ΦΥΣΙΚΗ Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Θεωρία Φυσικής Α’ Γυμνασίου

Φυςικά μεγζκθ:οι ποςότθτεσ που μποροφν να μετρθκοφν. Θ μζτρθςθ τουσ γίνεται
με τθ χριςθ διάφορων οργάνων μζτρθςθσ (μετροταινία, χρονόμετρο, δυναμόμετρο
κλπ), και οι τιμζσ τουσ εκφράηονται με τισ μονάδεσ μζτρθςθσ τουσ, όπωσ τα
μζτρα(m) για το μικοσ, τα δευτερόλεπτα(sec) για το χρόνο κλπ.

Διεκνζσ ςφςτθμα Μονάδων (S.I): Οι ςυμφωνθμζνεσ από τθν επιςτθμονικι

κοινότθτα μονάδεσ μζτρθςθσ για κάκε φυςικό μζγεκοσ.

Μζκοδοσ τθσ μζςθσ τιμισ: Τα όργανα μζτρθςθσ είναι καταςκευαςμζνα από

άνκρωπο, δθλαδι θ καταςκευι τουσ μπορεί να μθν είναι τζλεια. Αυτό ςθμαίνει ότι
υπάρχει περίπτωςθ να μασ δϊςουν εςφαλμζνθ μζτρθςθ. Και αν δεν το καταφζρουν
αυτά, μπορεί να κάνουμε εμείσ ςφάλματα κατά τθ διάρκεια τθσ μζτρθςθσ μασ. Για
να εξομαλφνουμε τα ςφάλματα και να πάρουμε μια ακριβι τιμι του μεγζκουσ,
χρθςιμοποιοφμε τθ μζκοδο τθσ μζςθσ τιμισ:κάνουμε πολλζσ μετριςεισ ενόσ
μεγζκουσ, προςκζτουμε τισ μετριςεισ και διαιροφμε το άκροιςμα με το πλικοσ
των μετριςεων.

Ρχ : Ρζντε μακθτζσ μετροφν με τθν ίδια μετροταινία το ίδιο βιβλίο και βρίςκουν τισ
ακόλουκεσ τιμζσ για το μικοσ του βιβλίου ςε εκατοςτά.

Μακθτισ 1: 28 cm Ακροίηουμε τισ μετριςεισ τουσ:

Μακθτισ 2: 28,2 cm 28cm+28,2cm+27,9cm+28cm+27,8cm=139,9cm

Μακθτισ 3: 27,9 cm Και το άκροιςμα το διαιροφμε με το πλικοσ των

Μακθτισ 4: 28 cm μετριςεων: 139,9cm : 5=27,98cm

Μακθτισ 5: 27,8 cm που είναι θ μζςθ τιμι των μετριςεων του μικουσ

του βιβλίου.

Στρογγυλοποιϊντασ ςτισ μονάδεσ, θ μζςθ τιμι των μετριςεων του μικουσ του
βιβλίου προκφπτει 28cm .

Σκζψου: ποφ οφείλονται οι διαφορζσ ςτισ μετριςεισ των 5 παιδιϊν;

Α.ΓΚΡΟΣ
 ΦΥΣΙΚΗ Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Συνοπτικοί πίνακεσ

Φυςικό Μζγεκοσ και Σφμβολο Οριςμόσ

Μικοσ x Θ απόςταςθ από ςθμείο Α ςε ςθμείο Β.

Χρόνοσ t Το χρονικό διάςτθμα μεταξφ δφο χρονικϊν

ςτιγμϊν.

Μάηα m Θ ποςότθτα τθσ φλθσ από τθν οποία αποτελείται

ζνα ςϊμα.

Βάροσ w Θ δφναμθ με τθν οποία ζλκει θ Γθ ζνα ςϊμα.

Πγκοσ V Ο χϊροσ που καταλαμβάνει ζνα ςϊμα.

Ρυκνότθτα d Το πθλίκο τθσ μάηασ ενόσ ςϊματοσ προσ τον

όγκο του.

Θερμοκραςία T Το μζγεκοσ που εκφράηει πόςο κερμό ι ψυχρό

είναι ζνα ςϊμα

Θερμικι Ενζργεια Θ κινθτικι ενζργεια των μορίων λόγω των

τυχαίων και ςυνεχϊν κινιςεων τουσ.

Θερμότθτα Q Θ ροι ενζργειασ από ζνα ςϊμα ψθλότερθσ

κερμοκραςίασ ςε ζνα ςϊμα χαμθλότερθσ όταν
βρίςκονται ςε κερμικι επαφι.

