ĐÁNH GIÁ VỀ CÁC TẬP ĐOÀN KINH TẾ NHÀ

NƯỚC VÀ TẬP ĐOÀN KINH TẾ TƯ NHÂN Ở VIỆT

NAM HIỆN NAY
Đỗ Ái Lâm

Trường Đại học Kinh tế- Đại học Quốc gia Hà Nội

1.Tóm tắt
Là một nước đi theo mô hình kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, Việt Nam
hiện nay đang tồn tại nhiều thành phần kinh tế như: kinh tế nhà nước, kinh tế tập thể, kinh
tế tư nhân và kinh tế có vốn đầu tư nước ngoài. Mỗi thành phần kinh tế đều có nhiệm vụ
riêng trong nền kinh tế Việt Nam. Tuy nhiên, nổi bật nhất vẫn là các tập đoàn kinh tế nhà
nước và tập đoàn kinh tế tư nhân. Nhà nước đóng vai trò là người dẫn dắt, định hướng,
điều tiết, tận dụng nguồn lực để phát triển kinh tế; còn các tập đoàn kinh tế tư nhân là một
trong những động lực để thúc đẩy nền kinh tế mạnh mẽ nhất với các công ty có quy mô
vốn lớn và thu hút đông đảo lao động. Hai tập đoàn kinh tế này đều có đóng góp vô cùng
to lớn cho đất nước thông qua giải quyết việc làm, bảo đảm an sinh xã hội, tăng sản lượng,
tăng mức thu nhập bình quân, xuất khẩu hàng hóa sang nước ngoài, thực hiện trách nhiệm
xã hội với người có công, quan tâm đến các vấn đề môi trường và phát triển bền vững,...
Tuy nhiên, ta không thể không thừa nhận rằng tập đoàn kinh tế ở Việt Nam vẫn còn tồn tại
nhiều khuyết điểm như hạn chế về vốn, nhân lực tay nghề cao còn ít, cơ chế quản lý chưa
linh hoạt, thủ tục hành chính còn phức tạp, tình trạng ô nhiễm môi trường nặng nề,... Qua
bài viết này, tác giả muốn nêu lên tình trạng phát triển, ưu điểm, nhược điểm của tập đoàn
kinh tế nhà nước và tập đoàn kinh tế tư nhân cùng một vài doanh nghiệp tiêu biểu với thành
tích nổi bật, từ đó đề xuất một số giải pháp hợp lý để cải thiện tình trạng trên. Thông qua
các số liệu thống kê được công bố trên các trang thông tin điện tử của bộ, các tạp chí, trang
báo uy tín, tác giả tin rằng sẽ đem đến những con số chính xác nhất để đánh giá một cách

2
trung thực, khách quan về tập đoàn kinh tế tư nhân và kinh tế nhà nước. Bài viết chỉ ra rằng
dù còn nhiều hạn chế về vốn, nhân lực, cơ sở hạ tầng, khoa học công nghệ, doanh nghiệp
Việt Nam vẫn còn nhiều tiềm năng phát triển nhờ nguồn lao động dồi dào, hạ tầng viễn
thông tương đối hoàn thiện, óc sáng tạo và khát vọng làm giàu của con người. Vì vậy, điều
chúng ta cần làm là nâng cao chất lượng người lao động, nhanh chóng cải thiện cơ sở hạ
tầng, thu hút đầu tư nước ngoài, tăng sức cạnh tranh của sản phẩm “Made in Vietnam” trên
thị trường thế giới, cải cách hệ thống pháp luật và cơ chế liên quan,... để đem lại một Việt
Nam mới với những doanh nghiệp mạnh mẽ hơn, bản lĩnh hơn, trong sạch hơn, hoạt động
hiệu quả hơn; nhờ đó thay đổi bộ mặt và vị trí của nền kinh tế Việt trên trường quốc tế.

2.Giới thiệu gia nhập Tổ chức thương mại thế giới

Từ năm 1986, Việt Nam đã xây dựng nền
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa. Đến nay, sau hơn 30 năm thực hiện
chủ trương của Đại hội Đảng lần thứ VI
về hợp tác kinh tế quốc tế, nước ta đã có
những bước chuyển mình đáng kể. Cụ thể,
tại Đại hội Đảng lần thứ VII (năm 1991)
đã đánh dấu một cột mốc quan trọng trong
quá trình Việt Nam tham gia hội nhập
quốc tế khi đề ra phương châm “Việt Nam
muốn là bạn với tất cả các nước trong
cộng đồng quốc tế, phấn đấu vì hòa bình,
độc lập và phát triển”. Định hướng này
ngày càng mang ý nghĩa quan trọng trong
bối cảnh hệ thống xã hội chủ nghĩa ở Liên
Xô và Đông Âu tan rã; thể hiện sự thích
ứng linh hoạt của Việt Nam trước khó
khăn. Không chỉ có vậy, năm 2001 sau khi
WTO,Việt Nam chính thức được công
nhận là một nước có nền kinh tế thị
trường. Sự chuyển đổi từ nền kinh tế tập
trung quan liêu, bao cấp sang nền kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa đã
mang lại những ảnh hưởng tích cực lẫn
tiêu cực. Trong số đó phải kể đến sự tồn
tại của nhiều thành phần kinh tế bao gồm
cả kinh tế nhà nước và kinh tế tư nhân.
