Mense kom met baie redes om te lieg, maar daar is selfs sterker redes om die waarheid te

vertel—altyd. Lieg vernietig verhoudings. Waarheid bou hulle.

Klein wit leuens, groot fibs, slinkse misleidings, reguit valshede. Hoeveel leuens moet 'n mens
vertel om as "'n leuenaar" geklassifiseer te word? Een, 10, 100? Dit lyk asof leuens so algemeen
geword het dat baie dit aanvaar net soos dinge is en hoe dit altyd sal bly wees. Maar wat
gebeur met verhoudings, met die samelewing, met ons karakter, wanneer lieg ’n lewenswyse
word?

Wat van jou? Kan jy vertrou word om die waarheid te vertel? Kan ander op jou woord
staatmaak? Wanneer jy praat, moet ander raai of wat jy gesê het waarheid, oordrywing of 'n
leuen is?

Maak die waarheid mense altyd vry?" het 'n vriend my onlangs gevra. "Of kan dit 'n groot, mal-maak pyn
wees? As ek 'n bietjie wil lieg om oor die weg te kom, verraai ek my outentieke self?" Dit is 'n dilemma
wat ons almal feitlik elke dag in die gesig staar, of ons dit verwoord of nie. Die antwoord is, die waarheid
maak ons amper altyd vry. Maar nie alle situasies vereis dieselfde vlak van openheid nie.

Byvoorbeeld, as jy dit uit 'n kerker lees waar 'n psigotiese diktator jou gevange geneem het omdat jy sy
lof te swak besing het, vertel enige leuen wat nodig is om die hel daar weg te kry. Leuens skep afstand
en vernietig konneksies, en dit is net wat jy in so 'n siek situasie wil hê. Maar as jy slegte gedrag
wegsteek—sê, lieg vir jou liefdevolle gade oor jou nagwerk wat metamfetamien kook—pas op. Na
dekades van afrigting en weke se knypkykery Breaking Bad, weet ek dat meth-dampe geventileer kan
word, maar leuens sal jou lewe vernietig.

Selfs dié van ons wat nie meth-laboratoriums bestuur nie, staar 'n teenstrydigheid te staan tussen ons
behoefte aan eerlike verhoudings en die versoeking om te lieg oor ons tekortkominge, begeertes en pyn.
Dit mag lyk asof leuens makliker is as eerlikheid – dat dit die magiese krag het om gevoelens te spaar,
gemaklike aannames te bewaar en ons minder gebrekkig te laat voorkom as wat ons is. Maar waarheid
is soos vars, helder lug, terwyl leuens soos rookmis is wat ons psige en interaksies vergiftig. Die
hoeveelheid waarheid wat jy aan enige gegewe persoon moet vertel, hang af van hoeveel gesonde
intimiteit jy met daardie persoon wil hê. Hoe meer intiem jy wil hê 'n verhouding moet wees, hoe meer
waarheid moet jy vertel. Dis so eenvoudig.

Die Waarheid-teiken

Stel jou 'n sfeer voor met jouself in die middel—'n soort driedimensionele teiken met jou as die bliksem
en jou naaste verhoudings die volgende uitbarsting, gevolg deur vriende, kennisse, vreemdelinge en
psigotiese diktators. In die ryk naaste aan jou wil jy suiwer, gesonde, eerlike lug hê. Deur weg te beweeg
van die sentrum, word die duidelikheid van waarheid minder nodig – soos geïllustreer deur die volgende
vier reëls om te bepaal watter waarhede die moeite werd is om te vertel en watter nie die moeite werd
is nie.

Ek stem saam met die stelling "eerlikheid is die beste beleid". Mense sal mense
kan vertrou wat eerlik is, leuenaars sal gerugte oor hulle versprei, en dit is
eenvoudig makliker om die waarheid te vertel. Niemand hou van mense wat
heeltyd lieg en nie sal weet of hulle hulle moet vertrou of nie. Mense raak vererg
deur mense wat baie lieg.

Om eerlik te wees en 'n reputasie te hê om nooit te lieg nie, maak dat mense
hulle meer vertrou. Mense is meer geneig om na 'n persoon te kom wat die
waarheid praat en hulle 'n vraag vra. Hulle is meer geneig om die regte antwoord
te kry en nie 'n leuen nie. Mense wat die waarheid praat, word meer
gerespekteer en daar word nie neergekyk omdat hulle 'n leuenaar is nie. Mense
kan meer vertrou word wanneer hulle voortdurend die waarheid vertel. Wanneer
hulle vra of hulle kan uitgaan en iets doen, is hulle meer geneig om te kan, want
ander vertrou hulle en hulle hoef nie bekommerd te wees nie.

Leuenaars het gerugte versprei oor hoe hulle heeltyd lieg. Niemand wil met hulle
praat nie, want hulle sal nie weet of hulle vir hulle jok of nie. Hulle word nie
soveel vertrou as mense wat nie lieg nie. Leuenaars kom nooit baie ver in die lewe
nie en het altyd 'n reputasie dat hulle lieg. Dit is baie beter om die waarheid te
vertel en vriende te hê wat hulle vertrou, eerder as om te lieg en gerugte te laat
versprei dat niemand van hulle hou nie.

Dit is eintlik makliker om net die waarheid te vertel. Daar is baie redes hiervoor.
Een rede is dat mense nie aan lam verskonings hoef te dink nie, wat dit baie
vinniger maak. Nog 'n rede is dat mense wat die waarheid vertel nie soveel
moeilikheid sal beland as iemand uitvind dat hulle vir hulle gelieg het nie.