COĞRAFYA 9.

SINIF

DOĞAL SİSTEMLER

Eş Yükselti Eğrileri ve
Eş Yükselti Eğrilerinin Özellikleri
Neler Öğreneceğiz ? 9. Sınıf Coğrafya

Eş Yükselti Eğrileri

Eş Yükselti Eğrilerinin
Özellikleri
HARİTA TÜRLERİ 9. Sınıf Coğrafya

KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR

HARİTA TÜRLERİ 9. Sınıf Coğrafya

KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR

HARİTA TÜRLERİ 9. Sınıf Coğrafya

KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR

HARİTA TÜRLERİ 9. Sınıf Coğrafya

KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR

HARİTA TÜRLERİ 9. Sınıf Coğrafya

KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR

YER ŞEKİLLERİNİ GÖSTERME YÖNTEMLERİ 9. Sınıf Coğrafya

KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR

EŞ YÜKSELTİ EĞRİSİ 9. Sınıf Coğrafya

200 m

100 m

0m
0m
HARİTA TÜRLERİ 9. Sınıf Coğrafya
İzohips, yer şekillerini göstermek için yaygın şekilde
kullanılan yöntemlerden biridir. İzohipslerden oluşan
KULLANIM
haritalara AMAÇLARINA
izohips veya topografyaGÖRE HARİTALAR
haritası adı verilir.
EŞ YÜKSELTİ EĞRİSİ 9. Sınıf Coğrafya

Deniz seviyesinden itibaren aynı yükselti değerine sahip olan noktaların

birleştirilmesiyle elde edilen
KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR
iç içe kapalı eğrilere 600 m
izohips (eş yükselti) 500 m
eğrisi denir.
400 m

300 m

200 200 m
200 200 200 200
200 100 metre
100 100
100 100 100 100 100
EŞ YÜKSELTİ EĞRİSİ 9. Sınıf Coğrafya
İZOHİPSLERİN ÖZELLİKLERİ 9. Sınıf Coğrafya

Eş yükselti eğrileri kapalı eğrilerdir.

KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR
 İZOHİPSLERİN ÖZELLİKLERİ 9. Sınıf Coğrafya

Eş yükselti eğrileri, farklı bir yükselti basamağını

temsil ettiği için eğriler birbirlerini kesmez.

800 m
700 m
İZOHİPSLERİN ÖZELLİKLERİ 9. Sınıf Coğrafya

En dıştaki 100 m
200 m
eğriden içe 300 m B
doğru 400 m
yükseltileri 500 m
artar.
A
Bir eş yükselti
eğrisi üzerindeki
tüm noktaların C
yükselti değeri
aynıdır.

A = B = C = 200 metre
İZOHİPSLERİN ÖZELLİKLERİ 9. Sınıf Coğrafya

Bir izohips haritasında eş yükselti eğrileri arası yükselti farkı

(eküidistans değeri) eşittir.
KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR
 İZOHİPSLERİN ÖZELLİKLERİ 9. Sınıf Coğrafya

Eküidistans değeri için en az iki eş yükselti eğrisinin değerinin

bilinmesi gerekir.
KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR

600 m

200 m

Deniz
İZOHİPSLERİN ÖZELLİKLERİ 9. Sınıf Coğrafya

Eküidistans değeri, izohips haritasının ölçeğine bağlı olarak değişir.

I. Harita: 100 m II. Harita: 50 m

1 / 1000 000 1 / 500 000

700 m
800 m
900 m
İZOHİPSLERİN ÖZELLİKLERİ 9. Sınıf Coğrafya

İzohips haritasında
sıfır (0) metre eğrisi AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR
KULLANIM
kıyı çizgisini
gösterir.
100

0 metre
Deniz veya Okyanus
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya
Deniz seviyesinde bulunan adaların kıyı
çizgisinin yükseltisi “0” metredir.
KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR

Deniz
İZOHİPSLERİN ÖZELLİKLERİ 9. Sınıf Coğrafya

KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR

60

40

Deniz
İZOHİPSLERİN ÖZELLİKLERİ 9. Sınıf Coğrafya
 İZOHİPSLERİN ÖZELLİKLERİ 9. Sınıf Coğrafya

Eş yükselti eğrilerinin birbirine yakın olduğu (sıklaştığı) alanlarda

eğim fazla, birbirinden uzaklaştığı (seyrekleştiği) alanlarda eğim azdır.