Theo dòng phát triển của kinh tế và nhu
cầu của đất nước, ở Việt Nam đã hình
thành nên tập đoàn kinh tế nhà nước và
tập đoàn kinh tế tư nhân. Đây là hai tập
đoàn kinh tế lớn nhất chiếm đa số GDP và
đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế
nước nhà. Kinh tế nhà nước hiện vẫn nắm
vai trò chủ đạo trong các ngành kinh tế
đặc biệt như xăng, dầu, khí gas, điện,...

2
với một số cái tên tiêu biểu: Viettel,
Petrolimex, EVN, PVN,... Bên cạnh đó,
tập đoàn kinh tế tư nhân cũng có nhiều tên
tuổi thống lĩnh thị trường như
VINGROUP, Vinamilk, Hòa Phát,...
Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát
triển vượt bậc của kinh tế tư bản chủ nghĩa
như hiện nay, nhiều quan điểm cho rằng
thành phần kinh tế nhà nước không còn
cần thiết, chỉ cần tập trung phát triển kinh
tế tư nhân là đủ. Tuy nhiên, kinh tế nhà
nước không chỉ gói gọn trong doanh
nghiệp nhà nước, mà còn bao gồm cả các
sở hữu toàn dân mà nhà nước được giao
quyền đại diện chủ sở hữu và thống nhất
quản lý như: đất, nước, rừng,... Từ đó có
thể thấy rằng thành phần kinh tế nhà nước
dù ở trong thời đại nào, quốc gia nào cũng
đóng một vai trò hết sức quan trọng trong
sự phát triển của đất nước, tạo nền tảng
cho nền kinh tế toàn dân. Trong khi đó,
kinh tế tư nhân đóng góp cho sự huy động
các nguồn lực xã hội, tạo thêm công ăn
việc làm, tạo động lực cho kinh tế phát
triển. Vì lẽ đó, mục tiêu của bài viết này
là đánh giá vai trò, đóng góp, sự phát
triển,...của cả hai tập đoàn kinh tế để
khẳng định tầm quan trọng của kinh tế tư
3
nhân và kinh tế nhà nước tại Việt Nam;
đồng thời đưa ra một số phương án để
khắc phục một vài hạn chế đang tồn tại.
3.Nội dung chính
a) Đánh giá tập đoàn kinh tế nhà
nước
Theo Viện nghiên cứu Quản lý Kinh tế
Trung ương CIEM thì tập đoàn kinh tế
được định nghĩa là: “Khái niệm tập đoàn
kinh tế được hiểu là một tổ hợp lớn các
doanh nghiệp có tư cách pháp nhân hoạt
động trong một hay nhiều ngành khác
nhau, có quan hệ về vốn, tài chính, công
nghệ, thông tin, đào tạo, nghiên cứu và
các liên kết khác xuất phát từ lợi ích của
các bên tham gia. Trong mô hình này,
"công ty mẹ" nắm quyền lãnh đạo, chi
phối hoạt động của "công ty con" về tài
chính và chiến lược phát triển.” Ví dụ như
Tổng công ty vận tải Hà Nội có công ty
con là Xí nghiệp xe buýt Hà Nội.
Thành phần kinh tế nhà nước thường hoạt
động trong các lĩnh vực đặc biệt mà kinh
tế tư nhân không làm được, hoặc đóng vai
trò mở đường cho một số ngành quan
trọng của đất nước như năng lượng, quốc
phòng, giao thông vận tải,... Theo các báo
cáo năm 2021, kinh tế nhà nước thời gian
qua vẫn nắm vai trò chủ đạo trong việc
điều tiết nền kinh tế, bảo đảm thực hiện
các chính sách vĩ mô, kiểm soát lạm phát,
thúc đẩy an sinh xã hội. Cụ thể, mặc dù số
doanh nghiệp nhà nước chỉ chiếm 0,07%
doanh nghiệp cả nước – một con số vô
cùng khiêm tốn nhưng lại đóng góp tới
7% tổng tài sản, 10% vốn của các doanh
nghiệp trên thị trường và đặc biệt là chiếm
30% GDP cả nước; kèm theo đó là hàng
chục nghìn công ăn việc làm cho người
lao động. Nhiều tập đoàn, công ty nhà
nước lớn ở Việt Nam như Viettel, EVN,
Vinatex không chỉ đạt nhiều thành tựu
trong nước mà còn nâng tầm nước nhà
trên thế giới với nhiều dự án làm thay đổi
hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế.
4
Đơn cử như Tập đoàn viễn thông quân đội
Viettel chỉ với số vốn 1 triệu USD tại
Cam-pu-chia sau 2 năm trở thành người
đứng đầu lĩnh vực mạng di động về thị
phần tại đất nước này. Nối tiếp thành công
đó, nhà mạng Unitel cũng đã nắm 35% thị
phần viễn thông tại Lào sau chưa đầy hai
năm. Viettel đã từng bước ghi dấu ấn của
mình tại các nước Đông Nam Á và châu
Phi khác như Haiti, Mozambique, Đông
Timor, Peru, Tanzania, Myanmar.
