Chương 4

1
 MỤC TIÊU

Sau khi học xong chương này, sinh viên có thể:

- Giải thích và so sánh được:
+ Trốn thuế và tránh thuế.
+ 04 biến số theo đó xác định thuế của một giao dịch.
- Tính toán được:
+ Chuyển một khoản doanh thu (thu nhập) hoặc
chuyển giảm trừ (chi phí) có thể cải thiện NPV.
+ Hoãn lại thuế thu nhập phải nộp có thể (hoặc
không) cải thiện NPV.
2
 Biến số thực thể
kinh doanh (tổ chức,
cá nhân)

Biến số thời kỳ
NỘI
DUNG Biến số quyền
đánh thuế

Biến số đặc điểm

nguồn thu nhập

3
 PHÂN BIỆT TRÁNH THUẾ VÀ TRỐN THUẾ

Ví dụ 1
BÀ THU

CHO CON RUỘT

NHÀ
ÔNG PHÚ NHÀ

NAM CHÁU PHÚ

NAM CON THU ÔNG NAM
PHÚ EM THU
4
 PHÂN BIỆT TRÁNH THUẾ VÀ TRỐN THUẾ

Ví dụ 2
BÀ
HƯƠNG

NHÀ
NHÀ
ÔNG

BÁN
NHÂN NHÀ

ÔNG
HƯƠNG CON NHÂN HOÀNG 5
 PHÂN BIỆT TRÁNH THUẾ VÀ TRỐN THUẾ

Ví dụ 3: tháng 6.2022, cơ quan thuế tiến hành

kiểm tra thuế tại công ty An Vinh và phát hiện
công ty An Vinh có một nghiệp vụ bán hàng
hóa nhưng không xuất hóa đơn cho người
mua, giá trị lô hàng 100 trđ, thuộc niên độ kế
toán 2021.

Hỏi: đây có được xem là hành động trốn thuế?

6
 PHÂN BIỆT TRÁNH THUẾ VÀ TRỐN THUẾ

VẤN ĐỀ QUAN TÂM

- Có xuất hóa đơn khi phát sinh nghiệp vụ bán

hàng?

- Có ghi sổ kế toán khi phát sinh nghiệp vụ bán

hàng?

7
 PHÂN BIỆT TRÁNH THUẾ VÀ TRỐN THUẾ
Ví dụ 4: Công ty Thành Hưng có mua 01 lô giấy A4 của
công ty An Huy để phục vụ cho SX-KD trong năm 2021.
Lô hàng có hóa đơn GTGT, đã thanh toán bằng chuyển
khoản 220 trđ, đã ghi sổ kế toán đầy đủ, công ty Thành
Hưng đã kê khai vào chi phí được trừ khi tính thuế
thu nhập doanh nghiệp trong năm 2021. Tuy nhiên, khi
cơ quan thuế kiểm tra tại trụ sở công ty Thành Hưng đã
kết luận hóa đơn GTGT của lô hàng giấy A4 nêu trên là
hóa đơn bất hợp pháp.

Hỏi: đây có được xem là hành động trốn thuế? *

 PHÂN BIỆT TRÁNH THUẾ VÀ TRỐN THUẾ

VẤN ĐỀ QUAN TÂM

- Có phát sinh nghiệp vụ mua lô giấy A4?
- Có phát sinh nghiệp vụ thanh toán cho người
bán?
- Nghiệp vụ này có được ghi nhận vào sổ sách kế
toán?
- Hóa đơn bất hợp pháp có thuộc về lỗi bên bán
hàng hay bên mua hàng?
9
 PHÂN BIỆT TRÁNH THUẾ VÀ TRỐN THUẾ
Ví dụ 5: Công ty xuất nhập khẩu Pacific nộp hồ sơ xin
hoàn thuế GTGT với số tiền 3 tỷ đồng trong năm 2021.
Đây là lần đầu tiên xin hoàn thuế GTGT của công ty, vì
vậy trước khi hoàn thuế cơ quan thuế tiến hành kiểm tra
hồ sơ hoàn thuế của công ty (kiểm trước – hoàn sau).
Khi tiến hành kiểm tra thì cơ quan thuế phát hiện trong
các hóa đơn đầu vào có 01 hóa đơn GTGT bất hợp
pháp (công ty đã ghi sổ kế toán đầy đủ), với tiền thuế
GTGT đầu vào là 50 triệu đồng, nên số tiền thuế 50
triệu đồng này không được hoàn thuế.
Hỏi: đây có được xem là hành động gian lận thuế?
 PHÂN BIỆT TRÁNH THUẾ VÀ TRỐN THUẾ

VẤN ĐỀ QUAN TÂM

- Đây là hồ sơ xin hoàn thuế Giá trị gia tăng

thuộc diện hoàn thuế trước – kiểm tra sau
hay kiểm tra trước – hoàn thuế sau?
- Thời điểm xác định hành vi trốn thuế, gian lận
thuế?

