Pidato Adat Nagari Cupak

You might also like

Download as docx, pdf, or txt
Download as docx, pdf, or txt
You are on page 1of 49

MANANTI MARAPULAI Jawab Pangka :

PANGKA KA TAPI Ba dang kato lah dapek pulo ambo kato nan sapatah
bayiekpun rundiang nan sabuah daripado DT... lah bayiek
Pangka : manyanang di hati kami, tapi ba tohnyo kini yolah
Manolah baliau Dt... adopun sambah nan kadipulangkan kabalalukan sajo lai hanyo DT...
kapado Dt.... pendeknyo apolah kapendeknyo, kok nan
dijapuik kan iyo lah tabao nan dinanti pun alah datang Jawab Tapi :
kalaluan nyo bana lah duduek samo jo kito, tapi Jan kapalang lalu molah DT...
sungguehpun bak itu alah patuik kolah pakarjaan kito mulai
hanyo DT...
SAMBAH DATA
Jawab Tapi :
Nan sapanjang panitahan Dt... nantun lai kato adat langgan Pangka ka ujuang :
pusako jalan rayo titian batu adat lamo pusako usang, mah Sunggueh pun kapado Datuek surang, dang kato nak
kok jalan lah pasa dek baturuik sumue lah janieh dek rapeklah Datuek kasaisi rumah gadang basa batuah nangko,
basawuek, pi ba a toh nyo kini nan bulek bulieh nak nan salirik bandue ditapi nan salanggam bandue di tangah,
sagolongkan picak nak buliah salayangkan, iyo mananti juo diujuang pinteh mamalintang lalu kapaseban tangah dilareh
Dt... samantaro, nak ambo baok kato baiyo jo baliau niniak nan duo kadudukan, katigo Ianggam parsambahan dari
mamak kami sabalah ka tapi nak sapatah kato ambo ujuang lalu kapangka, dari tangah lalu ka tapi, katampeknyo
kapambarinyo DT... ambo maantakan sambah, tapi baa tohnyo kini diambo,
indak doh kataririk bak karangan, akan tatambo bak
Tapi : mansiang, akan tatiokkan bak babilang, akan katatok bak
Nan sapanjang panitahan DT... nantun kan iyolah ambo bacatue, akan tasabuik namo kata puji gala, disabuik namo
baok kato jo baiyo jo baliau niniak mamak kami sabalah ka kok lambek dipuji gala kok lalai hanyolah sambah data
tapi apo nan pituah daripado baliau, kan lai nan bak pitua parsambahan ambo kanan saisi rumah gadang basa batuah
DT... juo, baringin di tangah padang, baurek jelo-bajelo, nangko, Tapi baa tohnyo kini hanyo kapado Datuek juolah
badaun rimbun julai-manjulai, ba dang kato nan dinanti nan kapulangnyo parsambahan ambo, adopun nan
alah datang, nan dijapuik alah tabao, yo lah patuik karajo kadipulangkan juo kapado Datuek pendeknyo, apolah
kito pamulai komah DT... kapendeknyo.