Không chỉ Viettel mà các doanh nghiệp
nhà nước khác cũng đang làm tốt vai trò
của mình. Theo số liệu năm 2017 thì Tập
đoàn Điện lực Việt Nam EVN là tập đoàn
kinh tế nhà nước có doanh thu cao nhất
(300 045 tỷ đồng), theo sau là PVN với
271 404 tỷ đồng, Viettel: 249 300 tỷ đồng,
Petrolimex: 153 687 tỷ đồng. Thấp nhất là
Tập đoàn Dệt may Việt Nam Vinatex với
17 447 tỷ đồng doanh thu. Tuy nhiên, xét
về lợi nhuận trước thuế, vị trí cuối cùng
lại thuộc về Tập đoàn hóa chất Việt Nam
(Vinachem) với con số 164 tỷ đồng. Các
vị trí 1,2,3 lần lượt là PVN, Viettel và
EVN. Sang đến năm 2018, tổng lợi nhuận
trước thuế của các doanh nghiệp nhà nước
là 110 650 tỷ đồng, đóng góp 210 430 tỷ
đồng vào ngân sách nhà nước. Năm 2020
bất chấp sự bùng phát của đại dịch Covid-
19 trên toàn thế giới, tổng lợi nhuận trước
thuế của tập đoàn kinh tế nhà nước là 54
600 tỷ đồng, nộp ngân sách nhà nước 181
371 tỷ đồng. Chi tiết có thể tham khảo
biểu đồ dưới đây:
Có thể nói, trong hoàn cảnh khó khăn do
dịch bệnh, con số ấy đã giúp ích không
nhỏ trong việc ổn định xã hội, trợ cấp cho
người thất nghiệp, giữ vững nền kinh tế
trước sự càn quét của virus Corona, nhất
là ở các nước vùng sâu vùng xa, biên giới
5
hải đảo. Kinh tế nhà nước là công cụ hữu
hiệu để điều tiết nền kinh tế, ổn định kinh
tế vĩ mô, đảm bảo thi hành các chính sách
của nhà nước, khắc phục các khuyết tật thị
trường,... Đại hội X cũng đã chỉ rõ vai trò
của kinh tế nhà nước đối với Việt Nam.
Một là, kinh tế nhà nước là lực lượng vật
chất giúp nhà nước định hướng xã hội chủ
nghĩa nền kinh tế quốc dân; hai là, kinh tế
nhà nước là sức mạnh đằng sau các chính
sách điều tiết của nhà nước; ba là, hoạt
động của kinh tế nhà nước là để tạo môi
trường phát triển chung cho mọi thành
phần kinh tế; bốn là, khẳng định kinh tế
nhà nước rộng hơn doanh nghiệp nhà
nước. Qua đó, ta càng có thể khẳng định
chắc chắn vai trò thiết yếu của thành phần
kinh tế nhà nước, đặc biệt trong việc dẫn
dắt nền kinh tế đi theo đúng con đường
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
nghĩa của Đảng, cũng như tầm quan trọng
của các tập đoàn kinh tế nhà nước tại Việt
Nam trong tất cả các khía cạnh kinh tế- xã
hội.
Tuy nhiên, các tập đoàn kinh tế nhà nước
hiện vẫn đang gặp một số khó khăn; đặc
biệt trong vấn đề huy động vốn để mở
rộng quy mô. Lý do lớn nhất có lẽ là vì
ngân sách còn hạn hẹp, khó có thể đầu tư cấp, hư hỏng,... mà lại không có ngân sách
lớn; số tiền nộp cho ngân sách nhà nước để nâng cấp cải tạo.
thường gấp nhiều lần lợi nhuận sau thuế,
do đó các doanh nghiệp nhà nước chỉ có
thể tăng trưởng dựa trên phần lợi nhuận
được giữ lại. Ngoài ra, cơ chế quản lý
cứng nhắc và sự chậm chạp trong đổi mới
cũng khiến cho doanh nghiệp nhà nước
dậm chân tại chỗ. Họ không thể thay đổi
nhanh và mạnh mẽ như các doanh nghiệp
tư nhân do hạn chế về mặt luật pháp và sự
phức tạp trong thủ tục. Nhiều công trình,
dự án do doanh nghiệp nhà nước đảm
đương liên tục thua lỗ, kéo dài thời gian
thi công, kém hiệu quả. Ví dụ như dự án
đường sắt trên cao Cát Linh- Hà Đông đã Nhân sự trong các doanh nghiệp nhà
năm lần bảy lượt thất hẹn với người dân nước do không bị tạo áp lực doanh số như
Thủ đô, suốt hơn 13 năm mới được đưa doanh nghiệp tư nhân nên còn tình trạng
vào sử dụng. làm việc kém hiệu quả, thụ động trong
công việc, không tìm tòi sáng tạo thêm.
