Język polski

Klasa VII

25 maja 2020 r.

 Zapisz temat lekcji.

Temat: Świat przedstawiony w utworze „Opowieść wigilijna” Charlesa Dickensa – realizm i

fantastyka.

 Zapoznaj się z informacjami o życiu i twórczości Charlesa Dickensa na s. 246 – 247.

 Przepisz do zeszytu albo wklej plan wydarzeń, a następnie przy punktach planu ramowego
(oznaczonego cyframi arabskimi) określ wydarzenia realistyczne i fantastyczne.

Wydarzenia realistyczne to te, które mają odzwierciedlenie w świecie rzeczywistym.

Wydarzenia fantastyczne to te, które nie mają odzwierciedlenia w świecie rzeczywistym.

1. W kantorze Ebenezera Scrooge’a:

a) rozmowa z siostrzeńcem,
b) wizyta przedstawicieli pewnej organizacji charytatywnej,
c) przepędzenie kolędnika.
2. Samotny posiłek w podrzędnej jadłodajni i powrót do domu.
3. Pojawienie się ducha Jakuba Marleya.
4. Wizyta Ducha Przeszłych Świąt Bożego Narodzenia i podróż w przeszłość:
a) samotne święta w szkole,
b) wizyta Fan,
c) wigilia w kantorze Fezzwiga,
d) rozstanie z narzeczoną,
e) szczęśliwa rodzina Bell.
5. Odwiedziny Ducha Teraźniejszych Świąt Bożego Narodzenia i obrazy teraźniejszości:
a) spacer świątecznymi ulicami miasta,
b) święta w rodzinie Boba Cratchita,
c) Boże Narodzenie w domu górnika,
d) świętowanie w latarni morskiej i na statku,
e) świąteczne przyjęcie u Freda,
f) wizyta Ducha Teraźniejszych Świąt Bożego Narodzenia u ubogich, bezdomnych,
w szpitalach, przytułkach, więzieniach,
g) personifikacja Ciemnoty i Nędzy.
6. Wizyta Ducha Przyszłych Świąt Bożego Narodzenia:
a) na londyńskiej giełdzie,
b) w domu lichwiarza,
c) przy łożu zmarłego,
d) w domu dłużników Ebenezera Scrooge'a,
e) smutne święta u Cratchitów,
f) mogiła na cmentarzu.
7. Cudowna przemiana Ebenezera Scroooge'a.
  Czego dowiedzieliście się z lektury „Opowieść wigilijna” o realiach życia w XIX-wiecznej
Wielkiej Brytanii? Podkreśl wszystkie poprawne odpowiedzi. Przy poprawnych
odpowiedziach dopisz przykłady z książki lub odpowiednie cytaty.

A. Społeczeństwo brytyjskie jest społeczeństwem rozwarstwionym; obok bogaczy (kupców,

bankierów, graczy giełdowych) obserwujemy życie biedaków i nędzarzy, którzy z trudem mogą
zdobyć się na świąteczny posiłek.

B. W społeczeństwie brytyjskim nie ma podziału na klasy społeczne.

C. W społeczeństwie brytyjskim nie występuje zjawisko wyzysku społecznego.

D. Znaczna część tego społeczeństwa żyje w skrajnej nędzy.

E. Bogaci wyzyskują biednych.

F. Dzieci zmuszane są do pracy.

G. W XIX-wiecznym społeczeństwie brytyjskim szczególną troską otacza się dzieci.

H. Przytułki, więzienia i szpitale to miejsca, w których ludzie umierają albo jeszcze bardziej się
demoralizują.

F. Organizacje charytatywne nie są w stanie zapewnić wsparcia wszystkim potrzebującym.

G. Dzięki „Opowieści wigilijnej” poznajemy życie społeczeństwa angielskiego, np.

 codzienne zajęcia
 rozrywki
 potrawy

H. Dzięki „Opowieści wigilijnej” możemy wyobrazić sobie, jak wyglądały

 ulice XIX-wiecznego Londynu

albo
 kupiecka kancelaria

 Charles Dickens wprowadził do utworu elementy fantastyczne i osadził akcję utworu w

czasie świąt Bożego Narodzenia. Co dzięki temu chciał osiągnąć? Jak wpłynęło to na
wymowę dzieła? Podkreśl wszystkie poprawne odpowiedzi.