11
Ví dụ 6: Công ty xuất cổ phần Á Âu chuyên sản xuất thực
phẩm đông lạnh. Tháng 04.2022 qua kiểm tra sổ sách và
kho trữ lạnh phát hiện có 2 tấn hàng hóa với giá vốn 1,5 tỷ
đồng sẽ hết hạn sử dụng vào tháng 06.2022, nếu hết hạn
mà công ty chưa tiêu thụ (khả năng rất cao) thì phải tiến
hành tiêu hủy với chi phí 60 trđ. Để giải quyết hàng hóa
tồn đọng này, công ty quyết định tặng lô hàng trên cho
bếp ăn từ thiện, chi phí vận chuyển 4 trđ.

Hỏi: nếu công ty tính toàn bộ các khoản chi phí trên vào chi
phí được trừ khi tính thuế TNDN thì có xem là hành động
trốn thuế?
 PHÂN BIỆT TRÁNH THUẾ VÀ TRỐN THUẾ

VẤN ĐỀ QUAN TÂM

- Nguyên tắc xác định một khoản chi phí được

trừ khi tính thuế TNDN?
- Lô hàng này có thực không?

13
 PHÂN BIỆT TRÁNH THUẾ VÀ TRỐN THUẾ

Tránh thuế: là Trốn thuế là hành

hành động giảm động giảm thuế
thuế hợp pháp. nhưng bất hợp pháp.

Nên cẩn trọng và hỏi ý kiến của người tư vấn thuế

chuyên nghiệp trước khi tiến hành bất cứ hoạt động
kinh doanh nào với một kết quả thuế khôn ngoan.14
 PHÂN BIỆT TRÁNH THUẾ VÀ TRỐN THUẾ

Tránh thuế là hợp pháp thì liệu việc làm này có

đạo đức hay không?

15
Năm 1947, Thẩm phán Liên bang Learned Hand đã
trả lời câu hỏi này:
Không có gì là xấu khi một người cố tình sắp xếp
các hoạt động để số thuế càng thấp càng tốt.
Mọi người đều làm như vậy, dù người giàu hay
người nghèo và mọi người họ đều làm đúng.
Không có một ai nợ thuế của Nhà nước mà sẽ nộp
thuế nhiều hơn luật định: thuế là bắt buộc, không
có sự đóng góp tự nguyện. Đòi hỏi quá nhiều về
mặt đạo đức thì chỉ là đạo đức giả mà thôi.
16
BỐN BIẾN SỐ TRONG HOẠCH ĐỊNH THUẾ THU NHẬP

Biến số thực thể

kinh doanh

THUẾ
Biến số thời kỳ
CỦA
GIAO Biến số quyền
đánh thuế
DỊCH
Biến số đặc điểm
nguồn thu nhập 17
Các công ty tư vấn thuế hay đề cập đến phương pháp
SAVANT trong hoạt động tư vấn hoạch định thuế cho
doanh nghiệp:

S (Strategy): chiến lược

A (Anticipation): dự báo
VA (Value add): giá trị gia tăng
N (Negotiating): đàm phán
T (Transforming): chuyển hóa

18
 s N

VA
A T
Để gia tăng giá trị của giao dịch, cần xác định đúng
chiến lược của doanh nghiệp, dự báo thay đổi của
thuế, đàm phán đối tác, chuyển hóa được giao dịch
sang dạng khác nhằm có lợi về thuế trong mối quan
hệ tổng hòa với chiến lược kinh doanh.
 BIẾN SỐ THỰC THỂ KINH DOANH

1. Biến số thực thể kinh doanh

Tức là thực thể nào (tổ chức hay cá nhân) đảm
nhận hoạt động kinh doanh.
Thực thể khác nhau đảm trách hoạt động kinh
doanh có thể có sự khác biệt mức thuế suất,
phương pháp tính, ưu đãi khi tính thuế.

20
 HÌNH THỨC DOANH NGHIỆP Ở VIỆT NAM

DN tư nhân C.ty hợp danh C.ty TNHH C.ty cổ phần

NỘP THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP

HÌNH THỨC DOANH NGHIỆP Ở HOA KỲ

DN tư nhân; C.ty hợp danh

C.ty cổ phần C
C.Ty TNHH; C.ty cổ phần S

NỘP THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN NỘP THUẾ THU NHẬP CÔNG TY
 THỰC THỂ KINH DOANH Ở VIỆT NAM

TỔ CHỨC HỘ GIA ĐÌNH,

CÁ NHÂN
KINH DOANH KINH DOANH

NỘP THUẾ NỘP THUẾ

THU NHẬP THU NHẬP
DOANH NGHIỆP CÁ NHÂN

THUẾ SUẤT
THUẾ SUẤT
TỪ 20% ĐẾN 50%
TỪ 0,5% ĐẾN 5%
NGOÀI RA
TRÊN DOANH THU
CÒN ƯU ĐÃI THUẾ
 BIẾN SỐ THỰC THỂ KINH DOANH

Ví dụ: Thực thể kinh doanh A có mức thuế suất

biên 10%, thực thể kinh doanh B có mức thuế
suất 20%. Nếu cả 02 cùng nhận một mức thu
nhập tính thuế như nhau là $100 thì tổng thu
nhập sau thuế của họ là bao nhiêu?

23
 BIẾN SỐ THỰC THỂ KINH DOANH

A B
Thu nhập tính thuế
Chi phí thuế
Thu nhập sau thuế
Tổng thu nhập sau thuế của A + B

24
 BIẾN SỐ THỰC THỂ KINH DOANH

Ví dụ: sử dụng ví dụ nêu trên, bây giờ B sẽ sắp

xếp và chuyển $100 thu nhập tính thuế của B
sang cho A thì tổng thu nhập sau thuế có thay
đổi?