Ngoài ra, nạn tham nhũng vẫn đang lộng
Cơ chế hưởng lương theo bậc, thâm niên
hành; hối lộ, đút lót, chồng chéo nhân sự,
cũng góp phần làm cho họ thiếu đi tính
chiếm đoạt đất đai, lấy của công làm việc
cạnh tranh, niềm hăng say lao động nên
riêng, chất lượng và thái độ cán bộ, lợi ích
có. Để nâng cao hiệu quả của tập đoàn
nhóm,...vẫn tiếp tục là vấn đề nhức nhối
kinh tế nhà nước chắc chắn rất cần những
suốt nhiều năm. Thực trạng “cha chung
biện pháp mạnh mẽ và quyết liệt hơn nữa.
không ai khóc” khiến các công trình do
nhà nước xây dựng nhanh chóng xuống

6

b) Đánh giá tập đoàn kinh tế tư nhân
So với tập đoàn kinh tế nhà nước, kinh tế
tư nhân năng động hơn, sớm trở thành
động lực phát triển kinh tế của đất nước.
Một số công ty, doanh nghiệp tư nhân lớn
có thể kể đến VINGROUP, Công ty cổ
phần đầu tư Thế giới di động, Công ty cổ
phần tập đoàn vàng bạc đá quý Doji, Tập
đoàn Hòa Phát, ô tô Trường Hải, Công ty
cổ phần hàng không Vietjet,... Đây là
những cái tên lớn đứng đầu trong khối
kinh tế tư nhân tại Việt Nam trên khắp các
ngành nghề. Theo thống kê năm 2020, tập
đoàn kinh tế tư nhân đang đóng góp 42%
GDP, 53% cơ cấu vốn và tới 85% việc
làm cho nền kinh tế. Theo thời gian, kinh
tế tư nhân ngày càng trở nên quan trọng,
là một thành phần không thể thiếu trong
nền kinh tế. Cũng theo số liệu năm 2020,
tổng tài sản của các doanh nghiệp tư nhân
là 26,5 triệu tỷ đồng, gấp hơn 9 lần so với
doanh nghiệp nhà nước (2,9 triệu tỷ
đồng), đồng thời bỏ xa tổng tài sản 777
7
nghìn tỷ đồng của các công ty cổ phần có
vốn góp của nhà nước. Như vậy, tập đoàn
kinh tế tư nhân là đơn vị có tổng tài sản
lớn nhất trong các doanh nghiệp nhờ sự
linh hoạt trong cơ chế huy động vốn từ
nhân dân, giúp nhanh chóng tăng quy mô
vốn, mở rộng sản xuất. Vì vậy cũng không
quá khó hiểu khi doanh thu của kinh tế tư
nhân lớn hơn nhiều so với doanh nghiệp
nhà nước và công ty có vốn góp nhà nước,
lần lượt là 13,5; 1,5 triệu tỷ đồng và 643
nghìn tỷ đồng. Có thể nói, kinh tế tư nhân
ngày càng đóng góp lớn hơn cho sự phát
triển kinh tế của đất nước, nâng cao vị thế
và hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế,
góp phần huy động tối đa các nguồn lực
của xã hội, cơ cấu lại nền kinh tế, thúc đẩy
năng suất lao động tăng cao, thay đổi tác
phong lao động, cải thiện đời sống nhân
dân, giải quyết vấn nạn thất nghiệp, bảo
đảm an sinh xã hội, tăng sản lượng cho
nền kinh tế, đồng hành cùng doanh nghiệp
nhà nước trong vấn đề thực hiện trách
nhiệm xã hội... Các tập đoàn kinh tế tư
nhân có ưu điểm hơn so với tập đoàn kinh
tế nhà nước là sự linh hoạt trong cơ chế
quản lý; dễ dàng mở rộng quy mô vốn; thủ
tục bớt phức tạp; chế độ lương thưởng dựa
theo năng lực và hiệu quả làm việc của
người lao động nên dễ dàng thu hút nhân
tài, tạo sự cạnh tranh; có nhiều cơ hội hợp
tác với các công ty nước ngoài; môi
trường làm việc chuyên nghiệp; ngành
nghề đa dạng; nhờ đó phong trào khởi
nghiệp được đẩy mạnh, tạo nên một “làn
gió mới” cho nền kinh tế;... Không chỉ
ngày càng lớn mạnh trong nước, nhiều
doanh nghiệp tư nhân đã mạnh dạn dấn
thân vào cuộc đua tại nước ngoài để
khẳng định sức mạnh của mình. Nổi bật
nhất phải kể đến tập đoàn VINGROUP
với các dự án đầu tư tại Pháp, Hà Lan,
Canada, Singapore, đồng thời tăng vốn
đầu tư tại Mỹ, Đức với tổng cộng gần 450
triệu USD. Thương hiệu ô tô điện Vinfast
đã gia nhập thị trường thế giới, mở ra kỷ
nguyên mới cho ngành công nghiệp sản
xuất ô tô tại Việt Nam.
Ở lĩnh vực công nghệ thông tin, FPT là
một trong số những cái tên nổi bật nhất
tính đến thời điểm hiện tại. Họ cũng đã đặt
8
những bước chân đầu tiên của mình lên
khu vực Mỹ Latinh bằng việc rót vốn vào
Intertec International – một doanh nghiệp
có hơn 20 năm kinh nghiệm trong lĩnh
vực cung cấp dịch vụ công nghệ thông tin.