Eğimi fazla olan yamaç

Eğimi az olan yamaç

1100 m
1000 m
900 m
800 m
700 m
 İZOHİPSLERİN
Birbirini ÖZELLİKLERİ
çevrelemeyen 9. Sınıf Coğrafya
komşu eş yükselti
eğrilerinin yükselti 1050
değeri aynıdır. 1000

1050
 İZOHİPSLERİN ÖZELLİKLERİ 9.9.Sınıf
SınıfCoğrafya
Coğrafya

Akarsuyun her iki tarafındaki

eğrinin yükseltisi
KULLANIMaynıdır.AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR

Deniz
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

KULLANIM
A AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR
A = 250 metre
B B = 100 metre
50 m

Deniz

Topografya haritasındaki A ve B noktaları arası

yükselti farkı kaç metredir?
A) 100 B) 150 C) 200
B) 255 E) 300
 Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Eş yükselti eğrileri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR
A) Eş yükselti eğrileri kapalı eğrilerdir. Eğimi fazla
B) Sıfır metre eş yükselti eğrisi deniz olan yamaç Eğimi az
kıyısını gösterir. olan yamaç
C) Eş yükselti eğrilerinde dıştan içe
doğru yükselti artar.
D) Bir eş yükselti eğrisi üzerindeki
tüm noktaların yükseltileri aynıdır.
E) Eş yükselti eğrileri arası yükselti 1100 m
1000 m
farkı yer şekillerinin eğim durumuna 900 m
göre değişir. 800 m
700 m
Örnek Soru ÖSYM 9. Sınıf Coğrafya

Yanda 25 metrede
bir geçirilen eşyükselti
KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR
eğrileri ile çizilmiş bir
topografya haritası
verilmiştir.

Bu haritada eşyükselti eğrileri arasındaki mesafenin her yerde

aynı olmamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ortalama yükseltinin fazla olması

B) Harita ölçeğinin büyük olması
C)Eğimin yer yer farklı olması
D)Haritanın deniz kıyısında bir yeri göstermesi
E) Tepelerin farklı doğrultuda uzanması
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Yandaki topografya A = 7.
haritasında
KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR izohips
işaretlenen üzerinde
merkezlerin A B B = 0 metre
yükseltilerinin
C = 2.
doğru sıralanışı
D izohips
aşağıdakilerden C üzerinde
hangisinde
D = 2.
verilmiştir? Deniz izohips
üzerinde
A) A > B > C > D B) B > C > A = D C) A > B > C = D

D) A > C = D > B E) D > B = C > A

Örnek Soru ÖSYM 2004 ÖSS 9. Sınıf Coğrafya
Deniz seviyesinden yükseklikleri aynı olan noktaları birleştirdiği
düşünülen eğrilere eşyükselti eğrisi adı verilir. Bu eğrilerle çizilen
haritalaraKULLANIM
topografya AMAÇLARINA
haritası denir. GÖRE HARİTALAR

Aynı ülkenin farklı ölçeklerle çizilen iki topografya haritası,

I. eşyükselti eğrilerinin sayısı,
II. eşyükselti eğrileri arasındaki yükselti farkı,
III. belli bir yüksekliği gösteren eşyükselti eğrisi üzerindeki yerler
bakımından karşılaştırılacaktır.

Bu iki haritada yukarıdakilerden hangilerinin kesinlikle aynı

olması beklenir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III

Eküidistans değeri, izohips haritasının ölçeğine bağlı olarak değişir.

I. Harita: 100 m II. Harita: 50 m

1 / 1000 000 1 / 500 000

700 m
800 m
A 900 m
A
Örnek Soru ÖSYM 2004 ÖSS 9. Sınıf Coğrafya
Deniz seviyesinden yükseklikleri aynı olan noktaları birleştirdiği
düşünülen eğrilere eşyükselti eğrisi adı verilir. Bu eğrilerle çizilen
haritalaraKULLANIM
topografya AMAÇLARINA
haritası denir. GÖRE HARİTALAR

Aynı ülkenin farklı ölçeklerle çizilen iki topografya haritası,

I. eşyükselti eğrilerinin sayısı,
II. eşyükselti eğrileri arasındaki yükselti farkı,
III. belli bir yüksekliği gösteren eşyükselti eğrisi üzerindeki yerler
bakımından karşılaştırılacaktır.

Bu iki haritada yukarıdakilerden hangilerinin kesinlikle aynı

olması beklenir?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve II E) II ve III

Örnek Soru 2006 ÖSS 9. Sınıf Coğrafya

Bir akarsu yatağı boyunca eşyükselti eğrilerinin seyrek

olduğu bölgeden
KULLANIM sıkAMAÇLARINA
olduğu bölgeye geçildiğinde,
GÖRE HARİTALARakarsuda
aşağıdaki değişikliklerden hangisi kesinlikle gerçekleşir?