25
 BIẾN SỐ THỰC THỂ KINH DOANH

A B
Thu nhập tính thuế
Chi phí thuế
Thu nhập sau thuế
Tổng thu nhập sau thuế của A + B

26
 BIẾN SỐ THỰC THỂ KINH DOANH

Sự khác biệt thuế suất gợi ý phương châm

hoạch định thuế thứ 1: chi phí thuế có thể
giảm nếu thu nhập được chuyển từ một
thực thể kinh doanh đang chịu một mức
thuế suất cao sang một thực thể kinh
doanh đang chịu mức thuế suất thấp.

27
BIẾN SỐ THỰC THỂ KINH DOANH

28
 THẢO LUẬN
Báo cáo tài chính của tập đoàn kinh doanh An
Vượng trong năm 2021 có thu nhập trước thuế
TNDN từ kinh doanh 3.000 tỷ đồng.
Dự kiến thu nhập phát sinh năm 2022 sẽ là 3.500 tỷ
đồng. Hội đồng quản trị yêu cầu Ban giám đốc có
giải pháp giảm bớt tiền thuế TNDN năm 2022
theo hướng chuyển doanh thu (chuyển thu nhập).
Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp 20%.
Nếu bạn là thành viên BGĐ thì bạn có giải pháp gì?
29
BIẾN SỐ THỰC THỂ KINH DOANH

30
 BIẾN SỐ THỰC THỂ KINH DOANH

Ngoài việc chuyển doanh thu (thu nhập), thì

những doanh nghiệp có mức thuế suất khác
nhau có thể tiết kiệm thuế bằng cách chuyển
các chi phí được trừ (khi tính thuế TNDN).

31
 BIẾN SỐ THỰC THỂ KINH DOANH

Ví dụ: thực thể kinh doanh A có mức thuế suất

10%, thực thể này có một khoản chi phí được
giảm trừ khi tính thuế thu nhập là $80. Khoản
giảm trừ này đã giúp A tiết kiệm được bao
nhiêu tiền thuế thu nhập?

32
 BIẾN SỐ THỰC THỂ KINH DOANH

A
Chi phí (tiền đã chi)
Tiết kiệm thuế
Chi phí sau thuế

Tiết kiệm được ?? tiền thuế.

33
 BIẾN SỐ THỰC THỂ KINH DOANH

Ví dụ: Nếu thực thể kinh doanh A chuyển khoản

chi phí $80 sang cho thực thể kinh doanh B
có mức thuế suất 20% thì tiền tiết kiệm thuế
có thay đổi?

34
 BIẾN SỐ THỰC THỂ KINH DOANH

B
Chi phí (tiền đã chi)
Tiết kiệm thuế
Chi phí sau thuế

Tiết kiệm được ?? tiền thuế.

35
 BIẾN SỐ THỰC THỂ KINH DOANH

Việc chuyển chi phí từ thực thể kinh doanh có

thuế suất thấp sang thuế suất cao đã giúp tiết
kiệm được tiền thuế nhiều hơn.

Tuy nhiên, trong ví dụ trên lại làm chi phí của B

tăng lên nên có thể B sẽ không đồng ý, trừ khi
B nhận được một số lợi ích kinh tế nào đó
(hoặc A và B là các bên liên kết).
36
 THẢO LUẬN

Tập đoàn kinh tế KING dự kiến năm 2022 có

tổng thu nhập trước thuế TNDN 1.000 tỷ đồng.
Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp 20%.

Hội đồng quản trị yêu cầu Ban giám đốc có giải
pháp giảm tiền thuế thu nhập doanh nghiệp
phải nộp của năm 2022 theo hướng chuyển
chi phí.
Nếu bạn là thành viên BGĐ thì bạn có giải pháp 37gì?
BIẾN SỐ THỰC THỂ KINH DOANH

38
 BIẾN SỐ THỜI KỲ

2. Biến số thời kỳ
Tức là, cần xác định thời gian giao dịch diễn ra
trong năm tài chính nào hoặc những năm tài
chính nào để từ đó xác định thời điểm tính
thuế.

39
 BIẾN SỐ THỜI KỲ

Khi vận dụng biến số thời kỳ, nhà hoạch địn

thuế cần quan tâm đến quy định về thời điểm
xác định thuế:

- Thời điểm, điều kiện xác định doanh thu.

- Thời điểm, điều kiện xác định chi phí.