1 2
Iyolah bawakie pulo silang nan bapangka, karajo nan Pangka:
bapokok sambie kapangka ka badan diri ambo, ateh Dang katolah dapek ambo kato nan sapatah Iah baiak
malelokan nan sapanjang adat nan sagalo Datuek, adat manyanang di hati ambo. Tapi baatohnyo kini nan
nantun iyolah pulang mamulang kato kapado Datuek, tapi kadipulangkan juo kapado Datuek, iyolah sabarih kapado
sungguehpun baitu Iaikolah kamanyokokan hati ateh sagalo diri ambo:
Datuek kito, sungguehpun baitu pitua kami kadibarinyo Umue nan balun satahun jaguang,
Datuek. Darah nan balun satampuek pinang,
Pandapek nan alun sakuku urang,
Ujuang: Nan bak ayam jolong bakukuek
Nan sabarih panitahan Datuek nantun iyo basaba Datuek Nan bak bijo nan jolong katumbueh
samantaro nak kami paiyokan sambie ka ujuang. Nan bak puyueh jolong mangipeh
Kok ditiliek kapado tubueh:
Ujuang: Kok tinggi karano dek rueh
Nan sabarih panitahan Datuek tadi iyolah kami kato Kok gadang karano dek buku
Paiyokan sambie ka ujuang nan pitua dari pado baliau, iyo Kok gapuek karano dek dagiang
nan bak pitua Datuek, gurindam adat niniek mamak pitua Aka kurang pandapek balun
dek guru-guru kito: Nan bak pitua Datuek juo:
Anak urang Koto Marapak, Kapakan ka Sungai Buluh, iliakan Baburu urang kalembang data
jalan kakoto tuo, Bulek jantuang dalam kalupak, Bulek aie Dapeklah ruso balang kandai
dalam pambulueh, Sapatah kato bao baiyo. Buruan anak siulando
Tampak nan dari ladang padi
Baatohnyo kini koklah saiyo sakato datuek silang nan Jikok sabarih badan diri ambo
bakpangka sambie kapangka pun datuek Iah mamulangkan Lai baguru balun pandai
pulo kapado kami. Jalanlah pasa dek baturuik sumue Iah Lai batanyo balun tau
janieh dek basawuek, jang kapalang lalu Datuek tantang itu. Diliek surek Iah hilang
Dijalang guru Iah gaib
Amek bicaro budi kami
Tumbuehlah capo dalam rimbo

3 4
Tumbuehlah rumpuik makanan sapi Ujuang:
Sarumpun jo sigaduduek Nan sabarih panitahan Datuek nantun iyolah kami ambiek
Patah pinggalan rang piaman kato paiyoan sambie ka ujuang apo nan pitua dari pado
Limbang nan dari batang hari baliau kok nan salaruik salamo nangko, asa Iai adat satu
Kakida jalan rang kurai pusako ciek, kok barubah Iai sapo manyapo, kok batuka Iai
Jikok sabarih badan diri ambo asak maasak, lah adat lamo pusako usang, jalan rayo titian
Sunggueh hiduik umpamo mati batu sumue bah janieh dek basawuek, jan kapalang lalu
Sungguehpun Iai umpamo tidak Datuek tantang itu.
Bak ibarek Iauek dalam bangka
Diilie Iukah rang tahan (Sambah Siriah)
Dimudiek tubo rang tokok
Ditangah jalo bamain Dang katolah dapek pulo kato nan sapatah dari Datuek
Dirusuek tikalak makan bayiek manyanang dihati kami. Tapi baatohnyo kini nan
Tak badan badayo Iai kadipulangkan juo kabakeh Datuek iyo nan bak pitua
Datuek juo:
Tapi sungguehpun baitu, kan iyolah tasurueh pulo Talatak puntiang dihulu. dibawah kumpalan tali, bamulo
ambo dek ninik mamak, silang nan bapangka karajo nan kato dahulu tigo limbago nan tarjadi, Partamo sambah
bapokok sambie kapangka, maruang rimbo nan dalam, manyambah, Kaduo baso Jo basi,Katigo sirieh Jo pinang
mangarungi lauik amarullah. Kok malang nan tak dapek Sambah manyambah dalam adat tasabuik Jo muluik manih
ditulak, mujue nan tak dapek kadirayieh, jiko tatampueh tapakai Jo baso bayiek, muluik manih talempong kato, budi
ambo dilarangan, kok batuka lai ko ka Datuek asak, kok bayiek tali pikatan, panghubuang silaturrahmi banamo adat
barubah lai ko ka Datuek sapo, sungguehpun baitu pituanyo sopan santun.
kami kadibarinyo Datuek. Baatohnyo kini, bacincin parmato tigo, sasuai jo jari
kalimonyo, dipakai anak jolong gadang, Iah badantiang
bunyi carano barisi siriah limo parkaro panjamu alek nan
datang. Kalaluannyo bana Datuek, Ramo-ramo tabang
malayang malayang ka koto tuo, Duo tigo jatueh kalubuak,
bakirim kami ka rajo janang. Barisi sirieh dalam carano. AIah
ko sampai kaaribaan Datuek.

