St.

Anthony’s College
San Jose, Antique
HIGH SCHOOL DEPARTMENT

FILIPINO 10 HANDOUTS

Realismo, Pang-ugnay, at Panunuring Pampelikula

Prepared by:
Melanie S. Pasaylo

REALISMO

⮚ Ang pinaglalaban nito ay katotohanan kaysa kagandahan.

⮚ Sinumang tao, anumang bagay at lipunan, ayon sa mga realista ay dapat maging

makatotohanan ang paglalarawan o paglalahad.

⮚ Sa mga realista,

o Hindi kataka-taka kung ang maging paksa ng mga akdang makatotohanan

ay nakapokus sa paksang sosyo-politikal, kalayaan, at katarungan para sa
mga naaapi.
o Hindi rin kataka-taka kung ang paksang malaganap sa mga akdang
nagpapakita ng realism ay nauukol sa kahirapan, kamangmangan,
karahasan, kremin, bisyo, katiwalian, kawalan ng katarungan,
prostitusyon, at iba pa.

⮚ Walang hangganan ang pagbabago.

⮚ Katotohanan ang una’t huling hantungan ninuman.

MGA PANG-UGNAY
1. Mga Pangatnig

⮚ Ang tawag sa mga kataga o salitang nag-uugnay ng dalawang salita, parirala, o

sugnay na pinagsunod-sunod sa mga pangungusap.

⮚ May dalawang panlahat na pangkat ng mga pangatnig:

a. Yaong nag-uugnay ng magkatimbang na yunit

b. Yaong nag-uugnay ng di-magkatimbang nay unit.

❖ Sa unang pangkat kabilang ang mga pangatnig na: at, pati, saka, o, ni, maging, ngunit,

subalit.

❖ Ang mga pangatnig na ito ay nag-uugnay ng mga salita, parirala, at sugnay na

makatimbang o mga sugnay na kapwa makapag-iisa.

❖ Sa ikalawang pangat naman ay kabilang ang mga pangatnig na: kung, nang, bago, upang,

kapag o pag, dahil sa, sapagkat, palibhasa, kaya kung gayon, sana.

⮚ Ito ay nag-uugnay ng dalawang sugnay na di-timbang, na ang ibig sabihin ay

pantulong lamang ang isang sugnay.

⮚ Nasa unahan ng sugnay na pantulong ang pangatnig na ito.

Halimbawa ng mga Pangungusap na may Pangatnig na Nag-uugnay ng mga Sugnay na

Magkatimbang
a. Ang mga gulay na berde at mga gulay na dilaw ay kapwa nagdudulot ng magandang
kalusugan.
 b. Ang mabuting pagpapalaki sa mga anak pati ang wastong pangangalaga sa kalusugan
ay dalawang dahilan kung bakit dapat magplano ng pamilya.
c. Umiinom siya ng pildoras ngunit matagal nang hindi siya nagpapatingin sa doctor.

Halimbawa ng mga Pangungusap na may Pangatnig na Nag-uugnay ng mga Sugnay na Hindi

Magkatimbang

a. Sundin mo ang mga payo ng iyong magulang upang malyo ka sa kapariwaraan.

b. Mga relihiyoso ang mga anak, palibhasa’y mga relihiyoso rin ang mga magulang.
c. Walang kasalanang di mapatatawad ng Diyos kung ang nagkasala ay lubos na nagsisisi

2. Mga Pang-angkop

⮚ Mga katagang nag-uugnay sa panuring at salitang tinuturingan.

Dalawa ang pang-angkop sa Filipino

a. ang + na
b. ang -ng

❖ Magkaiba ng distribusyon ang dalawang pang-angkop na ito. Ginagamit ang -ng kung

ang inaangkupan ay nagtatapos sa tunog na patinig o sa ponemang /n/. Ginagamit naman

ang +na kung ang inaangkupan ay nagtatapos sa ponemang katinig maliban sa /n/

Halimbawa:
a. Dapat na magtanim pa ng mga halamang gamot.
b. Para sa mapayapang komunidad, kailangang maging higit na mapagmatyag tayo sa
ating kapaligiran.

3. Mga Pang-ukol
 ⮚ Tawag sa mga kataga o salitang nag-uugnay sa isang pangngalan sa iba pang

salita sa pangungusap.
Halimbawa:
Malapit nang madaanan ang bagong kalsada sa aming lugar.

❖ Sa pansemantikang katuturan, masasabing ang pang-ukol ay nakatago o mga katagang

ginagamit upang ipakilala na ang isang tao, bagay, pook, o pangyayari ay inilalaan o
inuukol sa isa pang tao, bagay, pook, o pangyayari.

Ang iba pa nating mga pang-ukol ay:

ni/nina ukol sa ayon kay

kay/kina tungkol sa para kay
laban sa hinggil sa ukol kay
ayon sa alinsunod sa tungkol kay
para sa laban kay hinggil kay
alinsunod kay

PANUNURING PAMPELIKULA

⮚ Isang paraan ng pagbibigay-puna sa mga bahaging bumuo sa pelikula at ilang

teknikal na aspekto ng pelikula tulad ng sumusunod:

1. Musika o sound track

⮚ Ito ang bahaging nagbibigay tunog sa pelikula.

⮚ Ibinabagay ang musika sa tema at eksena ng pelikula.

 2. Sinematograpiya o ang larawang-anyo ng pelikula

⮚ Ito ay matapat na naglalarawan ng buhay o pamumuhay ng mga tao sa pelikula.

3. Iskrip

⮚ Ito ang pinakateksto o paglalahad ng pelikula kasama na ang detalye ng aksiyon

at mga patnubay na teknikal na kailangan sa produksiyon.

4. Direksiyon

⮚ Kung baga sa isang barko siya ang kapitan.

