CÁC DẠNG TOÁN LIÊN QUAN ðẾN PT ðƯỜNG THẲNG

HƯỚNG DẪN CHI TIẾT

Dạng 1: Viết PTðT khi biết yếu tố về ñiểm, VTCP, VTPT

Câu 1. Trong mặt phẳng tọa ñộ Oxy , cho tam giác ABC với A ( −2; 2 ) , B ( 2;0 ) và C ( 0; − 2 ) . Viết
phương trình tham số của ñường thẳng d ñi quañiểm H (là chân ñường vuông góc của ñỉnh A
xuống cạnh BC ) và có hệ số góc k = 2 .
Lời giải







Nhận thấy AB = AB = 2 5 ; AC = AC = 2 5 suy ra tam giác ABC cân tại A , do ñó ñường cao
hạ từ ñỉnh A cũng là ñường trung tuyến, hay tọa ñộ ñiểm H là trung ñiểm của BC suy ra H (1; − 1) .

 ñường thẳng d có hệ số góc k = 2 nên chọn véc tơ chỉ phương của ñường thẳng d là
Vì
ud = (1; 2 ) .

Vậy phương trình tham số của ñường thẳng d ñi qua ñiểm H (1; − 1) và có véc tơ chỉ phương


 x = 1+ t
ud = (1; 2 ) là :  (t ∈ R ) .
 y = −1 + 2t
Câu 2. Trong mặt phẳng tọa ñộ Oxy , hãy viết phương trình các cạnh của tam giác ABC biết trực tâm
H (1;0 ) chân ñường cao hạ từ ñỉnh B là K ( 0; 2 ) , trung ñiểm cạnh AB là M ( 3;1) .

Lời giải





Ta có HK ⊥ AC ⇒ nAC = KH = (1; −2 ) . Khi ñó phương trình ñường thẳng AC : x − 2 y + 4 = 0 .

Gọi A ( 2a − 4; a ) thuộc AC . Do M ( 3;1) là trung ñiểm cạnh AB nên B (10 − 2a; 2 − a ) .





Do BH ⊥ AC nên BH .u AC = 0 ⇔ 2 ( 2a − 9 ) + 1( a − 2 ) = 0 ⇔ a = 4 . Do ñó A ( 4; 4 ) ; B ( 2; −2 ) .

Khi ñó, ta có phương trình ñường thẳng AB : 3x − y − 8 = 0 .





Vì AH ⊥ BC nên nBC = HA = ( 3; 4 ) . Khi ñó phương trình ñường thẳng BC : 3x + 4 y + 2 = 0 .

Câu 3. Trong mặt phẳng tọa ñộ Oxy , cho ∆ABC có A ( 2;1) . ðường cao BH có phương trình
x − 3 y − 7 = 0 . ðường trung tuyến CM có phương trình x + y + 1 = 0 . Viết phương trình ñường
thẳng BC .

1
 Lời giải

B C









BH ⊥ AC ⇔ u AC = nBH = (1; −3) ⇔ nAC = ( 3;1) .

Do ñó phương trình ñường thẳng AC có dạng: 3x + y − 7 = 0 .

C là giao ñiểm của AC và CM nên tọa ñộ ñiểm C là nghiệm của hệ phương trình

3 x + y = 7 x = 4
 ⇔ . Vậy C ( 4; −5 ) .
 x + y = −1  y = −5
Gọi M ( m; −m − 1) là trung ñiểm của AB ( M ∈ CM ) .

Khi ñó B ( 2m − 2; −2m − 3) . Vì B ∈ BH nên thay tọa ñộ ñiểm B vào BH ta ñược:

2m − 2 + 6m + 9 − 7 = 0 ⇔ m = 0 . Vậy B ( −2; −3) .





Khi ñó: BC = ( 6; −2 ) ⇒ nBC = (1;3) .

Vậy phương trình ñường thẳng BC có dạng: x + 3 y + 11 = 0 .

Câu 4. Trong mặt phẳng tọa ñộ Oxy , cho ∆ABC biết A ( 5; 2 ) . Phương trình ñường trung trực của BC :
x + y − 6 = 0 ,phương trình ñường trung tuyến CM : 2 x − y + 3 = 0 . Viết phương trình các cạnh của
∆ABC .
Lời giải

2
  a+5 b+2
Gọi B ( a; b ) suy ra M  ;  . M nằm trên trung tuyến CM nên 2a − b + 14 = 0 (1) .
 2 2 

x = a + t
Vì B; C ñối xứng với nhau qua ñường trung trực cho nên ( BC ) : 
y = b +t

 6− a −b
t = 2
x = a + t 
  3a − b − 6  3a − b − 6 6 + b − a 
Từ ñó suy ra tọa ñộ N :  y = b + t ⇒ x = . Suy ra N  ;  , khi ñó ta
x + y − 6 = 0  2  2 2 
  6+b−a
y =
 2
có tọa ñộ ñiểm C ( 2a − b − 6;6 − a )

Do C nằm trên ñường trung tuyến CM nên 5a − 2b − 9 = 0 ( 2 ) .

