Лекц №-5

“Нягтлан бодох бүртгэлийн

баланс”
 Лекцийн агуулга

НББ-ийн баланс, түүний бүтэц агуулга
Балансын зүйл, түүнийг бүлэглэх,
эрэмбэлэх зарчим
НББ-ийн балансын төрөл, хэлбэр
НББ-ийн балансад гарах өөрчлөлтүүд
1. НББ-ийн баланс, түүний бүтэц агуулга


 Аж ахуйн нэгж, байгууллагын үйл ажиллагаанд
хяналт тавьж, шуурхай удирдлагаар хангахад
тэдгээрийн үйл ажиллагааны явц, үр дүн, тухайн
байгууллагын мэдэлд байгаа хөрөнгийн талаарх тоо
мэдээг гаргуулан авах, нэгтгэн дүгнэх хэрэгтэй болдог.
 Өөрөөр хэлбэл тухайн байгууллагын хөрөнгийн хэмжээ,
бүтэц бүрэлдэхүүн, түүнийг бүрдүүлж буй эх үүсвэрийн
талаарх мэдээлэл нь бизнесийн хэвийн үйл ажиллагааг
хангахтай холбоотой шийдвэр гаргахад чухал үүрэг
гүйцэтгэдэг.
1. НББ-ийн баланс, түүний бүтэц агуулга


 Хөрөнгө болон түүнийг бүрдүүлж буй эх үүсвэрийн
байдлыг харуулсан харуулдаг тайланг баланс гэж
нэрлэдэг.
 Баланс нь аж ахуйн хөрөнгө, түүний эх үүсвэрийн
төрлүүдийг харуулахад зориулагдсан 2 тал бүхий
өвөрмөц хэлбэрийн хүснэгт юм.
 Баланс нь санхүүгийн тайлангийн нэг чухал
бүрэлдэхүүн хэсэг болно.

4
1. НББ-ийн баланс, түүний бүтэц агуулга


Санхүүгийн тайлан нь:
1. Санхүүгийн байдлын тайлан - Баланс
2. Үйл ажиллагааны үр дүнгийн тайлан – Орлогын
тайлан
3. Мөнгөн гүйлгээний тайлан
4. Өмчийн өөрчлөлтийн тайлан
5. Санхүүгийн тайлангийн нэмэлт тодруулга
 1. НББ-ийн баланс, түүний бүтэц агуулга


 Санхүүгийн байдлын тайлан(баланс) гэдэг нь аж
ахуйн нэгж байгууллагын санхүүгийн байдлыг
хөрөнгө, өр төлбөр, эзэмшигчдийн өмч гэсэн
үзүүлэлтүүдээр, тодорхой үеэр (сар, улирал, жил)
тасалбар болгон харуулдаг санхүүгийн тайлангийн
бүрэлдэхүүн хэсгийг хэлнэ.

 Энгийнээр хэлбэл баланс гэдэг нь тэнцэл гэсэн үг юм.

 Актив (Хөрөнө) = Пассив (Эх үүсвэрүүд)

 + эздийн өмч
Хөрөнгө = Өр төлбөр
Assets = Liabilities + Owner`s Equity

Өр төлбөр
Liability
Хөрөнгө
Asset
Эздийн өмч
Owner equity
1. НББ-ийн баланс, түүний бүтэц агуулга


 Баланс нь гадны хэрэглэгчдэд байгууллагын-
хөрвөх чадвар, төлбөрийн чадвар,
тогтвортой байдал, санхүүгийн уян хатан
байдал зэрэг хүчин зүйлсэд хариу болохуйц
товч тодорхой мэдээлэл, тайлбарыг
илэрхийлэн харуулдаг.
 1. НББ-ийн баланс, түүний бүтэц агуулга


 Аж ахуйн ажил гүйлгээг өдөр тутам хэмжин дансанд тэмдэглэж
хуримтлуулан улмаар сар, улирал, жилийн эцэст нэгтгэн
дүгнэж НББ – ийн балансад тусгадаг.
 Өөрөөр хэлбэл баланс нь дансанд хийгдсэн бичилт,
тэмдэглэлийн үндсэн дээр зохиогддог.
 Нөгөө талаар баланс нь дансыг нээж хөтлөхөд бас
ашиглагддаг юм.
 Иймээс данс ба баланс хоёр нь өөр хоорондоо нягт уялдаа
холбоотой. Тухайлбал:
1. Балансад зүйл анги болон бичигдэх хөрөнгө ба эх үүсвэр
нэг бүрээр ижил нэртэй данс хөтөлнө.
2. Балансын зүйл ангиуд заавал холбогдох дансны
үлдэгдэлтэйгээ тохирч байх ёстой.
3. НББ – ийн дансууд нь балансын зүйл ангийн дагуу Актив
ба Пассивын гэж ангилагдана.
9
 1. НББ-ийн баланс, түүний бүтэц агуулга

Баланс нь доорх бүтэцтэй байна.


