Rizal ay kumuha ng dalawang kurso sa Universidad Central de Madrid.
Pilosopiya at Sulat, at Medisina. Sa kanyang pananatili, nakilala din niya ang mga bagong kaibigan,
sila ay ang magkapatid na Luna Paternos, at iba pang mga Pilipino.

3.2 JUAN LUNA AT FELIX HIDALGO

8 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal

 COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION
Social Science Discipline
2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City
Phone: (082) 3050647 Local 118

Noong 1882, sumali si Jose sa isang Spanish-Filipino Circle kung saan hiniling sa kanya na sumulat ng
isang tula na kanyang inihatid sa pagdiriwang ng Bagong Taon ng mga kasapi nito. Ang tula na
pinamagatang "Me Piden Versos" o “ Hiniling Nila sa Akin Para sa Mga Talata”.

Sa paglipas ng mga taon, mayroong isang internasyonal na kumpetisyon na nangyari sa Madrid.

Isang kumpetisyon sa pagpipinta. Hunyo 24, 1884, nang ibinalita na nanalo sina Juan Luna at Felix
Hidalgo sa isang prestihiyosong kompetisyon. Pagsapit ng Hunyo 25, 1885, sumaludo si Rizal sa mga
nagawa sa National Exposition of Fine Arts sa Madrid. Ang “Spolarium” ni Luna ang nakatanggap ng
unang gantimpala at ang “Christian Virgins Exposed to the Populace” ni Hidalgo naman bilang
pangalawang gantimpala, sa kanyang talumpati ay nasipi sa sinabi niya na "Walang pinipiling bansa
ang henyo, ang henyo ay umuusbong kahit saan"

3.3 PROPAGANDA AT ANG PAGKABIGO NITO

Upang matulungan ang propaganda at makamit ang layunin na maipahayag ang reyalidad ng
totoong nangyayari sa Pilipinas, sa kung paano namamahala ang kinatawan ng hari, ang La
Solidaridad ay nilikha ng isang pangkat ng mga Pilipino sa Espanya.

Maraming miyembro ang kilala na kaibigan ni Dr. Jose Rizal sa Europa. Siyempre si Jose ay isa rin sa
mga miyembro ng nasabing samahan. Si Graciano Lopez Jaena ang unang patnugot ng Pahayagan ng
Propaganda kasama sina Marcelo H. Del Pilar, Jose Rizal, Antonio Luna, Felix Hidalgo at marami pa.

Si Marcelo H. Del Pilar ang pumalit sa pamamahala nito noong Oktubre ng 1889, at hanggang sa
pagsara nito sa kawalan nito ng pondo at ilang mga hindi pagkakasundo. Tunay, ang propaganda ay
lumikha ng ilang mga resulta at pagsisikap ngunit nabigo ito. Hindi ito nagtagumpay sa pagtuloy sa
mga reporma para sa Pilipinas.

Maraming oposisyon ang humadalang lalo na ang pamahalaang kolonyal ng Pilipinas ay hindi sang-
ayon sa mga layunin nito. Pangalawa ang Espanya ay nasa malaking kaguluhan dahil sa ibang mga
kolonya na nag-aalsa laban sa kanila. Ang Friars ay nasa kontrol at sa kapangyarihan na nagpapakita
ng kanilang impluwensya laban sa sinumang nagpahayag ng kanilang suporta sa Propaganda, at
Panghuli, ang oras ang kanilang kalaban.

3.4 PAGSULAT NG NOLI MI TANGERE AT EL FILIBUSTERISMO

Sinasabing ang pinakadakilang regalo ni Dr. Jose Rizal sa mga Pilipino ay ang kanyang kambal na libro
ang Noli Mi Tangre (Touch Me Not) at El Filibusterismo (The Subversion).