2a − b + 14 = 0 a = 37
Từ (1) và ( 2 ) ⇒  ⇔ ⇒ B ( 37;88 ) , C ( −20; −31) .
5a − 2b − 9 = 0 b = 88
Vậy:
Phương trình các ñường thẳng AB : 43x − 16 y − 183 = 0 .

Phương trình các ñường thẳng AC : 33x − 25 y − 115 = 0 .

Phương trình các ñường thẳng BC : 119 x − 57 y + 613 = 0 .

Câu 5. Viết phương trình ñường thẳng qua giao ñiểm của hai ñường thẳng d1 : 2 x − y + 5 = 0 ,
d 2 : 3 x + 2 y − 3 = 0 và ñi qua ñiểm A(−3; −2)
Lời giải
Gọi B là tọa ñộ giao ñiểm của 2 ñường thẳng. Tọa ñộ B thỏa mãn hệ

2 x − y + 5 = 0 2 x − y = −5  x = −1
 ⇔ ⇔ ⇒ B ( −1;3)
3 x + 2 y − 3 = 0 3x + 2 y = 3 y = 3




Phương trình ñường thẳng AB có ñiểm ñi qua là A( −3; −2) , vectơ chỉ phương AB = ( 2;5) ⇒

vectơ pháp tuyến n = ( 5; −2 )

AB : 5 ( x + 3) − 2 ( y + 2 ) = 0 ⇔ 5 x − 2 y + 11 = 0 .

Câu 6. Trongmặt phẳng tọa ñộ Oxy , cho hai ñiểm A ( −1;3) , B ( 3;1) . ðiểm M trên trục hoành thỏa mãn
tổng khoảng cách từ M tới hai ñiểm A và B là nhỏ nhất. Viết phương trình ñường thẳng AM .
Lời giải
Ta có A, B nằm cùng phía so với Ox .

Gọi A′ ( −1; −3) là ñiểm ñối xứng với A qua Ox .

Ta có: MA + MB = MA′ + MB ≥ A′B

3
 Do ñó, ñể MA + MB nhỏ nhất thì 3 ñiểm A′, B, M thẳng hàng.

Gọi M ( x;0 ) ∈ Ox .








A′M = ( x + 1;3) ; A′B = ( 4; 4 )








A′, B, M thẳng hàng khi và chỉ khi A′B, A′M cùng phương.

Suy ra: 4 ( x + 1) − 12 = 0 ⇔ x = 2 .

Vậy M ( 2;0 ) .









Suy ra AM = ( 3; −3) ⇒ nAM = (1;1) là vectơ pháp tuyến.

Phương trình ñường thẳng AM : ( x + 1) + ( y − 3) = 0 ⇔ x + y − 2 = 0.

x = t  x = t′
Câu 7. Cho 2 ñường thẳng d1 :  , d2 :  . Viết phương trình tổng quát của ñường thẳng
 y = 3t − 5  y = −4t ′ + 9
d ñi qua giao ñiểm của d1 và d2, và nhận u = ( −3; 2 ) làm vectơ chỉ phương.

Lời giải

Ta ñưa d1 và d2, về dạng tổng quát, khi ñó giao ñiểm của d1 và d 2 là nghiệm của hệ

3x – y + 5 = 0 x = 2
 ⇔
4 x + y – 9 = 0  y = 1

Phương trình tổng quát của ñường thẳng d ñi qua ñiểm A ( 2;1) nhận u = ( −3; 2 ) làm vectơ chỉ



phương nên có n3 = ( 2;3) là véc tơ pháp tuyến.

Vậy có phương trình 2 ( x − 2 ) + 3 ( y − 1) = 0 ⇔ 2 x + 3 y − 7 = 0

Câu 8. Trong mặt phẳng tọa ñộ Oxy , cho ba ñiểm A (1;2 ) , B ( −4;7 ) và C (1;0 ) ðiểm M ( 0; b ) thuộc trục
tung sao cho MA + MB ñạt giá trị nhỏ nhất. Viết phương trình ñường thẳng CM .
Lời giải








AB = ( −5;5 ) , AM = ( −1; b − 2 )

Dễ thấy hai ñiểm A, B nằm khác phía so với trục Oy .

Khi ñó, với mọi M ∈ Oy ta có MA + MB ≥ AB . Do ñó, MA + MB nhỏ nhất khi 3 ñiểm M , A, B





 b−2 1
thẳng hàng khi và chỉ khi AB, AM cùng phương ⇔ = ⇔b=3 .
5 5
Vậy M ( 0;3) .








