Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

Predmetni program

INFORMATIKA
VI razred devetogodišnje osnovne škole

1
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

Sadržaj:

1. NAZIV NASTAVNOG PREDMETA I PREDMETNOG PROGRAMA...........................3

2. ODREĐENJE PREDMETNOG PROGRAMA...............................................................3
3. OPŠTI CILJEVI PREDMETNOG PROGRAMA............................................................4
4. SADRŽAJ I OPERATIVNI CILJEVI..............................................................................5
Tema: OPŠTI KONCEPTI INFORMACIONO-KOMUNIKACIONIH TEHNOLOGIJA (5
časova).........................................................................................................................................5
Tema: OSNOVE OPERATIVNOG SISTEMA (17 časova)....................................................7
Tema: OBRADA TEKSTA (9 časova)......................................................................................9
Tema: INTERNET SERVISI (10 časova).............................................................................11
Tema: KOMPJUTERSKE PREZENTACIJE (8 časova).....................................................14
Tema: TABELARNI PRORAČUNI (9 časova)......................................................................14
4 DIDAKTIČKE PREPORUKE........................................................................................16
6. STANDARDI ZNANJA................................................................................................18
7. NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA I OCJENJIVANJA.........................................18
8. RESURSI ZA REALIZACIJU.....................................................................................19
9. Profil i stručna sprema nastavnika/ca i stručnih saradnika.........................................19

2
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

1. NAZIV NASTAVNOG PREDMETA I PREDMETNOG PROGRAMA

Naziv nastavnog predmeta je INFORMATIKA

Naziv predmetnog programa je INFORMATIKA

2. ODREĐENJE PREDMETNOG PROGRAMA

Kroz nastavni predmet Informatika, učenici treba da steknu osnovnu informatičku pismenost,
kao i afinitet za korišćenje informaciono-komunikacionih tehnologija i svih prednosti koje one
donose. Integrisanje informaciono-komunikacionih tehnologija u cilju efikasnijeg obrazovanja
je neminovan proces uslovljen društvenim i tehnološkim promjenama. Razvijenost ovog procesa
pokazatelj je razvijenosti društva i prihvaćen je kao jedan od indikatora razvijenosti
informacionog društva, odnosno društva baziranog na znanju. Osnovna informatička pismenost
je dio opšte pismenosti i kulture pojedinca u današnjem vremenu.

Nastavni predmet Informatika se izučava u šestom razredu devetogodišnje osnovne škole sa

fondom od 2 časa sedmično, odnosno 68 časova na nivou školske godine. U sljedećoj tabeli dat
je orijentacioni broj časova po temama i oblicima nastave.

Orijentacioni broj časova

Oblici nastave
Tema
Ukupno
Teorijski Vježbe
(časova)
OPŠTI KONCEPTI INFORMACIONO- 4 1 5
KOMUNIKACIONIH TEHNOLOGIJA

OSNOVE OPERATIVNOG SISTEMA 4 13 17

OBRADA TEKSTA 2 7 9

INTERNET SERVISI 2 8 10

KOMPJUTERSKE PREZENTACIJE 2 6 8

TABELARNI PRORAČUNI 2 7 9

SADRŽAJ KOJI PLANIRA ŠKOLA 1 9 10

UKUPNO 17 51 68

Uzimajući u obzir niz specifičnosti ovog u odnosu na ostale nastavne predmete u osnovnoj školi,
neophodno je da se odjeljenja koja broje preko 20 učenika/ca dijele u dvije grupe, s tim da
svakoj grupi pripada planirani fond časova.

3
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

3. OPŠTI CILJEVI PREDMETNOG PROGRAMA

U nastavi Informatike učenik/ca treba da:

 sazna glavne koncepte ICT-a (Informaciono-komunikacione tehnologije);

 spozna ulogu ICT u različitim strukama i sferama života;
 upozna rad sa jednim od operativnih sistema i nekoliko najčešće korišćenih korisničkih
programa i navikne da ih koristi u svakodnevnim aktivnostima;
 da komunicira sa okruženjem koristeći ICT tehnologije;
 razvije sposobnost otkrivanja novih rješenja i afirmiše sopstvenu kreativnost i originalnost;
 svijet doživljava i istražuje na sadržajniji način, koristeći širi spektar izvora informacija;
 stiču znanja, vještine i navike koje im omogućavaju svestraniji razvitak ličnosti i sposobnost
praktičnog stvaranja;
 spozna opasnosti od neumjerenog i nepravilnog korišćenja ICT-a, kao i destruktivnog i
kriminogenog sadržaja sa Interneta;
 stiče naviku za timski rad i odgovornost u timskom radu.

4
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

4. SADRŽAJ I OPERATIVNI CILJEVI

Tema: OPŠTI KONCEPTI INFORMACIONO-KOMUNIKACIONIH TEHNOLOGIJA (5 časova)