3.4.1 Ang Noli Me Tangere ay kwento ng bida na si "Crisostomo Ibarra" tungkol sa kanyang
pagbabalik sa kanyang bayan pagkatapos niyang mag-aral sa Europa. Kung saan siya ay sinalubong
ng mga pagsubok at kaaway upang gawing miserable ang kanyang buhay sa harap ng mga pari ng

9 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal

 COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION
Social Science Discipline
2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City
Phone: (082) 3050647 Local 118

Simbahang Romano Katoliko; Sa huli, natagpuan siyang tumakas at nagbalik bilang ibang katauhan
sa sumunod na aklat. Doon, siya ay namuhay sa kanyang pangarap kasama ang minamahal niyang si
“Maria Clara”

Ito ay hango sa Ebanghelyo ng Lucas 20: 13-17 na kung saan, pagkatapos ng muling pagkabuhay ni
Kristo ay mababasa ang mga katagang “Touch Me Not”. Naging inspirasyon ito ng dalawang nobela
lalo na ang Uncle Tom's Cabin ni H. Stowe. Enero 2, 1884 nang naaprubahan ang librong ito tulong at
suporta ng kanyang mga kaibigan, ang Paternos, Viola, at iba pang mga kaibigang Pilipino at taga-
Europa.

Taong 1884, natapos niya ang halos kalahati nito sa Madrid at taong 1885, ay nagawa niya ang
pangalawang bahagi sa Paris nang makumpleto niya ang pag-aaral sa Central University ng Madrid.
Buwang ng Abril hanggang Hunyo taong 1886 ay sinulat niya ang mga huling bahagi ng aklat. Buwan
ng Pebrero taong 1886, sa Berlin, ay ginawa ni Jose Rizal ang panghuling rebisyon. At buwan ng
Disyembere ng taong 1887, bago sumapit ang pasko, sa tulong ni Maximo Viola ay nagkaroon ng
pondo para sa pagpi-print ng aklat. At sa ika-21 ng Pebrero taong 1887 ay nai-print ang librong Noli
Mi Tangre.

Ika-21 nga Marso taong 1887, ay natapos ang pag-print nito sa halagang 300 pesos na mayroong 200
na kopya. Binigyan ni Jose Rizal ng kopya sina Dr. Antonio Ma. Regidor, Graciano Lopez Jaena,
Mariano Ponce, Felix Hidalgo and Maximo Viola noong ika-29 ng Marso. Ang librong Noli Mi
Tangrere ay nai-printa sa Berliner Buchdruckrei Action- Gesselschaft.

3.4.2 Ang El Filibusterismo ay ang kasunod na libro ng Noli Mi Tangere. Ang librong ito ay naisalin sa
ingles, ito ay ang Subversion o ang Reign of Greeed. Ayon sa ibang mga mananalaysay, ang
Filibusterismo ang nagmula sa salitang Filibuster na nangangahulugang “bastos o walang galang” sa
Filipinong dialekto. Ang salitang ito ang karaniwang alyas sa mga taong walang respeto sa mga prayle
o sa mga taong hindi sumasamba sa panahon ng Espanyol.

Sa librong ito, ay ikinukwento ang pagbabalik ni Ibarra bilang Simon. Si Simon ay isang negosyanteng
nais sirain ang gobyerno at layunin niyang bumuo ng anarkiya sa pamamagitan ng giyera at sa
pasiklabin ang mga Pilipino na mag himagsik laban sa mga Espanyol. At nagpapakita ito ng karahasan
na syang tanaging lunas upang makamit ang kalayaan.

Taong 1887 ng Oktubre, ay sinimulan ni Dr. Jose Rizal ang pagsulat ng nobelang ito. Taong 1888
naman ay nagkaroon ng ilang pagbabago sa mga pangyayari sa kuwento. Natapos ang manuskrito
noong ika-29 ng Marso, taong 1891 sa Biarritz. Kung gayon, tatlong taon ang nailaan ni Jose Rizal sa
paggawa ng nobelang El Filibusterismo.