Suy ra CM = ( −1;3) là vectơ pháp chỉ phương ⇒ nCM = ( 3;1) là vectơ pháp tuyến

Phương trình ñường thẳng CM : 3 ( x − 1) + ( y − 0 ) = 0 ⇔ 3x + y − 3 = 0.

4
Câu 9. Cho ñường thẳng ñi qua hai ñiểm A ( 3,0 ) , B ( 0;4 ) . Viết phương trình tham số của ñường thẳng d
ñi qua ñiểm M nằm trên Oy có tung ñộ dương sao cho diện tích tam giác MAB bằng 6 và có



ud = (1; 2 ) .

Lời giải







Ta có AB = ( −3; 4 ) ⇒ AB = 5 .

x y
Phương trình ñường thẳng AB là + = 1 ⇔ 4 x + 3 y − 12 = 0 .
3 4

3m − 12 3m − 12
Gọi M ( 0; m ) ∈ Oy ⇒ d ( M , AB ) = = .
32 + 42 5

Diện tích tam giác MAB bằng 6 nên

1 3m − 12 3m = 0  m = 0 ⇒ M ( 0;0 )
.5 = 6 ⇔ 3m − 12 = 12 ⇔  ⇔ ⇒ M ( 0;8 ) nhận.
2 5 3m = 24  m = 8 ⇒ M ( 0;8 )



Phương trình tham số của ñường thẳng d ñi qua ñiểm M có vectơ chỉ phương ud = (1; 2 ) có dạng :
x = t
 (t ∈ R) .
 y = 8 + 2t
Câu 10. Trong mặt phẳng tọa ñộ Oxy , cho tam giác ABC với

A ( −1; 2 ) , B ( 3;1) và C ( 2; − 3) . Viết phương trình tham số của ñường thẳng d ñi qua

ñiểm K ( K là chân ñường phân giác trong của ñỉnh B xuống cạnh AC ) và có vectơ

chỉ phương u ( −2; − 1)

Lời giải







Nhận thấy AB = AB = 17 ; BC = BC = 17 suy ra tam giác ABC cân tại B , do ñó ñường phân
1 1
giác trong của ñỉnh B cũng là ñường trung tuyến, hay tọa ñộ ñiểm K  ; −  .
2 2

Véc tơ chỉ phương của ñường thẳng là u = ( −2; − 1) .

1 1
Vậy phương trình tham số của ñường thẳng d ñi qua ñiểm K  ; −  và có véc tơ chỉ phương
2 2
 1
  x = 2 − 2t
u = ( −2; − 1) là :  (t ∈ R ) .
y = − 1 −t
 2
Câu 11. Trong mặt phẳng tọa ñộ Oxy , cho hai ñiểm M ( 3;1) và I ( 2; −2 ) . Viết phương trình ñường thẳng d
ñi qua M và cắt Ox, Oy lần lượt tại A, B sao cho ∆IAB cân tại I .

Lời giải
5
 Giả sử ñường thẳng d cắt Ox, Oy lần lượt tại A ( a;0 ) và B ( 0; b ) ( a.b ≠ 0 ) .

x y
Khi ñó, phương trình ñường thẳng d có dạng: + = 1.
a b
3 1
Do d ñi qua ñiểm M ( 3;1) nên ta có: + = 1 (1) .
a b

a b
Gọi N  ;  là trung ñiểm của AB .
 2 2
a−4 b+4
Do ∆IAB cân tại I nên IN ⊥ AB . Suy ra IN . AB = O ⇔ . ( −a ) + .b = 0
2 2

⇔ −a 2 + 4a + b 2 + 4b = 0
⇔ ( a + b ) .(b − a + 4) = 0
 a = −b
⇔
a = b + 4
3 1 −2
Trường hợp 1: a = −b . Thay vào (1) ta ñược: + =1⇔ = 1 ⇔ b = −2 .
−b b b
x y
Suy ra a = 2 . Khi ñó phương trình ñường thẳng d : + =1⇔ x − y − 2 = 0 .
2 −2

3 1 b = 2
Trường hợp 2: a = b + 4 . Thay vào (1) ta ñược: + = 1 ⇔ 3b + b + 4 = b 2 + 4b ⇔  .
b+4 b  b = −2
x y
+ Với b = 2 ⇒ a = 6 . Khi ñó phương trình ñường thẳng d : + = 1 ⇔ x + 3y − 6 = 0 .
6 2
+ Với b = −2 ⇒ a = 2 (Kết quả này trùng với TH1).

Câu 12. Trong mặt phẳng tọa ñộ Oxy , cho ∆ABC nội tiếp ñường tròn ( O ) , ñiểm A ( 3;1) . Gọi H là trực
tâm của ∆ABC , phương trình ñường thẳng BH có dạng: x − y = 0 . Viết phương trình BC .

Lời giải
A

H
O

B C

Lấy D ( −3; −1) là ñiểm ñối xứng của A qua O .

Khi ñó AD là ñường kính của ñường tròn ( O ) .

