ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Коммерциялық емес акционерлік қоғамы

«Ғ.Даукеев атындағы Алматы энергетика және байланыс униветситеті»
Телекоммуникация және инновациялық технологиялар кафедрасы

Диплом алды практика бойынша

Есеп беру

Мамандық : 5В071900-Радиотехника, электроника және телекоммуникацилар

Орындаған : Мурал Марқамет .

(Т.А.Ж.)

Тобы : РЭТ(ИКТ)к-17-2

Қабылдаған : аға оқытушы Киргизбаева А.У.

(ғылым дәрежесі, атағы, Ф.И.О.)

__________ ___________«____» ____________202___ж.

(баға) ( қол таңба)
______________________________________________________
(ғылым дәрежесі,атағы , Ф.И.О.)
___________«____» ____________202___ж.
( қол таңба)
______________________________________________________
(ғылым дәрежесі, атағы, Ф.И.О.)
___________«____» ____________202___ж.
( қол таңба)

Ғылыми жетекші : Кожабаева Индира Байчумановна

дипломдық жобасы (жұмыс) (ғылым дәрежесі, атағы, Ф.И.О.)

_____________ ___________«____»
____________202___ж.
(баға) (қол таңба)

Алматы 2021ж
 Мазмұны

Кіріспе.......................................................................................................................3

1. SkyWrap көмегімен қол жеткізу қиын электр желілері бойымен талшықты-

оптикалық кабелді орнату…………......................................................................4

1.1SkyWrap көмегімен талшықты-оптикалық кабелді орнатудың теориялық

негіздері....................................................................................................................4
1.2 Талшықты-оптикалық кабель үшін SkyWrap технологиясының
артықшылығы..............................................................................................................

Қорытынды............................................................................................................16
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі…………………………………………….17

2
 Кіріспе
SkyWrap -бұл әуе электр желісіне талшықты-оптикалық кабельді (ВОК) орау
технологиясы. Кабельдің сыйымдылығы-144 талшыққа дейін. Егер бұл өте
қарапайым болса-бұл ең аз араласумен қолданыстағы инфрақұрылымға
енгізу.
Талшық-бұл кварц әйнегінің жұқа жіптері, онда ақпарат жарық арқылы
беріледі. Әр жіптің қалыңдығы небары 125 МКМ, бұл адамның шашынан сәл
үлкен. Кабельде осындай 96 жіп бар, олардың әрқайсысы сұйықтықта —
гидрофобты гельде "жүзеді". Қауіпсіздікті қамтамасыз ету үшін олар
полиэтилен және пластикалық қабықпен, Болат сыммен немесе металл
құрышпен қапталған.
Оптика жерге көміліп, кәрізге, тіпті теңіз түбіне қойылады. Жер астында
немесе су астында қолданылатын Кабель 8 тоннаға дейінгі жүктемеге төтеп
бере алады. Салыстыру үшін пілдің салмағы 5-6 тонна. Оптика жасалған
әйнек электр тогын өткізбейді. Найзағай кабельдің жанына тиіп кетсе де,
сигнал үзілмейді және интернет жылдамдығы төмендемейді. Сонымен қатар,
мұндай желі ешқандай сәуле шығармайды және адамдар үшін қауіпсіз.

3
 1. SkyWrap көмегімен қол жеткізу қиын электр желілері бойымен
талшықты-оптикалық кабелді орнату

1.1 SkyWrap көмегімен талшықты-оптикалық кабелді орнатудың

теориялық негіздері

Оптикалық жалғанған кабель (OPAC) - бұл әуе электр желілері бойымен

негізгі өткізгішке қосылу арқылы орнатылатын талшықты-оптикалық кабель
түрі. Бекіту жүйесі әр түрлі болады және талшықты-оптикалық кабельді
хостқа орау, байлау немесе кесуді қамтуы мүмкін. Орнату, әдетте, негізгі
өткізгіштің бойымен полюстен полюске немесе мұнарадан мұнараға,
талшықты-оптикалық кабельді орауға, кесуге немесе бекітуге арналған
арнайы жабдықтың көмегімен жүзеге асырылады. Әр түрлі өндірушілерде
әртүрлі жүйелер бар, ал монтаж жабдықтары, кабель конструкциялары және
аппараттық құралдар бір-бірін алмастырмайды.[1]

1-сурет, Sky Wrap талшықты кабелін орнату

Өрілген кабельдік жүйелер мен кесілген кабельдік жүйелер талшықты-

оптикалық кабельдерді әуе электр желілеріне бекіту құралы ретінде
зерттелгенімен, оралған кабельдер бірінші типке айналды және бүгінде
кеңінен қолданылатын жалғыз түрі болып табылады.

