Cwiczenia 6. Kalkulacja kosztow w systemie rachunku kosztéw dziatati (ABC) Koncepeji ABC podporzadkowana jest struktura systemu rachunku kosztow, ktora tworzg nastepujace fazy: # identyfikacja istotnych dziatah (activities) wystepujacych w podmiocie gospodarezym, okreslenie jednostki pomiaru wolumenu kazdego dziatania (cost driver), ustalenie kosztéw kazdego wyodrgbnionego dziatania (cost pool), rozliczenie kosztéw posrednich poszezegéInych dziatai na rodzaje wytwarzanych produktow, ustalenie kosztéw jednostkowych produktéw, co wymaga obliczenia: — stawki kosztéw okreSlonych dziatan, — kosztéw dziatai obcigéajgcych poszczegélne rodzaje produktéw jako iloczynu stawki kosztow i liczby jednostek miary danego dziatania, wydatkowanych (lub planowanych) na wytworzenie konkretnych rodzajéw produktow. Przyklad kalkulacji kosztéw w systemie rachunku kosztéw dzialafi (ABC) Przedsigbiorstwo wytwarza, korzystajqc z tej samej linii produkeyjnej, trzy typy roweréw: mlodziezowy "Astra", mgski "Meteor" i damski "Luiza". Dane zwigzane z. ich produkejq i kosztami poniesionymi w ciagu miesiqca przedstawia tabela | Tab. I. Dane o produkeji i kosztach ivepepewblnienie ste Typ roweru: Wyszezegélnienie Ogétem Thaw Meo am 1. Rozmiary produkeji 900 sz 300 sat 400 sat 200 sat. 2. Koszty materiatéw bezposrednich | __33000z#| 6 000 zi 20 000 zi 7.000 ai 3. Koszty prac bezposrednich 14000 z4[ 3.000 zi 8 000 a4 3 000 ai 4. Koszty posrednie, w tym: - dostaw materiatow 15.000 zi] - - z - technicznego przygotowania 49.000 zl 1 1 a produkej - obshugt 36-000 ai] - - z - kontroli 9.000 at - - | 5. Liczba dostaw materialow 10] 3 3 2 6. Liczba serii produkcyjnych 7 2| 3 2 7. Liczba konserwacji i8| 7 8 3 8. Liczba operacji kontrolnych 20 8 7| 5 Stosujae zasady rachunku kosztéw dzialai naleZy, na podstawie danych zawartych w tab. I., ustalié koszty jednostkowe wytwarzanych roweréw ROZWIAZANIE PRZYKLADU W pierwszej kolejnosci dokonuje sig rozliczenia kosztéw posrednich dla ustalenia jednostkowych stawek zegolnych dziatan. W tym celu koszty kazdego dziatania nalezy podzielié przez (tab. 2.). nosnikéw koszt6w p wolumen miemnika (rozmiar) tego dziat Tab. 2. Rozliczenie koszt6w posrednich proces6w Koszt Rozmiar y dziatania Stawka nosnika koszt6w Rodzaj procesu dziatania (wolumen, dziatania (w zt) (w zt) miemnika) |[Dostawy materialow 15 000 10 1500 Techniczne przygotowanie 49.000 7 7000 [produkeji |Obstuga 36 000 18 2000 [Kontrola 9000 20 450Na podstawie obliczonych w tab. 2. stawek nosnikéw kosztéw poszezegélnych dziatai modna ustalié koszty tych dziataa przypadajgce na konkretne wyroby gotowe, co ilustruje tab. 3. Tab. 3. Rozliezenie kosztéw posrednich wedlug typow rowerow Pozycja kost6w Typ roweru Stawka nosnikal "Astra" Meteor" Luiza" koszi6w - daatania | Wolumen]Koszty] Wotumen] Koszty|Wolumen (ora) | Micrika [dziatan| miemika [dziatai) miemika @ @ Kosaty dostaw materialéw| 1500 3__| 4500] 5 | 7500) 2 Kosaty technicznego 7000 2 [1000] 3 [2io00f 2 14 000} przygotowania produkeji Kosaty obstugi 2000 7 [14000] & _[isoo0) 3 6-000 Koszty kontrol 450 s__[ sooo 7 | sisol 5 2250 Ustalenie koszt6w jednostkowych poszczegélnych typéw roweréw przedstawia tab. 4. Do obliczenia Kos7t6w jednostkowych zostaly w nie} uwzgl¢dnione koszty