Толгойн хэсэг
• Тайлагнагч аж ахуйн нэгжийн нэр
• Тайлан нь бие даасан эсвэл бүлэг аж ахуй нэгжийн алинд хамаарах
• Балансын хамрах хугацаа эсвэл балансын өдөр
• Тайлагнасан мөнгөн тэмдэгт
• Балансын тоон нарийвчлал
Үндсэн хэсэг
• Тайлангийн үзүүлэлтүүд: Хөрөнгө, өр төлбөр, эзний өмч

Төгсгөлийн хэсэг
• Нягтлан бодогч болон удирдлагын гарын үсэг
• Тамга тэмдэг
 Балансын үндсэн хэсэг

Хөрөнгө
Эргэлтийн хөрөнгө  Өр төлбөр
Богино хугацаат өр төлбөр

Урт хугацаат өр төлбөр

Эргэлтийн бус хөрөнгө

Өр төлбөрийн дүн

Эзний өмч
Хөрөнгө = Өр төлбөр + Эзний өмч

Нийт хөрөнгийн дүн Өр төлбөр, эзний өмчийн дүн

 
2. Балансын зүйл(үзүүлэлт), түүнийг
бүлэглэх, эрэмбэлэх зарчим
 Санхүүгийн байдлын тайлан(баланс)-д
1.Хөрөнгө:
1.1 Эргэлтийн хөрөнгө:

 Мөнгө, түүнтэй адилтгах хөрөнгө Мөнгөнд
 Дансны авлага хөрвөх
чадвар
 Татвар,НДШ-ийн авлага бууралт
 Бусад авлага
 Бусад санхүүгийн хөрөнгө
 Бараа материал
 Урьдчилж төлсөн зардал/тооцоо
 Бусад эргэлтийн хөрөнгө
 Борлуулах зорилгоор эзэмшиж буй эргэлтийн
бус хөрөнгө
Эргэлтийн хөрөнгийн дүн
 Санхүүгийн байдлын тайлан

1.2. Эргэлтийн бус хөрөнгө

 Үндсэн хөрөнгө

 Биет бус хөрөнгө
Мөнгөнд
хөрвөх
 Биологийн хөрөнгө чадвар
бууралт
 Урт хугацаат хөрөнгө оруулалт
 Хайгуул ба үнэлгээний хөрөнгө
 Хойшлогдсон татварын хөрөнгө
 Хөрөнгө оруулалтын зориулалттай үл
хөдлөх хөрөнгө
 Бусад эргэлтийн бус хөрөнгө
Эргэлтийн бус хөрөнгийн дүн
НИЙТ ХӨРӨНГИЙН ДҮН
Үргэлжлэл:


 Биологийн хөрөнгө : Хөдөө аж ахуйн үйл ажиллагаа
эрхэлдэг аж ахуйн нэгжийн эргэлтийн бус хөрөнгөнд
хамаарах өсч үржиж, үр жимс, үр төлөө өгдөг амьд
амьтан, ургамал зэргийг биологийн хөрөнгөөр
бүртгэнэ.
 Хайгуул ба үнэлгээний хөрөнгө : Хайгуулын бэлтгэл
ажил, газар зүйн байршил, геологи, геохими болон
геофизикийн судалгаа хийх, хайгуулын өрөмдлөг хийх,
малталт хийх, дээж авах болон хайгуулын явцад
техник - эдийн засгийн үндэслэл ба арилжааны үр
ашгийн боломжийг үнэлэхтэй холбоотой гарах
зардлууд орно.
Үргэлжлэл:

 Хойшлогдсон

татварын хөрөнгө: Татварын
хасагдах түр зөрүү болон татварын алдагдлын
буцаан шилжүүлэлттэй хамааралтайгаар
ирээдүйн тайлант үед нөхөгдөх татварын дүн.
 Хөрөнгө оруулалтын зориулалттай үл
хөдлөх хөрөнгө: Хөрөнгийн үнийг өсгөх,
түрээсийн орлого олох, эсвэл аль алиных нь
зориулалтаар эзэмжишж буй хөрөнгийг
хамруулна.
 Санхүүгийн байдлын тайлан
2.Өр төлбөр ба эздийн өмч
2.1 Өр төлбөр