A) Havzasının genişlemesi
B) Akış hızının artması
C) Yatağının genişlemesi
D) Kol sayısının azalması
E) Akarsuyun ulaşıma
elverişli hale gelmesi
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Yanda 30 metrede bir

geçirilen KULLANIM
eşyükselti eğrileri
AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR
ile çizilmiş bir topografya
haritası verilmiştir.
X ile işaretli nokta hangi
yükseltiler arasında yer
almaktadır? X

A) 0 – 90 metre
B) 30 – 60 metre
C) 150 – 180 metre
D) 300 – 330 metre
E) 350 – 400 metre Deniz
 Örnek Soru ÖSYM 9. Sınıf Coğrafya

Arazide yön ve hedef bulma sporlarında pusula ve büyük ölçekli

haritalar sporcuların en önemli yardımcılarıdır. Sporcular bu haritalar
KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR
ile yer şekillerini belirleyerek en kısa zamanda yönlerini ve hedeflerini
bulmaya çalışırlar.
Buna göre, Uludağ’da yapılacak bir yarışmada sporcuların
yarışma alanına ait aşağıda birer parçası verilen haritalardan
hangisini kullanması daha uygundur?
A) B) C) D) E)
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Yandaki izohips
haritasındaki X
bilgilere göre,
haritanın kapsadığı
alanla ilgili K
aşağıdakilerden
hangisine
ulaşılamaz?
Deniz 300
A) İzohipsler arası yükselti farkına
B) Akarsuyun genel akış yönüne
C) X noktasının yükselti değerine
D) Eğimin arttığı alanlara
E) Bulunduğu yarımküreye
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Akarsuyun yatak eğiminin arttığı yerlerde hidroelektrik potansiyeli artış

göstermektedir.
KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR

Buna göre yukarıdaki topografya haritasında numaralandırılarak

verilen yerlerin hangisi hidroelektrik santral kurulması için daha
uygundur?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Yanda sert karasal

iklim bölgesine
KULLANIMait birAMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR
yerin topografya
haritası verilmiştir.
Kar kalınlığının ve karın
yerde kalma sürelerinin
birbirine yakın olduğu
verilen noktaların
hangisinde çığ oluşma
ihtimali diğerlerine göre
daha fazladır?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Yanda verilen
topografya
haritaları aynı
bölgeye aittir.

Eş yükselti eğrileri arasındaki yükselti farklılığının nedeni olarak;

I. ölçeklerinin farklı olması,
II. çizimlerinde farklı yöntemler kullanılması,
III. farklı dönemlerde çizilmiş olmaları
verilenlerden hangileri gösterilebilir?

A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) Yalnız III. D) I ve II. E) II ve III.

Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Yanda bir alana

ait izohips
KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR
haritası
verilmiştir.
Haritadaki
noktalardan
hangileri aynı
yükseltiye
sahiptir?

A) a ve b B) b ve c C) d ve e D) b ve e E) c ve d
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

I. Yükseltisi fazla olan eğri, az olan eğriyi çevreler.

II. Aynı izohips üzerinde
KULLANIM bulunanGÖRE
AMAÇLARINA tüm noktaların
HARİTALARyükseltisi aynıdır.
III. Tüm göllerin yükseltisi 0 metredir.

Yukarıda izohipslerle ilgili olarak verilen bilgilerden

hangileri doğrudur?

A) Yalnız I.
B) Yalnız II.
C) I ve II.
D) I ve III.
E) II ve III.
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Topografya haritalarında izohips eğrilerinin sıklaştığı

yerler hakkında;AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR
KULLANIM

I. eğim az,
II. yol yapım maliyeti yüksek,
III. akarsuların aşındırma gücü düşük,
IV. kütle hareketleri riski fazla

verilenlerin hangileri söylenemez?

A) I ve II. B) I ve III. C) II ve III.

D) II ve IV. E) III ve IV.

Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Yandaki izohips
haritasında ardışık AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR
KULLANIM
iki izohips
arasındaki yükselti
farkı kaç metredir?

A) 25 B) 50 C) 75 D) 100 E) 125
 Örnek Soru ÖSYM 9. Sınıf Coğrafya
Aşağıdaki I numaralı harita bir yerin eşyükselti eğrileriyle çizilmiş “topografya
9. Sınıf Coğrafya
haritası”; II numaralı harita ise aynı yerin, aynı ölçekte çizilmiş “arazi kullanım
haritası”dır.
KULLANIM AMAÇLARINA GÖRE HARİTALAR
Haritalardaki bilgilere dayanarak
bu yerle ilgili aşağıdaki yargılardan
hangisine ulaşılamaz?
A) Akarsuya yakın kesimlerde sulu
tarım yapılmaktadır.
B) 800 metrenin üzerindeki kesimler
hayvancılığa elverişlidir.
C) Yerleşmeler daha çok 400 - 600
metreler arasındadır.
D) 400 - 800 metreler arasında kuru
tarım yapılmaktadır. Deniz
E) Kuru tarım alanları makineli tarım
yapmaya elverişlidir.