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi-sadržaj Korelacija

Učenik/ca: Učenici/ce:
poznaje osnovne pojmove u informatici:  slušaju izlaganje, bilježe osnovne  Informacino- Korelacija sa
 informaciono-komunikacione tehnologije - ICT; pojmove, komunikacione matematikom.
 kompjuter- računar,  iz svakodnevnog života traže tehnologije ICT,
 hardver-hardware, primjere gdje se koriste i kako se  kompjuter,
 softver-software; koriste kompjuteri,  “hardware”,
 povezuju sa iskustvima i  “software”.
poznaje osnovne pojmove o kompjuterskoj opremi tako da: prethodnim znanjima;  desktop,
 zna razlike između desktop računara, laptop računara, servera,  uočavaju i klasifikuju tipove  laptop,
uz osvrt na kapacitet, brzinu, cijenu i tipične korisnike, računara, kako sa aspekta  notebook,
 prepoznaje glavne djelove računara: centralni procesor (CPU), primjene , tako i sa aspekta  ipod,
hard disk, standardne ulazne i izlazne jedinice, tipove perfomansi,  monitor,
memorije,  uočavaju elemente računara:  tastatura,
 poznaje faktore koji utiču na performanse računara: brzina centralni procesor (CPU), hard  miš,
procesora, veličina operativne memorije, broj aplikacija koje se disk, (fizički pokazuje i opisuje
 digitalna kamera,
izvršavaju, kao i da prepoznaje jedinice za mjerenje brzine osnovne komponente računara),
 procesor,
procesora (MHz i GHz) i vrijednosti memorijskog kapaciteta i ulazne i izlazne jedinice.
 hard disk,
brzine prenosa (bit, bajt, KB, MB, GB, bps, Kbps, Mbps itd.).,  uočavaju osnovne periferne
jedinice i opisuju njihove  skener,
 zna da uporedi jedinice mjere sa veličinom tekstualnih fajlova,
funkcije (monitor, printer, ploter,  printer,
slikama, animacijama itd.,
zvučnici itd. i opisuju njihove  CPU (processor),
 poznaje glavne tipove memorija za smještanje podataka u
smislu brzine, cijene i kapaciteta, kao što su: diskete, flash funkcije);  MHz, GHz,
memorija, optička memorija CD/DVD, interni i eksterni hard  slušaju izlaganje, bilježe osnovne  ROM,
diskovi, sd kartica itd., pojmove,  RAM,
 zna da identifikuje neke od glavnih ulaznih jedinica na  diskutuju o svojim iskustvima  KB, MB, GB
računaru: miš, tastatura, skener, digitalna kamera, mikrofon vezanim za računare.  flash memorija,
touch screen itd,  sd kartica;

5
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi-sadržaj Korelacija

Učenik/ca: Učenici/ce:
 zna da identifikuje uobičajene izlazne jedinice za prikaz  CD/DVD itd.
rezultata obrade na računaru, kao što su: monitor, printer,
projektor, zvučnici itd.;

poznaje zdravo i pravilno konfigurisanje ambijenta i rada sa  komentarišu svoje navike u radu  Radni ambijent. predmet Priroda
kompjuterom: sa kompjuterom i prihvataju (zdravstveni
 Elemente koji mogu doprinijeti kreiranju dobrog radnog predloge; problemi usled
ambijenta, npr: odgovarajuće mjesto za monitor, tastaturu i dugotrajnog
podešavanje stolica, ventilacija i adekvatno osvjetljenje, češće rada sa
pauze pri dugotrajnijem radu za računarom, računarom).
 problemi društvenog otuđenja i prekomjernog korišćenja
računara, naročito u domenu zabave;

poznaje osnovnu primjenu računara u raznim sferama života,  slušaju izlaganje, bilježe  “On-line”učenje,
 identifikuje neke situacije u kojima je mnogo pogodnije da se osnovne pojmove,  “buking"
poslovi obavljaju preko računara,  nabrajaju situacije gdje se može  Aplikacija,
 globalno opisuje neke računarske aplikacije sa specijalnom koristiti računar,  informacioni
poslovnom i edukativnom namjenom (on-line učenje, avio-  opisuju računarske aplikacije; sistemi
buking, informacini sistemi, baze podataka itd.);  baza podataka.

6
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

Tema: OSNOVE OPERATIVNOG SISTEMA (17 časova)

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi-sadržaj Korelacija

Učenik/ca: Učenici/ce:
poznaje osnovne funkcije operativnog sistema tako da:  slušaju izlaganje, bilježe osnovne ÷ Prozor,
 zna ulogu operativnog sistema, pojmove, ÷ “menu”,
 zna da nabroji neke od najčešćih operativnih sistema,  vježbaju rad sa mišom (pomjeranje ÷ ”menubar”,
 zna proceduru uključivanja i isključivanja kompjutera, prozora, promjena veličine prozora, ÷ “title bar”,
 posjeduje vještinu za rad sa tastaturom i mišom, rad sa kalkulatorom itd.), ÷ “toolbar”,
 poznaje osnovne elemente prozora (menu bar, title bar, toolbar,  upoznaju se sa funkcijama tastera ÷ “statusbar”,
status bar itd.), miša, a posebno sa desnim tasterom, ÷ “fajl-datoteka”,
 prepoznaje uobičajene ikone na desktopu i zna da selektuje i  upoznaju se sa tipkama tastature, ÷ “folder-
premješta ikonice na desktopu,  premještaju ikonice, startuju direktorijum”,
 zna da otvara fajlove i startuje aplikacije sa desktopa i preko aplikacije sa desktopa i sa start ÷ “desktop”,
start menija, menija, ÷ “taskbar”,
 kreiraju prečice sa start menija na ÷ “default”,
 zna da kreira prečice na desktopu prebacivanjem sa start-menija,
desktop itd., ÷ “explorer”,
 zna da koristi i podešava “taskbar”;
 pišu kraće tekstove i slike, i ÷ “service pack”.
 zna da startuje i zatvara aplikacije za rad sa tekstom i za rad sa
slikom, snimaju ih na “default” lokacije,
 zna da promijeni tip tastature (jezik),  prebacuju sadržaj sa jednog
 zna da kreira, otvara i snima fajl preko aplikacije za rad sa dokumenta ili programa na drugi;
tekstom i za rad sa slikom na ”default” lokaciju,  iz svakodnevnog života traže
 zna koncept foldera i fajlova i zna da kreira foldere i kreće se primjere za organizovanje foldera.
kroz foldere putem pretraživača,  razumiju kako operativni sistem
 zna da briše fajlove i foldere, kao i da preimenuje fajlove i prikazuje diskove, foldere, fajlove u
foldere, hijerarhijskoj strukturi koristeći
 zna da selektuje fajl, folder, pojedinačno ili u grupi, susjedne ili pretraživač nekog operativnog
nesusjedne fajlove odnosno foldere, sistema (explorer),
 lista fajlove i čita njihove karakteristike (veličinu, datum  vježbaju kreiranje foldera i kretanje
modifikovanja itd.), kroz foldere,
 prepoznaje foldere i fajlove nastale instalacijama softvera i  vježbaju kroz primjere da kreiraju i