Ζνταςθ ρεφματοσ Ι Το πθλίκο του φορτίου(q) που διαρρζει ζναν

αγωγό και διζρχεται από μια διατομι του ςε
χρονικό διάςτθμα t προσ το χρονικό διάςτθμα(t)

Τάςθ ι Διαφορά δυναμικοφ V Θ ενζργεια που προςφζρει μια θλεκτρικι πθγι

ςε κάκε πακζτο θλεκτρονίων με ςυνολικό φορτίο
1C όταν διζρχονται από αυτιν.

Α.ΓΚΡΟΣ
 ΦΥΣΙΚΗ Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Φυςικό Μζγεκοσ Μονάδα μζτρθςθσ ςτο S.I Πργανο/α μζτρθςθσ

Μικοσ x 1 m (μζτρο) Xάρακασ, μετροταινία

διαςτθμόμετρο,μικρόμετρο,G
PS, αποςταςιόμετρο λζιηερ
κλπ

Χρόνοσ t 1 sec (δευτερόλεπτο) Αναλογικό ρολόι, ψθφιακό

ρολόι, χρονόμετρο,
κλεψφδρα

Μάηα m 1 kg (κιλό) Ηυγόσ ςφγκριςθσ ι

θλεκτρονικι ηυγαριά

Βάροσ w 1 N ( Νιοφτον) Δυναμόμετρο *

Πγκοσ V 1 m3 (κυβικό μζτρο) Ογκομετρικόσ ςωλινασ(ι

ογκομετρικόσ κφλινδροσ)

Ρυκνότθτα d 1 kg/m3 (κιλο/κυβ. μζτρο) Ηυγόσ ςφγκριςθσ ΚΑΙ

ογκομετρικόσ ςωλινασ

Θερμοκραςία T 1 ° C (βακμόσ κελςίου) ** Θερμόμετρο υδραργφρου,

κερμόμετρο οινοπνεφματοσ,
θλεκτρικό κερμόμετρο, με
υπζρυκρεσ

Ενζργεια (κερμικι, 1 J (1 Τηάουλ) -

κινθτικι, θλεκτρικι κλπ)

Ζνταςθ ρεφματοσ Ι 1 Α (αμπζρ) Αμπερόμετρο

Διαφορά δυναμικοφ V 1 V (βολτ) Βολτόμετρο

Ραρατθριςεισ

* Ππωσ αναφζρεται και ςτο ςχολικό βιβλίο, θ μάηα και το βάροσ είναι δυνατόν να
μετρθκοφν τόςο με το ηυγό όςο και με το δυναμόμετρο, κακϊσ ςυνδζονται με τθ
ςχζςθ w=m ∙ g

** Δεν υπάρχει βαςικι μονάδα (S.I) για τθ Θερμοκραςία, κακϊσ

χρθςιμοποιοφνται διάφορεσ κλίμακεσ. Στθν Ευρϊπθ επικρατεί θ κλίμακα Κελςίου,
ςτισ Η.Ρ.Α θ κλίμακα Φάρεναιτ, ςε εργαςτιρια θ κλίμακα Κζλβιν.

Α.ΓΚΡΟΣ
 ΦΥΣΙΚΗ Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Φυςικό μζγεκοσ #1: το μικοσ

Ο΢Σ: «Θ απόςταςθ από ζνα ςθμείο Α ςε ζνα ςθμείο Β».

Σφμβολο: L ι x

Μονάδα μζτρθςθσ ςτο S.I: το 1m (ζνα μζτρο, metre)

X=5m όπου x είναι το ςφμβολο του μικουσ και m θ μονάδα μζτρθςθσ

Πργανα μζτρθςθσ: χάρακασ, πτυςςόμενο μζτρο, μετροταινία,Για πολφ μικρά μικθ:

μικρόμετρο,διαςτθμόμετρο,Για πολφ μεγάλα μικθ και αποςτάςεισ:
αποςταςιόμετρο laser,gps

Ρείραμα: υλικά/όργανα θ μετροταινία και διάφορα αντικείμενα

Διαδικαςία: Μετράω το μικοσ ενόσ κρανίου και καταγράφω ςε εκατοςτά τθν

μζτρθςθ μου, με ακρίβεια ενόσ δεκαδικοφ ψθφίου πχ 117,6 εκατοςτά. Άλλοι 9
ςυμμακθτζσ μου μετράνε, καταγράφουνε και κατόπιν υπολογίηουμε τθν μζςθ τιμι
των μετριςεων μασ. Στισ μετριςεισ μασ υπάρχουν διαφορζσ που οφείλονται ςε
ςφάλματα χριςθσ τθσ μετροταινίασ. Ο υπολογιςμόσ τθσ μζςθσ τιμισ μασ βοθκά
ςτο να εντοπίςουμε με μεγαλφτερθ ακρίβεια τθν τιμι του αντικειμζνου που
μετράμε, κακώσ τα διάφορα ςφάλματα χάνονται ςτο πλικοσ των μετριςεων.

