COĞRAFYA 9.

SINIF

DOĞAL SİSTEMLER

Mutlak ve Göreceli Konum - Türkiye’nin Konumu

Neler Öğreneceğiz ? 9. Sınıf Coğrafya

Coğrafi Konum

Mutlak ve Göreceli Konum

Türkiye’nin Coğrafi Konumu

Türkiye’nin Mutlak Konumu

Türkiye’nin Göreceli Konumu

Coğrafi konum: Dünya üzerindeki herhangi bir noktanın 9. Sınıf Coğrafya
veya bölgenin bulunduğu yer.
COĞRAFİ KONUM 9. Sınıf Coğrafya

Coğrafi Konum

Mutlak Konum Göreceli Konum

MUTLAK KONUM 9. Sınıf Coğrafya

Dünya üzerindeki bir noktanın,

➢ Başlangıç paraleline
(Ekvator)

Başlangıç Meridyeni
➢ Başlangıç meridyenine
(Greenwich)
Ekvator
göre konumu.
MUTLAK KONUM 9. Sınıf Coğrafya

Mutlak konumun temel elemanları paralel ve meridyenlerdir.

Paraleller

Meridyenler
 ENLEM ve BOYLAM 9. Sınıf Coğrafya

Dünya üzerinde herhangi bir yerin,

Ekvator’a Başlangıç meridyenine
uzaklığının derece (°), dakika ('), uzaklığının derece (°), dakika ('),
saniye (") cinsinden ifadesi saniye (") cinsinden ifadesi

Enlem Boylam
 GÖRECELİ KONUM 9. Sınıf Coğrafya

Bir yerin;
• okyanuslara, denizlere,
• kıtalara, boğazlara,
• komşu ülkelere,
• yer şekillerine,
• yer altı, yer üstü zenginliklerine,
• üretim - tüketim bölgelerine,
• siyasi bölgelere,
• nüfus özelliklerine göre alanlara,
• ticaret ve sanayi kuruluşlarına,
• turizm, kültür,
• uygarlık merkezlerine
göre konumudur.
 42° K
TÜRKİYE’NİN 9. Sınıf Coğrafya
MUTLAK 45° D
KONUMU 26° D

36° K

Türkiye,
36° - 42° kuzey enlemi
26° - 45° doğu boylamı
arasında yer alır.
KUZEY YARIM KÜRE ÜLKESİ: TÜRKİYE 9. Sınıf Coğrafya

42°

36°
0°
KUZEY YARIM KÜRE ÜLKESİ: TÜRKİYE 9. Sınıf Coğrafya

Güneş ışınlarının yere düşme açısı

güneyden kuzeye doğru azalır.
 KUZEY YARIM KÜRE ÜLKESİ: TÜRKİYE 9. Sınıf Coğrafya

Sıcaklık,
enleme bağlı
olarak
güneyden
kuzeye doğru
genel olarak 0°
azalır.
 KUZEY YARIM KÜRE ÜLKESİ: TÜRKİYE 9. Sınıf Coğrafya

Deniz suyu
tuzluluk
oranı
güneyden
kuzeye
doğru genel
olarak
azalır.
KUZEY YARIM KÜRE ÜLKESİ: TÜRKİYE 9. Sınıf Coğrafya

Aylar
 9. Sınıf Coğrafya

Kalıcı kar sınırı

deniz seviyesine
yaklaşır.
KUZEY YARIM KÜRE ÜLKESİ: TÜRKİYE
Güney yamaçlar güneş
ışınlarını daha dik
açılarla alır.
KUZEY YARIM KÜRE ÜLKESİ: TÜRKİYE 9. Sınıf Coğrafya

Cisimlerin gölge boyu güneyden kuzeye doğru uzar.

KUZEY YARIM KÜRE ÜLKESİ: TÜRKİYE 9. Sınıf Coğrafya

Türkiye’den geçen
paralel dairelerinin
boyları güneyden
kuzeye doğru
kısalır.
KUZEY YARIM KÜRE ÜLKESİ: TÜRKİYE 9. Sınıf Coğrafya

Türkiye’den geçen
ardışık iki meridyen
yayı arasındaki
mesafe güneyden
kuzeye doğru
azalır.
 ORTA KUŞAK ÜLKESİ: TÜRKİYE 9. Sınıf Coğrafya

Yıl içinde dört mevsimi belirgin olarak yaşar.