4
Оралған кабельдік жүйелер 1980 жылдары Ұлыбританияда (SkyWrap) және
Жапонияда (GWWOP) дербес жасалды және кеңінен қолданылды,
антарктикадан басқа барлық континенттердегі қондырғылармен.
Лицензияланған және тәуелсіз дамудың арқасында оралған кабельдік
жүйелер француз, итальян, неміс және ресейлік компаниялармен де
қамтамасыз етілді.
Оралған кабельдерді орнату процесі кабельдің барабанын негізгі өткізгіштің
айналасында және оның айналасында өткізуді қамтиды, өйткені
тасымалдаушы құрылғы аралықта қозғалады. Жерден 10 м қашықтықта
хосттарға орнату үшін (орташа немесе төмен кернеулі ауа желілері) орау
машинасын сызықтан төмен жерден қолмен шығаруға болады. Алайда,
әдетте, негізгі өткізгіш жоғары вольтты электр желісінде болған кезде
батареяларды немесе бензин қозғалтқышын қолданатын радио басқарылатын
қуат көзі қажет. Оралған кабельдер электр беру желілеріндегі жерге қосу
сымдарына (жерге қосу Сымдары, экрандау сымдары) және тарату, қосалқы
беру немесе тарату желілеріндегі фазалық сымдарға қолданылуы мүмкін.

SkyWrap OPAC-тің ең сәтті мысалы болып табылады және энергетикалық

кәсіпорындар үшін байланыс желілерін құру үшін OPGW және толық
диэлектрлік өзін-өзі қамтамасыз ететін кабель (Ада) сияқты танымал
талшықты-оптикалық кабельдермен бірге қолданылады.
Этимология
Қосылған кабель үшін Халықаралық электротехникалық комиссияның (IEC)
және IEEE жалпы атауы - "OPAC". OPAC-ты "OPGW" және
"ада"номенклатурасымен бірдей мағынада қолдануға болады. OPAC нақты
талшықты-оптикалық кабельдерге және негізгі өткізгіш электрмен
жабдықтау жүйесінің бөлігі болып табылатын қондырғыларға қатысты.
Металл кабельдерді (коаксиалды немесе мыс телефон кабельдерін) немесе
курьерлік сымдарды хост ретінде пайдаланатын қондырғылар OPAC
терминіне жатпайды.

"Жерге оралған оптикалық кабель" (GWWOP) термині кейде электр

желілеріне орнату үшін оралған талшықты-оптикалық кабельдерді сипаттау
үшін қолданылады.[6] және жапондық Furukawa Electric компаниясына
тиесілі сауда белгісі болуы мүмкін. Оралған кабель технологиясының орыс
тіліндегі сипаттамасы - "терезе" (металл емес талшықты кабель)[7]

5
(ағылшынша: OCNN = оптикалық кабель, металл емес, оралған немесе
оралған (оралған)). Француз тілінің термині - "Câble Optique Enroulé" (COE)
"SkyWrap" атауы 1990 [2] жылы FOCAS компаниясы телекоммуникация
желілерін, сондай-ақ SkyLite OPGW және SkySpan ADSS құрылысында
қолданылатын талшықты-оптикалық кабель өнімдерін сипаттау үшін
енгізген үш байланысты брендтердің бірі болып табылады.[8] AFL 2000
жылы FOCAS сатып алғанда, SkyLite және SkySpan брендтері алынып
тасталды, бірақ SkyWrap қолдануды жалғастырды. 1992 жылға дейін бренд
Rayfos деп аталды. Rayfos атауы Raychem корпорациясына тиесілі, ол
технологияны FOCAS-қа сатпас бұрын жасаған. Rayfos-бұл "Raychem" және
"талшықты-оптикалық жүйе"сөздерінен құралған Портман атауы.
Тарихы
Ұлыбритания және Жапония
Оралған талшықты-оптикалық кабель технологиясы 1980 жылдардың
басында Ұлыбритания мен Жапонияда дербес дамыды. Ұлыбританияда
Raychem Ltd компаниясы жоғары вольтты ортаның әсеріне төзімді
Полимерлі материалдар өндірумен айналысты; мысалы, 33 кВ кабельдердің
қысылу ұштарында және полимерлі оқшаулағыштарда қолданылады.
бастапқы дамуға толықтай диэлектрлік талшықты-оптикалық кабель кірді, ол
трекингке төзімді материалдан жасалған.Алғашқы қондырғы 1982 жылы
желтоқсанда Ұлыбританияның Кент қаласындағы Хартли және Гудхурст
қосалқы станциялары арасында 33 кВ әуе тарату желісінде жүргізілді.33 кВ
желісін таңдау жергілікті тарату желілері бойынша байланыс желілерін салу
технологиясы үшін күтілетін нарықты көрсетеді, мұнда тарату және тарату
желілері OPGW-мен жабдықталады деп күтілуде. Келесі бес жыл ішінде
Норвегияда, Жаңа Зеландияда, АҚШ-та, Үндістанда, Германияда, Францияда
және Финляндияда жалпы ұзындығы шамамен 180 км жерге қосу және
фазалық өткізгіш қондырғыларда, сондай-ақ тарату және тарату желілерінде
қондырғылар орнатылды. Raychem оралған талшықты-оптикалық кабель
технологиясын 1987 жылы Cookson Group plc компаниясына сатты. Cookson
Group-тың еншілес компаниясы focas Limited болды, ол SkyWrap деп
аталатын өнімді әзірлеуді аяқтады және коммерцияландырды, 30-дан астам
елде 16000 км-ден астам клиенттерге жеткізді. FOCAS 2000 жылы AFL сатып
алды