5 6
Ujuang: Ujuang:
Nan sapanjang panitahan DT... nantun, lai kato adek lagam Kok sirieh iyo alah kami kapue, kok timbakau iyo lah sadang
pusako, jalan rayo titian batu adek lamo pusako usang, mah kami rokok bana komah DT...
kok jalan lah pasa dek baturuik sumue lah janieh dek
basawuek, Tapi ba a toh nyo kini kan iyo nan bak pitua DT... Pangka:
juo, aso solok duo salayo, katigo padang ampek kompani, Kok sirieh alah Datuek kapue, kok timbakau sadang Datuek
ma dek indah baso urang di siko alun tibo lapiek takambang rokok, lah baiek manyanang dihati ambo. Baatohnyo kini
kami duduek carano tibo suko lanjano hati kami, sambie baranang minum ayie, sambie manyiruak galah lalu,
kalaluannyo bana molah DT... kok nan sabarih pakiriman lai koh lah galik nan biaso hanyo datuek,
DT... barupo sirieh dalam carano kok ditiliek dipandang rupo
disilau dipandang roman, iyo lah bayiek tarupo bana Ujuang:
kaharibaan kami komah DT... Kok sambie baranang minum ayie sambia manyiruak galah
lalu lai galik nan biaso tumah Datuek.
Pangka:
Dang katolah sampai pakiriman kami karibaan Datuek, lah Pangka:
baiek manyanang di hati kami, tapi ba a toh nyo kini kan bak Dang kato Iah dapek kato nan sapatah dari Datuek, Iah
pitua DT... juo, tanamlah sirieh tanamlah udang, tanam bayiek manyanang di hati kami, baatoh kini kadipulangkan
karakok di halaman, kapuelah sirieh gatoklah pinang, juo kabakeh Datuek, sabarih kapado dunsanak datuek, nan
gilianglah roko kapamenan tangan hanyo DT... turun ditanggo etan, nan naiek katanggo nangko nan
dilapeh niniek jo mamak nan diateh, ado juo kolah nan
Ujuang: singgah dilapau baruang - baruang, nan singgah dilabuah di
Lah kabalaluan sajonyo Datuek tapian, nan jauh nan balun datang, na dakok nan balun tibo,
sunggueh pun baitu, pitua kami nan kababarinyo datuek.
Pangka:
Manolah baliau DT... adopun sambah nan kadipulangkan Ujuang:
kapado DT... iyo nan sabarih kapado pakiriman kami tadi Saujah kabadan diri kami kolah DT...
barupo sirieh dalam carano, kok siriehnyo alah kolah DT...
kapue, timbakaunyo alah kolah DT... rokok, sakian sambah
nan kadipulangkan kapado DT... hanyo DT...

7 8
Pangka : Jawab Tapi :
Bana DT... Manolah baliau DT... nan sapanjang panitahan DT... nantun
kan iyolah ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak mamak
Ujuang : kami sabalah ka tapi apo nan pituah daripado baliau ma kito
Kok nan saujah kabakeh diri kami nan nyo Iapeh di niniek jo nan duduek nan wakatau bajalan juo iyo alah patuik janang
mamak nan dari ateh, nan turun ditanggo etan nan lah kito surueh tagak komah DT...
naiek katanggo nangko, iyo barang sado nan tarupo nangko
nyo datuek. Pangka :
Dang kato lah dapek pulo ambo kato na sapatah baiek
Pangka ka Tapi : runding nan sabuah lah baiek manyanang di hati kami, tapi
Manolah baliau DT... adopun sambah nan kadipulangkan ba atoh nyo kini iyolah kabalaluan sajo lai hanyo DT...
kapado DT... pendeknyo apolah kapendeknyo, kan yolah
angko sagiro pulo silang nan bapangka karajo nan bapokok Tapi :
sambie kapangka, tantangan hidangan nan kadihidangkan Jan kapalang lalu hanyo DT...
kahariban kito nan basamo nangko, pi sungguehpun bak itu
alah patuik kolah janang kito surueh tagak hanyo DT... MINTA IZIN JANANG KA TANGAH