Trước đó, vào đầu năm 2021, FPT cũng
tuyên bố thành lập trung tâm sản xuất tại
Costa Rica. Điều đó chứng tỏ doanh
nghiệp Việt đang dần bản lĩnh hơn trên thị
trường thế giới, tự tin hơn, mạnh mẽ hơn.
Hay như Vinamilk, một công ty lâu năm
tại Việt Nam, đã có tới 20 năm kinh
nghiệm “bôn ba” trên thương trường quốc
tế. Thị trường xuất khẩu chủ lực của
Vinamilk là khu vực Trung Đông, Đông
Nam Á, châu Phi với con số hơn 40 quốc
gia tính đến thời điểm hiện tại. Một số sản
phẩm tiêu biểu của công ty này không thể
không kể đến: sữa bột, sữa nước, sữa đậu
nành, sữa đặc,...Thậm chí ở đất nước xa
xôi như Isarel, thương hiệu sữa “Dielac”
của Vinamilk còn trở thành một cụm từ
riêng để chỉ các loại sữa bột, bột dinh
dưỡng cho trẻ em nói chung. Năm 2020
khi cả thế giới nói chung và Việt Nam nói
riêng đang chịu ảnh hưởng nặng nề của
đại dịch Covid-19 thì Vinamilk vẫn ký kết
nhiều hợp đồng xuất khẩu, doanh thu 6
tháng đầu năm cán mốc 2451 tỷ đồng,
tăng 7,3% so với cùng kỳ năm 2019. Chất
lượng sản phẩm và uy tín của công ty còn
giúp Vinamilk chinh phục hai thị trường
khó tính trong khu vực: Hàn Quốc và
Nhật Bản. Từ đầu tháng 9 năm 2020, các
sản phẩm của công ty này đã được bày
bán tại 1500 cửa hàng Ministop ở Hàn
Quốc. Tại thị trường quen thuộc như
Trung Quốc, Công ty cổ phần sữa Việt
Nam còn mở rộng kinh doanh trên các sàn
thương mại điện tử, hứa hẹn làm bàn đạp
để mở rộng thị trường tại đất nước tỉ dân
này. Việc tiến ra thị trường nước ngoài là
điều tất yếu để các doanh nghiệp tư nhân
giữ được đà tăng trưởng sau khi đã chiếm
lĩnh được thị phần trong nước.
9
Tuy nhiên, tập đoàn kinh tế tư nhân vẫn
còn tồn tại nhiều hạn chế. Các công ty, tập
đoàn tư nhân do không được nhà nước
quản lý và kiểm soát nên đôi khi vẫn còn
tình trạng trốn thuế, lách luật, gian lận sổ
sách,... Ngoài ra, do không được ngân
sách nhà nước bù lỗ nên hoạt động kinh
doanh vẫn còn khó khăn; trên thực tế chỉ
38% doanh nghiệp tư nhân hoạt động có
lãi. Đây không phải một con số bất ngờ
khi ta xem xét đến tỉ suất lợi nhuận trước
thuế trên tổng tài sản của doanh nghiệp tư
nhân- 2,2%- một con số quá khiêm tốn khi
so sánh với những con số đã được đề cập
ở phía trên. Điều đó chứng tỏ kinh tế tư
nhân vẫn còn non yếu so với các thành
phần kinh tế khác. Khi so sánh với các tập
đoàn kinh tế nhà nước, kinh tế tư nhân
nhạy cảm hơn với các biến động của thị
trường, lao động; nguồn nguyên liệu
không ổn định; các thay đổi chính sách và
thủ tục hành chính của nhà nước còn gây
khó dễ; nhu cầu đơn hàng từ nước ngoài
thất thường; ngân hàng chậm giải ngân,
thiếu sự liên kết nhằm nâng cao năng lực
cạnh tranh, trình độ quản lý chưa cao,
năng lực công nghệ còn lạc hậu, trình độ
lao động qua đào tạo thấp, thiếu vốn,... rất
nhiều những nguyên nhân khiến cho các
doanh nghiệp tư nhân vẫn chưa phát huy trường, tài nguyên khoáng sản; chủ động
triệt để tiềm lực của mình. Họ vẫn còn nắm bắt cơ hội nhờ vào cuộc cách mạng
nhiều dư địa để phát triển, trở thành động công nghệ 4.0 và sự hợp tác quốc tế sâu
lực thúc đẩy kinh tế của đất nước. rộng; nâng cao tay nghề, năng suất của
người lao động,... Thứ ba, thực hiện phân
4. Kiến nghị giải pháp
bổ nguồn lực hiệu quả, phát triển thị
Để phát huy những thế mạnh của hai tập
trường nhân tố sản xuất, đảm bảo bình
đoàn kinh tế nhà nước và tư nhân, chúng
đẳng giữa các doanh nghiệp. Thứ tư, nhà
ta cần vạch ra phương hướng rõ ràng
nước đẩy mạnh hỗ trợ các tập đoàn trong
trong tương lai, vừa đảm bảo được hiệu
thời kỳ khó khăn, khuyến khích và hỗ trợ
quả kinh doanh, vừa hạn chế được những
khởi nghiệp. Thứ năm, tạo điều kiện thuận
tiêu cực còn tồn tại.