 Дансны өглөг 
2.1.1Богино хугацаат өр төлбөр
Төлөгдөх
хугацаа
 Цалингийн өглөг өсөлт
 Татварын өглөг
 НДШ-ийн өглөг
 Богино хугацаат зээл
 Хүүний өглөг
 Ноогдол ашгийн өглөг
 Урьдчилж орсон орлого
 Нөөц/өр төлбөр/
 Борлуулах зорилгоор эзэмшиж буй эргэлтийн бус
хөрөнгөнд хамаарах өр төлбөр
Богино хугацаат өр төлбөрийн дүн
Үргэлжлэл:


 Нөөц өр төлбөр: Баталгаат засварын өр, нөхөн
сэргээлт буюу газрын тос, уул уурхайн тоног
төхөөрөмжүүдийг хаах болон хог хаягдлыг
цэвэрлэх зардлууд хамаарна.
 Санхүүгийн байдлын тайлан
2.1.2 Урт хугацаат өр төлбөр
 Урт хугацаат зээл
 Нөөц /өр төлбөр/ Төлөгдөх
 Хойшлогдсон татварын өр

 Бусад урт хугацаат өр төлбөр
УХӨТ-ийн дүн
хугацаа
өсөлт

Нийт өр төлбөрийн дүн

2.3 Эзний өмч
 Өмч
-төрийн
-хувийн
- хувьцаат
 Халаасны хувьцаа
 Нэмж төлөгдсөн капитал
 Хөрөнгийн дахин үнэлгээний нэмэгдэл
 Гадаад валютын хөрвүүлэлтийн нөөц
 Эздийн өмчийн бусад хэсэг
 Хуримтлагдсан ашиг
 Эзний өмчийн дүн
Өр төлбөр ба эзний өмчийн дүн
Үргэлжлэл:

 Гадаад валютын

хөрвүүлэлтийн нөөц: Аж
ахуйн нэгжийн гадаад үйл ажиллагааг
хөрвүүлснээс болон аж ахуйн нэгжийн бүртгэлийн
валют толилуулгын валютаас ялгаатай үед
санхүүгийн тайланг толилуулгын валютруу
хөрвүүлснээс үүссэн ханшийн зөрүүний
хуримтлагдсан дүн.
3. НББ-ийн балансын төрөл, хэлбэр


Баланс дараах үндсэн төрлүүдтэй. Үүнд:

1. Эхлэлтийн баланс

2. Дуусгалтын баланс

3. Үндсэн үйл ажиллагааны баланс

3. НББ-ийн балансын төрөл, хэлбэр
 Аж ахуйн нэгж

байгууллага шинээр
байгуулагдах, зохион байгуулалтын хэлбэр нь
үүсгэн

шинэчлэгдэн өөрчлөгдөж байгаа үед гаргадаг

балансыг эхлэлтийн баланс гэнэ.
 Үндсэн үйл ажиллагааны балансыг үйл ажиллагаа
нь хэвийн явагдаж буй аж ахуйн нэгж байгууллага
улирал бүр жилийн эхнээс өссөн дүнгээр гаргана.
 ААНБ өөрийн санаачлагаар үйл ажиллагаагаа
зогсоох, татан буулгах шийдвэр гарах, дампуурсан
үед дуусгалтын балансыг гаргадаг.
 3. НББ-ийн балансын төрөл, хэлбэр


 Гүйлгээ баланс гэдэг нь дансдын эхний үлдэгдэл,
тайлант хугацаанд гарсан данс бүрийн дебет,
кредит гүйлгээ болон эцсийн үлдэгдлийг данс
бүрээр жагсаан харуулсан баланс юм.