Tapi : Pangka ka Ujuang:


Nan sapanjang panitahan DT... nantun itulah kato Manolah baliau DT... Nan kadipulangkan juo kapado datuek
sabananyo pi ba a toh nyo kini nak nyo satanai salatakkan pendek, apolah kapendeknyo, takalo maso dahulunyo,
nak nyo sairiang saenggeran iyo mananti juo DT... takalo langik basintak naiek, bumi basintak turun, angin
samantaro nak ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak tadueh galombang tanang, Iah janieh candonyo
mamak kami sabalah ka tapi nak sapatah kato ambo pamandangan tasabuik niniak rubiah urang nan cadiak
kapambarinyo hanyo DT... cando kio, urang nan arih bijaksano, pandai maagak
maagiehkan, tau dibayang kato sampai, baatohnyo kini kan
iyo Iah mambayang candonyo ameh Iah mangilek candonyo
perak, pituanyo kami nan kadibarinyo datuek.

9 10
Ujuang: Tapi :
Basaba Datuek samantaro, kato sorang kato babulati kato Nan sapanjang panitahan DT... nantun itulah kato
basamo bapaiyoan, iyo mananti juo DT... samantaro. sabananyo tapi ba a tohnyo kini supayo rantak nak nyo
saragam supayo lenggang nak nyo sarayun suto jo turak
Mano baliau Datuek… nan sapanjang panitahan DT nantun naknyo salasai nak samo naiek ka hantaran, iyo mananti juo
kan iyo lah ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak mamak DT... samantaro nak ambo bao kato jo baiyo jo baliau niniak
kami sabalah ka ujuang apo nan pituah daripado baliau. mamak kami sabalah ka tapi nak sapatah kato ambo
Dang katolah mambayang candonyo ameh Iah mangilek kapambarinyo DT...
candonyo perak, iyo balicak sapanjang alue baturuik
sapanjang jalan nyo datuek. Tapi :
Manolah baliau DT... nan sapanjang panitahan DT nantun
Pangka: kan iyo lah ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak mamak
iyo kabalaluan sajo hanyo DT... kami sabalah ka tapi apo nan pitua daripado baliau, pun lah
kami layangkan pandang ka nan jaueh lah ditukiekkan
Pangka ka Tapi : pandang ka nan dakek lah diereangkan pandang ka nan
Manolah baliau DT... adopun sambah nan ka dipulangkan rusuek, kurang na indak ka batukuek, sentiang nan indak ka
kapado DT... pendeknyo apolah kapendeknyo, kan iyolah babilai, sakian sambah nan ka di pulangkan kapado DT...
mangatokan sampai pulo palatakan sirajo janang tantangan hanyo DT...
hidangan nan lah dihidangkan kahariban kito nan basamo
nangko, tapi sungguehpun bak itu DT... layangkan lah Pangka :
pandangan ka nan jaueh tukiekkan lah pandang ka nan Dang kato lah dapek pulo ambo kato nan sapatah baiekpun
dakek ereangkan pandang ka nan rusuek, kurang ko ado ka rundiang nan sabuah, lah baiek manyang di hati ambo, tapi
batukuek sentiang ko ado kababilai, sakian sambah nan ba tohnyo kini iyo lah kabalalukan sajo hanyo DT...
kadipulangkan kapado DT... hanyo DT...
Tapi :
Jan kapalang lalu hanyo DT...