lợi để các hộ gia đình liên kết thành lập
Đối với tập đoàn kinh tế tư nhân, thứ nhất, công ty, đặt dưới sự quản lý nhà nước;
chính phủ nên cải cách cơ cấu và pháp luật khuyến khích góp vốn, mua trái phiếu của
mạnh mẽ hơn nữa để tạo thế có lợi cho các doanh nghiệp nhà nước đã cổ phần
doanh nghiệp tư nhân, xây dựng nền tảng hóa nhằm tăng nguồn vốn cho doanh
vững mạnh cho cạnh tranh và đổi mới nên nghiệp mở rộng sản xuất.
kinh tế theo hướng công nghiệp hóa - hiện
Đối với tập đoàn kinh tế nhà nước, chính
đại hóa. Các chính sách ưu đãi về vốn nên
phủ càng đóng vai trò quan trọng hơn.
được tạo điều kiện để các doanh nghiệp
Thứ nhất, cần khẳng định vai trò của
vừa và nhỏ dễ dàng tiếp cận. Ngoài ra,
thành phần kinh tế nhà nước trong nền
môi trường cạnh tranh lành mạnh cũng là
kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ
một yếu tố tối quan trọng để khuyến khích
nghĩa của Việt Nam là hết sức quan trọng
các doanh nghiệp tham gia thị trường.
và là sự tồn tại không thể thiếu. Tập đoàn
Thứ hai, doanh nghiệp tư nhân cần tập
kinh tế nhà nước vừa là người dẫn dắt, vừa
trung vào giá trị cốt lõi: phát triển nhanh
là người điều tiết nền kinh tế theo các
nhưng bền vững dựa trên sự đổi mới về
chính sách vĩ mô đã đề ra. Thứ hai,
khoa học công nghệ, kỹ thuật tiên tiến;
khuyến khích phong trào thoái vốn nhà
đảm bảo thực hiện nghĩa vụ với môi

10
nước hoặc cho phép góp vốn chuyển đổi
thành công ty cổ phần. Điều này không
chỉ giúp tăng quy mô vốn của doanh
nghiệp mà còn giải quyết được phần nào
các hạn chế do cơ chế quản lý cứng nhắc
gây ra. Thứ ba, đẩy mạnh áp dụng công
nghệ vào sản xuất, nâng cao chất lượng
nguồn nhân lực trong tập đoàn kinh tế nhà
nước. Hiện tại, công nghệ của nước ta vẫn
còn thua kém 3-4 thế hệ so với các nước
phát triển, việc cần làm trước mắt là nâng
cao năng lực của chính bản thân, tăng tỉ lệ
lao động có tay nghề, có chính sách đãi
ngộ tốt hơn với nhân tài để tránh “chảy
máu chất xám”, khuyến khích công nhân
sáng tạo trong sản xuất. Để làm được điều
này, cơ chế thi tuyển, phỏng vấn cần được
thực hiện chặt chẽ hơn nữa, tránh tình
trạng “con ông cháu cha”, làm trong sạch
môi trường doanh nghiệp nhà nước. Các
trường trung cấp, trường dạy nghề cũng
cần nâng cao chất lượng để đào tạo ra
những người có tay nghề thực chất, biết
việc, biết làm chứ không chỉ là những kiến
thức lý thuyết trên sách vở. Đây là nhiệm
vụ có ý nghĩa quyết định đối với các tập
đoàn kinh tế nhà nước trong thời gian tới.
Thứ tư, nâng cao năng lực tự chủ, tính tự
chịu trách nhiệm của doanh nghiệp nhà
11
nước, tiến tới tách bạch chức năng chủ sở
hữu doanh nghiệp với chức năng quản lý
nhà nước; đồng thời siết chặt cơ chế giám
sát hoạt động kinh doanh của tập đoàn
kinh tế nhà nước nhằm đảm bảo vốn nhà
nước được sử dụng đúng mục đích, cho
mục tiêu ưu tiên của nhà nước, phục vụ
phát triển kinh tế - xã hội. Đặc biệt, trong
bối cảnh dịch bệnh Covid-19, nhà nước và
tập đoàn kinh tế nhà nước càng đóng vai
trò quan trọng trong công cuộc vừa phục
hồi, vừa phát triển kinh tế, vừa phòng
chống dịch bệnh, ổn định nền chính trị,
đảm bảo an sinh xã hội.
5. Kết luận
Qua bài viết vừa rồi, ta có thể khẳng định
đóng góp to lớn của các tập đoàn kinh tế
tư nhân và kinh tế nhà nước, đặc biệt là
vai trò không thể thiếu của kinh tế nhà
nước trong nền kinh tế thị trường định
hướng xã hội chủ nghĩa của Việt Nam.
