DETALYADONG BANGHAY ARALIN SA ARALING PANLIPUNAN 5

I. Mga Layunin
Pag katapos ng 40 minutong talakayan, ang mga mag-aaral ay inaasahang:
1. Natutukoy ang mga katutubong Pilipino na lumaban sa mga Espanyol upang
mapanatili ang kanilang kalayaan
2. Naibibigay ang mga dahilan ng pananakop ng Espanyol sa mga katutubong
Pilipino at mga Muslim
3. Naiisa-isa ang mga dahlia kung bakit hindi nagtagumpay ang mga mananakop.

II. Paksang Aralin

Paksa: Mga Katutubong Pilipino na lumaban sa mga Espansyol
Sanggunian: Modyul para sa mag aaral ikatlong markahan – Modyul 5
Mga kagamitan: TV, Mga larawan, Mga pantulong Biswal

III. Pamamaraan
Gawain ng Guro Gawain ng mga Mag-aaral
A. Paghahanda

A1. Pang araw-araw na Gawain

1. Pagbati

Magandang Umaga sa inyong lahat! Magandang Umaga rin po Ma`am!

2. Pagdarasal

Bago tayo magsimula, mangyari Panginoon, maraming salamat po sa

lamang natumayo ang lahat para sa
panalangin. Maaari mo bang pamunuan
ang ating panalangin? Wendel.
3. Pagsasaayos ng Silid-Aralan
ibinigay ninyong panibagon
pagkakataon upang kami ay
matuto.Gawaran mo kami ng
isang bukas na isip upang
maipasok namin sa aming isip ang
mga itinuturo saamin at maunawaan
ang mga aralin na makatutulong sa
amin sa pagtatagumpay sa buhay na
ito. Amen
 Bago kayo umupo, mangyari lamang
na pulutan muna ang mga kalat sa
inyong paligid at iaayos ang inyong mga
upuan

4. Pagtatala ng mga Pumasok at

Lumiban sa Klase.
Ma`am, ako po!
Asan ang secretary ng klase?

Ma`am wala pong liban sa klase, narito

Maaari ko bang malaman kung
po ang lahat.
mayroong liban sa klase?

Maraming Salamat! Mabuti kung ganon.

A2. Pagbabalik-aral

Bago natin simulan ang ating Opo Ma`am

panibagong aralin sa araw na ito, atin
munang balikan ang atingmga
natalakay kahapon. Natatandaan pa
ba ito?

Opo ma`am!
Noong nakaraang araw ay napag-aralan
natin Ang kinalalagyan ng aking bansa.
Tama ba?

Para malaman ko kung naunawaan niyo

na nga ito ay meron akong ilang
katanungan.

Globo po ma`am!
Ano ang tawag dito?
Mahusay!

Ang Globo ay modelo o representasyon

ng daigdig. Gamit ito sa pag-aaral ng?
Ma`am ako po! , ito po ay ang
Sino gustong sumagot sa klase, maaring Heograpiya. -Zairen
itaas ang kamay.

Magaling Zairen!

Ang sagot ni zairen ay Heograpiya,

ngayon ano naman ang Heograpiya?
Sige Warlie ano ang iyong sagot?
Mahusay Warlie!
Ma`am ako po!
Ang Heograpiya ay ang pag-aaral ng
pisikal na daigdig at atmospera nito
pati na ang mga tao rito at ang
kanilang ugnayan sa kapaligiran.

At sa huling katanungan, Ano naman

ang Absolute na lokasyon? Zharina?
Mahusay Zharina!
Ang Absolute na lokasyon po ay
paraan na pagtukoy sa kinalalagyan ng
pilipinas sa pamamagitan ng latitude at
longhitude.

Batid ko ng ana naintindihan niyo na ang

nakaraan nating aralin kaya ngayon ay
dadako na tayo sa bagong aralin.

A3. Pagganyak

(Ipapakita ng guro sa pamamagitan

ng pantulong Biswal)
Bago tayo magumpisa meron akong
ipapakita sa inyo at sagutan, tukuyin ang
inilalarawan sa bawat pahayag gamiting
basehan ang mga salitang hindi naka
ayos na nasa loob ng panaklong
pagsagot.
Ito ay Subukin lamang.