Συνθκιςμζνα ςφάλματα μζτρθςθσ μικουσ: δεν τοποκετϊ τθν μετροταινία ακριβϊσ

ςτθν αρχι του αντικειμζνου που μετρϊ, τθν τοποκετϊ ςυςτραμμζνθ, πάνω από
κάποιο εμπόδιο, όχι κάκετα με τισ πλευρζσ του αντικειμζνου, μπερδεφω τισ
κλίμακεσ και τισ ενδείξεισ.

Ακολουκεί πίνακασ για τισ μετατροπζσ μικουσ:

Α.ΓΚΡΟΣ
 ΦΥΣΙΚΗ Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Φυςικό μζγεκοσ #2:Ο χρόνοσ

Ο΢Σ: «Το χρονικό διάςτθμα ανάμεςα ςε δφο χρονικζσ ςτιγμζσ»

Σφμβολο: t t=1200second όπου t το ςφμβολο του και second θ μονάδα μζτρθςθσ

Μονάδα μζτρθςθσ ςτο S.I: 1 second (ζνα δευτερόλεπτο)

Πργανα μζτρθςθσ: ψθφιακό ρολόι, αναλογικό ρολόι,θλιακό ρολόι

Ανάλογα με το γεγονόσ επιλζγουμε τθν κατάλλθλθ χρονικι ακρίβεια, για

παράδειγμα μεταξφ δφο επιςκζψεων ςτον οδοντίατρο απαιτείται ακρίβεια μθνϊν,
ενϊ ςε ζναν αγϊνα δρόμου απαιτείται ακρίβεια εκατοςτϊν του δευτερολζπτου.Για
μεγαλφτερθ ακρίβεια χρόνου χρθςιμοποιοφμε ψθφιακά ρολόγια

Ρεριοδικά ονομάηουμε τα φαινόμενα που επαναλαμβάνονται με τον ίδιο τρόπο ςε

ίςα χρονικά διαςτιματα. Ρερίοδοσ (Τ) ενόσ περιοδικοφ φαινομζνου ονομάηουμε τθ
χρονικι διάρκεια από τθ ςτιγμι που αρχίηει το φαινόμενο μζχρι τθν επόμενθ φορά
που κα ξαναρχίςει.

Ρείραμα: υλικά/όργανα λεπτό ςχοινί, μικρό βαρφ αντικείμενο, χρονόμετρο-ρολόι

Δζνω το μικρό βαρφ αντικείμενο ςτο ςχοινί και το κρεμάω από ψθλό ςτακερό
ςθμείο, δθμιουργϊντασ ζτςι ζνα εκκρεμζσ που εκτελεί ταλάντωςθ. Το απομακρφνω
λίγο από τθ κζςθ ιςορροπίασ του και αυτό αρχίηει να ταλαντϊνεται, με χρονόμετρο
μετράω το χρόνο από τθν αρχι τθσ ταλάντωςθσ ζωσ τθ ςτιγμι που ολοκλθρϊνονται
10 πλιρεισ ταλαντϊςεισ. Καταγράφω τθν ζνδειξθ του χρόνου. Και άλλοι
ςυμμακθτζσ μου καταγράφουν τισ μετριςεισ που πιραν τόςο με χρονόμετρο όςο
και με ρολόι. Βρίςκω τθ μζςθ τιμι των μετριςεων με χρονόμετρο και των
μετριςεων με ρολόι.

Παρατθρώ ότι υπάρχουν κάποιεσ μικρζσ διαφορζσ ςτισ μετριςεισ κάκε μακθτι,
λόγω ςφαλμάτων μζτρθςθσ όπωσ κακυςτζρθςθ και ακρίβεια του κάκε οργάνου.
Επίςθσ παρατθρώ ότι θ μζτρθςθ με χρονόμετρο προςδίδει μεγαλφτερθ ακρίβεια
ςτθν μζτρθςθ του χρόνου ςε ςχζςθ με το αναλογικό ρολόι, άρα μια τιμι πιο κοντά
ςτθν πραγματικι, ςε ςυνδυαςμό με τθν εφρεςθ τθσ μζςθσ τιμισ πολλών
μετριςεων.