40
Ví dụ: Ông An là cá nhân cư trú ở Việt Nam, làm
việc cho công ty Veda, trong năm 2021 có tình
hình sau:
- Tháng 02.2021 nhận tiền lương và thưởng của
tháng 12.2020 là 75 trđ.
- Lương hàng tháng của năm 2021 được trả vào
ngày 20 tháng sau với mức lương là 20 trđ/tháng.
- Cuối năm 2021, được thưởng 50 trđ, tiền thưởng
được thanh toán vào tháng 02.2022.
Hỏi: tổng thu nhập chịu thuế của ông An trong năm
2021 là bao nhiêu? 41
 THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN

Thời điểm xác định thu nhập

từ tiền lương, tiền công của cá nhân cư
trú?
43
Ví dụ: Ông An là cá nhân cư trú ở Việt Nam, làm
việc cho công ty Veda, trong năm 2021 có tình
hình sau:
- Tháng 02.2021 nhận tiền lương và thưởng của
tháng 12.2020 là 75 trđ.
- Lương hàng tháng của năm 2021 được trả vào
ngày 20 tháng sau với mức lương là 20 trđ/tháng.
- Cuối năm 2021, được thưởng 50 trđ, tiền thưởng
được thanh toán vào tháng 02.2022.
Hỏi: nếu thuế suất thuế TNCN tăng trong năm
2022, có giải pháp nào để giảm tiền thuế TNCN
2022? 44
45
Ví dụ:
Công ty bất động sản Đất Lành, năm 2022 đầu tư
xây dựng 200 căn hộ, đã bán được 150 căn, giá
chưa thuế GTGT 1,8 tỷ đồng/căn với hình thức
thu tiền theo tiến độ trong vòng 3 năm. Năm
2022 thu 30%, năm 2023 thu 30%, năm 2024 thu
40%.
Câu hỏi 1: năm 2022 công ty Đất Lành có phải ghi
nhận doanh thu không? Bao nhiêu?
Câu hỏi 2: bạn có giải pháp nào để giảm ghi nhận
doanh thu trong năm 2022 không?
46
 THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP

Thời điểm xác định doanh thu đối với

chuyển nhượng bất động sản?
Ví dụ:
Công ty cổ phần Như An tiến hành đại hội cổ đông
để quyết định hình thức chia cổ tức năm 2021:
1. Chia cổ tức bằng tiền với mức 15% trên mệnh
giá cổ phiếu, thời điểm nhận tiền 03.2022.
2. Chia cổ tức bằng cổ phiếu với mức người sở
hữu 10 cổ phiếu sẽ nhận được 2 cổ phiếu, thời
điểm nhận cổ phiếu 03.2022
Câu hỏi: cổ đông có phải nộp thuế TNCN trong hai
trường hợp nêu trên? Nếu có thì có khác nhau
về thời điểm tính thuế TNCN không? 48
49
 BIẾN SỐ THỜI KỲ

Ví dụ: Công ty An Minh có khoản đầu tư trong 2

năm như sau:
- Năm 0: doanh thu $120 và chi phí $40.
- Năm 1: doanh thu $180 và chi phí $80.
Nếu công ty chịu mức thuế suất 20% trong thời
kỳ 2 năm và áp dụng suất chiết khấu 10%,
NPV của dòng tiền thu nhập sau thuế trong
2 năm? 50
 BIẾN SỐ THỜI KỲ

Năm 0 Năm 1
Doanh thu
Chi phí
Thu nhập tính thuế
Thuế thu nhập
Thu nhập sau thuế
NPV của tiền sau thuế
Tổng NPV 2 năm: 51
 BIẾN SỐ THỜI KỲ

Bây giờ sử rằng công ty An Minh có thể tái cấu

trúc giao dịch theo cách không làm ảnh
hưởng đến dòng tiền trước thuế nhưng cho
phép công ty kê khai toàn bộ $80 thu nhập
tính thuế của năm 0 vào thu nhập tính thuế
của năm 1 (tổng tiền thuế vẫn là $36, tiền thuế
không đổi).
Lúc này NPV có thay đổi?
52
 BIẾN SỐ THỜI KỲ

Năm 0 Năm 1
Doanh thu
Chi phí
Thu nhập tính thuế
Thuế thu nhập
Thu nhập sau thuế
NPV của tiền sau thuế
Tổng NPV 2 năm: 53
BIẾN SỐ THỜI KỲ

54
 BIẾN SỐ THỜI KỲ

Sự khác nhau về thời điểm tính thuế gợi ý

phương châm hoạch định thuế thứ 2: chi phí
thuế giảm (và dòng tiền tăng) khi một khoản
thuế hoãn lại (do hoãn thu nhập tính thuế)
cho đến năm tính thuế sau (tính theo hiện
giá).

55
 BIẾN SỐ THỜI KỲ

Tuy nhiên, cũng cần lưu ý yếu tố không chắc

chắn về thuế trong tương lai, nghĩa là khi
hoãn thu nhập tính thuế đến những năm
tương lai có thể sẽ gặp bất lợi nếu thuế suất
trong tương lai tăng.

56
 BIẾN SỐ THỜI KỲ

Ví dụ: lấy lại ví dụ trên, bây giờ giả sử rằng

mức thuế suất của công ty An Minh ở năm 1
tăng lên 30% do có một sự thay đổi trong luật
thuế.
Vậy phương án hoãn nộp thuế (hoãn thu nhập tính
thuế) của công ty có còn tốt không?