Taong 1890 ng Hulyo, mula Brussels ay nagtungo si Dr. Jose Rizal sa Ghent. Ito ay dahil ang gastusin
sa Ghent ay mas mura kumpara sa Brussels. Sa Ghent, siya ay nanirahan kasama si Jose Alejandro.

10 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal

 COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION
Social Science Discipline
2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City
Phone: (082) 3050647 Local 118

Noong ika-29 ng Marso, taong 1891, ay nai-printa ang libro sa F. Meyer Van Loo Press. Sa simula ito
ay binubuo ng 44 na kabanata ngunit upang mas maging mababa ang gastusin ito ay binawasan ng
38 na kabanata. Ngunit dahil sa kakulangan ng pondo, ay natigil ang pagpi-print nito. Noong ika-6 ng
Agosto 1891, sa tulong ni Valentin Ventura ay naipagpatuloy ang pag-printa. Noong ika-18 ng
Setyembre ay natapos ito, at inialay ang nobela sa GOMBURZA.

IV
PAG-ANGKLA SA PINAGMULAN NG PILIPINO

Tulad ng mga naitalakay sa mga nakaraang diskusyon, kinailangan ni Dr. Jose Rizal na
gampanan ang kanyang misyon sa Europa at isa na rito ang “ibalik” o halungkatin ang ating
makasasayang pinagmulan. Hinanap ni Rizal ang pinagmulan ng kanyang inang bayan. Isang
natatanging gawa ng isang Pilipino na nangyari sa kasaysayan. Ito ay mahirap ngunit sulit na
paglalakbay sa buhay ng isang tao.

4.1 PACTO DE SANGRE

Pacto de Sangre o kilala bilang Blood Compact ay isa sa mga kilalang nangyari sa ating kasaysayan na
isinulat ni Juan Luna. Ang Blood compact ay sinasabing, ang simula ng pananakop ng mga Espanyol
at kolonyalisasyon ng Pilipinas. Nagsimula ito sa pagkakaibigan at mabuting kalooban ngunit sa huli,
ay unti-unting nawawala na ang pagkakakilanlan ng kulturang Pilipino, ito ay dahil sa loob ng mahigit
300 taon na pananakop ng mga espanyol at naging "Indio" sa paningin ng mga mananakop.

Nabago ito sa panahon ni Bonifacio nang binago niya ang ideolohiya at kahulugan ng sagradong kilos
ng blood compact na ito. Inilahad niya ang isang bagong kahulugan, at ito ay naging simbolo na ng
kapatiran at nasyonalismo, at ang pakikipaglaban sa ating minamahal na bansa laban sa mga
mapang-abusong diktador.

4.2 ADAPTASTON SA MGA PANINIWALANG ESPANYOL

Ang misyon ng Prayle sa Pilipinas ay ipakilala ang Catolisismo sa bansa. Isang mapanlinlang na taktika
ng mga Espanyol upang masakop ang ibang bansa; hindi lamang ang Espanya kundi ang karamihan
sa mga makapangyarihang bansa ng Europa sa panahong iyon.

Ang Conquistae spiritual ay isang pananakop upang salakayin ang paniniwala at ipakilala si Kristo.
Sinasabi rito ang pagpili sa pagitan ng Krus o ng Espada, na nagdala sa napakalaking impluwensya sa
pagpasok ng kulturang Espanyol sa Pilipinas.
Ang salitang Engkanto o Engkantu ay tumutukoy sa isang pangkaraniwang kahulugan ng pagiging
Espiritu. Ang Engkanto ay ang paniniwala ng ating mga ninuno sa mga espiritwal na nilalang na

11 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal

 COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION
Social Science Discipline
2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City
Phone: (082) 3050647 Local 118

kanilang ipinagdasalan at inalok, na ginagamit ng mga prayle bilang daan upang ipaalam na makilala
si Cristo. Hanggang sa ginawa ang Banal na tubig o Holy Water bilang isang tubig na
nakapagpapagaling. Ito ay tinuring na "nakapagpapagaling ng mga karamdaman” mula sa mga
Engkanto.