 Гүйлгээ балансын эцсийн үлдэгдлээр шалгах

баланс бэлтгэнэ.
 НББ-ийн балансын төрөл, хэлбэр


№ Дансдын Эхний Гүйлгээ Эцсийн
нэр үлдэгдэл үлдэгдэл

Дт Кт Дт Кт Дт Кт

1 Мөнгөн 5000 10000 6000 9000

хөрөнгө

2 Банкны зээл 8000 7000 10000 11000

 НББ-ийн балансыг бэлтгэх хэлбэр

Хөрөнгө
Эргэлтийн хөрөнгө  Өр төлбөр
Богино хугацаат өр төлбөр

Урт хугацаат өр төлбөр

Эргэлтийн бус хөрөнгө

Эзний өмч
Өр төлбөрийн дүн

Нийт хөрөнгийн дүн Өр төлбөр, эзний өмчийн дүн

НББ-ийн балансыг бэлтгэх хэлбэр


Хөрөнгө
Эргэлтийн хөрөнгө

Эргэлтийн бус хөрөнгө

Нийт хөрөнгийн дүн

Өр төлбөр
Богино хугацаат өр төлбөр

Урт хугацаат өр төлбөр

Өр төлбөрийн дүн
Эзний өмч

Өр төлбөр, эзний өмчийн дүн

 4. НББ-ийн балансад гарах өөрчлөлтүүд



Ажил гүйлгээний нөлөөгөөр нэг талаас хөрөнгө, өр
төлбөр, эзний өмч нэмэгдэх эсвэл хорогдох өөрчлөлт
гардаг бөгөөд эдийн засгийн агуулгаар нь дараах
байдлаар ангилж болно.
1) Хөрөнгөн доторх өөрчлөлт
2) Хөрөнгө, өр төлбөр зэрэг нэмэгдэх өөрчлөлт
3) Хөрөнгө, өр төлбөр зэрэг хорогдох өөрчлөлт
4) Эзний өмчтэй холбогдох өөрчлөлт
 4. НББ-ийн балансад гарах өөрчлөлтүүд


 Активын өөрчлөлт: энэ нь нэг төрлийн хөрөнгө
нэмэгдэж нөгөө төрлийн хөрөнгө хорогдох өөрчлөлт
юм.
 Жишээ нь: Аливаа байгууллагын кассд бэлэн
мөнгө ихээхэн хэмжээгээр хуримтлагдвал
түүнийг банкин дахь харилцах дансандаа
тушаадаг. Энэ тохиолдолд Кассын бэлэн мөнгө
хорогдож Тооцооны харилцах дансанд буй мөнгө
нэмэгдэнэ.
 4. НББ-ийн балансад гарах өөрчлөлтүүд


 Пассивын өөрчлөлт: нэг төрлийн эх үүсвэр
нэмэгдэж, нөгөө төрлийн эх үүсвэр хорогдох
өөрчлөлт
 Жишээ нь : тухайн жилийн хуваарилагдаагүй
ашгаас удирдлагын шийдвэрээр тусгай зориулалт
бүхий нөөц сан байгуулах, эсвэл ийм санд мөнгө
хуваарилсан тохиолдолд ашгийн хэмжээ багасаж
нөөц сан нэмэгдэнэ.
 4. НББ-ийн балансад гарах өөрчлөлтүүд


 Актив, пассивын дүн зэрэг нэмгдэх өөрчлөлт: нэг
төрлийн хөрөнгө ба түүнд холбогдох эх үүсвэрийн дүн
зэрэг нэмэгдэх өөрчлөлт
 Жишээ нь: Бэлтгэн нийлүүлэгч байгууллагаас
зээлээр түүхий эд материал худалдан авсан
тохиолдолд бараа материалаарх хөрөнгө ба
байгууллагад өгөх өглөгийн аль аль нь
нэмэгдэнэ.
 4. НББ-ийн балансад гарах өөрчлөлтүүд


 Актив, пассивын дүн зэрэг хорогдох өөрчлөлт:
нэг төрлийн хөрөнгө ба түүнд холбогдох эх үүсвэрийн
дүн зэрэг хорогдох өөрчлөлтүүд юм.
 Жишээ нь: зээлээр худалдан авсан түүхий эд
материалын үнийг бэлэн бусаар төлсөн
тохиолдолд харилцах дансанд буй мөнгө ба
байгууллагад өгөх өглөг зэрэг хорогдоно.
 Ажил гүйлгээ, данс ба балансын уялдаа холбоо

 Аж ахуйн ажил

гүйлгээг өдөр тутам хэмжин
дансанд тэмдэглэж хуримтлуулан улмаар сар,
улирал, жилийн эцэст нэгтгэн дүгнэж НББ-ийн
балансанд тусгадаг.
 Өөрөөр хэлбэл баланс нь дансанд хийгдсэн
бичилт, тэмдэглэлийн үндсэн дээр зохиогддог.
 Нөгөө талаар баланс нь дансыг нээж хөтлөхөд
бас ашиглагддаг юм.
 Иймээс данс ба баланс хоёр нь өөр хоорондоо
нягт уялдаа холбоотой.