ORTA KUŞAK ÜLKESİ: TÜRKİYE 9. Sınıf Coğrafya

Matematik İklim Kuşakları Sıcaklık Kuşakları

ORTA KUŞAK ÜLKESİ: TÜRKİYE 9. Sınıf Coğrafya

Batı rüzgarları
kuşağında yer alır.
36° - 42° KUZEY ENLEMİ 9. Sınıf Coğrafya

Türkiye’nin kuzeyi ile 666 km.

güneyi arasındaki kuş
uçuşu uzaklık yaklaşık
666 km’dir.
 DOĞU YARIM KÜRE ÜLKESİ: TÜRKİYE 9. Sınıf Coğrafya

26° 45°

0°
 26° - 45° DOĞU BOYLAMI 9. Sınıf Coğrafya

Türkiye’nin
doğusu ile batısı
arasındaki yerel
saat farkı
76 dakikadır.
 26° - 45° DOĞU BOYLAMI 9. Sınıf Coğrafya

Türkiye,
2 ve 3. saat
dilimlerinde
yer alır.
TÜRKİYE’NİN 9. Sınıf Coğrafya

GÖRECELİ
KONUMU
Asya, Afrika
ve Avrupa
kıtalarının
birbirine en
yakın olduğu
yerde
bulunur.
TÜRKİYE’NİN GÖRECELİ KONUMU 9. Sınıf Coğrafya

Enerji koridoru
açısından önemli
bir konumdadır.
TÜRKİYE’NİN GÖRECELİ KONUMU 9. Sınıf Coğrafya

Karadeniz’in çıkış
noktaları olan
İstanbul Boğazı
ve Çanakkale
Boğazı’na
sahiptir.

Üç tarafı
denizlerle
çevrili bir
yarımadadır.
 9. Sınıf Coğrafya

Jeolojik olarak genç oluşumludur.

 12. Sınıf Coğrafya
Deprem riski ve sıcak su
kaynakları fazladır.
TÜRKİYE’NİN GÖRECELİ KONUMU 9. Sınıf Coğrafya

Yükselti ortalaması
fazladır.
TÜRKİYE’NİN GÖRECELİ KONUMU 9. Sınıf Coğrafya

Farklı alanlarda
aynı anda, farklı
mevsim özellikleri
etkilidir.
TÜRKİYE’NİN COĞRAFİ KONUMU 9. Sınıf Coğrafya

Mutlak Göreceli
Türkiye’nin Konum Bilgisi Konum Konum
Kalıcı kar sınırının kuzeye doğru gidildikçe deniz
seviyesine yaklaşması
Asya Kıtası ile Avrupa Kıtası’nı en kısa mesafede
birbirine bağlayan transit ticaret yollarına sahip olması
Yıl içinde dört mevsimi belirgin olarak yaşaması
Farklı alanlarda aynı anda, farklı mevsim özelliklerinin
görülmesi
Yükselti ortalamasının fazla olması
Doğusu ile batısı arasındaki yerel saat farkı
76 dakikalık yerel saat farkının olması
Kuzeyi ile güneyi arasındaki kuş uçumu uzaklığın
yaklaşık 666 km olması
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Türkiye 36° - 42°

kuzey paralelleri ile
26° - 45° doğu
meridyenleri 42°
V
arasında yer 36°
almaktadır.

Buna göre koordinat sisteminde 26° 45°

numaralanmış aralıkların hangisinde
Türkiye topraklarının büyük bir bölümü bulunur?

A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.

Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin mutlak

konumuyla ilgili değildir?

A) Asya Kıtası’nın batısında yer alması

B) Orta kuşakta bulunması
C) Aynı anda bir tane ulusal saatin kullanılması
D) Kuzey Yıldızı’nın görülmesi
E) Akdeniz iklim kuşağında yer alması
 Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya
35° Doğu 40° Kuzey paraleli ile 35° Doğu
meridyeninin kesiştiği noktadan
hareket eden bir uçak önce 2775 km.
40° Kuzey
tam güneye hareket ederek M noktasına
M ulaşmıştır.
N Daha sonra da M noktasından
güneybatıya hareket ederek N noktasına
ulaşmıştır.
Buna göre M ve N noktaları harita üzerinde numaralanmış aralıkların
hangisinde yer alır? M N
A) I II
B) III I
C) II V
D) IV I
E) V III
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Harita üzerinde
numaralandırılarak
verilen yerler ile ilgili
aşağıdaki özelliklerden
hangisi mutlak konum
sonucunda ortaya çıkmıştır?

A) III numaralı yerde dağların kıyıya paralel uzanması

B) IV numaralı yerde delta ovasının bulunması
C) I numaralı yerde kıyıda girinti ve çıkıntının fazla olması
D) V numaralı yerde yerel saatin daha ileride olması
E) II numaralı yerde sanayi tesislerinin daha yoğun olması
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Türkiye’nin aşağıdaki özelliklerinden hangisi

Kuzey Yarım Küre’de yer almasıyla açıklanabilir?

A) 2. ve 3. saat dilimlerinde yer alması

B) Ortalama yükseltisinin fazla olması
C) Üç tarafının denizlerle çevrili olması
D) Temmuz ayında yaz mevsiminin yaşanması
E) Asya ve Avrupa kıtaları arasında yer alması
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Yanda Türkiye’nin uç
noktalarından geçen paralel
ve meridyen dereceleri
gösterilmiştir.

Yalnızca paralel ve meridyen dereceleri dikkate alınarak Türkiye ile

ilgili aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabına ulaşılamaz?

A) Hangi saat dilimlerinde yer alır?

