YACHAY QISPICHINAPAQ RURAYKUNA 01

I. RIQSICHIKUYNIN:
1.1. Yachay wasipa yupaynin N° : 36073 – Lirio Rikchaynin : Achka ñiqipi amawtayuq
1.1. Yachay wasipa kamachikuqnin : Félix Hinostroza Díaz
1.2. Yachachiqpaq qispiqpa umanchaq amawtan : Gabriel Mayhua Paytan
1.3. Yachay maskaqpa sutin : Viviana Ñawincopa Machuca
1.4. yachaq maskaqpa pusariq amawtan : Simión Suarez Acero
1.5. Niqi: 5° - 6° “U” Yachaqkunapa yupaynin: 08
1.6. Pacha: Qallariynin : 8.10 Tutamantapi Tukuynin: 10.30 Tutamantapi
1.7. Maypi : Lirio Llaqtapi Haykapi :
II. YACHAY KALLPANCHANAPAQ:
2.1. Yachachina ruraypa sutin: “Runa siminchik allin riqsisqa kananta riqsisun”.

Hawa Hatun atina Atina Yachasqan qaway Yachasqanpi Imawan Imanakunatam

tupu qispichisqan Tupuna manaraq
5° qallarichkaspa
yachananchik

Willayta rimarin.  Imaymana riqchaq  Qaypan qillqakunata Runa Yachaynink  Wiriyuta

Qillqakunata imayna rimaqkunawan hinaspa rimarin simichikmanta una masakana
kasqanman hina qawanakunku kawsayninkunawan chaninchana
Kikin hamutanankupaq
ñawichan tupachispa.
RIMANA

 Qillqakunapa kaqninman rapi  Willakuq runa

hamutaykuspa
hina rimasqata hurquy.  Imayna
riman siminchikpa
 kasqanman hina kasqanmanhinawillakuyt
a qaypan, maskana.
ukunmanta qillqakunata
hamutan. Qillqapa ukunmanta
rimarin
 Allin kawsanapaq Qawasqa ruraykuna:
pusawaqninchik
Falta poner de acuerdo a los temas trasversales aquí va la actitud y valores se
copia
III. YACHAYKUNA PURIRICHIY:

Yachachi Yachachinapaq ñankuna Llamkanaku Pacha

napi na
patachas
qakuna
Qallariy  Rimakuykuyninta chayachin llapan warmakunaman  Uña rakta 20
 Yuyayaninta rikcharichini wiriyuwan umalliqninmi: “campaña contra la discriminación” nisqanwan tillmin.
rapi
https://www.youtube.com/watch?v=Va3dj8bCwHk
 Kay tapukuykunawan yachayninkuta uqarini: qillqasqa
¿Imatataq sipas willakamura? ¿Kayna hinata maypitaq rikurankichik? ¿Llaqtaykichikpi ima simiwantaq
 Laqakuna
rimanakunkichik? ¿Qamkuna ima simiwantaq llumpay rimaykichik?
 Kutichimusqankumanhina rimanakuniku  Yachaq
 Huk tapukuywan yuyaymanankupaq tauni: ¿Allinchu kanman runa simipi rimay? ¿Imanasqa? warmakuna
 Yachachina sutinta riqsichini: Kunan punchwmi runa simipa allin kasqata riqsisun
 Llapan yachaq warmakunawanmi rimanakuniku allin kawsanankupaq yachachina ruray pachapi.  Wiriyuta
Puririy Achahalakun
MANARAQ ÑAWICHASPA a
 Ñawpaqtam hatun llaspa rapipi huk qillqa qillqasqata pirqa qillqana waqtapi laqani. 130
Rakta
 Tapuni: ¿ima qillqataq kanman?, ¿Piraq qillqaykamura ?, ¿Imamantataq willakamuchkanman? ¿Imaynayá mama tullmini
rapikuna yuq
Erminia?
Raku
 Kutichimunku tapukuykunata
ÑAWICHAY PACHA qillqanakuna
 Mañakuni qillqata Ñawichanankupaq, allin rimaywan hinallataq tarispa huk niraq rimayta hutaqsapa samanapi Pirqa
rimarini qillqana
 Allinta qillqata musyapanankupaq yanapakuni kay tapukuykunawan. Laqakuna
 ¿Maypitaq yachan mama Erminia? Yachaq
¿Ima simitataq riman? warmakuna
¿Imanasqayá Ishichihui llaqata ecológico nisqanwan kanman?
¿Imaynampitaq llapan llaqta iñinkuman?
¿Pikunataq kasqa ñawchikuna?
¿Imanasqataq yachaywasi manchakuypaq qawasqa kasqa?
¿Haykapitaq yachasqa Kastilla simi riamyta?
ÑAWICHAYTA TUKURUSPA
 Kay tapukuykunawan yachayninkunata Tapukuni:
¿Mama Erminia hinata riqsinkiichikchu?
 Rimarinku yachasqankumanhina chaynallataq qillqa pirqapi qillqani
 kay tapukuykunaman hina hamutarichini rimaspa
“Kay qillqa qillqasqapi, Mama Erminiya willakamuchkan imayna llaqtanpi kawsayniymantan, kikinpa rurasqanmanta hinallataq
runa siminmanta, Pay raykun llaqtanmanta riqsinchik”
 Sapa huñukunan tapukuykunata qillqaykuspa hatun llaspa rapipi kutichinku.
 Llamkayninta tukuruspanku laqanku pirqa qillqanaman hinaspa rimarinku.
 Rimanakuniku runa simi allin kasqanmanta.