ΝΑ ΞΕ΢Ω: ΤΙΣ ΒΑΣΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΟΝΑΔΩΝ Χ΢ΟΝΟΥ ΚΑΙ ΤΙΣ ΜΕΤΑΤ΢ΟΡΕΣ

1hour=60min 1min=60sec 1hour=3600sec 1day=24hours

Α.ΓΚΡΟΣ
 ΦΥΣΙΚΗ Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Φυςικό μζγεκοσ#3: Η μάηα

Ο΢Σ: «Θ ποςότθτα τθσ φλθσ από τθν οποία αποτελείται ζνα ςϊμα»

Σφμβολο: m Ζνα ςϊμα ζχει μάηα m=5kg, το m είναι το ςφμβολο ,kg θ μονάδα μζτρθςθσ

Μονάδα μζτρθςθσ ςτο S.I: 1 kg( ζνα κιλό)

Πργανα μζτρθςθσ: ηυγόσ ςφγκριςθσ με ίςουσ βραχίονεσ, θλεκτρονικι ηυγαριά

Φυςικό μζγεκοσ#4:το βάροσ

Ο΢Σ: «Θ δφναμθ με τθν οποία ζλκει θ Γθ ζνα ςϊμα.»

Σφμβολο: w Ζνα ςϊμα ζχει βάροσ w=10Ν, w το ςφμβολο και N θ μονάδα μζτρθςθσ

Μονάδεσ μζτρθςθσ ςτο S.I: 1 N (1 Newton)

Πργανο μζτρθςθσ: το δυναμόμετρο

Ποιά θ διαφορά μεταξφ μάηασ και βάρουσ; Η μάηα ενόσ ςώματοσ παραμζνει
ςτακερι ςε κάκε τόπο ενώ το βάροσ ενόσ ςώματοσ αλλάηει από τόπο ςε τόπο. Η
μάηα είναι θ ποςότθτα τθσ φλθσ από τθν οποία αποτελείται ζνα ςϊμα, αυτό δεν
αλλάηει οπουδιποτε και αν βρεκεί το ςϊμα. Αλλάηει όμωσ θ δφναμθ με τθν οποία το
ζλκει ο κάκε πλανιτθσ, ι ακόμα και ςτον ίδιο πλανιτθ αλλάηει με το υψόμετρο και
το γεωγραφικό πλάτοσ. Το ίδιο ςϊμα ζχει εξαπλάςιο βάροσ ςτθ Γθ από ότι ςτθ
Σελινθ, και μεγαλφτερο βάροσ ςτθν επιφάνεια τθσ κάλαςςασ από ότι ςτθν κορυφι
του Έβερεςτ, όπου βρίςκεται πιο μακριά από το κζντρο τθσ Γθσ.

Ρϊσ ςυνδζονται θ μάηα με το βάροσ; w=m•g Το βάροσ w ενόσ ςϊματοσ ιςοφται

με το γινόμενο τθσ μάηασ m του ςϊματοσ ςε kg επί τθν επιτάχυνςθ τθσ βαρφτθτασ g
που ορίηουμε g=9,8m/ s2 . Ζτςι για παράδειγμα το βάροσ ενόσ κοριτςιοφ με μάηα
35kg είναι w=m•g=35kg•9,8m/ s2 =343N αφοφ το 1Ν ορίηεται ωσ 1Ν=1kg•m/ s2

Ρ΢ΟΣΟΧΘ Αν θ μάηα του ςϊματοσ μασ δίνεται ςε γραμμάρια, τθν μετατρζπουμε ςε

χιλιόγραμμα kg για να χρθςιμοποιιςουμε τον τφπο!

Τι είναι τα διαγράμματα και ςε τι χρθςιμεφουν; Διάγραμμα είναι θ γραφικι

αναπαράςταςθ τθσ ςχζςθσ μεταξφ δφο μεγεκϊν. Μασ είναι χριςιμα γιατί
αντιςτοιχίηουν τισ τιμζσ των δφο μεγεκϊν και οπτικοποιοφμε τθν ςχζςθ τουσ.

Α.ΓΚΡΟΣ
 ΦΥΣΙΚΗ Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Αν όςο αυξάνεται το ζνα αυξάνεται και το άλλο τα δφο μεγζκθ είναι ανάλογα, αν
όςο αυξάνεται το ζνα το άλλο μειϊνεται είναι αντιςτρόφωσ ανάλογα. Από το
διάγραμμα μπορϊ να γνωρίηω όλεσ τισ τιμζσ που παίρνουν τα μεγζκθ, ακόμα και αν
δεν μου ζχο υν δωκεί.