Жапонияда Furukawa Electric компаниясы жерге қосу сымына электр

желілерін орнатуға арналған өнімді ойлап тапты және бұл атауында
көрсетілген: жерге қосу сымына оралған оптикалық кабель. Алғашқы

6
қондырғы 1985 жылы Chubu Electric Power компаниясына тиесілі 275 кВ
электр жеткізу желісінде жүзеге асырылды және қашықтан басқарылатын
тарту құрылғысы мен орау машинасында өзін-өзі теңдестіретін тепе-теңдікті
қамтыды. бұл екі технология да ұзын, жоғары вольтты электр желілерінің
жер сымына оралған кабельді сәтті орнату үшін қажет.

1995 жылға қарай бірнеше басқа компаниялар оралған кабельдер нарығына

шықты: Еуропада British Insulated Callender ' s Cables (Bicc) (Ұлыбританияда)
Fibwrap деп аталатын өнімді ұсынды, ал Швециядан келген Alcatel IKO Kabel
еншілес компаниясы Furukawa лицензиясы бойынша GWWOP сатты.
Жапонияда GWWOP-тың дамуы Sumitomo Electric Industries, Hitachi Cables,
Furukawa Electric және Fujikura компанияларының қатысуымен бірлескен
жұмыс болды және осы 4 компанияның әрқайсысы Жапонияның ішкі
нарығындағы энергетикалық кәсіпорындарға сәл өзгеше оралған кабельдік
жүйелерді жеткізді. BICC сонымен қатар Furukawa компаниясының
технологиялық лицензиясына ие болды, бірақ өнімді еуропалық нарыққа
шығару үшін кең тәжірибелік-конструкторлық жұмыстар жүргізді: BICC
еркін құбыр технологиясын қолдану үшін кабельді қайта жасады және
осылайша әуе желісінің барлық жағдайларында оптикалық талшықтардың
нөлдік деформациясын қамтамасыз етті; орнату кезінде өткізгіштің жалпы
жүктемесін азайту үшін тартқыш және орауыш машина қайта жасалды. Бұл
жүктеме салмағы бойынша кабельдің ұзындығын барынша арттыру үшін
жеңіл (бірақ өте қымбат) көміртекті талшықты кабельдік барабанды
қолдануды қамтыды. GWWOP туындылары бола отырып, BICC және Alcatel
жүйелері жерге қосу сымдарымен шектелді және фазалық өткізгіштер
орнатылмады.
Ресей
Ораудың жаңа технологиясын ресейлік Teralink[15] компаниясы 2000
жылдардың басында жасаған. Орау машинасы негізгі өткізгіштің екі жағында
орналасқан барабандар жұпында, демек, машина осінің екі жағында
орналасқан талшықты-оптикалық кабельдің жүктеме жүктемесімен өзін-өзі
теңдестіреді. Кабель бір барабанды 100-150 м, содан кейін басқа Барабанды
және т.б. төлейді, барабандар арасында кезек-кезек ауысады. Барабандар
ешқашан 2 кг-нан артық тепе-теңдіктен шықпайды және машина сыртқы
тепе-теңдік жүйесін қажет етпейді. Бұл машинаны Басқа орау жабдықтарына
қарағанда кішірек етеді, ал жүктеме жалпы салмақтың жоғары үлесін
құрайды.