________1. Pangkat ng mga katutubong

Pilipino na naninirahan sa
bulubundukin ng Cordillera. (GORTOI)

________2. Pangunahing dahilan sa

hangarin ng mga Espanyol na sakupin
ang Hilagang Luzon. (NOTGI)

________3. Relihiyong nais ipalaganap

ng mga Dominikano at Augustiniano sa
mga katutubong Pilipino.
(MOKRISYATINIS)

________4. Gobernador Heneral na

nag-utos na siyasatin ang mga gintong
ibinebenta ng mga Igorot sa Ilocos.
(ZPIALEGA)

________5. Mga pangkat sa

Mindanao na lumaban upang hindi
mapasailalim sa kolonya ng Espanya. Opo ma`am, tapos na po ang lahat
(LSIMUM)

Tapos na ba ang lahat?

Kung ganun makipag palitan ng papel sa

katabi at tignan natin ang inyong mga
nakuhang marka!

1.IGOROT
2.GINTO
3.MUSLIM
4.KRISTIYANISMO
5.LEGAZPI

Ang huhusay niyo naming lahat, walang

Mga katutubong Pilipino na Lumaban
nakakuha ng mababang marka.
sa mga Espanyol ma`am!
B. Pagtatalakay

Base sa inyong ginawa, ano ang

pagaaralan natin ngayon?

Tama.
Ang pag aaralan natin ngayon ay ang
Mga katutubong Pilipino na lumaban sa
mga Espanyol.

Bago pa man dumating ang mga

mananakop mula sa Espanya ay
payapang namumuhay ang mga Pilipino
sa iba’t ibang bahagi ng bansa. May
sariling relihiyon, paniniwala at gawi ang Espanyol
mga katutubo na minana pa nila sa
kanilang mga ninuno.

Ang payapang pamumuhay na ito ay

unti-unting nagbago dahil sa pagdating
ng mga?

Tama, at Tinangkang sakupin ang mga

lupain sa bulubundukin ng Hilagang
Luzon at maging ang bahagi ng
Mindanao. Hindi naging madali ang
pakikibaka ng mga katutubong Pilipino
laban sa mga Espanyol. Sa kabila nito,
hindi nagpadaig ang mga Igorot at
Muslim sa puwersa ng mga Espanyol at Hindi po.
ipinakita ng mga ito ang kanilang galing
sa pakikipagdigma laban sa mga
mananakop upang mapanatili ang
kanilang kalayaan.

Sa tingin niyo naging madali sa mga

Espanyol na sakupin ang Pilipinas?

Tama hindi naging madali sa mga

Espanyol na sakupin ang bansa natin.

Dahil, Kinailangan nilang magkaroon

ng isang magandang taktika upang
mahimok ang mga katutubong Pilipino
na tanggapin ang kolonyalismo at
masupil ang mga ito. Ang Hilagang
Luzon at Mindanao ay iilan sa mga lugar
na nais sakupin ng mga Espanyol dahil
sa mga likas na yaman na mayroon
ang mga lugar na ito at baguhin ang
kanilang paniniwala na may kinalaman
sa relihiyon.

At idinaan ng mga Espanyol sa marahas

na pamamaraan ang pagsupil sa mga
Igorot at Muslim. Ipinatupad din nila
ang divide and rule policy upang
pagwatak-watakin ang mga katutubo.

Mga katutubong Igorot sa Cordillera

- Mga Igorot ay tahanan ng mga
espiritu sa iba't ibang pangkat
etnolingguwistiko: Ibaloi, Isneg,
(Apayao), Kankanaey, Kalinga,
Bontoc, at Ifugao. Ang mga
katutubong ito ay nabubuhay sa
biyaya ng kalikasan.

Mga Dahilan
ng Pananakop
ng mga
Espanyol sa
Cordillera
Pangangalap ng
Ginto
Mga Dahilan ng Pananakop ng mga
Espanyol sa Cordillera Pangangalap
ng Ginto
- Ang mga gintong ito ay ibinebenta
ng mga Igorot sa Ilocos, tulad ng
mga naging kolonya ng
Espanya. Gobernador Miguel Opo ma`am!
Lopez de Legazpi mayaman sa
deposito ng ginto.

Pagpapalaganap ng Kristiyanismo Maliwanag po!

- Ang mga Espanyol ay upang
ipalaganap ang relihiyong
 Kristiyanismo. Nasaksihan ng
mga Igorot ang paniniwalang
animismo. Hinikayat din nila ang
bumaba ng kabundukan sa
pueblo. Ang mga Igorot ang
tangkang pagbibinyag sa kanila
bilang Kristiyano. Dinakip nila
ang ilan sa mga misyonerong
Espanyol. Bilang tugon ni Aranda,
ipinasunog niya ang mga
tahanan.
Monopolyo ng Tabako
- Itinanatag ang Comandancia del
Pais de Igorrotes upang
mabantayan ang mga Igorot at
ang mga taga-Pangasinan. Ito ay
binubuo ng mga beteranong
sundalo sa pamumuno ni
Guillermo Galvey. Humirang ng
kinatawan ang pamahalaan na
siyang may karapatan.