Viết phương trình ñường thẳng AC .

6










BH ⊥ AC ⇔ u AC = nBH = (1; −1) ⇔ nAC = (1;1) .

Do ñó phương trình ñường thẳng AC có dạng: 1( x − 3) + 1( y − 1) = 0 ⇔ x + y − 4 = 0 .

 = 90° hay DC ⊥ AC .
Do AD là ñường kính của ñường tròn ngoại tiếp ∆ABC nên DCA










⇒ u DC = nAC = (1;1) . Suy ra nDC = (1; −1) .

Do ñó phương trình ñường thẳng DC có dạng: x − y + 2 = 0 .

C là giao ñiểm của AC và DC nên tọa ñộ ñiểm C là nghiệm của hệ phương trình

x + y = 4 x = 1
 ⇔ . Vậy C (1;3) .
 x − y = −2 y = 3

Gọi B ( b; b ) thuộc BH . Ta có: 

ABD = 90° .







Suy ra: AB.BD = 0 .

( b − 3)( b + 3) + ( b − 1)( b + 1) = 0
⇔ b2 = 5
b = 5
⇔
b = − 5







+Với B ( ) ( )
5; 5 suy ra BC = 1 − 5;3 − 5 ⇒ nBC = ( )
5 − 1; 2 .

Khi ñó phương trình ñường thẳng BC có dạng: ( )

5 −1 x + 2 y − 5 − 5 = 0 .







( ) ( )
+Với B − 5; − 5 suy ra BC = 1 + 5;3 + 5 ⇒ nBC = − 5 − 1; 2 . ( )
( )
Khi ñó phương trình ñường thẳng BC có dạng: − 5 − 1 x + 2 y − 5 + 5 = 0 .

Câu 13. Trong mặt phẳng với hệ trục tọa ñộ Oxy cho hai ñường thẳng ( d1 ) : 3x + y + 5 = 0 ;
( d2 ) : x − 3 y + 5 = 0
và ñiểm I (1; −2) . Gọi A là giao ñiểm của d1 và d2 . Viết phương trình ñường
1 1
thẳng d ñi qua ñiểm I cắt d1 tại B , cắt d2 tại C sao cho biểu thức P = 2
+ ñạt giá trị nhỏ
AB AC 2
nhất.
Lời giải




Ta có: n1 = ( 3;1) là một véc tơ pháp tuyến của d1 , n2 = (1; −3 ) là một véc tơ pháp tuyến của d2




Mặt khác n1.n2 = 0 nên d1 ⊥ d 2 .
1 1 1
Gọi H là hình chiếu vuông góc của ñiểm A lên ñường thẳng d ⇒ P = 2
+ 2
=
AB AC AH 2
Do ñó ñể P ñạt giá trị nhỏ nhất ⇔ AH ñạt giá trị lớn nhất.

7
Thầy: Nguyễn Quang Vinh - THPT Thiệu Hóa
 1
Mà AH ≤ AI ⇒ P ≥ . Vậy P ñạt giá trị nhỏ nhất ⇔ H ≡ I tức là d ⊥ AI .
AI 2
Gọi A = d1 ∩ d 2 .
Xét hệ phương trình
3 x + y + 5 = 0  x = −2
 ⇔ ⇒ A ( −2;1)
x − 3y + 5 = 0 y =1



⇒ AI = ( 3; −3)



Phương trình ñường thẳng d ñi qua I (1; −2) và nhận AI = ( 3; −3) làm vec tơ pháp tuyến là:
d : 3 ( x − 1) − 3 ( y + 2 ) = 0 ⇔ x − y − 3 = 0 .
Vậy d : x − y − 3 = 0.
Dạng 2-3 : Viết PTðT liên quan ñến góc, khoảng cách, diện tích,…
Câu 1. Trong mặt phẳng tọa ñộ Oxy , cho ñiểm M ( 2; −5) và ñường thẳng d : 3 x − 4 y + 4 = 0 . Tìm hai
 5
ñiểm A, B thuộc ñường thẳng d và A, B ñối xứng nhau qua ñiểm I  2;  sao cho tam giác MAB
 2
có diện tích bằng 15.
Lời giải
Gọi A ( a; b ) ∈ d ⇒ 3a − 4b + 4 = 0
B ñối xứng với A qua I nên I là trung ñiểm của AB ⇒ B(4 − a;5 − b) ⇒ AB = (4 − 2a )2 + (5 − 2b) 2
1
d ( M ; d ) = 6; S MAB =AB. d ( M ; d ) = 15 ⇒ (4 − 2a) 2 + (5 − 2b)2 = 25
2
3a − 4b + 4 = 0 a = 0 a = 4
Ta có hệ  . Giải hệ ñược  ∨
(4 − 2a) + (5 − 2b) = 25 b = 1 b = 4
2 2