7
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi-sadržaj Korelacija

razlikuje softver operativnog sistema od aplikativnog softvera, snimaju fajlove u aplikaciji za tekst
 razumije pojam “verzija softvera”, verzija operativnog sistema, i aplikaciji za slike,
”servis pack”.  otvaraju fajlove koristeći aplikacije
 prepoznaje uobičajene tipove fajlova (tekstualni, tabelarni, u kojim su kreirane (tekst procesor i
fajlove za baze podataka, slike, komprimovani fajlovi, itd.). aplikacija za slikanje),
 prepoznaje analogiju rada sa folderom kao i sa hard diskom,  kopiraju, premještaju, brišu fajlove i
CD/DVD-om, flash memorijom itd. foldere na hard disku, kao i na
 kopira i premješta fajlove i foldere na različite foldere, drugim memorijskim jedinicama
 radi sa spoljašnim memorijskim jedinicama odnosno kopira, kao što su CD/DVD, flash
premješta i briše fajlove na spoljnim memorijskim jedinicama memorija itd.,
(CD/DVD, flash memorija itd. ),  otvaraju fajl preko aplikacije za
 briše fajlove i foldere privremeno i potpuno i zna da koristi tekst ili sliku i preko pretraživača.
reciklažu,
 zna da kreira, otvara i snima fajl na određene foldere u aplikaciji
za editovanje teksta i aplikaciji za slike.
poznaje neke od naprednijih funkcija operativnog sistema tako da  Koristi aplikaciju za nadzor i
zna da: praćenje rada kompjutera
 isključi aplikaciju i procese koja ne reaguje na inpute korisnika,  pronalaze fajlove po raznim
 izlista osnovne sistemske informacije kompjutera (tip kriterijumima (ime fajla, ključne
operativnog sistema, oznaka verzije, količina instaliranog RAM- riječi iz sadržaja fajla, tip fajla,
a, tip procesora itd.), procjene veličine memorije i datuma
pretražuje fajlove, foldere i kompjutere po raznim kreiranja fajla itd.).
kriterijumima.
prepoznaje koncept kompjuterskih mreža i kompjuterskih  konfigurišu foldere i uređaje kao ÷ ”Share”
komunikacija tako da: zajednički dostupne resurse ÷ LAN.
 zna pojam lokalna mreža (LAN), (“share”),
 zna neke od prednosti umrežavanja računara (dijeljeni printeri,  pronalaze fajlove i manipulišu sa
dijeljene aplikacije i fajlovi preko mreže), njima koristeći lokalnu mrežu,
 zna da manipuliše sa fajlovima i folderima koristeći lokalnu koristi umrežene printere itd .
računarsku mrežu - LAN.

8
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi-sadržaj Korelacija

zna osnovne pojmove vezane za konfigurisanje i instalaciju  prate praktične demonstarcije ÷ “Regional and
računara tako da: osnovnih podešavanja računara, kao language options”,
 zna da podesi neke od osnovnih parametara (vrijeme, regionalna i instalacije i deinstalacije nekih ÷ “driver”.
podešavanja, kodni raspored tastature), korisnih programa kao što je
 zna da instalira neke od perifernih uređaja (štampač); antivirus, (demostracije vrši
 razumije korišćenje “driver”-a; nastavnik)
 zna da instalira neki od korisničkih softvera (antivirus);  instaliraju štampač i vrše promjenu
podrazumijevanog (“default”)
štampača;
poznaje osnovni koncept zaštite podataka i antivirus zaštite tako da:  slušaju izlaganje, bilježe osnovne ÷ Zaštita podataka
 zna pojmove vezane za zaštitu podataka, neovlašćeno korišćene pojmove, ÷ kompjuterski
podataka i neovlašćen upad u sistem.  startuju anitivirus programe i virus,
 razumije probleme vezane za licenciranje i pirateriju softvera podešavaju njihove opcije. ÷ Antivirus
 zna šta je lozinka - password; program,
 razumije pojam kompjuterskog virusa i koncept zaštite ÷ “update”,
kompjutera od virusa, ÷ “Password”,
 zna da koristi osnone funkcije antivirus programa. ÷ licenca,
÷ piraterija softvera

Tema: OBRADA TEKSTA (9 časova)

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi-sadržaj Korelacija

Učenik/ca: Učenici/ce:
poznaje prve korake u korišćenju tekst - procesora tako da:  kreiraju dokumente u programu za ÷ “view”,
 zna da otvara i zatvara jedan ili više tekstualnih dokumenata, obradu teksta (tekst procesor), ÷ margina,
 zna da snimi dokument,  u samom dokumentu koriste razne ÷ orijentacija strane,
 prepoznaje grupe i opcije menija, opcije menija, koriste “help” i na ÷ panel,
 sačuva dokument pod drugim imenom. kraju snimaju dokumente u raznim ÷ “Insert”,
opcijama; ÷ paragraf,
zna razna podešavanja tekst -procesora:  praktično vježbaju podešavanja ÷ “undo”,

