De zieke man van Europa

Welke lange termijnproblemen vloeiden voort uit de

ondergang van het Ottomaanse Rijk na WOI?
het Osmaanse Rijk in vogelvlucht (1299- 1922)

7e eeuw Arabieren veroveren grote gebieden in Afrika, Azië,

Europa
Achtereenvolgens geleid door: Omajjiadan (Damascus), Abbasiden
(Bagdad), Seltsjoeken (Turken), Mongolen (Dzjengis Khan)
14e eeuw: Turkssprekend volk (Osmanen) gaan islamtische
gebieden overheersen
1453: Verovering Constantinopel
17e eeuw: Gouden Eeuw van Ottomanen
1683: voor poorten van Wenen
19e eeuw: 'zieke man' -- verval en overrompeling door Europese
machten

Waarom zou de verovering van Constantinopel in 1453 een schok zijn

geweest voor Christelijke Europeanen?

'Het ongedachte was werkelijkheid geworden. De stad, die eeuwenlang

als bolwerk tegen de Aziatische barbaren gegolgen had, was nu de
hoofdstad van de Halve Maan. Dankzij een grenzeloze verblindheid,
waardoor men liever de tulband dan de tiaar zag heersen, had men zijn
innerlijke kracht verzwakt in onderlinge twist om nu ook de macht van
het kromzwaard te ondergaan.'

'Een heilige strijd tussen het ware geloof en de ongelovige barbaar:

Constantinopel 'werd, van nest der dwaling, tot hoofdstad van roem en
eer. Het kwaadwillende geschal van de klokken van de schaamteloze
ongelovigen werd vervangen door de gebedsoproep, zodat de oren
van het volk van de Heilige Oorlog werden gevuld met de
zoetgevooisde melodieën van de oproep tot het gebed.'

Kenmerken van het Osmaanse Rijk

Gecentraliseerd bestuur onder leiding van Sultan

(vertegenwoordigde Mohammed, iedereen was zijn eer aan de
Sultan verschuldigd)
Kleine heersende Turks-islamitische klasse (bestuur, uitgezonden
over het rijk, loyaal aan de Sultan)
Agrarisch stedelijke samenleving (85% bevolking platteland, 15%
steden).
Religieuze 'tolerantie' voor 'volken van het boek'
Multicultureel rijk (Orthodox Christendom, Katholisisme,
Jodendom, Islam)
Millet systeem : er is tolerantie, relatieve rust, weinig oorlogen
over religie, iedere groep doet zijn eigen ding binnen het rijk
(groot verschil met Oost Europa)

Wat ging er mis?

Europeanen handelden om Ottomanen heen (bijv. VOC in IndiË en

Spanjaarden in Amerika)
Strijd tegen moderniseringen zoals het westen (renaissance,
wetenschappelijke revolutie en verlichting) (--> geen idealen van
de Franse revolutie, achterstand op scheepsbouw, bewapening,
geen drukpers)
Opkomst nationalisme 19e eeuw (Grieken, Serven en andere
Balkanstaten)
4 religies --> etniciteit (cultuur, geschiedenies) --> natiestaat
(eigen land, territorium)
 1880-1914 etnische zuivering in de Balkanstaten --> 1 mil doden
Wat is het gevolg van het groeiend nationalisme in het OR?

Iedereen wil een eigen land, onrust.

'Zieke man' 19e eeuw

Westerse machten (GB, Rus, FR) willen olie en handelsroutes

beheersen (modern imperialisme). (bijv. Egypte wordt Brits
protectoraat, Zueskanaal 1869-1956)
OPkomst Arabisch (islamitisch), Armeens, Grieks, Servisch
(christelijk) en Joods nationalisme gesteund door Europa.

HW: 1 tm 5