57
 BIẾN SỐ THỜI KỲ

Năm 0 Năm 1
Doanh thu
Chi phí
Thu nhập tính thuế
Thuế thu nhập
Thu nhập sau thuế
NPV của tiền sau thuế
Tổng NPV 2 năm:
58
BIẾN SỐ THỜI KỲ

59
 BIẾN SỐ THỜI KỲ

THẢO LUẬN
Dẫn chứng một trường hợp trong quy định về
thuế Thu nhập doanh nghiệp hiện hành của
Việt Nam cho phép người nộp thuế khi nhận
tiền trong năm hiện hành nhưng được lựa
chọn kê khai toàn bộ doanh thu tính thuế vào
hiện hành hoặc được kê khai doanh thu tính
thuế cho những năm sau?
60
BIẾN SỐ THỜI KỲ

61
BIẾN SỐ THỜI KỲ

62
 BIẾN SỐ QUYỀN ĐÁNH THUẾ

3. Biến số quyền đánh thuế

Tức là, cần xác định giao dịch (hoạt động kinh
doanh) diễn ra trong phạm vi chi phối của
quyền đánh thuế nào?

63
 BIẾN SỐ QUYỀN ĐÁNH THUẾ

Ví dụ: công ty Y và Z, mỗi công ty có thu nhập

tính thuế là $5.000. Công ty Y hoạt động tại
bang Y, bang này áp mức thuế suất 4% trên thu
nhập. Công ty Z hoạt động tại bang Z, bang này
áp mức thuế suất 10% trên thu nhập.
Theo quy định của liên bang, các khoản thuế thu
nhập đã nộp ở bang sẽ được giảm trừ khi tính
thuế thu nhập liên bang. Cả hai công ty đều đối
diện mức thuế suất liên bang 39%.
Xác định dòng tiền sau thuế của Y và Z?
64
 BIẾN SỐ QUYỀN ĐÁNH THUẾ

C.ty Y C.ty Z
Thu nhập trước thuế
Chi phí thuế bang
Thu nhập tính thuế liên bang
Chi phí thuế liên bang
(thu nhập tính thuế x 39%)
Dòng tiền sau thuế

65
BIẾN SỐ QUYỀN ĐÁNH THUẾ

66
 BIẾN SỐ QUYỀN ĐÁNH THUẾ

Với những quyền đánh thuế khác nhau gợi ý

phương châm hoạch định thuế thứ 3: chi
phí thuế giảm (và dòng tiền gia tăng) khi
thu nhập phát sinh trong một quyền đánh
thuế có một mức thuế suất thấp.

67
 BIẾN SỐ QUYỀN ĐÁNH THUẾ

Ở Việt Nam, thuế suất thuế Thu nhập doanh

nghiệp có một số dạng phổ biến:
- Thuế suất phổ thông: 20% áp dụng thống
nhất trên phạm vi cả nước.
- Thuế suất ưu đãi: thấp hơn 20% nếu doanh
nghiệp đầu tư vào địa bàn có điều kiện
KTXH đặc biệt khó khăn, khó khăn; ngành
nghề, lĩnh vực được ưu đãi; khu kinh tế, khu
công nghệ cao... 68
 BIẾN SỐ QUYỀN ĐÁNH THUẾ

Ngoài ra, doanh nghiệp Việt Nam có thể vận

dụng biến số này khi đầu tư ra nước ngoài.

69
 NƯỚC X
CÓ THUẾ SUẤT 30%

DN VIỆT NAM ĐẦU TƯ RA NƯỚC Y

CHỊU THUẾ SUẤT 20% NƯỚC NGOÀI
CÓ THUẾ SUẤT 20%

NƯỚC Z
CÓ THUẾ SUẤT 10%
 BIẾN SỐ ĐẶC ĐIỂM NGUỒN THU NHẬP

4. Biến số đặc điểm nguồn thu nhập

Cá nhân hay tổ chức kinh doanh đều có thể
phát sinh thu nhập từ nhiều nguồn khác nhau,
và tùy theo đặc điểm của từng khoản thu nhập
mà chúng có thể có mức thuế suất khác nhau
(được xác định nghiêm ngặt bởi luật thuế).

71
Ví dụ: anh Minh Phú làm việc tại C.ty chứng khoán,
trong năm 2022 có các khoản thu nhập sau:
+ Lương 240 trđ/năm, đã trừ bảo hiểm, không có
người phụ thuộc.
+ Mua 20.000 cổ phiếu của c.ty cổ phần, đến cuối năm
đã được chia cổ tức bằng tiền 10% trên mệnh giá cổ
phiếu và đã chuyển tiền vào tài khoản.
+ Mua trái phiếu chính phủ 100 trđ, được thanh toán
tiền lãi 5% trên mệnh giá.
Hỏi: xác định thu nhập sau thuế của từng khoản thu
nhập? Biết thuế suất: (1): 5%,10%; (2): 5%; (3): miễn
thuế
72
Thu nhập tính thuế từ tiền lương
=
- Thuế thu nhập cá nhân từ tiền lương
=

- Thuế thu nhập từ cổ tức

=

- Thuế thu nhập từ lãi trái phiếu:

73
 BIẾN SỐ ĐẶC ĐIỂM

Đặc điểm nguồn thu nhập sẽ gợi ý phương

châm hoạch định thuế thứ 4: chi phí thuế
giảm (và dòng tiền tăng lên) khi thu nhập bị
đánh thuế với một mức thuế suất ưu đãi vì
đặc điểm của khoản thu nhập này.