Tukupay  kutichisun kay tapukuykunata umanchasqanchikmahina. Yachachina 20

Imamantataq yacharunchik kunan punchaw, Imapaqtaq runa siminchik allin kanman, Imakunapitaq chaninchana tullmin.
sasachakurqanchik. rapi
 Yachasqankuta tupusaq yachayninkuna chaninchasqa rapiwan

IV. YACHAQ WARMAKUNAPAQ YACHAYKUNA CHUYACHASQA.

¿IMANASQATAQ RUNA SIMINCHIK ALLIN?

 Ñawpa runakunapa rimaynin kaptin
 Kawsaq simi kaptin hinallataq paqarimusqanmanta puririn llapa lliw hatun suyukunapi.
 Yachay, yachaykunata yapakuska hinallataq kutichispa runa siminchikta waqaychana.
 Yanapan yachay yachanata kikinchikmanta qawaykuspa hinallataq qamun musu sipaskunata rikcharinankupaq mana pinqakuspa.
 RUNA SIMIN MAMA ERMINIAPA

ÑAWINCHANA

Kanmi chay willakuy mama Erminia tuwanamapa, paymi yachara Ischichihuwi, chay San Martinpi. paymantan, imakunapas
kachkaptin- wiñarirqa chay sumaq hatun tesoro nisqan, runana simin. “Chay pachapin namañan rimarirakuchu chay runa
simimanta puntata hinanachu. Ichaqa rimariyta munaraku”, chay mama Erminia tuanama paymi tarpukurqa chay algodón
nisqanta chakrampi. ruwanatan ruwarqa taksanmanta, mantata, wiqaw watakuta chaynallataq mankakunata ruraraq mitumanta.
Yacharqa Ischichihui llaqtapi wañuykunan pachakama. Payqa lluqsirqa chay llaqtanmanta qatikuq qarillanta ñankunata
urqukunata chaymi chayaqku unay pacha chakillawan. Kutiqku aychakuna qipikuspa chay urqukunamanta purun uymakuna
hapiqku. Chay pachakunapi rirqataq Tarapoto llaqtata ayllunkuna watukuq. Mama Erminia manam chay watanta manan
yupaycharqachu. Chay wawanmi nin payqa qanchis chunka watayuq. Payqa manam yachanchu hayka wata kasqanta, ima
punchawpi paqarisqanta chaynallataq ima kilapi paqrimusqanta. Payqa mamakuñan kusikusisqa yachakun, imapas hukunchu,
munanchu watan yupaychayta. Wawan nin mamanqa yanqa punchawkunata yupaychan, chaypunchawpin paqarirqani nispa.
Ischichihui kachkan upallalla kay achikyayman. Manam kanchu luz eléctrico nisqan chaynallataq televisor nisqan chay
wasikunapi. Chay musu warmakuna yachankuchu televisor nisqampi willakuykunata llaqtapi kasqanta. Paykunaqa tayta
mamankuta yanapanku wasinkupi chaynallataq chakrampi, pukllanku pukuchu laqyaypi chisinkuyta, riqku yachay wasinkuman
yachamunankupaq. Ischichihui, huk llaqta yupaychasqa karqa huk pachan auto nisanwan chayana karqa tarapotokama,
Ischichihui chay llaqata karqa ñawpaqmanta quechua chaymi San Martin maqanakusparaq yupaycharqa chay kawsayninkuta
chanallataq runa siminchikta. Sutichasqa huk llaqta ecológico nisqan runakunan huñunakura imayna llaqtanta
waqaychanankupaq imayana qanpikuyta chay sachakunawan, chaynallataq imayna rurayta chay algodón nisqanmata chay
shuchsho, yanapasqa rimarirqaku. Chay llaqtan wiñachirqaku llapa sachankuta kanchankupi. Yachay wasipi, yachachirqa runa
 simimanta, tarpurqaku sacha qampikunata, chay yachaqkunan rurarqaku sachakunamanta jabon nisqanta chaynallataq
qampikunta apaqku rantikuq llaqtakunaman. waytakunata sacha sapinkuta chay llaqta tarapotoman apaqku qampikunankupaq.

V. YACHAY MASKAQPA YACHAYKUNA CHUYACHASQA

Ojo falta la realización de la sistematización del docente en formación que lo realizara ¿n en castellano

VI. YANAPACHIKUNANCHIKPAQ QILLQA MAYTUKUNA.

 Yupay Qillqasqa maytukuna umanchaynin Qillqaqnin Yupaynin

01 Curriculo Nacional Minedu 189- 196

02
http://www.perueduca.pe/docentes/articulos-2015/la-lengua-de-dona-erminia

…………………………………………………………….. ……………………………………………………………………… ………………………………………………………………….

Doris Mendoza Paucar Amaw. Lourdes Auris Cueto Amaw. Gabriel Mayhua

Yachay maskaqpa qillqan yachachiqpa pusariq amawtan Yachachiqpaq qispiqpa umanchaq

Amawtan

……………………………………………………………………………

Amaw. Félix Hinostroza Díaz.

Yachay wasipa kamachikuqnin