Vậy hai ñiểm A, B cần tìm là: A ( 0;1) ; B ( 4;4 ) hoặc A ( 4;4 ) ; B ( 0;1) .
Câu 2. Cho A ( 2; 2 ) , B ( 5;1) và ñường thẳng ∆ : x – 2 y + 8 = 0. Tìm ñiểm C ∈ ∆ sao cho ñiểm C có hoành
ñộ âm và diện tích tam giác ABC bằng 17.
Lời giải
Giả sử C ( 2m − 8, m )







Khi ñó AB = ( 3; −1) ; AC = ( 2m − 10; m − 2 )
Diện tích tam giác ABC là:
 m = 10 ( KTM )
1 5m − 16 = 34
S ABC = 3 ( m − 2 ) + ( 2m − 10 ) = 17 ⇔ 5m − 16 = 34 ⇒  ⇒ 18 .
2 5m − 16 = −34  m = −
 5
 78 18 
Vậy C  − ; −  .
 5 5
Câu 3. Trong mặt phẳng với hệ tọa ñộ Oxy , cho ñiểm A (1; −2 ) và ñường thẳng d có phương trình
x − 2 y + 3 = 0 . Lập phương trình ñường thẳng ∆ qua A và tạo với d một góc α có tan α = 3 .
Lời giải
1 1
Ta có tan α = 3 ⇒ = tan 2 α + 1 = 10 ⇒ cos α = (Do 0° ≤ α ≤ 90° )
cos α
2
10
8
Thầy: Nguyễn Quang Vinh - THPT Thiệu Hóa
 Phương trình ñường thẳng ∆ có dạng: A ( x − 1) + B ( y + 2 ) = 0 ⇔ Ax + By − A + 2 B = 0, A2 + B 2 ≠ 0
1 A − 2B 1
cos α = ⇔ = ⇔ 2. A − 2 B = (A 2
+ B2 )
10 5. A + B2 2
10
A = B
⇔ A2 − 8 AB + 7 B 2 = 0 ⇔ 
 A = 7B
Với A = B , chọn A = B = 1 , ta có phương trình ñường thẳng ∆ : x + y + 1 = 0
Với A = 7 B , chọn A = 7; B = 1 , ta có phương trình ñường thẳng ∆ : 7 x + y − 5 = 0
Câu 4. Trong mặt phẳng tọa ñộ Oxy , cho ñiểm A ( 2; −1) , B ( 4;2 ) . Viết phương trình ñường thẳng d ñi
qua B và cách A một khoảng bằng 3 .
Lời giải
ðường thẳng d ñi qua B có phương trình dạng: a ( x − 4) + b ( y − 2) = 0 với a 2 + b 2 ≠ 0 .
a. ( −2 ) + b. ( −3)
Khoảng cách từ A ñến d bằng 3 ⇒ =3
a2 + b2
a = 0
a = 0
⇔ 12ab − 5a 2 = 0 ⇔  ⇔  5a do a + b ≠ 0 .
2 2

12b − 5a = 0  b=
 12
+) Với a = 0 thì chọn b = 1 . Phương trình ñường thẳng d là: y − 2 = 0 .
5a
+) Với b = thì chọn a = 12 ta có b = 5 .
12
Phương trình ñường thẳng d2 là: 12 x + 5 y − 58 = 0 .
Câu 4. Trong mặt phẳng với hệ tọa ñộ Oxy , lập phương trình ñường thẳng d qua I (1; 2 ) và tạo với các
trục tọa ñộ một tam giác có diện tích bằng S = 4 .
Lời giải
Gọi A ( a;0 ) , B ( 0; b ) , ab ≠ 0 lần lượt là giao ñiểm của ñường thẳng d với các trục tọa ñộ.
x y
Phương trình ñường thẳng d có dạng: + =1
a b
1 2
Do d ñi qua I (1; 2 ) nên
+ = 1 ⇔ 2a + b = ab
a b
Do d tạo với các trục tọa ñộ một tam giác có diện tích bằng 4 nên
1 1  ab = 8
SOAB = 4 ⇔ .OA.OB = 4 ⇔ ab = 4 ⇔⇔ 
2 2  ab = −8
 2a + b = 8 b = 8 − 2a b = 8 − 2a a = 2
Với ab = 8 , ta có  ⇔ ⇔ 2 ⇔
 ab = 8  a ( 8 − 2a ) = 8 a − 4a + 4 = 0 b = 4
x y
Phương trình ñường thẳng d : + = 1 ⇔ 2 x + y − 4 = 0
2 4
 2a + b = −8 b = −8 − 2a b = −8 − 2a
Với ab = −8 , ta có  ⇔ ⇔ 2
 ab = −8  a ( −8 − 2a ) = −8  a + 4a − 4 = 0