B) Kuzeydoğusunun yer şekilleri hangi doğrultuda uzanır?
C) Yaz mevsiminin yaşandığı aylar hangileridir?
D) En doğusu ile başlangıç meridyeni arasındaki zaman farkı kaç saattir?
E) Güneş ışınlarını en büyük açıyla aldığı tarih hangisidir?
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Aşağıdakilerden hangisi Türkiye’nin göreceli

konumunun sonuçlarındandır?

A) Deprem riskinin fazla olması

B) Kuzey Yarım Küre’de yer alması
C) 2 ve 3. saat dilimlerinde yer alması
D) Kuzeyine gidildikçe gölge boylarının uzaması
E) Kuzeyine gidildikçe kalıcı kar sınırının deniz
seviyesine yaklaşması
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Başlangıç meridyeninden doğu yönüne doğru aşağıda

verilen paralel daireleri üzerinden kuş uçumu, eşit
miktarda yol kat edilmiştir.

Buna göre hangi paralel dairesi

üzerinde ulaşılan yerin yerel
saati diğerlerine göre daha ileridir?

A) 0° Ekvator
B) 10° kuzey paraleli
C) 20° güney paraleli
D) 30° kuzey paraleli
E) 40° güney paraleli
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

15° kuzey paralelinden kuzey yönünde kuş uçumu

1.665 km giden bir uçak hangi paralel dairesine
ulaşmış olur?

A) 5° güney paraleli
B) 15° kuzey paraleli
C) 15° güney paraleli
D) 30° kuzey paraleli
E) 35° güney paraleli
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

I. Bulunulan yarım küre

II. Sahip olunan yer altı kaynakları
III. Uluslararası saat dilimi
IV. Arazinin eğimi

Türkiye’de bir yerin enlem ve boylam derecelerinin

bilinmesiyle yukarıdaki özelliklerden hangileri
hakkında kesin bir bilgi elde edilir?

A) I ve II B I ve III C) II ve III

D) II ve IV E) III ve IV
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Türkiye sınırları içerisinde yer alan A ve B şehirlerinde

güneş ışınlarının düşme açısı birbirine yakın olduğu
halde, iklim özellikleri bakımından farklılıklar olduğu
görülmektedir.

Bu durum üzerinde, aşağıdakilerden hangisinin etkili

olduğu söylenemez?

A) Yükselti
B) Denize uzaklık
C) Yer şekilleri
D) Karasallık
E) Ekvator'a uzaklık
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

I. Kuzeyine doğru gidildikçe gece gündüz süresi arasındaki

zaman farkı artar.
II. Kuzeybatısında sanayisi gelişmiş ülkeler yer almaktadır.
III. Çok sayıda farklı medeniyetlere ait kültürel değerlere
sahiptir.

Yukarıda verilen bilgilerden hangileri Türkiye’nin

göreceli konumu ile açıklanabilir?

A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) I ve II.

D) II ve III. E) I, II ve III.
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Güneş, 21 Mart’ta 15° doğu boylamında ufuk düzlemi üzerinde

tam tepe noktasındayken Türkiye’nin en doğusunda yerel saat
kaçtır?

A) 10.00 B) 11.00 C) 12.00 D) 14.00 E) 15.00

45 – 15 = 30
meridyen farkı 0° 15° D 45° D

30 x 4 dk = 120 dakika
2 saat 12.00 ?
14.00
12.00 + 02.00 = 14.00
Yerel saat daha ileri
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Yerel saat farkları aynı olan iki bölge için;

I. Ekvator’a göre yarım küreleri,

II. Başlangıç meridyenine göre konumları,
III. Doğusu ile batısı arasındaki boylam farkları,

gibi özelliklerden hangileri kesinlikle aynıdır?

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) I ve II E) II ve III
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Biri KYK’de diğeri GYK’de bulunan ve çizgisel hızları

eşit olan iki farklı nokta için aşağıdakilerden
hangisi kesinlikle aynıdır?

A) Güneş’in en tepede olduğu an

B) Güneşin doğuş saatleri
C) Başlangıç meridyenine uzaklıkları
D) Ekvator'a olan kuş uçuşu uzaklıkları
E) Kuzey Kutup Noktası’na olan uzaklıkları
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Aşağıda E merkezi ilgili bilgi verilmiştir,

• Başlangıç meridyeninin batısındadır.
• Kuzeyinden geçen paralel güneyinden geçen paralelden uzundur.
Buna göre E merkezi aşağıda koordinatları verilen alanlardan hangisi
içerisinde yer almaktadır?
Örnek Soru 9. Sınıf Coğrafya

Güneş ışınlarının geliş açısına bağlı olarak sıcaklık,

Ekvator’dan kutuplara doğru azalmaktadır. Ancak bazı
koşullarda Ekvator’dan kutuplara doğru sıcaklığın
düzenli olarak azalmasını engelleyen faktörler bulunur.

Buna göre aşağıdakilerden hangisi bu faktörlerden

biri değildir?

A) Enlem
B) Karasallık
C) Okyanus akıntıları
D) Rüzgârlar
E) Nem