Lumipas ang panahon at ang mga Pilipino ay naimpluwensyahan sa Kristiyanismo at kinilala ang Sto.
Si Nino bilang Diwata ng mga Kastila; dahil sa kapangyarihan ng mga prayle ay tuluyang napasuko
ang mga Indio sa relihiyong ito. Inaasahan nila ang imahe ng shaman na ang mahiwagang
pagkakahawig nito ay kasama sa Sakaramento. Samakatuwid, ang pagtuturing ng Banal na Tubig na
nakapagpapagamot.

4.3 PAGKAKAKULONG SA KULTURANG ESPANYOL

Ang mga Espanyol ay tumira at lumikha ng isang modernong lungsod sa lupain ng Pilipinas. Ang mga
katutubo noon ay naaakit sa kanilang pamumuhay at naging mausisa tungkol sa kanilang
pamumuhay. Dahil dito, marami sa mga katutubo o Indio ang umalis sa kanilang lalawigan at piniling
manirahan sa lungsod.

Nilabanan ng mga katutubo ang bagong relihiyon, ngunit marami rin ang lumipat sa lungsod na
nagdulot ng labis na impluwensiyang pang-kanluran. Dahil ditto, unti-unting nawala ang sariling
kasanayan ng mga katutubo.

Isa sa mga kasanayang nag impluwensiya sa mga katutubo ay ang pakikipaglaban sa sabungan. Sa
kasalukuyang panahon, ito ay tinatawag na SABONG, BULANG, o COCKFIGHT (Juego de Gallo). Dito,
maglalaban ang dalawang sabong (lalaking manok) hanggang sa matalo ang isa sa kanila. Ang mga
tao naman ay pagpupustahan ang mga sabong upang makakuha ng gantimpala pagkatapos ng
labanan.

4.4 IDEOLOHIYA AT PAGSUSURI

Totoong maraming mga katutubo ang lumaban sa bagong relihiyon, ngunit ang mga espanyol ay
nagkaroon din ng paraan upang makahikayat. Ito ay ang pagbabanta nila ng kamatayan sa mga
katutubo. Alam natin, na ang kamatayan ay inaasahang nakakatakot na pangyayari sa buhay ng tao.
Ito ay parte sa buhay ng tao bilang isang mortal na nilalang. At ang turo ng mga Espanyol sa
Kristiyanismo, ay ang pananampalataya tungkol sa pagkakaroon ng pangalawang buhay at mas
mabuting buhay pagkatapos ng kamatayan, ito ay kung ang tao ay maniniwala sa mga salita at aral ni
Kristo.

Ang aral na ito ay makabagbag damdamin sa maraming kaluluwa noon hanggang sa kasalukuyang
panahon. Kung kaya't, marami sa mga katutubo ang lumaban dito. May ilang din ang na convert sa
panahon ng kolonyalismo ng Espanya. Ilang mga kilalang pamantayan ang sinusunod sa mga

12 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal

 COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION
Social Science Discipline
2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City
Phone: (082) 3050647 Local 118

panahong iyon tulad ng pagbabawal ng pagsusunog ng bangkay; na sa kasalukuyan ay katanggap-

tanggap sa pananampalatayang Katoliko.

Self-Help
You can also refer to the sources below to help you
further understand the lessons:

Maghuyop, R. (2018). The Life and Works of Rizal. Malabon City: Mutya Publishing
House Inc.

Pangilinan, M.C. (2016). Dr. Jose P. Rizal, Works and Writing. Rev. ed. Manila:
Mindshapers.

Camposano, D. F. et. al. (2015). The nation as a project: A new reading of Jose
Rizal’s life and works. Quezon City: Vibal Group, Inc.

Camagay, M.L. (2018). Unraveling the past: reading in Philippine history. Quezon
City: Vibal Group.

Cantal, D. F. et. al. (2015). Philippine History.Mutya Publishing House Inc.