Ρείραμα: υλικά/όργανα αυτοςχζδιοσ ηυγόσ ι ζτοιμοσ ηυγόσ μζτρθςθσ, ςτακμά,

ελατιριο, μετροταινία, μικρό αντικείμενο

Σκοπόσ: να μετριςουμε τθ μάηα ενόσ ςϊματοσ πρϊτα με ηυγό μζτρθςθσ και ςτακμά
και ζπειτα με δυναμόμετρο, φτιάχνοντασ ζνα διάγραμμα μάηασ-επιμικυνςθσ

Διαδικαςία:Με τον ηυγό μζτρθςθσ, ςτο ζνα «πιατάκι» τοποκετϊ το αντικείμενο που
κζλω να μετριςω και ςτο άλλο «πιατάκι» τοποκετϊ ςτακμά γνωςτισ μάηασ μζχρι
να ιςορροπιςουν οι βραχίονεσ. Αυτό ςθμαίνει πωσ το αντικείμενο ζχει μάηα που
ιςοφται με τθ μάηα των ςτακμϊν που χρειάςτθκαν για να ιςορροπιςουν το ηυγό.

Με το δυναμόμετρο, ςτερεϊνω το ζνα άκρο του ελατθρίου ςε καρφί και από το

άλλο κρεμάω με ςχοινιά ζνα πιατάκι. Διαδοχικά τοποκετϊ ςτακμά γνωςτισ μάηασ
και καταγράφω τθν επιμικυνςθ του ελατθρίου που προκαλεί κάκε μάηα. Από τον
πίνακα των ηευγαριϊν τιμϊν φτιάχνω ζνα διάγραμμα μάηασ-επιμικυνςθσ.
Ραρατθρϊ ότι τα ποςά είναι ανάλογα(όςο αυξάνεται το ζνα αυξάνεται και το
άλλο). Τοποκετϊ κατόπιν το μικρό αντικείμενο ςτο πιατάκι και καταγράφω τθν
επιμικυνςθ ελατθρίου που προκαλεί. Από το διάγραμμα φζρνοντασ κακζτουσ ϊσ
προσ τθ γραμμι βρίςκω τθν μάηα που αντιςτοιχεί ςτθν επιμικυνςθ αυτι.

ΝΑ ΞΕ΢Ω: ΝΑ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΗΩ ΔΙΑΓ΢ΑΜΜΑ, ΝΑ Β΢ΙΣΚΩ ΤΙΜΕΣ , ΝΑ ΕΧΩ ΕΞΑΣΚΘΘΕΙ ΣΕ

ΑΣΚΘΣΕΙΣ ΜΕ ΜΕΤΑΤ΢ΟΡΘ ΜΑΗΑΣ ΣΕ ΒΑ΢ΟΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤ΢ΟΦΑ, ΝΑ ΞΕ΢Ω
ΜΕΤΑΤ΢ΟΡΕΣ ΜΑΗΑΣ ΣΕ Γ΢ΑΜΜΑ΢ΙΑ,ΚΙΛΑ ΚΑΙ ΤΟΝΟΥΣ

1kg=1000gr 1t=1000kg 1t=1000000gr

Φυςικό μζγεκοσ #5:ο όγκοσ

Ο΢Σ: «ο χϊροσ που καταλαμβάνει ζνα ςϊμα»

Σφμβολο: V δθλαδι V=5m3 ο όγκοσ V είναι 5m3

Μονάδα μζτρθςθσ ςτο S.I: 1 m3 (ζνα κυβικό μζτρο)

Πργανο μζτρθςθσ: ο ογκομετρικόσ ςωλινασ (ι ογκομετρικόσ κφλινδροσ)

Ρειραματικι διαδικαςία: Τοποκετϊ νερό ςτον ογκομετρικό ςωλινα, μζχρι κάποια

ζνδειξθ τθν οποία ςθμειϊνω. Κατόπιν μζςα ςτον ογκομετρικό ςωλινα τοποκετϊ το

Α.ΓΚΡΟΣ
 ΦΥΣΙΚΗ Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

αντικείμενο του οποίου κζλω να μετριςω τον όγκο, καταγράφω τθ νζα ζνδειξθ του
νεροφ και αφαιρϊ, για να βρϊ τον όγκο του ςϊματοσ. Αν για παράδειγμα είχα 50mL
νερό και μετά είχα 70 mL, ο όγκοσ του ςϊματοσ είναι 70mL -50mL=20mL.