32
 
 Энэхүү уялдаа холбоо нь дараах байдлаар
илэрнэ. Үүнд :
1. Балансанд зүйл анги болон бичигдэх хөрөнгө
ба эх үүсвэр нэг бүрээр ижил нэртэй данс
хөтөлнө.
2. Балансын зүйл ангиуд заавал холбогдох
дансны үлдэгдэлтэйгээ тохирч байх ёстой.
3. НББ-ийн дансад нь балансын зүйл ангийн
дагуу Актив ба Пассивын гэж ангилагдана.

33
 Гэрийн даалгавар:

 Сурах бичгээс тухайн сэдвээ дэлгэрүүлж
унших/хуудас 65-80/
 Хэлэлцэх 10 асуултанд товч хариулан бичиж,
энгийн тестийг ажиллах
 
Thanks for your attention.
Дараагийн сэдэв: Хөрөнгийн үнэ цэнэ, өртөг
тооцох арга зүй

 3. Орлогын дэлгэрэнгүй тайлан

 Үйл ажиллагааны үр дүн буюу орлогын дэлгэрэнгүй


тайлан гэдэг нь тасалбар болгосон үеийн (сар, улирал,
жил) аж ахуйн нэгжийн үйл ажиллагааны үр дүн буюу
ашигт ажиллагааг харуулдаг санхүүгийн тайлангийн
бүрэлдэхүүн.
 Орлогын тайлан нь мэдээлэл хэрэглэгчдийг тухайн
байгууллагын орлого, зардал, ашиг, алдагдлын талаарх
мэдээллээр хангадаг.
 Орлогын тайланг 2 хэлбэрээр бэлтгэдэг.
1. Нэг үе шатат орлогын тайлан
2. Олон үе шатат орлогын тайлан
 НББ-ийн баланс, түүний бүтэц агуулга


Баланс нь аж ахуйн нэгж байгууллагын
санхүүгийн байдлыг хөрөнгө, өр төлбөр,
эзэмшигчдийн өмч гэсэн үзүүлэлтүүдээр, цаг
хугацааны нэгэн үеэр тасалбар болгон харуулдаг
санхүүгийн тайлангийн үндсэн бүрэлдэхүүн хэсэг
юм.
 НББ-ийн баланс, түүний бүтэц агуулга


Санхүүгийн тайлан нь:
1. Санхүүгийн байдлын тайлан - Баланс
2. Үйл ажиллагааны үр дүнгийн тайлан – Орлогын
тайлан
3. Мөнгөн гүйлгээний тайлан
4. Өмчийн өөрчлөлтийн тайлан
5. Санхүүгийн тайлангийн нэмэлт тодруулга
 НББ-ийн баланс, түүний бүтэц агуулга


Баланс нь тэнцүү гэсэн утгатай бөгөөд:

Нийт хөрөнгө = Өр төлбөр +Эзэмшигчийн өмч

Баланс нь бүтцийн хувьд

• толгойн хэсэг

• үндсэн хэсэг

• төгсгөлийн хэсэг
 НББ-ийн баланс, түүний бүтэц агуулга


Балансын толгойн хэсэгт:
• Тайлагнагч аж ахуйн нэгжийн нэр
• Баланс нь бие даасан аж ахуйн нэгж, эсвэл бүлэг аж
ахуй нэгжийн алинд хамаарах
• Балансын хамрах хугацаа эсвэл балансын өдөр
• Тайлагнасан валют
• Балансын тоон нарийвчлалын түвшин
 НББ-ийн баланс, түүний бүтэц агуулга

Хөрөнгө
Эргэлтийн хөрөнгө  Өр төлбөр
Богино хугацаат өр төлбөр

Урт хугацаат өр төлбөр

Эргэлтийн бус хөрөнгө

Өр төлбөрийн дүн

Эзний өмч

Хөрөнгө = Өр төлбөр + Эзний өмч

Нийт хөрөнгийн дүн Өр төлбөр, эзний өмчийн дүн

 НББ-ийн баланс, түүний бүтэц агуулга


Балансын төгсгөлийн хэсэгт тайлан гаргасан нягтлан
бодогч болон үзэж танилцсан удирдлага гарын үсэг
зурж тамга тэмдэг дарсан байдаг.
Балансын зүйл, түүнийг бүлэглэх, эрэмблэх
зарчим