11 12
MAMBAO MAKAN Kamumu batang bajelo
Pangka: Urek lalu ka batipueh
Manolah baliau DT... Sungguehpun kapado datuek surang Dibaok sutan ka nagari
dang kato rapeklah datuek sagalo panghulu, manti Datuek jo panghulu sudah taselo
babilangan, dubalang nan batiapan mudo nan bakakak, Tuan sagalo halim Iah tasimpuah
rapek nan bakapalo, iman, chatib, pakieh dan pukaha, dan Alangkah sukonyo hati kami
sarato pandito malin kito, dang barasado nan hadir di
rumah gadang basa batuah nangko, katampek ambo Adaik basabuang bajuaro
maantakan sambah. Batoh kini diambo katidak sambah Tau dituah sisiek ayam
manyambah dengan baliau, hanyo katampek datuek juolah Tau dibulang kabakicueh
pulangnyo parsambahan ambo, Tapi baatohnyo kini kan iyo Manampin tarueh kabatambun
nan bak pitua datuek juo: Adaik di tangah lauwik basa
Pakai nan kodoh juru mudi
Barabah dikandang banyak Tau diangin kabakisa,
Makan barulang kasubarang Tau diombak kabasabuang,
Sambah taseba ka nan banyak Tau dilaju Iari biduek,
Pulangnyo kapado datuek surang Manjago pasang turun naiek
Adek dialek barajo janang
Sairiang balam jo barabah Tau di adaik sirieh jo pinang, pandai maagak maagiahkan.
Singgah manyasok bungo padi Baatohnyo kini sabarih hidangan nan talatak nangko, ririk jo
Sairiang salam jo sambah rantangnyo, pihak kapado rajo janang, kok patuik nan
Sambah lalu salam kumbali diujuang kok Iah kapangka, kok patuik nan ditapi kok Iah
katangah,hanyo maaf juo kadipulangkan karibaan datuek.
Tabantang pasienyo nak rang lumpo Tapi sungguehpun bak itu Dt... layangkanlah pandang ka
Babuah kayu di lubuek nan jaueh, tukiekkan lah pandang ka nan dakek,
Mudo lansano padi jambi ereangkanlah pandang ka nan rusuek, kurang kok ado
Lapiek tabantang alek tibo kabatukuek, sentiang kok ado kababilai, samantaro janang
Basa batuah nan Iah duduek lai tagak juo komah DT...
Suko lanjano hati kami

13 14
Ujuang : Pangka :
Nan sapanjang panitahan DT... nantun na lah talembai ka Ba dang kato kurang nan indak kabatukuek, sentiang nan
muko ambo nan lah tatabue ka nan rapek alah taserak ka indak kababilai, lah bayiek manyanang di hati kami,
nan banyak itulah kato sabananyo, tapi kan lai nan bak Baatohnyo kini, iyo juo bak pitua datuek, gurindam adaik
pitua DT... juo, dek ribuik rundueklah padi rang patungkek ninik mamak, pitua dek guru-guru kito, sicinto anak urang
kayu patanak kayu banamo madang sapek rang padang pulau punjuang, babaju cito kalam kari, Balayie marapek
pulang bakudo saukue mangko manjadi, sasuai mangko kajang Putuih kajang pangarang atok, Pangarang atok nak
takanak, bulek kato di mufakaik sapatah kato dek baiyo, rang cino ditindieh nak kami paradamkan. Dikami nan
tapi ba a toh nyo kini bulek naknyo buliah sagolongkan banamo silang nan bapangka, karajo nan bapokok sambie
picak nak buliah salayangkan, nak sapamandangan kami kapangka.
nan di ujuang, iyo mananti DT... samantaro nak ambo baok
kato jo paiyoan jo baliau DT... sabalah ka ujuang nak Jamba aie sudah tarajang, jamba nasi sudah tatarok
sapatah kato ambo kapambarinyo hanyo DT... Dihadapan datuek sagalo panghulu dihadapan tuan sagalo
alim, janang sudah tagak badiri, jawek aie basuehlah tangan
Ujuang : kito eda makan basamo, sekian sambah jo titah kapado
Mano lah bailau DT... adopun sambah nan kadipulangkan datuek.
kadado DT... iyo nan sabarih buah panitahan DT.. nan
katangah nantun molah. Ujuang:
Bukan bak raso ka di ulang di ulang pilin tali kok sasek Nan sabarih panitahan datuek nantun nan lah talembai
ditikam jajak kok sipi dititih batang kok alie sio-sio utang kamuko ambo, nan taserak kanan banyak itulah kato
tumbueh ujuangnyo sajo ambo ambiek, pun lah kami sabananyo. Tapi sungguehpun baitu lamak lauek dikunyah -
layangkan pandang ka nan jaueh, lah ditukiekkan pandang kunyah lamak kato dipakatokan, dilayangkan pandang
ka nan dakek lah diereangkan pandang ka nan rusuek, kanan jaueh, ditukiekkan pandang kanan dakek, diierengkan
kurang nan indak kabatukuek, sentiang nan indak ka babilai, pandang kanan karusuek, Iah tibo mungkin jo nan patuik,
kan iyolah data bak lantai papan lah licin bak dindiang tagah dek duduek dalam rapek limbago silang dalam adat,
camin dek kilek cahayo lah datang tapi sungguehpun bak itu sapatah kato dibao baiyo, kok bulek buliah digolongkan, kok
iyo pitua kami nan kadibarinyo hanyo DT... picak bulieh dilayangkan nak sapamandangan kami dari
siko, iyo basaba datuek samantaro nak kami paiyokan
sambie kaujuang.