7
Екі дизайнер сымға кабельдің толық барабаны бар машинаны қолмен
орналастыра алады.
Екінші ресейлік компания, Scientific Innovations, 2000-шы жылдардың
ортасында бір талшықты-оптикалық кабель барабаны мен қарсы салмағы бар
орау машинасының дәстүрлі дизайнын ұсынды. Осы жабдықты қолдана
отырып, сәтті қондырғылардың бірнеше жазбалары бар.

Франция
Оралған кабельдік жүйелердің соңғы коммерциялық дамуы Францияда
шамамен 2005 жылы пайда болды, сол кезде Ұлттық электр тарату
компаниясы RTE оптикалық талшықты кабельдердің, соның ішінде OPGW
және оралған кабельдердің едәуір мөлшерін орната бастады. Екі француз
мердігері, Transel (Bouygues тобының құрамына кіреді) және Omexom (Vinci
SA компаниясы) бір-біріне тәуелсіз, осы бағдарламаға қатысу үшін өздерінің
оралған кабельдік жүйелерін (француз тілінде câble optique enroulé (COE) деп
аталады) жасады. Бірде-бір жүйеде COE-ден басқа өнім атауы болған жоқ
және Франциядан тыс жерде сатылмады. Екі жүйе де шамамен 2010 жылы
RTE үшін шамамен 1000 км оралған кабельдік қондырғылар орнатылғаннан
кейін шығарылды.
Технологиясы
Оралған кабельдік жүйеге үш негізгі технологиялық талаптар бар: электр
жеткізу желісіне орнату үшін қолайлы сипаттамалары бар талшықты –
оптикалық кабель; орау жұмысын орындауға арналған құрылғы (орауға
арналған жабдық) және орнатуды тұрақтандыру және аяқтау үшін тиісті
жабдық.

8
1.2 Талшықты-оптикалық кабель үшін SkyWrap технологиясының
артықшылығы

Кабель
Оралған талшықты-оптикалық кабель келесі сипаттамаларды қамтамасыз
етуі керек:Мүмкіндігінше негізгі өткізгіштің жел жүктемесіне мүмкіндігінше
аз әсер ету үшін кішкене диаметр;Қаптама машинасының жалпы салмағы
мен кабельдің жүктемесі мүмкіндігінше аз болуы үшін жеңіл салмақ.Қатты
сыртқы қабық әуе желілерінде кездесетін механизмнің зақымдану түрлерінен
қорғайды: күн сәулесі, жаңбыр, атмосфералық ластану, құстардың
тырнақтары мен тұмсықтары, мылтықтар (аңшылар әуе желілеріне жақын
орналасқан немесе ұшатын құстарды атып тастайды) және желдің дірілінен.
Әуе желісінің жұмыс терезесінің шеткі нүктелерінде оптикалық
талшықтарды қорғау үшін жеткілікті қауіпсіздік маржасы: түнгі немесе
қысқы төмен температура негізгі өткізгіштің шөгуін тудырады, күндізгі
немесе жазғы жоғары температура кеңеюді тудырады. Оптикалық кабельдің
конструкциясы талшықтарға барлық тәуліктік және маусымдық температура
диапазонында деректерді беруді жалғастыруға мүмкіндік беруі тиіс. Қатты
желдер мен жинақталған мұз қабаттары өткізгіштердің одан да көп
созылуына әкеледі, бұл талшықты-оптикалық кабель құрылысында
қауіпсіздіктің жоғары деңгейін қажет етеді. [3]
Бұл сипаттамалар OPAC-қа ғана тән және оралған кабельдер арнайы қолдану
үшін жасалынғанын және жасалғанын білдіреді: оралған кабельдерді орнату
үшін әмбебап талшықты-оптикалық кабельдерді пайдалануға болмайды.

Созылу беріктігіне қойылатын талаптар, әдетте, бірнеше бос құбырларды

қолдана отырып, кабельдердің дизайнын қолдайды. Тығыз буфері бар
кабельдердің конструкциялары жеткілікті қауіпсіздік резервін қамтамасыз
етпейді, ал оптикалық талшықтың өткізу қабілеті қатты жел, мұздың қатты
өсуі және жоғары температура кезінде төмендейді. Бір бос құбырлы
құрылымға негізделген кабельдерде оптикалық талшықтар кабельдің осі
бойымен қозғалу еркіндігіне ие. Сондықтан желдің әсерінен пайда болатын
негізгі өткізгіштің тербелісі түріндегі механикалық энергия оптикалық
талшықтарды біртіндеп "көлбеу" етіп жылжытады және талшықтың артық
ұзындығын аралықтың төменгі нүктесінде жинауға мүмкіндік береді. Артық
талшықты ұзындықтың мұндай біркелкі бөлінбеуі аралықтардың ортасында