bezposrednie oraz ustalone wezesnie} Koszty posrednie wedlug dziatasi, obcigzajgce dany wyrob (por. tab. 3) Tab. 4. Kalkulacja kosztéw poszezegéinych typéw roweréw (w 21) Typ roweru Astral Meteor” Luiza Poryeja kosatbw 300 sz 400 sat 200 szt Kosay | Kosay | Kosay | Kosay | Kosay | Kosay catkowite [jednostkowel_catkowite |jednostkowe| catkowite |jednostkowe| Materialy bezposrednie 6000] 20.00 20.000| 50,00 7000] 35,00 Place bezposrednie 3.000[ 10,00) 8000] 20,00 3.000) 15,00 [Kos7ty posrednie, w tym: 36 100[ 120,34 47 650| 119,13 25250| 126,25 - dostaw materiatow 4500[ 15,00 7500| 18.75 3.000 15,00. technicznego 14000] 46,67 21000] 55 59 14000] 70,00 przygotowania produkeji - obstugi 14000| 46,67 16 000[ 40,00 000; 30,00 kontrol 3.600] 12,00 3.150] 7,88 2250] 11.25 [Razem 45100] 15034 | _75650| 189.13 35.250] 176,25Studium decyzyjne Przypadek 1. Spétka Sun Systems specjalizuje sig w produkeji serwerdw, e-commerce i aplikacjach ERP. Obecnie stosowany system rachunku koszt6w produkeji firmy opiera sig na 2 kategoriach kosztow: praca bezposrednia i materialy bezposrednie. Kosvty posrednie produkeji sq alokowane do poszczegélnych zadah wedlug stawki $23/h pracy bezposrednicj W firmie zaprojektowano system ABC dla 4 dzialai. Utrzymano w tym systemie dwie stosowane dotychezas kategorie koszt6w bezposrednich, w zwigzku z czym budietuje sig dla kazdej dziatanosci tylko koszty posrednie produkeji. Dzialania Nosnik Stawka kosztow dzialania Materialy (przewéz, rozladunck itp.) | liezba ezeset 30,75 Ustawienie maszyn liezba ustawieh $500,00 Montaz godziny montazu $80,00 Wysylka do odbioreow liezba zatadunkow 31 500,00 Sun Systems otrzymat 2 nowe zlecenia na serwery typu A iB. Budfet ich realizacji wyglada nastepujqco: ‘Wyszezegélnienie Ziec. A Tec. B Liczba ezeSci| 15 000 2.000 Liczba ustawieh maszyn 6 4 Liezba godzin montazu 1500 200 Liczba zaladunkéw 1 1 Godziny pracy bezposrednie} 8.000 600) Liczba jednostek produkeji 100 10 Kosaty bezposrednie materiatw $210 000 $30 000 Koszty pracy bezposrednie] $160 000 $12,000 1) Oblicz koszty produktu na jednostke w obu zleceniach (A iB) uzywajac systemu tradycyjnego (2 kategorie kosztéw berposrednich i jedna stopa alokacji kost6w ogélnych produkeji) 2) Oblicz koszty produktu na jednostke w systemic ABC (dla zadania A i B). 3) Pewna firma zaproponowala Sun Systems wykonanie zadaf A i B po $5 500 za jednostke produkeji. Czy Sun Systems ma skorzystaé z outsourcingu dla obu zadai, tylko dla zadania A, ezy tylko dla B? Jakq decyzje podejmie firma stosujac obecny system kalkulacji, a jaka wykorzystujac system ABC? Ktére z dziatan przyniesie wigksze zyski? Dlaczego? Przypadek 2. Aby byé konkurencyjna, spétka Sun Systems musi produkowaé serwery typu oferowanego w zleceniu B, po koszcie nie wyZszym niz $5 400, Firma przytaczyla sig wlasnie do e-rynku (site) ,,B2B” zdaniem zarzadu pozwoli jej obniayé koszty bezposrednie materialow 0 10%. Istnieje tez przekonanie, Ze da sig zredukowaé czas montazu. Oblicz, jakie oszezgdnosci na linii montazowej serwera typu B sq niezbedne, aby modliwe byto jego wyprodukowanie po koszcie $5 300 (zacznij od obliczenia materiakiw bezposrednich, pracy bezposrednie} i przydziel koszty poszezegélnych dziatah na serwer).Studium decyzyjne Prypadek 