9
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi-sadržaj Korelacija

Učenik/ca: Učenici/ce:
 promjena izgleda stranice (Page View mod), opcija tekst-procesora; ÷ “redo”,
 podešavanje veličine stranice, podešavanje margina stranice i  vježbaju kucanje teksta i pišu kraće ÷ “find”,
podešavanje orijentacije (“portrait”, “landscape”) stranice, tekstove; ÷ “autocorrect”,
 podešavanje osnovnih opcija tekst procesora kao što su:  vježbaju prebacivanje sadržaja sa ÷ “Bold”,
korisničko ime, snimanje, štampanje, font, zaštita dokumenta jednog dokumenta ili programa na ÷ “italic”,
itd. drugi, ÷ “underline”,
 korišćenje alata za uveličavanje teksta,  vježbaju insertovanje novih ÷ ”header”,
 prikazivanje i skrivanje ugrađenih panela sa alatima (toolbar); karaktera i riječi unutar postojećeg ÷ “footer”.
teksta; ÷ kolona,
zna razne manipulacije sa tekstom kao što su:  vježbaju opcije menija, koje se ÷ vrsta,
 selektovanje riječi, rečenice, paragrafa i čitavog teksta, najčešće koriste. ÷ ćelija.
 kopiranje i premještanje teksta unutar dokumenta, kao i između  na konkretnim testovima vježbaju ÷ “Properties”,
različitih dokumenata, formatiranje teksta, paragrafa itd.; ÷ “Preview”
 kreiraju tabele i vježbaju razne ÷ “print”.
 umetanje (“insert”) specijalnih simbola;
opcije za rad sa kolonama i vrstama
zna da koristi neke od osnovnih opcija menija kao što su: tabela;
 “undo” i “redo” komanda,  formiraju kompleksne,
 komande za pretraživanje teksta na zadatu riječ, multimedijalne i hiper tekst
 autokorekcija teksta itd. dokumente;
 pripremaju dokumenta za štampu i
zna da formatira tekst koristeći opcije za: štampaju dokumenta.
 promjenu izgleda teksta (veličina fonta, tip fonta, bold, italic,
underline),
 insertovanje i brisanje prekida stranice i sekcija,
 rad sa zaglavljima stranica odnosno dodavanje i modifikovanje
u “header” i “footer” poljima;

poznaje postupke u radu sa tabelama, kao što je:

 kreiranje tabele,
 selektovanje vrsta, kolona, ćelija i čitave tabele,

10
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi-sadržaj Korelacija

Učenik/ca: Učenici/ce:
 umetanje, kopiranje i brisanje vrsta i kolona,
 modifikovanje širine kolone i visine vrste, širine dimenzija
ćelije, stila i boje polja i ivica.
 spajanja i dioba ćelija;

zna da radi sa raznim objektima u tekstu, kao što su:

 umetanje slika i drugih objekata u dokument i podešavanje
osobina tih objekata ,
 selektovanje, kopiranje, premještanje, promjena veličine i
brisanje slike ili drugih objekata unutar dokumenta ili grupe
otvorenih dokumenata;

zna da koristi opcije za štampu kao što su:

 “preview” dokumenta,
 podešavanje “print” opcija, kao što su: cio dokument, specifične
stranice, broj kopija, izbor printera, itd..

Tema: INTERNET SERVISI (10 časova)

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi-sadržaj Korelacija

Učenik/ca: Učenici/ce:
zna opšte pojmove vezane za Internet i sigurnost rada preko  slušaju izlaganje, bilježe osnovne ÷ “Web browser”,
Interneta, pojmove, ÷ sajt,
 razumije šta je WAN i šta je Internet, kao i glavne prednosti  pokreću Web browser, ÷ WWW,
Interneta;  praktično vježbaju podešavanje i ÷ “hyperlink”,
 razumije šta je najkorišćeniji servis WWW (World Wide Web); korišćenje Internet pretraživača, ÷ e-commerc,
 razumije pojmove elektronska konferencija, e-commerc, e-  koriste poznate adrese za sajtove i ÷ e-obrazovanje,
obrazovanje, učenje na daljinu, web servisi, web aplikacije itd. pregledaju sajtove; ÷ učenje na daljinu,

11
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi-sadržaj Korelacija

Učenik/ca: Učenici/ce:
 razumije upotrebu komunikacijonih uređaja u povezivanju ÷ web servisi,
kompjutera na Internet (modem, ADSL, kompjuterska mreža) .  koriste sajtove za pretraživanje kako ÷ web aplikacije
 zna šta je program Web browser i čemu služi, bi pronašli podatke za određene ÷ “surf”.
 zna da otvara i zatvara Internet pretraživač, pristupi određenom teme, objekte, pojmove itd.; koriste ÷ URL,
sajtu upisivanjem URL-a, koristi i prepoznaje hiperlink, ključne riječi i specijalne simbole u ÷ “Stop”,
 zna da otvori stranicu u novom prozoru i panelu (tab) i da postavljanju kriterijuma. ÷ “refresh”,
stopira učitavanje i osvježi (refresh) stranicu, ÷ Internet
 zna da koristi raspoložive funkcije za navigaciju kroz stranice,  kreiraju dokumenta na određene pretraživač,
 zna da koristi Internet pretraživače i pronalazi određene teme u kojima koriste elemente ÷ ključne riječi,
informacije uz korišćenje ključnih riječi ili fraza i zna pokupljene sa Interneta (slike, ÷ “download”.
kombinuje kriterijume za pretragu; tekstove itd.).
 zna da kopira pronađene objekte (tekst, slika itd.) sa Interneta u
neki tekst dokument,
 poznaje načine prebacivanja (“download”) objekata (tekstualnog
fajla, slike, zvuka, softvera) preko Interneta na memorijske
jedinice..
poznaje opšte pojmove vezane za Internet i sigurnost rada tako da:  slušaju izlaganje, bilježe osnovne ÷ “firewall”,
 poznaje principe zdravog korišćenja Interneta i zaštite djece na pojmove. ÷ “update”.
Internetu;  vježbaju podešavanje parametara
 shvata pojam “firewall” i poznaje neka od neke od programa web browsera.
koji onemogućavanja pristup opasnom i nepodobnom Internet 
sadržaju;
zna osnovna podešavanja Internet “ browser”- a, kao što su:
 podešavanje startne stranice,
 korišćenje i brisanje istorijata posjećenih sajtova itd,
 podešavanja parametara koji onemogućavanja pristup opasnom i
nepodobnom Internet sadržaju;
zna da pronalazi drajvere i nadgradnje programa (update), kao i
korisne besplatne programe sa Internetu;