9
құбырдың салыстырмалы түрде толып жатқан бөліктерінде және жоғары
температурада, талшықтар мұнараларға жақын жерде жоғары жерлерде
қуатталған кезде төмен температурада жоғары оптикалық өшуі бар кабельдің
оптикалық сипаттамаларына қауіп төндіреді. Бұл проблемалар ұзақ уақыт
аралығында күрделене түседі.
Ыстыққа төзімділік оралған кабель дизайнының маңызды бөлігі болып
табылады. Әуе желілеріндегі өткізгіштер температураның қатты
секірулерінің екі түрлі көздеріне ұшырайды: найзағай және қысқа тұйықталу
тогы. Найзағай соққысы өткізгіштің температурасының айтарлықтай және
кенеттен көтерілуіне әкеледі (қоршаған орта температурасынан 40 мкс-тен
200 °C-қа дейін), содан кейін ондаған секунд ішінде қоршаған орта
температурасына дейін экспоненциалды төмендейді. Найзағай соғылған
кезде жылуға айналған энергия мөлшері көп сымды өткізгіштегі бірнеше
жіпті еріту үшін жеткілікті
болуы мүмкін. Қысқа тұйықталу токтары, әдетте, біршама төмен
температураға (әдетте 200 °C-тан төмен) [4] және ұзақ уақытқа дейін ұзақ
уақытқа (ХҒС емес, ХҒС) әкеледі. Осы температурамен күресу үшін оралған
талшықты-оптикалық кабельдің қабығы Жоғары температуралы материалдан
жасалған немесе балқудың алдын алу үшін тігілген болуы керек.
Жеткізушілер бірнеше найзағай соққыларынан немесе ағымдағы ақаулық
эпизодтарынан аман қалуы мүмкін екенін көрсету үшін кабельдерін
сынайды.
Буып-түю жабдығы
Орнату жабдықтары әуе желісіндегі негізгі өткізгіштің бойымен талшықты-
оптикалық кабельдің барабанын алып жүреді, барабанды өткізгіштің
айналасында және айналасында өткізеді. Машина басқарылатын кернеу
кабелімен төленеді және кабельді негізгі өткізгіштің айналасына шамамен 1
метр спиральмен орайды. Орауыш машинаны жерден кабель арқылы қолмен
созуға болады немесе өздігінен жүретін және радио арқылы басқаруға
болады. Қозғаушы күш бензин қозғалтқышымен немесе батареямен
қамтамасыз етілуі мүмкін. Қозғалтқыш блогы орау машинасына салынуы
немесе бөлек блок болуы мүмкін. Жеке блоктар көбінесе "тартпа" немесе
"тартқыш" деп аталады және жабдықтың екі кішкене бөлігін бір үлкен
бөлікке қарағанда мұнараның немесе полюстің жоғарғы жағында ұстау
оңайырақ болады.
Әуе желісі мұнарасының жоғарғы жағындағы желілік бригада және буып-
түю жабдықтары. Орау машинасы фотосуретте оңнан солға жылжиды.