Ραρατιρθςθ: Ο όγκοσ των υγρϊν μετριζται ςε mL ι L (λίτρα) ενϊ των ςτερεϊν

ςωμάτων ςε cm3 ι ςε m3 .

ΝΑ ΞΕ΢Ω: 1L=1000mL και 1m3 =1000L και 1cm3 =1mL

Φυςικό μζγεκοσ#6:θ πυκνότθτα

Ο΢Σ: «Θ ποςότθτα τθσ μάηασ ενόσ ςϊματοσ ανά μονάδα όγκου του»

Δείχνει πόςα μόρια τθσ φλθσ βρίςκονται ςε ζνα δεδομζνο όγκο

Σφμβολο: d θ πυκνότθτα είναι d=m/V=10kg/m3

Μονάδα μζτρθςθσ ςτο S.I: kg/m3

Ρϊσ τθν υπολογίηω: από τθν ςχζςθ d=m/V.

Ρειραματικι διαδικαςία: ςυνδυάηω τα πειράματα μζτρθςθσ τθσ μάηασ και του

όγκου(με ηυγό ςφγκριςθσ και ογκομετρικό ςωλινα).

ΓΙΑ ΣΤΕ΢ΕΟ ΣΩΜΑ, ΡΧ ΜΙΑ ΜΙΚ΢Η ΡΕΤ΢Α: Υλικά/όργανα: ςτερεό ςϊμα όπωσ πχ
μια μικρι πζτρα, ηυγαριά, ογκομετρικόσ ςωλινασ με νερό. Διαδικαςία: Τοποκετϊ
τθν πζτρα ςτθ ηυγαριά και καταγράφω τθ μάηα τθσ. Ζπειτα βλζπω τθν ζνδειξθ του
όγκου του νεροφ ςτο ςωλινα, τθν καταγράφω, τοποκετϊ μζςα ςτο ςωλινα τθν
πζτρα και καταγράφω τθ διαφορά. Αυτόσ είναι ο όγκοσ τθσ πζτρασ. Τζλοσ προχωρϊ
ςτον υπολογιςμό τθσ πυκνότθτασ τθσ πζτρασ από τθ ςχζςθ d=m/V .

Γ Ι Α ΥΓ΢Ο ΣΩΜΑ: Τοποκετϊ ςτθ ηυγαριά τον ογκομετρικό ςωλινα και καταγράφω
τθ μάηα του. Κατόπιν τοποκετϊ μζςα ςτο ςωλινα το υγρό που κζλω να μετριςω.
Αν τα ηυγίςω μαηί, τον ογκομετρικό ςωλινα με το υγρό μζςα και καταγράψω τθν
ζνδειξθ, κα ζχω τθ μάηα ςωλινα+υγροφ. ΣΥΝΕΡΩΣ αφαιρϊ τθ μάηα του ςωλινα για
να βρω τθ μάηα του υγροφ. Καταγράφω και τθν ζνδειξθ του όγκου και υπολογίηω
από d=m/V .

Ρ΢ΟΣΟΧΗ: ςτισ μονάδεσ μζτρθςθσ τθσ πυκνότθτασ ΕΙΤΕ κα ζχω gr/cm3 ΕΙΤΕ kg/m3

Δεν ανακατεφω gr με m3 , ΜΕΤΑΤ΢ΕΡΩ!

Α.ΓΚΡΟΣ
 ΦΥΣΙΚΗ Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Φυςικό μζγεκοσ#7:θ κερμοκραςία

Ο΢Σ: «Το φυςικό μζγεκοσ που εκφράηει πόςο κερμό ι ψυχρό είναι ζνα ςϊμα.»
Σφμβολο: Τ

Μονάδα μζτρθςθσ: 1 °C (ζνασ βακμόσ κελςίου) (δεν υπάρχει επίςθμθ μονάδα

μζτρθςθσ ςτο S.I αλλά χρθςιμοποιοφνται τοπικά διάφορεσ κλίμακεσ)

Πργανο μζτρθςθσ: κερμόμετρο υδραργφρου ι οινοπνεφματοσ, ψθφιακό

κερμόμετρο, κερμόμετρο υπερφκρων

Ρείραμα βακμονόμθςθ: υλικά-όργανα κερμόμετρο οινοπνεφματοσ, πυρίμαχο

δοχείο, κολλθτικι ταινία, νερό, παγάκια, θλεκτρικό μάτι

Σκοπόσ: να βακμονομιςω μόνοσ μου το κερμόμετρο

Διαδικαςία: Καλφπτω τισ ενδείξεισ του κερμομζτρου με τθν κολλθτικι ταινία.