⮚ Nakasalalay sa kanyang mga kamay ang ikakaganda ng pelikula.

⮚ Ang direktor ay ang taong may malaking pananagutan sa pagsasalin ng iskrip sa

pelikula.
5. Pagganap ng artista

⮚ Ito ang nagbibigay-buhay sa pelikula.

⮚ Sila ang tinuturing na kaluluwa ng pelikula.

Ilang gabay sa panunuring pampelikula

1. Paunahin ang iskrip. May kasukdulan ba ang pelikula?
2. Makatotohanan ba ang pagkakaganap ng mga artista o sila ba’y di kapani-kapaniwalang
tauhan?
3. Punahin ang direksiyon. Maayos ba ang pagkakadirehe ng pelikula?
4. Punahin ang sinematograpiya. Sapat ba ang larawan o kulang?
5. Angkop ba ang musika sa iskrip?

Ang Puppet Show

❖ Ang puppet show o ang sining ng puppetry ay isang uri ng pagtatanghal na panteatro na

ang mga gumaganap sa entablado ay ang mga bagay na walang buhay na tinatawag na
 puppet na pinakikilos ng mga taong nasa likod o may hawak nito na tinatawag na
puppeteer.

Iba’t ibang Uri ng Puppet na Ginagamit Ngayon sa mga Tanghalan

1. Finger Puppet

⮚ Pinakapayak na uri ng puppet sapagkat ito ay isinusuot lamang sa isang daliri.

⮚ Limitado ang magagawang kilos nito kaya limitado rin ang maaaring paggamitan

nito.
2. Sock puppet

⮚ Ito ay puppet na nilikha gamit ang medyas.

⮚ Ginagamit ito sa pamamagitan ng pagsuot ng kamay ng puppeteer sa medyas kaya

nagagawa niya itong mapakilos at mapasalita.

⮚ Nilalagyan ito ng mata, bibig, at iba pang bahagi ng ulo upang magmukhang totoo.

3. Hand puppet o Glove puppet

⮚ Pinakikilos ito sa pamamagitan ng paglalagay ng kamay ng puppeteer sa loob nito

partikular sa bahagi ng ulo nito.

⮚ Malayang nakokontrol ng may hawak ng puppet ang bibig at ulo nito kung kaya

malaya itong nakagagalaw at nakapagsasalita.

4. Carnival puppet

⮚ Ito ay kalimitang isinusuot sa buong katawan ng puppeteer kung kaya tinawag din

itong body puppet.

⮚ Ito ang mga puppet na kadalasang makikita sa mga parade at karnabal.

5. Blacklight puppet

⮚ Ito ay isang uri puppet kung saan higit na napalulutang ang ganda partikular ang

kulay at kilos nito dahil sa epektong nalilikha ng ilaw.

 ⮚ Ang puppeteer ay nakasuot ng itim na damit na nasa ibabaw ng entabladong may

background na itim.

⮚ Hindi siya nakikita ng mga tao kaya Malaya niyang nakokontrol ang kilos at

pagsasalita ng puppet sa entablado.

6. Mrionette

⮚ Ito ay tinatawag ding string puppet na kalimitang nakalutang gamit ang mga tali na

kinokontrol ng central rod na hawak ng puppeteer mula sa itaas.

⮚ Ang mga tali ay kalimitang nakadikit sa ulo, likod, kamay, at sa bandang itaas ng

tuhod ng puppet.

⮚ Ang ganitong uri ng puppetry ay higit na komplikado kung kaya ito ay

nangangailangan ng sapat na kasanayan at kahusayan para sa taong gagamit nito.

Pagsulat ng Iskrip Para sa Puppet Show
1. Maaring gumamit ng orihinal na kathang akda na gagamitin sa puppet show ngunit
tiyaking ito ay nakabatay sa tema na nais palutangin sa gagawing pagtatanghal. Kung ito
naman ay ibabatay sa isang orihinal na akda, tiyaking mabasa nang buo at naunawaan
nang lubos ang akdang pampatikang paghahanguan ng seleksiyon. Isaalang-alang ang
layunin ng may-akda sa pagsulat nito, ang tema, at ang nangibabaw na damdamin. Piliin
at isulat ang bahagi ng akdang itatanghal at siguruhing madali itong maunawaan ng
manonood.
2. Mahalagang isama ang mga pangalan ng mga karakter na pinatutungkulan sa mga
diyalogo sapagkat ang mga ito ang gagabay sa mga manonood sa mabilis na pagkilala ng
papel na ginagampanan ng bawat puppet.
3. Iwasan ang pagkakaroon ng maraming tauhan. Ito ay maaaring magdulot ng kalituhan
sa mga manonood, mangyaring alisin na lamang ang mga di gaanong mahalagang
karakter at magpokus na lamang sa mga diyalogi ng mga pangunahing karakter. Isagawa
ito sa paraang hindi masisira ang eksena o di mababago ang mensaheng nais bigyang-
pansin.
4. Sa pagbuo ng iskrip, maglaan ng mga deskripsyon para sa mga kailangang kilos o
galaw na dapat gawin ng puppet at maging ang bilis o bagal at ang damdamin sa
gagawing pagsasalita ng mga diyalogo. Sa ganitong paraan, magagabayan ang mga
puppeteer sa pagtatanghal ng palabas.
5. Hangga’t maaari ay gawaing makinilyado o computerized ang pinal na sipi o kopya ng
iskrip. Dapat itong naka-double space at hangga’t maaari ang pangalan ng karakter ay
bold ang pagkakasulat. Ang mga direksiyong may kaugnay sa tono ng tinig, bilis o bagal
ng pagsasalita, at mga kinakailangang kilos ng puppet ay dapat nakapaloob sa panaklong
at sumusunod sa pangalan ng mambabasa o karakter.