10
Буксир мұнараның жаңа жағында орналасқан және оған қосылу үшін орау
машинасы көтеріледі.
Қаптама жабдықтарының дизайны жеткізушіден жеткізушіге дейін өзгереді
және мінсіз дизайн туралы консенсус жоқ. Кейбір жеткізушілерде әр түрлі
әуе желілеріне сәйкес келетін машиналардың бірнеше түрі бар.
Буып-түю жабдығының дизайнын ең маңызды шектеу-бұл жабдықтың
жалпы салмағы және кабельдің жүктемесі. Бұл салмақ ораманы орнату
кезінде әуе желісіне қолданылады, сондықтан негізгі өткізгіш пен оның
тіректері орнату кезінде қосымша жүктемелерге төтеп бере алуы керек.
Әдеттегі шектеу-бұл негізгі өткізгіштегі кернеу ораманы орнату кезінде оның
номиналды созылу күшінің 50% - ынан аспауы керек. Басқа шектеулер де
қолданылуы мүмкін, мысалы, көлденең қимадағы иілу жүктемелері немесе
бағаналы оқшаулағыштағы консоль жүктемелері. Әдетте, қолайлы ауа-райы
жағдайларында монтаждау кезінде ӘЖ-дегі жүктемелер экстремалды ауа-
райы құбылыстарына рұқсаттармен белгіленген шектерде болады.
Бұл жалпы салмақ шегі оралған кабельдік жүйелерді жобалауда айтарлықтай
шектеу болып табылады, өйткені ол бір бөлікке орнатуға болатын оптикалық
кабельдің ұзындығын тиімді шектейді. Кабельдің ұзағырақ сегменттері
салмақты 3 жолмен қосады-кабель барабаны ауыр, өйткені оның құрамында
көп кабель бар; ауыр барабанды теңестіру үшін тепе-теңдік ауыр; ауыр
барабанды орауға байланысты күшейтілген күштерге төтеп беру үшін
машина үлкенірек және күшті болуы керек. Кабельдің ұзындығының шамалы
ұлғаюы осы "үш соққы" әсерінен маңызды болады.
Монтаж машинасының жалпы салмағы (жалпы салмағы) мыналарды
қамтиды: кабельдік барабан және кабель; орау механизмі; қозғалтқыш блогы;
кернеуді реттеу механизмі және қарсы салмақ жүйесі. Барлық осы жеке
компоненттер қажет, бірақ құрылымның тиімділігін арттыру үшін кейбір
компоненттерді біріктіруге болады. Мысалы, электр қозғалтқыштары
қолданылатын конструкциялар, әдетте, қарсы салмақ жүйесінің бөлігі
ретінде батарея блогын пайдаланады. Тепе-теңдік екі бөлек мақсат үшін
қажет: орау машинасының бұрылу моментіне қарсы тұру және кабельдік
барабанның пайдалы жүктемесін теңестіру.
Бұрылу моменті орау машинасы негізгі өткізгішке талшықты-оптикалық
кабельді орау үшін машина осінің айналасындағы ауыр кабель барабанын
өткізетіндіктен пайда болады. Бұл қозғалысқа орауыш машинаның сызықты
қозғалысын өткізгіш бойымен барабан тасымалдаушысының айналмалы
қозғалысына айналдыратын редуктор арқылы қол жеткізіледі. Барабанның
бір бағытта қозғалу күші (өткізгіштің айналасында сағат тілімен айтыңыз)

11
нәтижесінде пайда болған күш машинаға қарама-қарсы бағытта әрекет етеді,
бұл орауыш машинаны өз осінің айналасында айналдырады (бұл мысалда
сағат тіліне қарсы). Өткізгішке машинаны түсірудің үйкеліс әсерлерін белгілі
бір дәрежеде қарсы тұру үшін қолдануға болады, бірақ іс жүзінде бұл
жеткіліксіз және қажетті тұрақтылыққа салыстырмалы түрде үлкен салмақ
болған кезде ғана қол жеткізуге болады, бұл орауыш машинаның айналмалы
емес бөлігінен өткізгіштің астына қатты ілінеді. Мотор блогы ауыр,
өткізгішке жақсы жабысады, сондықтан қажетті тұрақтылықты қамтамасыз
ету үшін жиі қолданылады. Сол әсерге жету үшін мотор блогы жоқ арқан
машиналары үшін бөлек "киловольный салмақ"қолданылады.Ораманың
жұмысы кезінде жабдықтың айналу орталығы негізгі өткізгіштің осі бойымен
орналасады.
Орауыш машиналардың көптеген конструкцияларында машинаның бір
жағында бір кабель барабаны бар, сондықтан бүйірлік тұрақтылықты
қамтамасыз ету үшін қарама-қарсы жақта қарсы салмақ қажет. Кем дегенде,
қарсы салмақ әр полюсте немесе мұнарада реттеледі, әр аралықтың соңында
жүктеме салмағының төмендеуін көрсетеді. Орауыш машиналардың
неғұрлым күрделі конструкциялары автоматты түрде реттелетін тепе-
теңдікке ие, олар кабельдік барабан жеңілдеген сайын бүкіл аралық бойында
тепе-теңдікті сақтайды. Бұған, әдетте, машина алға қарай жылжып келе
жатқанда, қарсы салмақты машинаның осіне қарай жылжыту арқылы қол
жеткізіледі. Мұндай құрылғылар ұзындығы 250-300 м-ден асатын аралықтар
үшін қажет, ең дұрысы, орау машинасының айналмалы бөлігінің ауырлық
орталығы үнемі негізгі өткізгіштің осінде болуы керек. Бүкіл орау
машинасының ауырлық орталығы әрқашан негізгі өткізгіштің осінен төмен
болады.