Γεμίηω το δοχείο με νερό και μπόλικα παγάκια. Βυκίηω κατόπιν το κερμόμετρο ςτο
νερό και μετά από μερικά λεπτά παρατθρϊ ότι θ ζνδειξθ τθσ ςτάκμθσ τθσ ςτιλθσ
του οινοπνεφματοσ ςτακεροποιικθκε ςε ζνα ςθμείο, ςτο 0 °C. Εκεί ςθμειϊνω το 0
του κερμομζτρου. Ζπειτα βάηω το πυρίμαχο δοχείο ςτο θλεκτρικό μάτι και το
ηεςταίνω μζχρι να αρχίςει να βράηει. Κρατϊντασ το κερμόμετρο ςτο νερό παρατθρϊ
ότι θ ςτάκμθ του κερμομζτρου ςτακεροποιείται ςε ζνα ςθμείο , ςτο 100 °C, οπότε
ςθμειϊνω το 100 του κερμομζτρου. Τζλοσ χωρίηω τθν απόςταςθ ανάμεςα ςτο
μθδζν και το 100 ςε ίςα τμιματα, ςθμειϊνοντασ το μζςο τθσ απόςταςθσ πρϊτα
και μετά το μζςο κάκε τμιματοσ. Ζτςι ζχω βακμονομιςει ςωςτά το κερμόμετρο
μου.

Σφάλματα μζτρθςθσ: να κοιτάηω από πολφ κοντά τθν ζνδειξθ, να τθν κοιτάηω από
πολφ μακριά, υπό γωνία και όχι κάκετα ωσ προσ το όργανο (αυτά ιςχφουν και για
μζτρθςθ με ογκομετρικό ςωλινα), υπάρχουν όμωσ και καταςκευαςτικά λάκθ των
οργάνων μζτρθςθσ που μπορεί να επθρρεάηουν τισ μετριςεισ

Φυςικό μζγεκοσ#8:θ κερμότθτα

Ο΢Σ: « Θ ροι τθσ κερμικισ ενζργειασ από ζνα ςϊμα υψθλότερθσ κερμοκραςίασ ςε
ζνα ςϊμα χαμθλότερθσ κερμοκραςίασ.»

Σφμβολο: Q

Mονάδα μζτρθςθσ ςτο S.I: 1 Joule

Α.ΓΚΡΟΣ
 ΦΥΣΙΚΗ Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Θ ενζργεια των μορίων ενόσ ςϊματοσ ονομάηεται κερμικι ενζργεια. Θ ροι κερμικισ
ενζργειασ από ζνα ςϊμα ςε ζνα άλλο γίνεται όταν βρίςκονται ςε κερμικι επαφι και
τα ςϊματα ζχουν διαφορετικζσ κερμοκραςίεσ. Θερμικι ενζργεια ρζει από το ςϊμα
που ζχει υψθλότερθ κερμοκραςία προσ το ςϊμα που ζχει χαμθλότερθ
κερμοκραςία, μζχρι να εξιςωκοφν οι κερμοκραςίεσ τουσ και να επζλκει κερμικι
ιςορροπία. Ππωσ όταν αφινω ζνα παγωτό ζξω από τθν κατάψυξθ μια ηεςτι
καλοκαιρινι μζρα, ι μια κοφπα με ηεςτό τςάι ζξω μια κρφα χειμερινι μζρα.

Ρείραμα:Υλικά και Πργανα: δφο κερμόμετρα οινοπνεφματοσ με περιοχι τιμϊν -10°

C εωσ 120° C , πυρίμαχο δοχείο, νερό, θλεκτρικό μάτι κζρμανςθσ, λεκάνθ

Διαδικαςία: Τοποκετϊ το πυρίμαχο δοχείο με νερό ςε θλεκτρικό μάτι. Ανάβω το

μάτι και κερμαίνω το νερό μζχρι τουσ 70° C περίπου. Στθ ςυνζχεια τοποκετϊ το
δοχείο μζςα ςτθ λεκάνθ που είναι γεμάτθ με κρφο νερό βρφςθσ. ΣΥΓΧ΢ΟΝΩΣ
μετράω τισ κερμοκραςίεσ ανάλεπτό του κερμότερου νεροφ του δοχείου και του
ψυχρότερου νεροφ τθσ λεκάνθσ. Καταγράφω τισ τιμζσ και δθμιουργϊ το διάγραμμα
κερμοκραςίασ-χρόνου. Ραρατθρϊ πωσ μετά από κάποια ϊρα οι κερμοκραςίεσ
γίνονται ίδιεσ.