Хөрөнгө гэдэг нь өнгөрсөн үйл явцын үр дүнд бий
болсон, ирээдүйд үр өгөөжөө өгөх тухайн бизнесийн
нэгжийн мэдэлд байгаа эдийн засгийн үнэ цэнэ
бүхий нөөц юм. Хөрөнгийг ашиглагдах хугацаагаар
нь
• Эргэлтийн хөрөнгө
• Эргэлтийн бус хөрөнгө
Балансын зүйл, түүнийг бүлэглэх, эрэмблэх
зарчим

Эргэлтийн хөрөнгө гэдэг нь нэг жил эсвэл үйл
ажиллагааны циклийн аль уртад зарцуулж
ашиглагдах хөрөнгийг хэлнэ.
 Балансын зүйл, түүнийг бүлэглэх, эрэмблэх
зарчим

Эргэлтийн хөрөнгө
Мөнгө хөрөнгө

Хөрөнгө

10,000,0
Богино хугацаат хөрөнгө оруулалт 2,000,0
Авлага 13,000,0
Найдваргүй авлагын нөөц 11,700,0 (1,300,0)
Бараа материалаарх хөрөнгө 11,000,0
Урьдчилж гарсан зардал 5,000,0
Урьдчилж төлсөн төлбөр 3,000,0
Эргэлтийн хөрөнгийн дүн 42,700,0
Эргэлтийн бус хөрөнгө
Биет хөрөнгө 200,000,0
Хуримтлагдсан элэгдэл
150,000,0 (50,000,0)
Биет бус хөрөнгө 120,000,0
Хуримтлагдсан элэгдэл 90,000,0 (30,000,0)
Урт хугацаатай хөрөнгө оруулалт 150,000,0
Бусад эргэлтийн бус хөрөнгө 40,000,0
Эргэлтийн бус хөрөнгийн дүн 430,000,0

Нийт хөрөнгийн дүн 472,700,0

 Балансын зүйл, түүнийг бүлэглэх, эрэмблэх
зарчим

Өр төлбөр гэдэг нь тухайн байгууллагын өнгөрсөн болон
одоогийн үйл ажиллагааны үр дүнд үүссэн бусдын өмнө
хүлээх санхүүгийн хариуцлагыг хэлнэ.

Өр төлбөрийн эзний өмчөөс ялгарах онцлог нь төлөгдөх

хугацаатай байдаг. Төлөгдөх хугацаагаар нь өр төлбөрийг

• Богино хугацаат өр төлбөр

• Урт хугацаат өр төлбөр гэж ангилдаг.

Балансын зүйл, түүнийг бүлэглэх, эрэмблэх
зарчим

Богино хугацаат өр төлбөр нь нэг жил эсвэл үйл
ажиллагааны циклийн аль уртад нь төлөгдөх өр
төлбөрийг хамруулна.
Нэг жил эсвэл үйл ажиллагааны циклийн аль уртад
төлөгдөхгүй өр төлбөрийг урт хугацаат өр төлбөр
гэнэ. Нэг жилээс дээш хугацаанд төлөгдөх өр
төлбөрийг хэлнэ.
 Балансын зүйл, түүнийг бүлэглэх, эрэмблэх
зарчим


Өр төлбөр
Богино хугацаат өр төлбөр
Дансны өглөг 3,300,0
Векселээрх өглөг 3,700,0
Цалингийн өглөг 3,000,0
Татварын өглөг (НӨАТ, ХХОАТ, ААНОАТ, ОАТ) 16,000,0
НДШ, ЭМДШ-ийн өглөг 10,700,0
Богино хугацаат зээл 14,000,0
Хүүний өглөг 11,000,0
Ногдол ашгийн өглөг 7,000,0
Урьдчилж орсон орлого 14,000,0
Бусад өр төлбөр 20,000,0
Богино хугацаат өр төлбөрийн дүн 102,700,0
Урт хугацаат өр төлбөр
Банкны урт хугацаат зээл 80,000,0
Урт хугацаат бондын өглөг 150,000,0
Бондын өглөгийн урамшуулал (хөнгөлөлт) (20,000,0)
Урт хугацаат түрээсийн өглөг 60,000,0
Урт хугацаат өр төлбөрийн дүн 270,000,0
Нийт өр төлбөрийн дүн 372,700,0
 Балансын зүйл, түүнийг бүлэглэх, эрэмблэх
зарчим

Өр төлбөрөөс илүү гарсан хөрөнгийг эзний өмч гэнэ.