12
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi-sadržaj Korelacija

Učenik/ca: Učenici/ce:
Koristi paket servisa za komunikaciju namijenjenih učenicima i  vježbaju otvaranje programa za rad ÷ “Attach”,
studentima tako što: sa elektronskom poštom, ÷ “spam-poruka”
 praktično pišu mail-ove koristeći ÷ “account”,
zna da koristi elektronsku poštu i: tehnike prosljeđivanja fajlova ÷ “reply”,
 shvata strukturu i jedinstvenost e-mail adrese, putem vezivanja “attach” sa e-mail- ÷ “forward”,
 shvata mogućnosti inficiranja kompjutera virusom putem om, ÷ “subject”,
otvaranja nepoznate poruke, kao i priloga (attach),  sami podešavaju parametre za ÷ “chat”,
 shvata pojam „spam-poruka” i zna da upravljanje sa njima, pristup i slanje elektronske pošte ÷ “blog”,
 zna da otvara i zatvara e-mail aplikaciju, (account). ÷ društvena mreža,
 zna da podešava e –mail account (adrese, servera itd.),  Koriste alat za chat i medjusobno ÷ lični profil.
 zna da kreira novu poruku, komuniciraju
 zna da upisuje destinacione adrese i koristi kopije i ”slijepe”  Otvaraju profil i koristi društve
kopije, kao i naslov mail-a “subject” polje, mrežu
 zna da koristi funkciju “reply” i “forward”,  Formira i ažurira svoj blog i sajt
 zna da otvara i čuva “attach” na disku,  Formira dokumenta i smješta ih na
 zna da vezuje fajl za poruku (attach), dodijeljenim memorijskim
 zna da označava poruke sa visokim prioritetom, resursima
 zna da manipuliše sa tekstom poruke (kopira, briše itd.) i da  Ucestvuju na zajedničkim
štampa poruke. radovimakoristeći WEB alate za
zna da koristi alate za komunikaciju u realnom vremenu odnosno kolaboraciju
 tekstualni Chat
 Audio-vizuelni Chat
zna da se predstavi na WEB-u tako što:
 formira svoj blog,
 formira svoju prezentaciju,
 otvori i koristi profil na društvenoj mrezi
zna da koristi servise za timski rad:
 WEB storage odnosno smještanje podataka na nekom WEB
serveru i on-line alate za rad na timskim radovima (WEB
office itd.)

13
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

Tema: KOMPJUTERSKE PREZENTACIJE (8 časova)

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi-sadržaj Korelacija

Učenik/ca: Učenici/ce:
poznaje prve korake u radu sa aplikacijom za prezentacije tako da:  kreiraju prezentacije u programu za ÷ Dizajn,
 zna da kreira nove prezentacije, otvara postojeće prezentacije, izrade prezentacija, ÷ “template”,
zatvara i snima prezentacije,  u samom dokumentu koriste razne ÷ slajd,
 koristi raspoložive (ugrađene) obrasce za dizajn, opcije menija, koriste help i na ÷ “Master slajd”,
 zna da promijeni pozadinu na specifičnom slajdu ili svim kraju snimaju prezentacije, ÷ “video clip”.
slajdovima i koristi postojeće šablone “template”,  kreiraju i biraju dizajn slajdova;
 zna da startuje prezentaciju “slide show”;  praktično vježbaju formatiranje i
zna da koristi opcije kao što su: manipulisanje sa tekstom, slikama i
 dodavanje teksta u prezentaciju, drugim objektima na slajdovima,
 pozicioniranje teksta i proreda,  praktično vježbaju podešavanje,
 dodavanje teksta u “footer” specifičnog slajda ili svih slajdova u kreiranje, dizajniranje i
prezentaciji, manipulisanje sa slajdovima kroz
 kopiranje i brisanje teksta, slika, video klipova i slajdova unutar konkretne primjere,
jedne ili više otvorenih prezentacija,
 zna da startuje slide show-a na bilo kom slajdu.
zna da podešava i ugrađuje razne animacije tako da koristi:  sami kreiraju i biraju animacije i
 dodavanje postojeće (ugrađene) animacije u slajdove, prelaze između slajdova.
 dodavanje efekata prelaza između slajdova.

Tema: TABELARNI PRORAČUNI (9 časova)

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi-sadržaj Korelacija

Učenik/ca: Učenici/ce:
poznaje osnovne procedure sa radnim knjigama (spreadsheet) kao  kreiraju dokumente u programu za ÷ Radna knjiga -
što su: tabelarne proračune, “spreadsheet”,
 kreiranje nove, otvaranje postojeće i snimanje radne knjige,  vježbaju rad sa radnim listovima; ÷ radni list
 prelazak između radnih listova “sheet”, otvaranje i umetanje -“sheet”.