15 16
Pangka: Pangka:
Basaba juo molah datuek Kok iyo baju lokan datuek, dibaok anak bangkahulu, ditanun
anak koto tuo, dipakai anak kasubarang, rang didieh talang
Ujuang: rang didiah, talang rang ambiek kaparian, Koknyo laku
Kami banamo sialek datuek awih Iapeh tak rago minum, makan datuek, indak karagu datuek tantang itu lai nan bak
paruik kanyang tak rago makan, sajuak dek budi sipangkalan adaik lamo juo, dielokan jamba surang-surang, disantok
Nan bak pitua datuek juo: dimakan abih, nak sanang hati sipangkalan.
Mamutiah bungo dalam kabun
Pamenan anak rajo cino Ujuang:
Satahun layue makonyo kambang Anak pulai tumbuah di hulu
Piriang putiah nasi bagabun Nampak nan dari tambilahan
Alun dimakan alah baraso Mati diparang sari ramo
Di asok sajo kami Iah kanyang Datuek pamulai malah dahulu
Datuek banamo sipangkalan
Pangka: Nak kami iriang basamo-samo
Panjang satuek banang pakam
Asa banamo banang suto Pangka:
Lalu kasumue rang jelokan Kayu banamo madang sapek
Bia sasuok datuek makan Rang tareh lalu rang lampaikan
Asa banamo nasi urang di siko Tigo rang ambiak kajariau
Salamo umue rang kanyangkan komah DT... Jamba ditatiang untuek alek
Nan pangka biaso takudian
Ujuang: Sabab patambuhan nan kami silau komah DT...
Manjalo kamuaro lumpo, jalo nak urang sungai pagu, dek
lamo kami lah lupo, dek banyak kami Iah ragu, kok iyo kami Ujuang:
kapakan mano doh baju lokan kami, jarami alah tapantak Sikaduduak ditangah pakan
juo, nak jan padi Iayu-layuan kok iyo kami ka makan baatoh Urek jelo bajelo
laku makan kami, nasi alah talatak juo, nak jan hati ragu- Datuek duduk kami ka makan
raguan komah DT... Kok nampak alek kurang baso

17 18
Pangka: Atau
KiIekIah barapi api patuih. alah badaram-daram, alamaik Datuek Iabuah urang padang panjang, kailie ka koto tingga,
hujan labek nan katurun, iyo samo-samo dirawoknyo alek jo angin taduah galombang tanang, managun kapa dilabuhan,
sipangka. Iah patuik sawuah kok kami bongka.