74
 NHẮC LẠI 4 PHƯƠNG PHÁP CƠ BẢN CỦA VIỆC
HOẠCH ĐỊNH THUẾ

1. Chi phí thuế giảm (và dòng tiền tăng) khi thu nhập
được phát sinh từ một thực thể kinh doanh chịu mức
thuế suất thấp.
2. Chi phí thuế giảm (và dòng tiền tăng) khi một khoản
thuế được hoãn nộp cho đến năm tính thuế sau.
3. Chi phí thuế giảm (và dòng tiền tăng) khi thu nhập
phát sinh tại quyền đánh thuế có một mức thuế suất
thấp.
4. Chi phí thuế giảm (và dòng tiền tăng) khi thu nhập bị
đánh thuế bởi một mức thuế suất ưu đãi do đặc
điểm của thu nhập.
75
 MỘT SỐ LƯU Ý

1. Lựa chọn phương pháp phù hợp

Chúng ta có thể sử dụng một, hoặc kết hợp nhiều
phương pháp để tối thiểu hóa số thuế.
Tuy nhiên, khi sử dụng nhiều phương pháp thì có
thể những phương pháp này lại có kết quả trái
ngược nhau. Trong tình huống này, những nhà
quản lý phải đánh giá cẩn thận một cách toàn diện
để xác chiến lược cải thiện hiện giá thuần của
dòng tiền.
76
Ví dụ: công ty MN quản lý 2 thực thể độc lập, thực thể M
và thực thể N. Công ty đang dự tính đầu tư dự án với
thu nhập chịu thuế năm 0 là $ 25.000 và năm 1 là
$60.000.
- Nếu để N tiến hành dự án thì N sẽ phải kê khai toàn bộ
thu nhập tính thuế $85.000 vào năm 0 (dòng tiền trước
thuế không đổi); N chịu thuế suất thuế thu nhập 25%.
- Nếu để M tiến hành dự án thì thu nhập phân bổ cho 2
năm như trên: năm 0 là $ 25.000 và năm 1 là $60.000;
M chịu thuế suất thuế thu nhập 30%.
Suất chiết khấu để tính NPV là 10%.
Nên để thực thể nào thực hiện dự án kinh doanh?77
 MỘT SỐ LƯU Ý

Với thông tin trên, công ty MN có thể vận dụng

02 phương pháp trong việc lựa chọn nên để
thực thể M hay thực thể N đầu tư:
- [1] có thể để thực thể chịu thuế suất thấp để
thực hiện dự án đầu tư.
- [2] có thể chọn thực thể được hoãn nộp thuế
thu nhập để thực hiện dự án đầu tư.

78
 Thực thể M Thực thể N
Năm 0
Tiền trước thuế
Thu nhập tính thuế
Chi phí thuế
Dòng tiền sau thuế
Năm 1
Tiền trước thuế
Thu nhập tính thuế
Chi phí thuế
Dòng tiền sau thuế
NPV tiền sau thuế năm 0
NPV tiền sau thuế năm 1
Tổng NPV 79
MỘT SỐ LƯU Ý

80
 MỘT SỐ LƯU Ý

Bốn phương pháp thuế đưa ra một hướng

chung cho hoạch định thuế. Tuy nhiên, mỗi
phương pháp còn tùy thuộc vào những điều
kiện, giới hạn và ngoại lệ riêng biệt.

81
 MỘT SỐ LƯU Ý

2. Cân đối chi phí trả cho tư vấn thuế với

tiền thuế tiết kiệm được.
Công ty có thể yêu cầu lời tư vấn chuyên
nghiệp trong việc thiết kế, điều hành và giám
sát một kế hoạch thuế tinh vi nhưng đi kèm là
chi phí tăng

82
Ví dụ: Công ty B có một sự chọn lựa giữa hai
chiến lược để giảm thuế của công ty.
1. Chiến lược đơn giản: giảm thuế hàng năm
$50.000 và không phải chi ra bất cứ khoản chi
phí hỗ trợ nào.
2. Chiến lược tinh vi: giảm thuế hàng năm lên đến
$70.000 nhưng đòi hỏi phí tư vấn hỗ trợ $25.000
(không được giảm trừ).
Hỏi: công ty B nên chọn chiến lược đơn giản hay
tinh vi? 83
84
 MỘT SỐ LƯU Ý

3. Cân nhắc kết quả kinh tế của chiến lược

thuế với tất cả các bên.

85
Ví dụ: Công ty F và công ty D lên kế hoạch thực hiện hình thức
liên doanh (50% – 50%) để thành lập một doanh nghiệp mới.
Chi phí thuế của công ty F có thể tối thiểu hóa nếu công ty liên
doanh được thành lập tại Đức.
Chi phí thuế của công ty D có thể tối thiểu hóa nếu công ty liên
được thành lập tại Hoa Kỳ.
Công ty F đồng ý đặt trụ sở công ty liên doanh tại Hoa Kỳ nếu
đề này được chấp nhận: công ty F nhận 60% lợi nhuận và
công ty cổ phần D nhận 40% lợi nhuận từ công ty liên doanh.
Sự thỏa hiệp này gia tăng chi phí thuế của công ty F và giảm lợi
nhuận của công ty D.
Tuy nhiên, các công ty có thể đồng ý thỏa hiệp bởi vì sự thỏa
hiệp có thể tối đa hóa giá trị sau thuế của cả hai công ty cổ
phần. #### 86
 THẢO LUẬN