A. XIX-wieczne uprzywilejowane warstwy społeczeństwa angielskiego uważały, że bogactwo jest

cnotą, a bycie biednym jest grzechem. Charles Dickens pragnął zwrócić uwagę, że takie myślenie jest
błędne, niesprawiedliwe i krzywdzące. Ci, którzy pracują najwięcej i najciężej, cierpią na co dzień
niedostatek i są wyzyskiwani przez bogaczy, którzy pławią się w luksusach i z pogardą traktują tych,
dzięki którym mogą sobie pozwolić na wystawne życie.

B. Boże Narodzenie to czas dobroci i miłosierdzia; magiczny czas, w którym ludzkie serca powinny się
otwierać dla innych, zwłaszcza dla pokrzywdzonych przez los, którzy potrzebują wsparcia.
C. Materializm i wiara w moc pieniądza to choroba, a zarażony nią nie zawsze ma świadomość, że jest
chory.

D. Postacie ze świata fantastyki mają uświadomić bohaterowi i czytelnikom, że życie duchowe jest nie
mniej ważne od świata materialnego. Współczucie, miłosierdzie, zdolność zrozumienia duszy
drugiego człowieka to warunek osiągnięcia prawdziwego szczęścia i zbawienia po śmierci. Duch
Jakuba Marleya uświadamia Ebenezerowi Scrooge’owi, że w życiu należy się kierować współczuciem i
miłosierdziem, a każdy człowiek po śmierci odpowie za to, że zapomniał o swoich obowiązkach
względem innych ludzi.

E. Boże Narodzenie to magiczny czas, który jest w stanie zmienić nawet najbardziej zatwardziałe
serce, a na uświadomienie sobie własnych błędów i przemianę duchową nigdy nie jest za późno.

 Przypomnij sobie cechy utworów epickich, a następnie dokończ zdanie:

„Opowieść wigilijna” Charlesa Dickensa należy do epiki, ponieważ …

Epika

A. Jeden z trzech rodzajów literackich, w których o wydarzeniach opowiada narrator.

Narrator- fikcyjna osoba, która opowiada o wydarzeniach w utworze epickim.

Narrator pierwszoosobowy – wypowiada się w 1. osobie liczby pojedynczej; relacjonuje
wydarzenia, w których sam uczestniczy lub których jest świadkiem. Wyraża swoje myśli
i uczucia, wypowiada opinie na temat zdarzeń i bohaterów.
Narrator trzecioosobowy- wypowiada się w 3. osobie liczby pojedynczej; nie uczestniczy
w wydarzeniach, o których opowiada. Jest wszechwiedzący.

B. Wydarzenia tworzą akcję i fabułę.

Akcja to ciąg wydarzeń (w obrębie fabuły), które zmierzają do konkretnego rozwiązania.

Akcja „Opowieści wigilijnej” Charlesa Dickensa rozpoczyna się w chwili, gdy do kantoru
Ebenezera Scrooge'a wchodzi jego siostrzeniec Fred.

Fabuła to wszystkie wydarzenia przedstawione w utworze, powiązane ze sobą

pod względem przyczynowo – skutkowym; na fabułę składają się wydarzenia akcji
i wydarzenia przywoływane na zasadzie retrospekcji.

Retrospekcja -wydarzenia z przeszłości, które rozegrały się, zanim rozpoczęła się właściwa
akcja utworu, np. obrazy pokazane Ebenezerowi Scrooge’owi przez Ducha Przeszłych Świąt
Bożego Narodzenia.

C. W utworze epickim wypowiadają się bohaterowie w formie dialogów i monologów.

D. Utwory epickie są najczęściej pisane prozą.
E. Gatunki epiki: mit, legenda, baśń, przypowieść, bajka (utwór pisany wierszem), pamiętnik,
dziennik, nowela, powieść, epopeja, opowiadanie.
 Opowiadanie – krótki utwór o prostej, zwykle jednowątkowej fabule, od noweli różni się
swobodniejszą kompozycją i bardziej rozbudowanymi opisami, np. „Opowieść wigilijna”
Charlesa Dickensa.

 Na podstawie treści lektury i wiadomości zgromadzonych wyżej uzupełnij tabelkę.

Autor:
Tytuł:
Czas akcji:
Miejsce akcji:
Bohaterowie realistyczni:
fantastyczni:
Rodzaj literacki:
Gatunek literacki:

Odpowiedzi proszę wysłać do sprawdzenia na adres: katarzyna.zesiuk@op.pl.