9
Thầy: Nguyễn Quang Vinh - THPT Thiệu Hóa
  a = −2 + 2 2

a = −2 ± 2 2  b = −4 − 4 2
⇔ ⇔
b = −8 − 2a  a = −2 − 2 2

 b = −4 + 4 2
x y x y
Phương trình ñường thẳng d : + = 1 và + =1
−2 + 2 2 −4 − 4 2 −2 − 2 2 −4 + 4 2
Câu 6. Trong mặt phẳng với hệ toạ ñộ Oxy cho ñường thẳng 2 x − y + 5 = 0 . Lập phương trình ñường thẳng
∆cách gốc tọa ñộ O một khoảng bằng 10 và tạo với ñường thẳng d một góc bằng 45° .
Lời giải
Phương trình ñường thẳng ∆ có dạng: Ax + By + C = 0, A2 + B 2 ≠ 0
Do ñường thẳng ∆ tạo với d một góc 45° nên
2A − B 1
= ⇔ 2. 2 A − B = 5 ( A2 + B 2 ) ⇔ 3 A2 − 8 AB − 3B 2 = 0
5. A + B
2 2
2
 A = 3B
⇔
3 A = − B
Với A = 3 B , chọn A = 3; B = 1 , ta có phương trình ñường thẳng ∆ : 3 x + y + C = 0
C
Ta có: d ( O; ∆ ) = 10 ⇔ = 10 ⇔ C = ±10
10
Phương trình ñường thẳng ∆ là: 3 x + y ± 10 = 0
Với 3 A = − B , chọn A = 1; B = −3 , ta có phương trình ñường thẳng ∆ : x − 3 y + C = 0
C
Ta có: d ( O; ∆ ) = 10 ⇔ = 10 ⇔ C = ±10
10
Phương trình ñường thẳng ∆ là: x − 3 y ± 10 = 0
Vậy có 4 ñường thẳng ∆ thỏa mãn yêu cầu bài toán là: 3 x + y ± 10 = 0 ; x − 3 y ± 10 = 0
Câu 7. ðường thẳng d ñi qua M ( − 1; −5) cắt trục Ox, Oy lần lượt tại A, B sao cho OA = 2OB . Hãy viết
phương trình ñường thẳng d.
Lời giải
Gọi α là góc giữa ñường thẳng d và trục Ox.
Do tam giác OAB vuông tại O nên ta có: tan BAO  = OB = 1 .
OA 2
· Trường hợp 1:
 + α = 180° ⇒ tan α = − 1 . ðường thẳng d có hệ số góc bằng − 1 và ñi qua M ( −1; −5) nên có
BAO
2 2
1
phương trình là: y = − ( x + 1) − 5 ⇔ x + 2 y + 11 = 0
2
· Trường hợp 2:
 = α ⇒ tan α = 1 . ðường thẳng d có hệ số góc bằng 1 và ñi qua M ( −1; −5) nên có phương
BAO
2 2
1
trình là: y = ( x + 1) − 5 ⇔ x − 2 y − 9 = 0 .
2
Câu 8. Hãy lập phương trình ñường thẳng qua M (2;1) và cắt trục Ox, Oy lần lượt tại A, B sao cho diện tích
tam giác OAB bằng 4.
Lời giải
10
Thầy: Nguyễn Quang Vinh - THPT Thiệu Hóa
 Giả sử d là ñường thẳng cần lập phương trình. Gọi A ( a;0 ) , B ( 0; b ) lần lượt là giao ñiểm của ñường
thẳng d với trục Ox, Oy .
x y
Ta có phương trình ñường thẳng d là : + − 1 = 0 .
a b
Do ñiểm M (2;1) nằm trên ñường thẳng d nên:
2 1
+ − 1 = 0 ⇔ a + 2b − ab = 0 (1).
a b
 ab = 8
Ta có: S∆ABC = 4 ⇔ OA.OB = 8 ⇔ a . b = 8 ⇔  .
 ab = −8
 8  8
a = b a = b
 8
a = = 4
Trường hợp 1: Nếu ab = 8 thay vào (1) ta có:  ⇔ ⇔ b .
 8 + 2b − 8 = 0 ( b − 2 ) 2 = 0 b = 2
 b 
x y
Suy ra phương trình ñường thẳng d là: + = 1 ⇒ x + 2 y − 4 = 0
4 2
·Trường hợp 2: Nếu ab = −8 thay vào (1) ta có:
 8

a = − b  8 8
a = − a =
 ⇔ b ⇔ b .
8
− + 2b − 8 = 0 b + 4b − 4 = 0
2 b = −2 ± 2
 b  
Do ñó phương trình ñường thẳng d là:

