1o ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΝΙΩΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ- ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΥ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

ΠΡΟΣΟΧΗ: Όταν τα ρήματα αρχίζουν από δασέα σύμφωνα (χ, φ, θ), αυτά
ΠΙΝΑΚΑΣ 1: ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ τρέπονται στα αντίστοιχα ψιλά (κ, π, τ):
ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ
κινδυνεύω χ→κ χορεύω → κε-χόρευκα
τρέχ-ω
βάφ-ω φ→π φυλάττω → πε-φύλαχα
αγοράζ-ω
θ→τ θύω → τέ-θυκα
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ
Για να σχηματίσω τον ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟ ακολουθώ τα παρακάτω ΒΗΜΑΤΑ ΒΗΜΑ 3Ο : ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΥ
- κα
ΒΗΜΑ 1ο : Χωρίζω την κατάληξη του ρήματος για να βρω το θέμα, - κας
Π.χ. τοξεύ- ω - κε
- καμεν
- κατε
ΒΗΜΑ 2ο : ΑΝΑΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ (υπάρχουν 3 διαφορετικές περιπτώσεις)
- κασι
Για να σχηματίσω τον ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟ (ιστορικός χρόνος) ακολουθώ τα
  Το ρήμα αρχίζει από: είδος αναδιπλασιασμού
παρακάτω ΒΗΜΑΤΑ

1. απλό σύμφωνο (εκτός του ῥ-) ΒΗΜΑ ο

επανάληψη του αρχικού συμφώνου + 1 : ΘΕΜΑ (όπως ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΚΕΊΜΕΝΟ)
π.χ. λύω → λέλυκα Συλλαβική: ἐ- (όταν το ρήμα ξεκινάει
Α. 2. δύο σύμφωνα, από τα οποία: από σύμφωνο)
γράφω → γέγραφα
  το πρώτο είναι άφωνο (κ, γ, χ, π, β, φ, τ, δ, θ) ο
ΒΗΜΑ 2 : ΑΥΞΗΣΗ Χρονική (όταν ξεκινάει από φωνήεν,
      και το δεύτερο υγρό ή ένρινο (μ, ν, λ, ρ) σύμφωνα με τους κανόνες που ξέρουμε ήδη)
συλλαβική αύξηση ΒΗΜΑ 3ο : ΑΝΑΔΙΠΛΑΣΙΑΣΜΟΣ (όπως προηγουμένως)
1. διπλό σύμφωνο (ζ, ξ, ψ) π.χ. ψεύδω → ἔψευκα
2. ῥ- ῥάπτω → ἔρραφα ΒΗΜΑ 4ο ΚΑΤΑΛΗΞΕΙΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΥ
Β. 3. δύο σύμφωνα, χωρίς να είναι το πρώτο (Προσοχή στον
άφωνο και το δεύτερο υγρό ή ένρινο διπλασιασμό του ρ!)
- κειν - κεμεν
4. τρία σύμφωνα κτείνω → ἔκτονα
- -κεις - κετε
στρατεύω → ἐστράτευκα
- -κει - κεσαν
χρονική αύξηση
φωνήεν ή δίφθογγο (σύμφωνα με τους
Γ. π.χ. ἐλπίζω → ἤλπικα
κανόνες που ξέρουμε ήδη)
ἁθροίζω → ἥθροικα
1o ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΝΙΩΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΠΡΟΣΟΧΗ ΣΤΟ ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟ ΤΩΝ ΣΥΜΦΩΝΟΛΗΚΤΩΝ 3.Να σχηματίσεις τους χρόνους των παρακάτω ρημάτων

α. Ουρανικόληκτα: μετατροπή του ουρανικού χαρακτήρα του θέματος σε -

ΕΝΕΣΤΩΤΑΣ ΠΑΡΑΚΕΙΜΕΝΟΣ ΥΠΕΡΣΥΝΤΕΛΙΚΟΣ
χ-, π.χ. κηρύττω → κε-κήρυχ-α → ἐ-κε-κηρύχ-ειν, τάττω → τέ-ταχ-α → ἐ-τε-τάχ-
ειν. ΘΕΡΑΠΕΥΩ ΘΕΡΑΠΕΥ