Машина осінің екі жағында бір-бірлеп жүретін кабельдің екі барабанын

қолдана отырып, өзін-өзі теңдестіретін орау машинасының дизайны бар:
Teralink (орысша) құрылғысы 2 барабанға алдын-ала оралған бір кабельді
таратады.[15] AFL машинасы (Ұлыбритания/АҚШ) екі қалыпты талшыққа
қол жеткізу үшін екі катушкадан бір уақытта 2 кабельді орау үшін
конфигурациялануы мүмкін. [5]

12
2-сурет, Әуе желісі мұнарасының жоғарғы жағындағы желілік бригада және
буып-түю жабдықтары. Орау машинасы фотосуретте оңнан солға жылжиды.
Буксир мұнараның жаңа жағында орналасқан және оған қосылу үшін орау
машинасы көтеріледі.
Құрал-жабдықтар
Оралған кабельдік жүйелерге талшықты-оптикалық кабельді өткізгішке
бекіту, кабельді тірек тіректері мен әуе желісінің тіректерінен немесе
олардың айналасынан өту кезінде қорғау, сондай-ақ фазалық өткізгіштердегі
қондырғылардағы электр өрісінің әсерін бақылау үшін қажет бірнеше ерекше
жабдық элементтері кіреді. Әрбір провайдердің осы өнімдерге арналған
өзіндік жобалары бар және жүйелер арасында ортақ немесе өзара
алмастырылатын жабдықтар жоқ.
Әуе электр желілеріне орнатуға арналған оралған талшықты-оптикалық
кабель жүйелерінің екі нұсқасы бар: олар негізгі өткізгіштің сипатында
ерекшеленеді. Негізгі өткізгіш фазалық сым болған кезде, электр желісінде
электр тогын өткізетін өткізгіштердің бірі, оралған кабель өткізгіштен
шыққан әр жерде фаза-жер оқшаулағышын қажет етеді. Фаза - жер
оқшаулағышы (PTG)-бұл оптикалық үздіксіздікті қамтамасыз ете отырып,
электр оқшаулауын қамтамасыз ететін құрылғы. Бұл дегеніміз, әуе желісі
жүйенің толық кернеуіне дейін кернеуде болса да, PTG-нің Жерге
тұйықталған жағындағы талшықты-оптикалық кабель мен қосылым
құлыптарына қол жеткізуге және қауіпсіз жұмыс істеуге болады. Қарапайым
жүйе әуе желісін жерге қосу сымына (жерге қосу сымы немесе қорғаныс
сымы деп те аталады) орнатуға арналған. Жерге қосу Сымдары жұмыс

13
кезінде кернеусіз болғандықтан, орнатудың бұл түрі фазалық-жер
оқшаулағышын қажет етпейді.
Өрілген кабель
Бекіткіштер байланыс кабельдерін орнату құралы ретінде пайдаланылды,
өйткені бұл процесті 1940 жылдардың аяғында Bell Telephone Laboratories
жасаған. Бұл процесс, әдетте, бір немесе бірнеше мыс телефон кабельдерін,
коаксиалды кабельдік теледидар кабельдерін немесе талшықты-оптикалық
кабельдерді алдын-ала орнатылған хабаршының Болат сымымен және "иіру"
немесе "лашер"деп аталатын құрылғымен байланыстыруды қамтиды.[20] ол
кабельдердің осы түрлерін жол бойындағы инженерлік тіректерге бекіту
үшін қолданылады және орнатудың бұл түрі OPAC терминіне енбейді. OPAC
әуе электр желілеріне бекітілген талшықты-оптикалық кабельдерге қатысты,
мұнда негізгі өткізгіш әуе электр жүйесінің бөлігі болып табылады. Жерге
қосу сымына немесе қосалқы жерге қосу сымына арналған байланыс
кабельдері 1980 жылдардың ортасына дейін Германияның Баден-Вюртемберг
қаласындағы бұрынғы EVS (Қазіргі EnBW) бірнеше электр желілерінде
орнатылды және әлі де кейбір желілерде қолданылады.
Пайдаланады
Оралған кабельдік жүйелер телекоммуникациялық желілерді энергиямен
жабдықтау құқығымен құруда қолданылады. Бұл көптеген энергетикалық
компаниялар үшін тартымды тұжырымдама, өйткені бұл байланыс желісі өз
бақылауында екенін және олардың нақты талаптарына сәйкес келуі мүмкін,
мысалы, резервтеу, кідіріс және өткізу қабілеті. Желі салынғаннан кейін, ол
телефон компанияларына бұрын төленген жалдау ақысына қарағанда
салыстырмалы түрде арзан болады. Желі электр станциялары, қосалқы
станциялар және трансформатор тораптары сияқты энергия
компанияларының жұмыс тораптары арасында тікелей қосылады. Байланыс
трафигі, әдетте, SCADA, басқа операциялық трафиктің, мысалы, қорғаныс
дабылы, бейнебақылау және бақылау, дауыстық арналар, ведомствоаралық
байланыс және т.б. сияқты басқа іскери трафиктің қоспасы болып табылады.
Талшықты - оптикалық кабельдер өте жоғары өткізу қабілеттілігін
қамтамасыз ететіндіктен - энергия компаниялары талап ететіннен әлдеқайда
көп - көптеген энергетикалық компаниялар ұялы телефон компаниялары
немесе Интернет-провайдерлер сияқты басқа операторларға өткізу
қабілеттілігін немесе қосалқы оптикалық талшықтарды жалға беру арқылы
байланыс желілерінен кіріс ала алады.
Әуе желілерінде орнату үшін талшықты-оптикалық кабельдің үш түрлі түрі
жасалды: оптикалық жерге қосу сымы (OPGW), толық диэлектрлік өзін-өзі