14
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

Operativni ciljevi Aktivnosti Pojmovi-sadržaj Korelacija

Učenik/ca: Učenici/ce:
novog lista, preimenovanje lista, brisanje lista itd.;
zna da radi sa vrstama, kolonama i ćelijama tako da:  vježbaju rad sa ćelijama na ÷ vrsta,
 zna insertovanje brojeva, datuma i teksta u ćelije, praktičnim primjerima, ÷ kolona,
 zna da selektuje ćelije, opseg susjednih ćelija, opseg nesusjednih  vježbaju sortiranje po numeričkom ÷ ćelija,
ćelija, vrste, kolone radnog lista, ili alfabetskom redosljedu. ÷ filtriranje
 zna da insertuje vrste i kolone u radni list,  vježbaju filtriranje podataka po podataka.
 zna promijeniti širine kolona i visine vrsta, jednoj ili više ćelija sa automatskim
 zna da kopira, briše i premješta sadržaje ćelija, redova, kolona i i zadatim kriterijumima
kompletnih radnih listova,
 zna da sortira proizvoljni opseg vrsta po rastućem ili
opadajućem numeričkom ili alfabetskom rasporedu,
 zna da generiše numeričke serije odnosno redne brojeve,
 zna da filtrira podatke,
 zna da odredi opseg ćelija za štampu;
zna osnovna formatiranja ćelija tako da:  na konkretnim testovima vježbaju ÷ ”text wrapping”
 zna da formatira ćelije da prikazuju brojeve, datume, valutu itd., formatiranje ćelija, redova i kolona. ÷ validacija
 zna da primijeni “text wrapping” i spajanja ćelija.  kreira validacije na ćelijama
 zna da definiše validacije ćelija.
zna da kreira osnovne aritmetičke formule i koristi jednostavne  kreiraju jednostavne aritmetičke ÷ referenca ćelije, Matematika.
ugrađene funkcije tako da: formule, ÷ “sum”,
 zna da generiše formule korišćenjem referenci ćelije i  generiše formule koristeći sumu , ÷ “average”,
aritmetičkih operacija (sabiranje, oduzimanje, množenje, prosjek, minimum, maksimum, ÷ “min”,
dijeljenje) i zagrada, uslovnu akciju i slične funkcije i ÷ “max”,
 shvata upotrebu relativnog i apsolutnog referenciranja ćelija u njihove kompozicije (“sum”, ÷ “if”,
formulama, “average”, “min”, “max”. ”If”) ; ÷ grafikon.
 zna da koristi neke od gotovih (ugrađenih) i formula njihove
kompozicije.
 zna da generiše formule sa kompozicijama funkcija;
 zna da generiše osnovne tipove grafikone.

15
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

PRELAZNO RJEŠENJE

U svim osnovnim školama u školskoj 2011/2012, i u E reformskim školama u školskoj

2012/2013 potrebno je obraditi temu“Građevinska tehnika“ primjenom ICT tehnologija u okviru 7
od ukupno 10 časova koji su predviđeni za sadržaj koji planira škola. Temu treba obraditi skraćeno
uz što veće angažovanje učenika da primjenom ICT-a pronalaze sadržaje sa Interneta (opise i slike
građevinske mehanizacije, video klipove sa izgradnje objekata itd.), pripremaju timske radove,
prezentacije na temu građevinarstva itd.

U A, B i C reformskim školama u školskoj 2011/2012 potrebno je smanjiti broj časova za teme

iz informatike koje su proučavane i u 5. razredu u školskoj 2010/2011. godini (Opšti koncepti
informaciono-komunikacionih tehnologija, Osnove operativnog sistema i Interet servisi) sa 32 na
ukupno 24 časa, a preostalih 8 časova iskoristiti za sadržaj koji planira škola.

4 DIDAKTIČKE PREPORUKE

a. Opšte didaktičke preporuke

 Akcenat ovog predmeta je na praktičnom znanju pa je suština aktivnosti u učenju bazirana na

praktičnim vježbama uz asistenciju nastavnika/ce.
 Većina softvera koji će biti korišćen u okviru nastave uglavnom ima podršku za jezike sa našeg
govornog područja, ali ipak treba insistirati na engleskom jeziku, a pojedine termine treba po
potrebi ispisati i prevesti (npr. save – sačuvati, help – pomoć...) Smatramo da će na ovaj način u
početku efekti učenja biti malo slabiji, ali globalno u smislu sticanja informatičkih znanja, da
prednost je nesumnjivo na strani interfejsa na engleskom jeziku.
 Pripremanje za realizaciju nastavnih sadržaja predmeta podrazumijeva precizno definisanje
nastavnikovih/cinih i učenikovih/cinih aktivnosti prema realnim resursima za izvođenje nastave.
 U skladu sa dinamikom razvoja tehnoloških procesa i izvjesnih tehničkih inovacija, planirani
nastavni sadržaji ovog predmeta biće podložni izmjenama i dopunama, tako da ovaj program
ostavlja dosta slobode u njegovoj realizaciji svim učesnicima procesa.
 U okviru fonda časova, predviđeno je 10 časova koje planira škola. Ovaj dio programa se može
realizovati kao cjelina ili periodično, između pojedinih tema obaveznog programa, u skladu sa
sadržajem tih tema.

b. Didaktičke preporuke po temama

TEMA: OPŠTI KONCEPTI INFORMACIONO-KOMUNIKACIONIH TEHNOLOGIJA

 Sa ovom temom učenike/ce treba upoznati samo informativno.

 Treba demonstrirati djelove računara tako što se skine kućište sa računara (predavački računar)
ili ako imate stare djelove kao matična ploča, hard disk, kartice itd..
 Takođe se mogu prikazati prezentacije o sklapanju računara koji se mogu naći pomoću
Interneta.