Συμπζραςμα: Θ κερμοκραςία του δοχείου ελαττϊνεται με γρθγορότερο ρυκμό

λόγω τθσ μικρότερθσ μάηασ του ψφχεται γρθγορότερα, θ καμπφλθ του
διαγράμματοσ ζχει μεγαλφτερθ κλίςθ!

Φ.Ε 10 Το θλεκτρικό βραχυκφκλωμα-Κίνδυνοι και αςφάλεια

Ηλεκτρικό ρεφμα: θ προςανατολιςμζνθ κίνθςθ φορτιςμζνων ςωματιδίων (πχ
θλεκτρονίων).

Αν ςυνδζςουμε τουσ πόλουσ μιασ θλεκτρικισ πθγισ, πχ μιασ μπαταρίασ με ζναν

μεταλλικό αγωγό (ςφρμα) δθμιουργοφμε ζνα κφκλωμα. Τότε ςτο εςωτερικό του
ςφρματοσ δθμιουργείται θλεκτρικό πεδίο, οπότε ςτα θλεκτρόνια αςκείται θλεκτρικι
δφναμθ . Αυτά προςανατολίηονται και ζτςι ζχουμε τθν εμφάνιςθ θλεκτρικοφ
ρεφματοσ ςτο κφκλωμα.

Ηλεκτρικό πεδίο: κάκε περιοχι του χϊρου που αςκεί δφναμθ ςε όςα θλεκτρικά
φορτία βρεκοφν μζςα τθσ.

Ζνταςθ θλεκτρικοφ ρεφματοσ Ι: πόςο ιςχυρά ι αςκενι αποτελζςματα προκαλεί;

Ρόςα φορτία(q) περνάνε από μια διατομι (μια φζτα) ενόσ αγωγοφ ςε ςυγκεκριμζνο
χρονικό διάςτθμα(t) ; Ι=q/t με μονάδα μζτρθςθσ (S.I) το 1 A (αμπζρ) και όργανο
μζτρθςθσ το αμπερόμετρο.

Α.ΓΚΡΟΣ
 ΦΥΣΙΚΗ Α’ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Τάςθ ι Διαφορά Δυναμικοφ V μεταξφ δφο πόλων μιασ πθγισ μασ δίνει τθν ενζργεια
που προςφζρεται από τθν πθγι ςε κάκε πακζτο θλεκτρονίων με ςυνολικό φορτίο 1
C (κουλομπ) όταν διζρχονται από αυτι. Mονάδα μζτρθςθσ (S.I): 1V , όργανο
μζτρθςθσ το βολτόμετρο

Αντίςταςθ R : δυςκολεφει τθν κίνθςθ των θλεκτρονίων ςε ζνα κφκλωμα.

Μον. Μζτρθςθσ (S.I) 1Ohm (Ωμ)

Τα Volt δίνουν ενζργεια ςτα φορτία, ενϊ θ Αντίςταςθ (Ohm) δεν τα αφινει να περάςουν!

Βραχυκφκλωμα: Εάν οι δφο πόλοι μιασ πθγισ ςυνδεκοφν με αγωγό πολφ μικρισ
αντίςταςθσ, περνάει πολφ ρεφμα και το κφκλωμα υπερκερμαίνεται. Το θλεκτρικό
ρεφμα προτιμάει τον δρόμο τθσ μικρότερθσ αντίςταςθσ!

Αςφάλεια: Για να αποφευχκεί το βραχυκφκλωμα, βάηουμε ςτο κφκλωμα μια

αςφάλεια ϊςτε εάν περάςει πολφ ρεφμα, με τθ αφξθςθ τθσ κερμοκραςίασ να λιϊςει
πρϊτα αυτι και να ανοίξει (διακοπεί) το κφκλωμα.

Επικίνδυνεσ ενζργειεσ για βραχυκφκλωμα: Θ ςφνδεςθ θλεκτρικοφ καλωδίου ςτθν

πρίηα με βρεγμζνα χζρια, Το κάρφωμα μεταλλικοφ καρφιοφ ςτον τοίχο ακριβϊσ
πάνω από τθν πρίηα, θ επιςκευι θλεκτρικισ ςυςκευισ όςο είναι ςτθν πρίηα, το
πζταγμα χαρταετοφ κοντά ςε θλεκτροφόρα καλϊδια, κλπ.

Α.ΓΚΡΟΣ