1. Đối với mỗi tình huống dưới đây, hãy thảo

luận liệu các cá nhân tham gia vào việc tránh
thuế hay trốn thuế.
a. Ông A là nhà thầu chuyên đã thực hiện việc
xây dựng nhỏ phục vụ một số cá nhân, các cá
nhân này trả tiền mặt cho ông A. Do ông A biết
rằng cơ quan thuế có ít cơ hội biết được về
các khoản chi trả này, nên ông A chỉ khai báo
một nữa thu nhập nhận được trên tờ khai thuế
thu nhập.
87
 THẢO LUẬN

b. Ông P đang chịu mức thuế suất biên 35%,

hiện tại ông có cơ hội đầu tư $50.000 vào một
dự án mới với khả năng nhận được lợi tức
mỗi năm ít nhất 17%. Để giảm tiền thuế thu
nhập phải nộp, ông P đã đưa $50.000 cho
con trai của ông ta để người con trai tiến
hành đầu tư. Mức thuế suất biên của con trai
ông P là 15%.
88
 THẢO LUẬN

c. Bà Q đã bán một tài sản trong tháng 01.2022

với lợi tức thu được $12.000. Sau đó, khi lập
tờ khai quyết toán thuế thu nhập cho năm
2021, bà Q đã nhận ra mức thuế suất của năm
2021 là 28%. Trong khi đó, mức thuế suất của
năm 2022 sẽ là 35%.
Bà Q quyết định khai báo tiền lợi tức $12.000
trên vào tờ khai thuế của năm 2021 để hưởng
lợi từ mức thuế suất thấp hơn.
89
THẢO LUẬN

90
 THẢO LUẬN

2. Công ty cổ phần A là chủ sở hữu cổ phần kiểm

soát trong công ty con B và công ty con C. Thuế
suất biên của công ty A là 25%. Công ty A tiến
hành một hoạt động kinh doanh thứ nhất và
chuyển $10.000 thu nhập (doanh thu) sang công
ty con B; một hoạt động kinh doanh thứ hai và
chuyển $15.000 giảm trừ (chi phí) sang công ty
con C.
Hỏi: với hành động trên bạn có thể cho biết thuế
suất biên của công ty B, C so với công ty A?
91
THẢO LUẬN

92
 THẢO LUẬN

3. Công ty mẹ có mức thuế suất thu nhập cố định

20%, dự định chuyển thu nhập sang công ty
con để giảm bớt tiền thuế.
Theo bạn có cần cân nhắc gì ở công ty con khi
công ty mẹ chuyển thu nhập nếu công ty con có
mức thuế suất thu nhập như sau:
a. Thuế thu nhập lũy tiến với thuế suất từ 10%
đến 50%.
b. Thuế thu nhập cố định với thuế suất 20%. 93
THẢO LUẬN

94
 THẢO LUẬN

4. Công ty A chịu thuế suất biên 15% và công ty Z

chịu thuế suất biên 28%. Công ty A nắm quyền
kiểm soát công ty Z. Công ty A quyết định chi
$9.500 (chi phí được trừ khi tính thuế thu nhập) để
mang lại lợi ích cho cả hai công ty. Tính chi phí
sau thuế của chi phí $9.500 nêu trên:

a. Nếu chi phí tính vào công ty A.

b. Nếu chi phí tính vào công ty Z. 95

THẢO LUẬN

96
 THẢO LUẬN
5. Công ty M và công ty N là hai công ty liên kết.
Thuế suất biên của công ty M là 34% và thuế suất
biên của công ty N là 25%. Công ty M đang có dự
án kinh doanh sẽ tạo ra thu nhập $10.000/năm
trong 03 năm. Công ty M có thể tái cấu trúc dự án
kinh doanh nêu trên theo cách chuyển toàn bộ thu
nhập cho công ty N với thời gian của dự án không
đổi. Do việc tái cấu trúc, nên thu nhập mỗi năm
giảm xuống còn $9.000.
Hỏi: Công ty M có nên tái cấu trúc hoạt động kinh
doanh hay không? Biết suất chiết khấu 10%.
97
THẢO LUẬN

98
 THẢO LUẬN

6. Công ty K đang áp dụng thuế suất biên 30% và

suất chiết khấu 7% để tính NPV. Công ty đã khởi
động một dự án sẽ đem lại kết quả dòng tiền (thu
nhập) trước thuế thu nhập như sau:
Năm 0 Năm 1 Năm 2 Năm 3
$12.000 $21.000 $24.000 $17.600

a. Tính NPV của dòng tiền?