De Viana, A., et. al. (2018). Jose Rizal: social reformer and patriot. A study of his life
and times. Manila: Rex Bookstore.

13 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal

 COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION
Social Science Discipline
2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City
Phone: (082) 3050647 Local 118

Let’s Analyze

Let’s Analyze 2.2 Sa bahaging ito ay masasanay ang inyong kaalaman at malalim na pagsusuri
tungkol sa mga natalakay na paksa. Unawain at sagutang ng maigi ang mga sumusunod na tanong:

1. Habang si Rizal ay nasa Europa, naranasan niya ang maraming bagay na nag dulot sa kanyang

magkaroon ng mas magandang kinabukasan para sa bansang Pilipinas. Sa isang paraan, ang

tagubilin ni Padre Burgos sa mga kabataan ay isang napakagandang karansan ang

magkaroon ng edukasyon sa labas ng bansa. Ano ang kaugnayan mo rito bilang isang mag-

aaral?

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________________

_______________________________________________________________________

2. Nagkaroon sina Rizal at Marcelo del Pilar ng ilang pagkakaiba-iba ideya partikular na tungkol

sa La Solidaridad. Gayunpaman, nanatili silang magkaibigan at patuloy ang mataas na galang

sa isa’t-isa. Anong kapaki-pakinabang na bagay ang makukuha ngayon ng mga taong nasa

politika batay sa gayong relasyon?

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

14 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal

 COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION
Social Science Discipline
2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City
Phone: (082) 3050647 Local 118

3. Sa “Brindis”, sinabi ni Rizal na “Ang mga henyo ay walang kinikilalang bansa”. Ano ang ibig

sabihin ng pahayag sa isang mag-aaral na katulad ng ika-21 siglo?

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

_________________________________________________________________________.

4. Mahigit isang daang taon matapos tuluyang tinalikuran ng Espanya ang kanilang pananakop

sa bansa. Gayon pa man, ang kolonyalismo ay buhay pa rin hanggang ngayon. Magbigay ng

ilang mga anyo ng kolonyalismo na hanggang ngayon ay nananatili sa ating bansa.

Ipaliwanag kung ito ba ay kapaki-pakinabang o nakakapinsala sa iyo, at ipaliwanag kung

paano mo ito maiiwasan.

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________.

5. Ang espiritual na pananakop, tulad ng nabanggit ng mga nangungunang istoryador na sina

Austin Craig at Leon Maria Guerrero, ay mas matagumpay kumpara sa military na

pananakop. Bilang mag-aaral ng kasaysayan, anong mga aral ang natutunan mo dito?

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________

15 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal

 COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION
Social Science Discipline
2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City
Phone: (082) 3050647 Local 118

In a Nutshell

Sa bahaging ito, isulat ang iyong mga argumento o araling natutunan. Ang aytem 1 at 2 ay mga
halimbawa na argumento o aral.

1. Ang pagwawagi sa labanan ng mga ideya ay mas epektibo kaysa sa

pagwawagi sa pisikal na labanan.

2. Kahit na ang mga bagong ideya, kultura, at paniniwala ay hindi naman talaga
nakasasama ngunit ang pagtanggap sa mga ito ay nangagailangan ng masigasig na
pag-iingat. Gayundin sa pagpapanatili ng mga sinaunang paniniwala at kasanayan
ay kinakailangan din ng mabuting pagsusuri at pagsisiyasat.

Ikaw naman

3. ___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________.

4. ___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

___________________________________________________________________________

__________________________________________________________________________.

16 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal

 COLLEGE OF ARTS AND SCIENCES EDUCATION
Social Science Discipline
2/F DPT Bldg., Matina Campus, Davao City
Phone: (082) 3050647 Local 118

MAARI NINYONG ILAGAY ANG INYONG MGA

Q & A LIST KATANUNGAN DITO.

DO YOU HAVE ANY QUESTIONS / ANSWERS

ISSUES

1.

2.

3.

17 | G E 6 : Life and Works of Dr. Jose P. Rizal