1. Spétka Sun Systems specjalizuje sig w produkeji serwerdw, e-commerce i aplikacjach ERP. Obecnie stosowany system rachunku koszt6w produkeji firmy opiera sig na 2 kategoriach kosztow: praca bezposrednia i materiaty bezposrednie. Koszty posrednie produkeji sq alokowane do poszczegdlnych zadah wedlug stawki $23/h pracy bezposrednic W firmie zaprojektowano system ABC dla 4 dzialai. Utrzymano w tym systemie dwie stosowane dotychezas kategorie koszt6w bezposrednich, w zwigzku z czym budietuje sig dla kazdej dziatanosci tylko koszty posrednie produkeji. Dzialania Nosnik Stawka kosztow dzialania Materialy (przewéz, rozladunck itp.) | liezba ezesci 30,75 Ustawienie maszyn liezba ustawieh $500,00 Montaz godziny montazu $80,00 Wysylka do odbioreow liezba zatadunkow 31 500,00 Sun Systems otrzymal 2 nowe zlecenia na serwery typu A iB. Budfet ich realizacji wyglada nastepujqco: ‘Wyszezegélnienie Ziec. A Tec. B Liczba czeSci 15 000 2.000 Liczba ustawieh maszyn 6 4 Liezba godzin montazu 1500 200) Liczba zaladunkéw 1 1 Godziny pracy bezposrednie} 8.000 600) Liczba jednostek produkeji 100 10 Koszty bezposrednie materiatw $210 000 $30 000 Koszty pracy bezposrednie] $160 000 $12,000 1) Oblicz koszty produktu na jednostke w obu zleceniach (A iB) uzywajac systemu tradycyjnego (2 kategorie kosztéw berposrednich i jedna stopa alokacji kost6w ogdlnych produkeji) 2) Oblicz koszty produktu na jednostke w systemic ABC (dla zadania A i B). 3) Pewna firma zaproponowala Sun Systems wykonanie zadaf A i B po $5 500 za jednostke produkeji. Czy Sun Systems ma skorzystaé z outsourcingu dla obu zadaf, tylko dla zadania A, ezy tylko dla B? Jakq decyzje podejmie firma stosujac obecny system kalkulacji, a jaka wykorzystujac system ABC? Ktére z dziatah przyniesie wigksze zyski? Dlaczego? Przypadek 2. Aby byé konkurencyjna, spétka Sun Systems musi produkowaé serwery typu oferowanego w zleceniu B, po koszcie nie wyZszym niz $5 400. Firma przytaczyla sig wlasnie do e-rynku (site) ,B2B” zdaniem zarzadu pozwoli jej obnizyé koszty bezposrednie materialow 0 10%. Istnieje tez przekonanie, Ze da sig zredukowaé czas montazu. Oblicz, jakie oszezgdnosci na linii montazowej serwera typu B sq niezbedne, aby modliwe byto jego wyprodukowanie po koszcie $5 300 (zacznij od obliczenia materiakiw bezposrednich, pracy bezposredni¢} i przydziel koszty poszezegélnych dziatah na serwer).A) Halkaga tosycyjna Koust Deuwe A ryan Lbeyouednt mat. [b%0007 | ks0000 K sous venpbiedve? |B (Go a0 [$1.00 Keira a) 00 1. pad 59" 090 56600 L_Groeee yo wo 0 X ciilonty tn. | 5540 080 2) Wilhulage w oplernie BC woot een A | NewieB X baphedme mak $30 000 [8 30 cao dp. ben WigeasS [6 uw ao Ke palate Ibs 50 002 mat liaso Isao = vdouienie na. S002 2005 = ant 20 oD Goo? 7 nth eb ob, 1500 109 XL caWonil pod SOS HO 62 Oe of fede, prods oP o t, caf. va pedo, SOS7,SO 6300,e0 J teane B-Kooty walevay OotSour ev 55000 frocralefe Tenth Be) 62000 tec - 8000 Aecone ABR. eoliwogy ifpoind 60s 00D facet bo) costco tana 36.250 Iugpaden sener 8 x mod. bee #072 Kp. bor 412 000 Brot 7000+ at Soort IK4'502 © $3 009 K, pogrtdns€ 44 000 Wx § $3000 ~ 47 00- Rose - BOO 2000-500 ~ mod. 1500 $e & 4000/8 = usher & ™ 2000 x & has — menthiv $009 nuts dy adh, 4500 kwh. pod, | 8000 oie so Kw