Аж ахуйн нэгжийн өр төлбөрөө төлсний дараагаар

үлдэх цэвэр хөрөнгийн хэмжээг эздийн өмч гэж үзнэ.
Балансын зүйл, түүнийг бүлэглэх, эрэмблэх
зарчим


Өр төлбөр
Богино хугацаат өр төлбөрийн дүн 102,700,0
Урт хугацаат өр төлбөрийн дүн 270,000,0
Нийт өр төлбөрийн дүн 372,700,0

Эзний өмч
Хувьцаат капитал 50,000,0
Нэмж төлөгдсөн капитал 10.400,0
Хандивласан капитал 13,000,0
Үндсэн хөрөнгийн дахин үнэлгээний нэмэгдэл 7,200,0
Хуримтлагдсан ашиг (алдагдал) 19,400,0
Эзний өмчийн дүн 100,000,0
Өр төлбөр, эзний өмчийн дүн 472,700,0
 Балансын зүйл, түүнийг бүлэглэх, эрэмблэх
зарчим


Хөрөнгө
Өр төлбөр
Богино хугацаат өр төлбөрийн дүн
Эргэлтийн хөрөнгө Төлөгдөх
Мөнгө хөрөнгө Урт хугацаат өр төлбөрийн дүн хугацаа
Богино хугацаат хөрөнгө оруулалт өсөлт
Авлага Нийт өр төлбөрийн дүн
Найдваргүй авлагын нөөц
Бараа материалаарх хөрөнгө Мөнгөнд Эзний өмч
Урьдчилж гарсан зардал хөрвөх
Урьдчилж төлсөн төлбөр Хувьцаат капитал
чадвар
Эргэлтийн хөрөнгийн дүн
Эргэлтийн бус хөрөнгө
бууралт Нэмж төлөгдсөн капитал
Биет хөрөнгө Хандивласан капитал
Хуримтлагдсан элэгдэл
Биет бус хөрөнгө ҮХДҮН
Хуримтлагдсан элэгдэл
Урт хугацаатай хөрөнгө оруулалт Хуримтлагдсан ашиг (алдагдал)
Бусад эргэлтийн бус хөрөнгө
Эргэлтийн бус хөрөнгийн дүн Эзний өмчийн дүн
Нийт хөрөнгийн дүн Өр төлбөр, эзний өмчийн дүн
 НББ-ийн балансын төрөл, хэлбэр


Баланс дараах үндсэн төрлүүдтэй. Үүнд:

1. Эхлэлтийн баланс

2. Дуусгалтын баланс

3. Үндсэн үйл ажиллагааны баланс

4. Шалгах баланс
 НББ-ийн балансын төрөл, хэлбэр


Аж ахуйн нэгж байгууллага шинээр үүсгэн
байгуулагдах, зохион байгуулалтын хэлбэр нь
шинэчлэгдэн өөрчлөгдөж байгаа үед гаргадаг
балансыг эхлэлтийн баланс гэнэ.
 НББ-ийн балансын төрөл, хэлбэр


ААНБ өөрийн санаачлагаар үйл ажиллагаагаа
зогсоох, татан буулгах шийдвэр гарах, дампуурсан
үед дуусгалтын балансыг гаргадаг.

ААНБ зохион байгуулалтын өөрчлөлтөнд орохоос

өмнө мөн дуусгалтын баланс гаргана.
 НББ-ийн балансын төрөл, хэлбэр


Үндсэн үйл ажиллагааны балансыг үйл ажиллагаа
нь хэвийн явагдаж буй аж ахуйн нэгж байгууллага
улирал бүр жилийн эхнээс өссөн дүнгээр гаргана.

Шалгах баланс нь санхүүгийн тайлан гаргахаас өмнө

явцын бүртгэлийн үнэн зөвийг магадлахын тулд
гаргадаг.
 НББ-ийн балансын төрөл, хэлбэр


№ Дансдын Эхний Гүйлгээ Эцсийн
нэр үлдэгдэл үлдэгдэл

Дт Кт Дт Кт Дт Кт

2
 НББ-ийн балансын төрөл, хэлбэр


Балансыг хэлбэрийнх хувьд дансны, тайлангийн гэсэн
хэлбэрээр бэлтгэн гаргадаг.