Tập đoàn kinh tế nhà nước chính là đội
ngũ đại diện cho thành phần kinh tế nhà
nước trong công cuộc tiên phong, làm chủ
kỹ thuật cao; nâng cao ứng dụng khoa học
công nghệ trong sản xuất, mở đường cho
doanh nghiệp tư nhân trong các ngành
khai khoáng, hàng không, điện, xăng dầu,
giải quyết phần nào công ăn việc làm, tạo
phúc lợi xã hội,… Ngoài ra, các tập đoàn
kinh tế nhà nước còn là công cụ để thông
qua đó nhà nước điều tiết nền kinh tế theo
cách chính sách vĩ mô, kiểm soát lạm
phát, đưa ra các quyết định phù hợp với
tình thế cấp bách,…. Đối với các tập đoàn
kinh tế tư nhân, không thể phủ nhận rằng
kinh tế tư nhân là đòn bẩy, là động lực
giúp nền kinh tế đạt được mức tăng
trưởng vượt bậc; tạo cơ hội tận dụng triệt
để tiềm lực về vốn và nhân sự trong nước;
giải quyết nạn thất nghiệp; góp phần cơ
cấu lại kinh tế trong nước, chuyển đổi
kinh tế Việt Nam sang hướng hiện đại
hơn, chú trọng công nghiệp và dịch vụ;
tăng sản lượng xuất khẩu; thực hiện nghĩa
vụ đóng bảo hiểm xã hội; nâng cao vị thế
của Việt Nam trên trường quốc tế; giúp
thay đổi bộ mặt đất nước, đưa nước ta
ngày càng lớn mạnh, tự chủ sản xuất,
giảm sự phụ thuộc vào nguyên liệu và
công nghệ từ nước ngoài. Tuy nhiên vẫn
phải thừa nhận hiện nay các tập đoàn kinh
tế nhà nước và kinh tế tư nhân vẫn còn tồn
tại nhiều hạn chế. Ví dụ như đối với kinh
tế nhà nước thì bất cập lớn nhất có lẽ tham
nhũng, ngoài ra tình trạng hối lộ, bộ máy
nhân sự còn rườm rà, quản lý cứng nhắc,
12
chưa áp dụng kỹ thuật tiên tiến nhiều cũng
đang là những vấn đề nhức nhối trong
thành phần kinh tế nhà nước; còn đối với
các tập đoàn kinh tế tư nhân, các vấn đề
lớn nhất cần giải quyết là sự bất ổn định
của nguồn vốn, lao động, nguyên liệu,
năng lực quản lý còn hạn chế, trình độ
người lao động còn thấp. Để phát huy tối
đa điểm mạnh và hạn chế những điểm
chưa tốt, doanh nghiệp cần chủ động thay
đổi mình để theo kịp với sự phát triển trên
thế giới, làm trong sạch môi trường cạnh
tranh, đổi mới công nghệ và phương pháp
quản lý, chú trọng bồi dưỡng công nhân,
quan tâm hơn đến các vấn đề về phát triển
bền vững như môi trường, tài nguyên, đời
sống người lao động,... Có thể nói, các
doanh nghiệp Việt Nam, dù thuộc tập
đoàn nhà nước hay tư nhân, đều có nhiều
tiềm năng phát triển, cái chúng ta cần làm
là có một định hướng đúng đắn và giải
pháp thích hợp để nâng cao hiệu quả hoạt
động. Thêm vào đó, qua bài viết, ta càng
vững tin hơn vào nội lực của doanh
nghiệp Việt, vào một tương lai tốt đẹp,
hùng mạnh hơn của nền kinh tế Việt
Nam.
6, Tài liệu tham khảo
References
Anh, Q. (2021, 01 17). (Top 10 doanh
nghiệp tư nhân lớn nhất Việt Nam
2020) Retrieved from https://top-
10.vn/viet-nam/top-10-doanh-
nghiep-tu-nhan-lon-nhat-viet-
nam-2020/
B.H. (2020, 09 09). Vinamilk và 20 năm
'chinh chiến' nước ngoài. (Báo
Tuổi trẻ) Retrieved from
https://tuoitre.vn/vinamilk-va-20-
nam-chinh-chien-nuoc-ngoai-
20200909092201857.htm
Bằng, L. (2020, 10 13). Bất ngờ những
con số về kinh tế tư nhân Việt
Nam. (Vietnamnet) Retrieved
from https://vietnamnet.vn/bat-
ngo-nhung-con-so-ve-kinh-te-tu-
nhan-viet-nam-679978.html
Cấp, C. V. (2011, 01 23). Tăng cường
vai trò chủ đạo của kinh tế nhà
nước trong giai đoạn mới. (Tạp
chí Quốc phòng toàn dân)
Retrieved from
http://tapchiqptd.vn/vi/dua-nghi-
quyet-cua-dang-vao-cuoc-
song/tang-cuong-vai-tro-chu-dao-
cua-kinh-te-nha-nuoc-trong-giai-
doan-moi/156.html
Dũng, P. V. (2019, 12 29). Về vai trò chủ
đạo của kinh tế nhà nước. (Tạp
chí Cộng sản) Retrieved from
https://www.tapchicongsan.org.vn
/web/guest/nghien-cu/-
/2018/815713/ve-vai-tro-chu-dao-
cua-kinh-te-nha-
13
nuoc.aspx#:~:text=Vai%20tr%C3
%B2%20c%E1%BB%A7a%20ki
nh%20t%E1%BA%BF,v%C3%A
0%20t%E1%BB%B7%20tr%E1
%BB%8Dng%20kh%C3%A1c%
20nhau.