TEMA: OSNOVE OPERATIVNOG SISTEMA

 Ovaj dio gradiva je najvažniji i treba ga lagano preći, tako da svi/e učenici/ce praktično odrade
osnovne vježbe i shvate osnovne pojmove kao što su fajl, folder, kopiranje, brisanje,
premještanje itd.
 Instalaciju printera učenici/ce treba sami da odrade, dok neke druge instalacije i podešavanja
koja mogu promijeniti i narušiti osnovne parametre sistema treba samo demonstrirati.

16
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

 Učenicima/cama treba detaljno objasniti procedure koje se preporučuju da bi računari bili

bezbjednijni (antivirus programi, softverske zaštite i nadgradnje operativnih sistema itd.).

TEMA: OBRADA TEKSTA

 U ovom dijelu treba naglašavati sličnost menija, komandi, opcija i načina rada u različitim
programima.
 Takođe treba istaći sličnosti prilikom selektovanja, kopiranja, brisanja teksta u programu za
obradu teksta sa ranije naučenim procedurama selektovanja, kopiranja i brisanja fajlova i
foldera.
 U suštini treba objasniti učenicima/cama da sve aplikacije kao što su tekst procesori, aplikacije
za programiranje, aplikacije za rad sa grafikom, aplikacije za izradu prezentacija i slične imaju
zajedničke opcije i sličnu logiku korišćenja kako bi korisnici mogli lakše da ih uče, i kako bi
mogli da koriste ranije stečena znanja u radu sa aplikacijama. Upoznavanje ovih opštih procesa i
logike korišćenja aplikacija predstavlja osnovni vid informatičke pismenosti.
 Testovi moraju biti pažljivo osmišljeni sa raznolikim formatima teksta, proredima,
poravnanjima itd.

TEMA: INTERNET SERVISI

 Učenici/ce treba da odrade vježbu u kojoj kreiraju fajl u aplikaciji za obradu teksta i u okviru
njega kreiraju tekst i slike koje će preuzimati sa Interneta po zadatoj temi (na primjer slika i
kratka biografija nekog sportiste, naučnika itd.).
 Učenici/ce treba sami da preko interneta preuzmu neki od drajvera recimo za neki zadati
štampač i neku od verzija besplaltnog antivirus programa i objasniti njegovu instalaciju (na ovaj
način bi učenici naučili da to samostalno odrade na računarima koje koriste kući).
 Ako postoje mogućnosti trebalo bi pokazati audio-vizualni chat.
 Za sve učenike i nastavnike treba otvoriti naloge za korišćenje paketa za komunikaciju i
insistirati na njihovom korišćenju. Na primjer da se u okviru testova, putem mail-a pošalju neki
od odgovora. Insistirati i na korišćenju ovog paketa za timski rad na nekom projektu,
prezentaciji sa velikom primjenom multimedijalnih elemenata.
 Naglasiti učenicima/cama koje su prednosti elektronskog poslovanja i razmjene informacija, ali
i navesti neke od mana ovakvog rada: nedostatak ličnog kontakta, mogućnost pristupa
nepodobnom i opasnom sadržaju na Internetu, itd.

TEMA: TABELARNI PRORAČUNI

 S obzirom da je ovo zadnja tema učenici/ce bi već trebali/e da znaju opšte stvari u radu sa
fajlovima tako da bi ovu temu trebali odmah praktično raditi kroz nekoliko jednostavnih
primjera. Uraditi primjer za proračun uspjeha računajući prosjek.
 Učenike/ce prije svega treba upoznati koje su mogućnosti i prednosti programa za tabelarne
proračune.

SADRŽAJ KOJI PLANIRA ŠKOLA

 Ovaj dio programa se može realizovati kao cjelina ili periodično, između pojedinih tema
obaveznog programa, u saglasnosti sa sadržajima tih tema. U ovom dijelu treba insistirati na
multidisciplinarnosti informacionih tehnologija odnosno kolaboraciji predmeta Iinformatike sa
ostalim predmetima. Primjena ICT-a uveliko može pomaći u savladavanju drugih nastavnih
predmeta. i oblasti i osavremeniti proces nastave, posebno sa aspekta animiranja učenika i
povećavanja njihovog intersovanja za pojedine oblasti i predmete.

17
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

6. STANDARDI ZNANJA

 poznaje osnovne pojmove u informatici (kompjuterska oprema, softver, hardver itd.) :

 poznaje osnovne vještine u radu sa kompjuterom (korišćenje miša, tastature, rad sa prozorima,
štampa itd.);
 poznaje osnove elektronskog poslovanja i primjenu kompjutera;
 zna koncept foldera i fajlova i zna da radi sa njima (snimanje, kopiranje, premiještanje,
brisanje itd.).kao i da zna da radi sa spoljašnjim memorijskim jedinicama (floppy, CD, flash
memorija itd.) :
 poznaje neke od naprednijih funkcija operativnog sistema kao što je pretraživanje fajlova i
foldera, osnovne pojmove vezane za konfigurisanje i instalaciju računara i da zna da koristi
kompjutersku mrežu i definiše zajedničke resurse
 poznaje osnove korišćenja tekst - procesora tako da zna da kreira, otvara, snima, briše i
štampa dokumente; zna da podešava stranicu (veličina, margine itd.); zna razne manipulacije sa
tekstom (selektovanje dijela teksta, kopiranje , brisanje, premještanje, formatiranje); zna da
kreira tabele i slike u tekst dokumentu;
 zna opšte pojmove vezane za Internet servise
 zna da pregleda i pretražuje Internet sajtove i da zna da koristi pronađene objekte (slike, tekst )
preko Interneta u raznim dokumentima kao i da zna da pronalazi drajvere i nadgradnje (update)
programa kao i besplatne softvere na Internetu;
 zna da koristi i konfiguriše paket servisa za komunikaciju (e-mail chat, blog, društvena mreža
itd),
 poznaje osnove u radu sa aplikacijom za prezentacije tako da zna da kreira nove prezentacije,
otvara postojeće prezentacije, zatvara i snima prezentacije; zna razne manipulacije sa
slajdovima (kopiranje i brisanje teksta, slika, video klipova i slajdova unutar jedne ili više
otvorenih prezentacija); zna da podešava i ugrađuje razne animacije u slajdovima.
 poznaje osnovne procedure u radu sa tabelarnim proračunima kao što su kreiranje nove,
otvaranje postojeće i snimanje radne knjige; zna da radi sa vrstama, kolonama i ćelijama
(selektuje, formatira itd.); zna da kreira osnovne aritmetičke formule i koristi jednostavnije
ugrađene funkcije i njihove kompozicije, zna da kreira grafikone itd.