99
 THẢO LUẬN

b. Tính NPV nếu công ty K có thể hoãn lại số thu

nhập của năm 0 và năm 1 cho đến năm 2 (công
ty không nhận tiền trong năm 0, năm 1 và sẽ
nhận $57.000 trong năm 2).
c. Tính NPV nếu công ty K có thể hoãn việc nộp
thuế của năm 0 và năm 1 cho đến năm 2 (năm 2
công ty chỉ nhận tiền $24.000 nhưng sẽ nộp thuế
trên thu nhập $57.000, tức dòng triền trước thuế
thu nhập không đổi).
100
THẢO LUẬN

101
 THẢO LUẬN

7. Công ty H có cơ hội đầu tư dự án kinh doanh

trong thời gian 03 năm, thu nhập trước thuế phát
sinh năm 0 là $100.000; năm 1 là $0 và năm 2 là
$0. Nếu công ty có thể tái cấu trúc hoạt động theo
một cách mà không làm thay đổi dòng tiền
trước thuế nhưng thu nhập tính thuế trong năm
0 là $0, thu nhập tính thuế năm 1 là $50.000 và
năm 2 là $50.000? Suất chiết khấu là 10% và
thuế suất biên là 34% trong giai đoạn 3 năm. 102
 THẢO LUẬN

a. NPV (sau thuế thu nhập) của hoạt động kinh

doanh thay đổi như thế nào?
b. Nếu thuế suất biên năm 1 và năm 2 tăng lên
thành 39% thì tác động lên NPV (sau thuế)
của hoạt động kinh doanh được tái cấu trúc
nêu trên như thế nào?

103
THẢO LUẬN

104
THẢO LUẬN

105
 THẢO LUẬN

8. Công ty EJ lên kế hoạch xây dựng một nhà máy mới

để sản xuất xe đạp. EJ có thể bán xe đạp ra thị trường
với giá bán $400/xe.
- Công ty có thể đặt nhà máy tại tỉnh P, nơi có thuế Thu
nhập công ty 20%, chi phí sản xuất mỗi chiếc xe đạp sẽ
là $212 tại tỉnh P.
- Một sự lựa chọn khác, công ty EJ có thể đặt nhà máy tại
tỉnh W, nơi có thuế Thu nhập công ty 16%, chi phí sản
xuất cho mỗi chiếc xe đạp sẽ là $230 tại tỉnh W.
Hỏi: Công ty EJ nên lựa chọn tỉnh nào để xây dựng nhà
máy mới? 106
THẢO LUẬN

107
 THẢO LUẬN
9. Cá nhân M có $500.000 để đầu tư và đang cân nhắc
giữa 02 sự lựa chọn:
- Đầu tư vào trái phiếu công ty sẽ kiếm được thu nhập trước
thuế thu nhập mỗi năm 10% trên vốn đầu tư.
- Đầu tư vào trái phiếu Chính phủ sẽ kiếm được thu nhập
trước thuế thu nhập mỗi năm 9% trên vốn đầu tư.
Thu nhập từ đầu tư vốn chịu thuế 15%, riêng tiền lãi từ mua
trái phiếu Chính phủ được miễn thuế.
a. Tính thuế hiện và thuế ẩn với khoản đầu tư A và khoản
đầu tư B.
b. Khoản đầu tư nào mang lại dòng tiền sau thuế mỗi năm
tốt hơn? 108
THẢO LUẬN

109
 THẢO LUẬN

10. Công ty W chịu thuế suất biên 34%, lên đầu tư dự án

mới có thể phát sinh thu nhập trước thuế thu nhập mỗi
năm $40.000 trong 3 năm.

Công ty W có thể tạo ra một công ty mới (công ty N)

để vận hành dự án này. Chi phí thành lập doanh nghiệp N
là $5.000 và không được giảm trừ khi tính thuế. Thuế
suất thuế thu nhập của công ty N 25%.

Hỏi: công ty W nên trực tiếp vận hành dự án mới hay

thành lập công ty N để vận hành dự án này? Nếu
biết suất chiết khấu 6%. 110
THẢO LUẬN

111
 THẢO LUẬN
11. Ông A có 2 cơ hội đầu tư, cả hai cơ hội đều yêu cầu
$50.000 tiền chi phí ban đầu trong năm 0.
- Cơ hội 1: sẽ thu được thu nhập trước thuế $8.000 trong
năm 0, 1, và 2. Chi phhí mỗi năm là $200 (nhưng không
được giảm trừ khi tính thuế) để duy trì khoản mục đầu tư.
Hết năm 2, ông A có thể thanh lý khoản đầu tư để thu về
$50.000. Ông A chịu thuế suất thu nhập 30%.
- Cơ hội 2: không mang lại bất kỳ khoản thu nhập trước
thuế nào trong suốt thời kỳ đầu tư. Tuy nhiên, hết năm 2,
ông A có thể bán khoản đầu tư để thu về $75.000.
$25.000 tiền lãi khi bán dự án sẽ chịu thuế thu nhập 15%.
Hỏi: khoản đầu tư nào có NPV sau thuế cao hơn. Biết suất
chiết khấu là 10%. 112
THẢO LUẬN

113
 THẢO LUẬN
12. Công ty DC đang rao bán thửa đất với giá là
$800.000. Thửa đất này công ty DC đã mua cách đây
6 năm với giá $480.000.
Nếu hoạt động mua bán diễn ra trong năm 2022 thì lợi
nhuận của công ty DC sẽ chịu thuế 30%. Tuy nhiên,
thuế suất này sẽ tăng lên 40% nếu hoạt động mua
bán diễn ra năm 2023.
Bà M đang thương lượng mua thửa đất từ công ty DC.
Bà M hiểu rõ nhu cầu cấp bách của DC và đề nghị trả
giá $785.000 cho thửa đất với sự đảm bảo rằng hoạt
động bán đất kết thúc trước 31/12/2022.
DC có nên chấp nhận đề nghị của bà M hay không?
114
THẢO LUẬN

115