( ) ( )
 1− 2 x + 2 + 2 2 y − 4 = 0

( ) ( )
 1+ 2 x + 2 − 2 2 y + 4 = 0

Câu 9. Cho hai ñiểm M (3;1) và I (2; −2) . Viết phương trình ñường thẳng d ñi qua M và cắt trục Ox, Oy
lần lượt tại A và B sao cho tam giác IAB cân tại I .
Lời giải
Giả sử ñường thẳng d cắt trục Ox, Oy lần lượt tại A ( a;0 ) , B ( 0; b ) , ab ≠ 0 .
x y 3 1
Phương trình ñường thẳng d có dạng: + = 1 . Do d ñi qua M (3;1) nên + = 1 (1).
a b a b
a b
Gọi N là trung ñiểm của AB thì N  ;  . Vì tam giác ABC cân tại I nên IN ⊥ AB .
2 2





  a−4 b+4  a = −b
Do ñó: IN . AB = 0 ⇔   .(−a; b) = 0 ⇔ 4a − a + b + 4b = 0 ⇔  a = b + 4
2 2
;
 2 2  
3 1
Trường hợp 1: a = −b thay vào (1) ta có: + = 1 ⇔ b = −2 ⇒ a = 2 .
a b
Suy ra phương trình ñường thẳng d là: x − y − 2 = 0
Trường hợp 2: a = b + 4 thay vào (1) ta có:
3 1 b = 2 ⇒ a = 6(TM )
+ = 1 ⇔ 3b + b + 4 = b2 + 4b ⇔ b2 = 4 ⇔ 
b+4 b b = −2 ⇒ a = 2( L)
Với b = 2; a = 6 ta có phương trình ñường thẳng d là: x + 3 y − 6 = 0

11
Thầy: Nguyễn Quang Vinh - THPT Thiệu Hóa
Câu 10. Trong mặt phẳng Oxy,, cho ñư ñường thẳng ∆ : x − y + 2 = 0, ∆ ′ : ax + by − 2 = 0 ( −2 ≤ b ≤ 2 ) và ñiểm
A (1;1) . Viết phương trình ∆′ bi
biết ∆′ ñi qua A và cos ∆

( )
, ∆ ′ ñạt giá trị lớn nhấất.
Lời giải





Ta có: n∆ = (1; −1) ; n∆′ = ( a; b) .
A (1;1) ∈ ∆′ ⇒ a + b − 2 = 0 ⇒ a = 2 − b





n∆ .n∆ ' 2. b − 1 b −1
Ta có: cos ∆(
)
, ∆ ' =



 = = = 1−
1
( b −1) + 1
2 , ∀b ∈ [ −2;2]
2. ( b − 1) + 1 . 2 ( b − 1) + 1
2
n∆ . n∆ ' 2
 
(
) nh khi và chỉ khi ( b − 1) lớn nhất ∀b ∈ [ −2; 2]
ðể cos ∆ , ∆ ' ñạt giá trị lớnn nhất
2

Suy ra b = −2 ⇒ a = 4 . Vậy ∆ ′ : 4 x − 2 y − 2 = 0
( C ) : ( x + 3) + ( y − 4 ) H ( −2; 2 ) . Viết
2 2
Câu 11. Trong mặt phẳng Oxy, cho ñư
ñường tròn = 16 và ñiểm
ñi
ng tròn ( C ) tại hai ñiểm
phương trình ñường thẳng ∆ : ax + by + 1 = 0 ñi qua ñiểm H và cắt ñường
A, B sao cho ñộ dài ñoạn thẳng
ng AB nhỏ nhất.
Lời giải

ðường tròn ( C ) có tâm I ( −3;4 ) , bán kính R = 4 .


IH = (1; −2) ⇒ IH = 5 < R ⇒ H nằm trong ñường tròn ( C ) .
Gọi M là trung ñiểm của AB . ∆IAB cân tại I ⇒ IM ⊥ AB .
∆IMB vuông tại M ⇒ MB = IB 2 − IM 2 = R 2 − d 2 ( I , ∆ ) = 16 − d 2 ( I , ∆ ) .
AB = 2MB = 2 16 − d 2 ( I , ∆ ) ≥ 2 16 − IH 2 = 2 11 vì d ( I , ∆ ) ≤ IH .
ðộ dài AB nhỏ nhất ⇔ d ( I , ∆ ) = IH ⇔ ñường thẳng ∆ vuông góc với IH tại
t H.




2; 2 ) và nhận IH = (1; −2) làm vectơ pháp tuyến.
ðường thẳng ∆ ñi qua H ( −2;2 n.
Phương trình ñường thẳng ∆ là
 1
 a=
1 1  6
1. ( x + 2 ) − 2 ( y − 2 ) = 0 ⇔ x − 2 y + 6 = 0 ⇔ x − y + 1 = 0 ⇒  .
6 3 b = − 1
 3
Vậy: ∆ : x − 2 y + 6 = 0
12
Câu 12. Trên hệ trục tọa ñộ Oxy cho A (1;1) ; B ( 4;1) ; C (1;5 ) . Tìm tọa ñộ tâm ñường tròn nội tiếp tam giác
ABC
Lời giải