Hiền, N. (2021, 08 29). Doanh nghiệp
Việt ghi dấu ấn trên thị trường
nước ngoài. (Hải quan online)
Retrieved from
https://haiquanonline.com.vn/doa
nh-nghiep-viet-ghi-dau-an-tren-
thi-truong-nuoc-ngoai-
151533.html
Hiếu Công, Hoài Thu. (2020, 02 13). Sự
lớn mạnh của kinh tế tư nhân và
câu chuyện phát triển Đảng. (Tạp
chí Xây dựng Đảng) Retrieved
from
http://www.xaydungdang.org.vn/
Home/giai_bua_liem__vang/2020
/13597/Su-lon-manh-cua-kinh-te-
tu-nhan-va-cau-chuyen-
phat.aspx#:~:text=Theo%20th%E
1%BB%91ng%20k%C3%AA%2
C%20kh%E1%BB%91i%20kinh,
tr%E1%BB%8Dng%20trong%20
n%E1%BB%81n%20kinh%20t%
E1%BA%BF.
Hoa, T. T. (2022, 04 23). Thực trạng và
giải pháp phát triển thành phần
kinh tế tư nhân. (Tạp chí Tài
chính) Retrieved from
https://tapchitaichinh.vn/co-che-
chinh-sach/thuc-trang-va-giai-
phap-phat-trien-thanh-phan-kinh-
te-tu-nhan-347427.html
Huy, Q. (2021, 06 22). Kinh tế nhiều E1%BA%BF%20t%C6%B0%20n
thành phần: phát huy sức mạnh h%C3%A2n%20ng%C3%A0y%2
toàn bộ lực lượng. Retrieved from 0c%C3%A0ng%20%C4%91%C3
Cổng thông tin điện tử Viện chiến %B3ng%20g%C3%B3p%20l%E
lược và chính sách tài chính: 1%BB%9Bn%20h%C6%A1n
https://mof.gov.vn/webcenter/port
Toàn cảnh doanh thu và lợi nhuận của
al/vclvcstc/pages_r/l/chi-tiet-
10 tập đoàn kinh tế nhà nước lớn
tin?dDocName=MOFUCM20340
nhất Việt Nam. (2017). (EMIME)
8
Retrieved from EMIME:
Phai, H. V. (2021, 11 18). Vai trò kinh tế https://emime.vn/tin-emime/toan-
nhà nước trong nền kinh tế Việt canh-doanh-thu-va-loi-nhuan-cua-
Nam. (Báo Quân đội nhân dân) 10-tap-doan-kinh-te-nha-nuoc-
Retrieved from lon-nhat-viet-nam-159.html
https://www.qdnd.vn/kinh-te/cac-
Trà, S. (2022, 06 15). Đổi mới cơ chế tài
van-de/vai-tro-kinh-te-nha-nuoc-
chính doanh nghiệp nhà nước.
trong-nen-kinh-te-viet-nam-
(Báo Nhân dân) Retrieved from
677706#:~:text=KTNN%20l%C3
https://nhandan.vn/tin-tuc-kinh-
%A0%20c%C3%B4ng%20c%E1
te/doi-moi-co-che-tai-chinh-
%BB%A5%2C%20l%E1%BB%
doanh-nghiep-nha-nuoc-
B1c,c%E1%BB%A7a%20c%C6
701331/#:~:text=N%C4%83m%2
%A1%20ch%E1%BA%BF%20th
02020%2C%20t%E1%BB%95ng
%E1%BB%8B%20tr%C6%B0%
%20l%E1%BB%A3i%20nhu%E1
E1%BB%9Dng.
%BA%ADn,l%C3%A0%201.081
Quang, L. (2021, 04 01). Dấu ấn đầu tư .078%20t%E1%BB%B7%20%C4
nước ngoài của Viettel. (Báo %91%E1%BB%93ng.
Nhân dân) Retrieved from
Trang, T. (2020, 10 12). Tổng doanh thu
https://nhandan.vn/thong-tin-
của doanh nghiệp nhà nước năm
so/dau-an-dau-tu-nuoc-ngoai-cua-
2019 đạt 1.656.124 tỷ đồng.
viettel-640490/
Retrieved from Tin tức tài chính:
Sơn, N. T. (2017, 07 29). Khẳng định vị https://mof.gov.vn/webcenter/port
trí, vai trò của kinh tế tư nhân al/tttc/pages_r/l/chi-tiet-tin-tin-
trong nền kinh tế Việt Nam. (Tạp tuc-tai-
chí Tài chính) Retrieved from chinh?dDocName=MOFUCM183
https://tapchitaichinh.vn/nghien- 127
cuu-trao-doi/khang-dinh-vi-tri-
vai-tro-cua-kinh-te-tu-nhan-trong-
nen-kinh-te-viet-nam-
127594.html#:~:text=Kinh%20t%

14