At ang panghuli ay katutubong muslim

sa Mindanao.

Nakikinig pa ba ang lahat?

Mahusay, at mamaya pag tapos nitong

talakayan na ito magbibigay ako ng
gawain, maliwanag ba?

Sige, ituloy na natin.

Katutubong Muslim sa Mindanao

- Ang mga Igorot, hindi naging
madali sa mga mananakop na
sakupin ang mga Muslim sa
Mindanao. Naging aktibo ang
mga sultanato sa
pakikipagkalakalan ng bawat isa
at mga karatig sultanato sa
Timog-silangang 9 Asya. Noong
1571, ay sinimulan ng mga
Espanyol na sak upin ang Mga
Muslim inilunsad ang kauna-
unahang jihad. Ito ay sa
 pamumuno ni Sultan Kudarat.
- Ang mga Espanyol upang
magsilbing lunsaran ng pagsakop
nila sa mga sultanato. Sa Dahil malakas ang kanilang paniniwala
Mindanao, napahina ang puwersa NG diyos at ginagawa nila Yan upang
ng mga Muslim at naipalaganap makapagtiwala ang mga pilipino sa
ang Kristiyanismo. Inilunsad ni batas at sa kalikasan.
Kudarat ang unang jihad. Dahil
dito, nagpalakas muli si Kudrat at
ipinagpatuloy ang pakikipaglaban.
Opo, kaya kung ipagmalaki ang mga
C. Paglalapat
katutubong igorot at muslim dahil tayo
Isang gawain ang nakahanda para sa ay parehas lamang mga tao at higit sa
inyo (ibibigay ng guro ang sagutang lahat tayo ay ginawa ng ating
papel) panginoon diyos at wala dapat tayong
ikahiya sa ating mga kapwa tao .dahil
GAWAIN: PAGBUO NG SALITA balat at pananalita lang naman ang
Panuto: Ayusin ang pagkakaayos ng naiba sa ating mga katutubong igorot
mga titik upang mabuo ang mga at muslim.
salitang lilinang tungkol sa paksang
aralin. Isulat ang iyong sagot sa
sagutang papel.

1. GOITOR
2. NIGOT
3. LUISMM
4. TISMONKISRAYI
5. ELGAZPI
6. MANCOCIADAN
7. AJUN ED DOSALCE
8. LLCORDIERA
9. LOEUPB
10. ADHIJ

D. Paglalahat

Sa inyong sariling salita.

Bakit ninais ng mga katutubong Pilipino

at mga Muslim ang manatili sa kanilang
sina unang relihiyon o paniniwala?
Zanjo?
Opo Ma`am.
Magaling!

At kaya mo bang ipagmalaki ang mga

kababayan nating Igorot at Muslim dahil
sa kanilang ginawang pakikipaglaban o
pagtutol sa mga Espanyol? Bakit?
Norma?

Masuhay Norma!

IV. Pagtataya

Panuto: Basahin ang bawat pahayag. Wala na po ma`am.

Lagyan ng tsek (/) ang mga dahilan kung
bakit hindi nasupil ng mga Espanyol ang
mga Muslim at ekis (X) naman kung Paalam ma`am!
hindi. Isulat ang iyong sagot sa sagutang
papel.

_____1. May pagkakaisa ang mga

Muslim.
_____2. Kinilala ang mga kapangyarihan
ng mga Espanyol.
_____3. Iginalang nila ang mga
Espanyol.
_____4. Matatag at may paninindigan
ang mga ito.
_____5. Iniwan nila ang kanilang lupain.
_____6. Gumawa sila ng mga armas.
_____7. Ayaw nilang maging Kristiyano.
_____8. Ipinaglaban ang kanilang
paniniwala.
_____9. Mahusay sa pakikipagdigma.
_____10. Natakot ang mga kalaban

Tapos na ba ang lahat?

Kung gayon pakipasa na ang inyong
papel sa harap.

V. Kasunduan
Takdang Aralin
Panuto: Gumupit ng larawan ng
isang taong iyong hinahangaan sa
dyaryo o magazine (maaaring
pulitiko, personalidad, guro o
magulang). Idikit ito sa isang
piraso ng malinis na bond paper.
Isulat sa kung ano ang kanyang
 naging kontribusyon para sa ating
bayan.

Maliwanag ba? May mga tanong pa ba?

Kung gayon ito lamang sa araw na ito.

Sana ay marami kayong natutunan.
Salamat sa pakikinig. Paalam!
Inihandi ni:
Cabang, Rhea R.
BEED III