Tam giác ABC vuông tại A có AB = 3; AC = 4; BC = 5 cạnh AB / / Ox

D là chân ñường phân giác trong góc A của tam giác ABC ta có:
DB AB 3


 3


  19 19 
= = ⇒ DB = − DC ⇒ D  ;  , phương trình cạnh AI ≡ AD là: x − y = 0
DC AC 4 4 7 7
Gọi K là chân ñường phân giác trong góc B của tam giác ABC ta có:
KC BC 5


 5


  5 


  3
= = ⇒ KC = − KA ⇒ K  1;  ⇒ CK =  −3;  phương trình cạnh BI ≡ BK là:
KA BA 3 3  2  2
x + 2y − 6 = 0
Vậy: I = AI ∩ CI = ( 2;2 ) .
Câu 13. Trong mặt phẳng tọa ñộ Oxy , cho hình thang ABCD có diện tích bằng 8 và AB / / CD . Biết
3 3
H (1; 2 ) là trung ñiểm của cạnh BC và I  ;  là trung ñiểm của AH . Viết phương trình ñường
2 2
thẳng AB , biết ñiểm D có hoành ñộ âm và D thuộc ñường thẳng x − y + 1 = 0 .
Lời giải

Do I là trung ñiểm của AH ⇒ A ( 2;1) .

Gọi E là giao ñiểm của AH và DC và E ( 0; 3 ) . Khi ñó ∆ABH = ∆ECH (g.c.g).
Do ñó S ABH = S ECH ⇒ S AED = S AHCD + S ECH = S AHCD + S ABH = S ABCD = 8 và H là trung ñiểm AE .
Ta có E ( 0; 3 ) nên phương trình AE : x + y − 3 = 0 .
Do D thuộc ñường thẳng x − y + 1 = 0 nên D ( t ; t + 1) , t < 0 .
Ta có AE = 2 2
2S AED t +1 + t − 3 t = 5
⇒ d ( D; AE ) = =4 2 ⇔ =4 2⇔ ⇒ t = −3 ⇒ D ( −3; −2 ) .




AE 2 t = −3
Ta có ED = ( −3; −5 ) .

13
  
Do AB / / ED nên AB nhận u = ( −3; − 5) làm vtcp ⇒ n = ( 5; −3) là vtpt của ñường thẳng AB .
Vậy phương trình ñường thẳng AB là: 5 ( x − 2 ) − 3 ( y − 1) = 0 ⇔ 5 x − 3 y − 7 = 0 .
Câu 14. Trong mặt phẳng với hệ tọa ñộ Oxy , lập phương trình ñường thẳng d qua I (1; 2 ) và cắt các trục
2 4
Ox; Oy lần lượt tại A, B khác O sao cho − nhỏ nhất.
OA OB 2
2

Lời giải
Gọi A ( a;0 ) , B ( 0; b ) , ab ≠ 0 lần lượt là giao ñiểm của ñường thẳng d với các trục tọa ñộ.
x y
Phương trình ñường thẳng d có dạng: + =1
a b
1 2 1 2
Do d ñi qua I (1; 2 ) nên + = 1 ⇒ = 1 −
a b a b
2
2 4 2 4  2 4
Mặt khác ta có T = 2
− 2
= 2 + 2 = 2.  1 −  + 2
OA OB a b  b b
2
ðặt t = , t ≠ 0 , ta có T = 2 (1 − t ) − t 2 = t 2 − 4t + 2 = ( t − 2 ) − 2 ≥ −2
2 2

b
2
T ñạt giá trị nhỏ nhất bằng −2 khi t = 2 ⇔ = 2 ⇔ b = 1 ⇒ a = −1
b
x y
Phương trình ñường thẳng d : + = 1 ⇔ x − y +1 = 0
−1 1
Câu 15. Cho ñiểm M (1; 4 ) . Viết phương trình ñường thẳng qua M lần lượt cắt hai tia Ox , tia Oy tại A và
B sao cho tam giác OAB có diện tích nhỏ nhất.
Lời giải
x y
Giả sử A ( a; 0 ) , B ( 0; b ) với a , b > 0 . Khi ñó ñường thẳng ñi qua A, B có dạng + = 1 . Do
a b
1 4
M ∈ AB nên + = 1
a b
1 1
Mặt khác SOAB = .OA.OB = ab
2 2
1 4 4
Áp dụng BðT Côsi ta có 1 = + ≥ 2 ⇒ ab ≥ 16 ⇒ SOAB ≥ 8
a b ab
1 4
 a = b
Suy ra SOAB nhỏ nhất khi  ⇒ a = 2, b = 8
1 + 4 =1
 a b
x y
Vậy phương trình ñường thẳng cần tìm là + = 1 hay 4 x + y − 8 = 0 .
2 8

14
Thầy: Nguyễn Quang Vinh - THPT Thiệu Hóa