14
қамтамасыз ететін кабель (Ада) және оптикалық қосылған кабель (OPAC). Әр
түрдің өзіндік қасиеттері бар, сондықтан белгілі бір жағдайлар жиынтығы
үшін жақсы. OPAC кабельдері көбінесе әуе желісіне қол жеткізу қиын болған
кезде (мысалы, шалғай аудандарда немесе, керісінше, көп Қалалық жерлерде)
немесе ада кабелінің қосымша салмағын ұстап тұру үшін әуе желісі өте әлсіз
болған кезде қолданылады.

15
 Қортынды
2001 жылы француз үкіметі халықтың жоғары жылдамдықты байланысқа қол
жетімділігіндегі ұлттық теңсіздікті азайту ниетін жариялады барлық
аймақтарда телекоммуникациялық концессиялар құру арқылы сандық
ақпарат (бейне, дауыс және деректер сияқты). RTE артық екенін мойындады
электр желілері үшін жоспарланған оптикалық талшық қолайлы және ерекше
орын болып табылады бұл бастаманы қолдау үшін және 2002 жылы rteria
еншілес компаниясын құрды талшықты-оптикалық телекоммуникацияны
орнату бойынша телекоммуникациялық операцияларды басқару үшін rte
тарату желісі бойынша инфрақұрылым. Роза деп аталатын орнату жобасы
(Réseau Optique de SEcurité немесе Secure Оптикалық желі), 2010 жылы іске
қосылды және 9000 км-ден тұрды қолданыстағы 6000 км үстіндегі қосымша
оптикалық кабельдер. Роуздың басқаруымен салынған rte желісіне қосымша
rteria да орнатылды жергілікті телекоммуникациялық компанияларға
жеңілдіктер ұсынатын бірқатар сілтемелер. AFL электр желілері үшін
талшықты-оптикалық кабельдік шешімдерді ұсынады немесе ауыстыру
арқылы қолданыстағы жерге тұйықтау сымын оптикалық жерге тұйықтау
сымына (OPGW) немесе жаңғырту орнату арқылы оптикалық кабель бар
электр желісіне мүмкіндігінше қосылады. RTE жобасында электр желісінің
барлық жерге қосу сымын ауыстыру бұл бүкіл желі бойынша ұзақ уақытты
қажет ететін жаппай және қымбат rte орнату жобасы болар еді. Басым бөлігі
сондай-ақ, электр желісінің айтарлықтай қалдық құны болды және
жаңартудың өміршең нұсқасы болмады

16
 Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

1. Слепов Н.Н. Современные технологии цифровых оптоволоконных

сетей связи. М.: Радио и связь, 2000.
2. Бутусов М.М., Верник С.М., Галкин С.Л., Гомзин В.Н., Щелкунов К.Н.
Волоконно-оптические системы передачи. -М.: Радио и связь, 1992.
3. Кемельбеков Б.Ж., Мышкин В.Ф., Хан В.А. Волоконно-оптические
кабели. -М., 1999.
4. Убайдуллаев Р.Р. Волоконно оптические сети. -М.: Радио и связь 1998.
5. Андрушко Л.М., Гроднев И.И., Панфилов И.П. Волоконно-оптические
линии связи. -М.: Радио и связь, 1984.

17