7. NAČINI PROVJERAVANJA ZNANJA I OCJENJIVANJA

Akcenat ovog predmeta je na praktičnom ICT znanju pa je suština aktivnosti u fazi provjere i
ocjenjivanja znanja na rad sa praktičnim vježbama, a ne na teorijskim znanjima iz oblasti ICT –a.
Ovaj segment obrazovno-vaspitnog rada treba odraditi u kontinuitetu, tako da učenici/ce shvate da
se vrednuje i ocjenjuje svaka aktivnost i učešće u realizaciji programa. Brojčanom ocjenom (od 1 do
5) treba vrednovati znanje usmeno i pismeno, a prije svega ocjenjivanje praktičnih testova (off ili
on-line). Takođe treba vrednovati kreativnost, originalnost rješenja, radno-tehničku spretnost,
uvažavajući interesovanja, zalaganja i individualne sposobnosti učenika/ca.
Specifičnost ocjenjivanja postoji u:
 okviru rada u grupi - vrednuje se rad i postignuće na nivou grupe, uz dodatne individualne
korekcije ako postoje opravdani razlozi,
 fazama donošenja odluke, planiranja, pronalaženja i klasifikovanja rješenja.

18
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

8. RESURSI ZA REALIZACIJU

a. Materijalno-tehnički uslovi za realizaciju

Za izvođenje nastave škola mora imati odgovarajuću kabinet odnosno kompjutersku učionicu i
dovoljan broj računara. Optimalno rješenje je da svaki učenik/ca koristi jedan računar, a najviše
dva učeniku po računara.

Oprema kabineta

Kabinet potreban za izvođenje predmeta informatika treba da ima:

 školsku tablu,
 kompjutere sa instaliranim odgovarajućim softverom,
 projektor i platno ili zidni prostor za projektovanje,
 opremu za zatamnjivanje (roletne, zastori),
 štampač
 radne stolove za učenike/ce i nastavnika/cu,
 kompjutersku mrežu,
 kvalitetno električno napajanje i priključnice za električno napajanje sa zaštitnim
poklopcima

Sredstva za nastavnika/cu i učenike/ce:

 odgovarajući softver po nastavnim oblastima instaliran na kompjuterima,
 didaktički softver,

b. Okvirni spisak literature i drugih izvora

za učenike/ce:
- udžbenik Informatika za šesti razred devetogodišnje osnovne škole (novi udžbrnik),
- didaktički softver,
- dodatna lliteratura (ECDL priručnici, Internet izvori).
za nastavnike/ce:
- udžbenik Informatika za šesti razred devetogodišnje osnovne škole(novi udžbenik),
- didaktički softver,
- dodatna literatura (razni ECDL priručnici, Internet izvori).
- Mr Milorad Marković ECDL 5.0 moduli1-7, (Mikro knjiga)
- Evgueni Khvilon- Information and communication technology in education (UNESCO)
- Priručnik za stjecanje europske računalne diplome (KING ICT Zagreb)

9. PROFIL I STRUČNA SPREMA NASTAVNIKA/CA I STRUČNIH SARADNIKA

Nastavu mogu izvoditi nastavnici/ce koji/e su završili/e:

÷ Prirodno-matematički fakultet specijalistički studijski program na odsjeku za Matematika i
računarske nauke;
÷ Prirodno-matematički fakultet specijalistički studijski program na odsjeku za Fiziku;
÷ Elektrotehnički fakultet specijalistički studijski program;
÷ Mašinski fakultet specijalistički studijski program;
÷ Filozofski fakultet, odsjek Osnovi tehnike i proizvodni rad;
÷ Filozofski fakultet, odsjek Osnovi tehnike i informatike;
÷ Filozofski fakultet, odsjek Tehničko obrazovanje;

19
Zavod za školstvo predmetni programi za devetogodišnju osnovnu školu

÷ Pedagoški ili Tehnički fakultet, odsjek Informatika ili Tehničko obrazovanje i informatika;

ili koji/e su stekli/e zvanje :

÷ Profesor/profesorica matematike ili diplomirani matematičar koji/a je u toku redovnih studija

polagao/la dvosemestralni ispit iz oblasti informatike;
÷ Profesor/profesorica fizike ili diplomirani fizičar koji/a je u toku redovnih studija polagao/la
dvosemestralni ispit iz oblasti informatike;
÷ Diplomirani inženjer elektrotehnike koji/a je u toku redovnih studija polagao/la dvosemestralni
ispit iz oblasti informatike;
÷ Diplomirani inženjer mašinstva koji/a je u toku redovnih studija polagao/la dvosemestralni ispit
iz oblasti informatike.

Predmetni program INFORMATIKA za devetogodišnju osnovnu školu izradila je Komisija u

sljedećem sastavu :

Radovan Rutešić, predsjednik,

Prof. dr Božo Krstajić, član,
mr Vesna Bulatović, član,
Ranko Grbović, član.

20