ΚΩΛΥΩ ΚΩΛΥ
β. Χειλικόληκτα: μετατροπή του χειλικού χαρακτήρα του θέματος σε -φ-, ΒΛΑΠΤΩ ΒΛΑ
π.χ. τρίβω → τέ-τριφ-α → ἐ-τε-τρίφ-ειν, κόπτω → κέ-κοφ-α → ἐ-κε-κόφ-ειν.
ΓΡΑΦΩ ΓΡΑ

γ. Οδοντικόληκτα: αποβάλουν το οδοντικό, μένει το –κ- ΠΛΕΚΩ ΠΛΕ

π.χ. πείθω → πέ-πει-κα → ἐ-πε-πεί-κειν, κο-μίζω → κε-κόμι-κα → ἐ-κε-κομί-κειν. ΤΑΤΤΩ ΤΑ

ΟΝΟΜΑΖΩ ΝΟΜΑ
ΣΥΝΘΕΤΑ ΡΗΜΑΤΑ
Ισχύουν όσα ξέρουμε για την αύξηση, δηλαδή ο αναδιπλασιασμός μπαίνει ΡΙΠΤΩ ΡΙ
στο ρήμα και ΟΧΙ στην πρόθεση. ΚΡΥΠΤΩ ΚΡΥ
Π.χ. διαλύω διαλέλυκα, διελελύκειν
ΔΙΑΓΡΑΦΩ ΓΡΑ
υπογράφω υπογέγραφα, υπεγεγράφειν
ΔΙΩΚΩ ΔΙΩ
ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΦΥΛΑΤΤΩ ΦΥΛΑ
1. Στις προτάσεις που ακολουθούν να συμπληρώσετε τον σωστό τύπο της
ΔΙΑΦΥΛΑΤΤΩ ΦΥΛΑ
οριστικής του παρακειμένου:
α. Ἡ πόλις ἡμῶν σύμπασαν τὴν Ἑλλάδα πολλάκις ἤδη ____________________ ΑΓΟΡΕΥΩ ΓΟΡΕΥ
(σῴζω).
ΑΝΑΓΟΡΕΥΩ ΓΟΡΕΥ
β. Ἡμεῖς ____________________ (στρατεύω) ἐπὶ βασιλέα.
γ. Ὑμεῖς ταῦτα ____________________ (πράττω) κατὰ τοὺς θεῶν ὅρκους. ΑΘΡΟΙΖΩ ΘΡΟΙ
δ. Σὺ δὲ ____________________ (φροντίζω), ὥστε μηδὲν τῶν ἐπιτηδείων ἐλλείπειν ΣΥΝΑΘΡΟΙΖΩ ΘΡΟΙ
(= ώστε να μη λείπει τίποτε από τα αναγκαία).
ε. Ἀλκιβιάδης ____________________ (βλάπτω) τοὺς συνόντας (= αυτούς που τον ΦΡΟΝΤΙΖΩ ΦΡΟΝΤΙ
συναναστρέφονται).
4. Να συμπληρώσετε τα κενά του πίνακα με το ίδιο πρόσωπο των
2 .Να γράψετε τα παρακάτω ρήματα στην α.ε.: ρημάτων στους υπόλοιπους χρόνους:
έχει αλλάξει (ἀλλάττω) → ________________ παρατατι μέλλοντ αόριστ παρακείμε υπερσυντέλ
ενεστώτας
είχες καταδιώξει (διώκω) → ________________ κός ας ος νος ικος
έχουμε φυλάξει (φυλάττω) → ________________
τάττει          
είχαν γράψει (γράφω) → ________________
θεραπεύ          
1o ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΧΑΝΙΩΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Α ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ουσι