Хөрөнгийг зүүн гар талд, өр төлбөр ба эзэмшигчийн өмчийг

баруун гар талд зэрэгцүүлэн харуулсан байвал дансны
хэлбэртэй баланс

Хөрөнгө, өр төлбөр, эзэмшигчдийн өмчийн нэг баганаар

дараалуулан харуулсан балансыг тайлангийн хэлбэртэй
баланс гэнэ.
 НББ-ийн балансын төрөл, хэлбэр
Хөрөнгө
Эргэлтийн хөрөнгө  Өр төлбөр
Богино хугацаат өр төлбөр

Урт хугацаат өр төлбөр

Эргэлтийн бус хөрөнгө

Өр төлбөрийн дүн

Эзний өмч

Нийт хөрөнгийн дүн Өр төлбөр, эзний өмчийн дүн

НББ-ийн балансын төрөл, хэлбэр


Хөрөнгө
Эргэлтийн хөрөнгө

Эргэлтийн бус хөрөнгө

Нийт хөрөнгийн дүн

Өр төлбөр
Богино хугацаат өр төлбөр

Урт хугацаат өр төлбөр

Өр төлбөрийн дүн
Эзний өмч

Өр төлбөр, эзний өмчийн дүн

 НББ-ийн балансад гарах өөрчлөлтүүд


Нэг төрлийн хөрөнгө нэмэгдэж, өөр нэг төрлийн
хөрөнгө хорогдох өөрчлөлт. Үүнийг хөрөнгийн
дотоодод гарах өөрчлөлт гэнэ.
 НББ-ийн балансад гарах өөрчлөлтүүд


10,000,0 төгрөгөөр бараа худалдан авсан.
Өр төлбөр
Хөрөнгө
Богино хугацаат өр төлбөр
Эргэлтийн хөрөнгө

Мөнгө -10,000,0

Урт хугацаат өр төлбөр

Бараа 10,000,0

Эргэлтийн бус хөрөнгө

Өр төлбөрийн дүн

Эзний өмч

Нийт хөрөнгийн дүн Өр төлбөр, эзний өмчийн дүн

 НББ-ийн балансад гарах өөрчлөлтүүд


Балансын эх үүсвэр тал буюу өр төлбөр ба
эзэмшигчдийн өмчийн талд нэг зүйл нь нэмэгдэж,
нөгөө зүйл нь хорогдох өөрчлөлт гардаг. Үүнийг
хөрөнгийн эх үүсвэрт гарах өөрчлөлт гэнэ.
 НББ-ийн балансад гарах өөрчлөлтүүд


12,000,0 төгрөгийн бонд хөрвүүлэв.
Өр төлбөр
Хөрөнгө
Богино хугацаат өр төлбөр
Эргэлтийн хөрөнгө

Мөнгө

Урт хугацаат өр төлбөр

Бараа

Бонд өглөг -12,000,0

Эргэлтийн бус хөрөнгө

Өр төлбөрийн дүн

Эзний өмч
Энгийн хувьцаа 12,000,0

Нийт хөрөнгийн дүн Өр төлбөр, эзний өмчийн дүн

 НББ-ийн балансад гарах өөрчлөлтүүд


Зарим ажил гүйлгээгээр балансын хөрөнгө, түүний
эх үүсвэрийн дүн нэмэгдэн өөрчлөлт гардаг.

Ажил гүйлгээний нөлөөгөөр хөрөнгө ба эх үүсвэр

хорогдох өөрчлөлт гардаг.
 НББ-ийн балансад гарах өөрчлөлтүүд


14,000,0 төгрөгөөр зээлээр бараа худалдан авав.
Хөрөнгө Өр төлбөр
Эргэлтийн хөрөнгө Богино хугацаат өр төлбөр

Бараа +14,000,0 Дансны өглөг +14,000,0

Урт хугацаат өр төлбөр

Эргэлтийн бус хөрөнгө
Өр төлбөрийн дүн

Эзний өмч

+ 14,000,0 + 14,000,0
Нийт хөрөнгийн дүн Өр төлбөр, эзний өмчийн дүн
 НББ-ийн балансад гарах өөрчлөлтүүд


14,000,0 төгрөгийн дансны өглөгөө төлөв.
Хөрөнгө Өр төлбөр
Эргэлтийн хөрөнгө Богино хугацаат өр төлбөр

Мөнгө -14,000,0 Дансны өглөг -14,000,0

Урт хугацаат өр төлбөр

Эргэлтийн бус хөрөнгө
Өр төлбөрийн дүн

Эзний өмч

- 14,000,0 - 14,000,0
Нийт хөрөнгийн дүн Өр төлбөр, эзний өмчийн дүн