Ujuang: Pangka:
Iyo samo di elokan sajo nyo jamba surang - surang nyo Taluk bayiek kualo judah, balabuah kapa di batawi, sarek
datuek. muatan cawan pinggang janang mudiak datuek Iah sudah,
batambuah datuek saketek Iai, itu kandak sipangkalan.
PARABUANG
Pangka : Ujuang:
Adopun sambah nan ka ambo pulangkan juo kapado DT... Kamano mambali banang
kan iyo nan bak ibarek urang bapinang upieh jatueh Kapasa rang palinggam
silodang jatueh iyo samo kito kampuangkan kaduonyo Dibaok anak rang koto tuo
komah DT... Tandonyo makan nan Iah kanyang
Tasiso nasi patambuhan
Ujuang : Aia digaleh nan tingga pulo komah DT...
Iyolah kabalalukan sajo hanyo DT...
Pangka:
MINTAK BARANTI MAKAN Dang sampai datuek dikayu nan rampak rimbun daun, batu
nan Iayah pasandaran, iyo balatakkan baban bakipeh arak
Ujuang: nak dapek pahan nan salasai.
Takilek cincin di deta Atau
kilek bak cando api-api Pangka:
ka ilie ka koto tinggih Dang katolah kapa dilabuhan, iyolah patuik sawuah datuek
Golek lah tibo di nan data bongka, tapi kami sadang ditangah Iauik basa molah datuek.
indak namuah jalan lai
Lah patuik ko lah kami kabaranti hanyo DT...

19 20
MAANJAK PIRIANG MINTAK MAROKOK

Pangka : Ujuang :
Adopun sambah nan kadipulangkan kapado DT... kan lai nan Dari canduang ka ampek angkek, raminyo pasa panyalaian,
bak pitua DT... juo, lah kusuik suto di tanun, nan bak banang rami nan sadang tangah hari, hujan tadueh kabuik
di kakeh ayam, tapi sungguehpun bak itu iyo pitua kami nan tarangkek, lah janieh cando pamandangan, tapi
kadibarinyo hanyo DT... sungguehpun bak itu iyo pitua kami nan kadibarinyo molah
DT...
Ujuang:
Ba dang kato lah kusuik suto di tanun, nan bak banang di Pangka :
kakeh ayam, hinggo batamu ujuang jo pangka alamaik Dari canduang ka ampek angkek, raminyo pasa panyalaian,
kusuik ka salasai komah DT... rami dek anak urang singkarak, ba dang kato hujan tadueh
kabuik tarangkek, iyo lah janieh cando pamandangan, iyolah
Pangka : kamancaliek bintang banyak kito komah DT...
Dang kato lah dapek pulo kami kato nan sapatah daripado
DT... lah baiek manyanang di hati kami, tapi ba a toh nyo Ujuang :
kini iyolah kabakuasokan sajo kasirajo janang hanyo DT... Iyo lah kabalalukan sajo hanyo DT...

Ujuang : Pangka ka Tapi :


Jan kapalang lalu molah DT... Manolah baliau DT... adopun sambah nan kadipulangkan
kapado DT... kan iyo lah tibo pulo api sarato kumayan
kaharibaan kami silang na bapangka baiek karajo na
bapokok tapi sungguehpun bak itu, sifat jo pitua kami nan
kadibarinyo hanyo DT...

21 22
Tapi : PAKAURAN MARAPULAI
Nan sapanjang panitahan DT... nantun iyo lah basaba DT...
samanataro nak ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak Pangka
Mano baliau datuek nan kadipulangkan juo kapado datuek
mamak kami sabalah katapi,
iyo pendeknyo datuek, apolah kapendeknyo, ma di kami
ateh namo silang na bak pangka, karajo nan bak bajunjuang
Jawek tapi : nan takalang kalang dilidah takiran-kiran di hati, tapi
Nan sapanjang panitahan DT... nantun kan iyolah ambo sungguehpun bak itu lah patuik kolah niek jo kawue kami
baok kato jo baiyo jo baliau niniak mamak kami sabalah ka sampaikan komah DT...
tapi apo nan pitua daripado baliau, iyo bapanggang
kumayan bapasang niek jo kawue nak sampai tujuan jo Ujuang:
Nan sapanjang panitahan DT... nantun itulah kato
mukasuik hanyo DT...
sabananyo, tapi ba a toh nyo kini kan iyo bana nan bak
ibarek rang bautang apo bilo kaciek utang di angsuran
Pangka : lansainyo iyo dibayaran juo handaknyo komah DT...
Dang kato lah dapek kato nan sapatah rundiang na sabuah
lah baiek manyang di hati kami, tapi ba a toh nyo kini iyolah Pangka:
kabalalukan sajo hanyo DT... Ba dang kato lah dapek kami kato nan sapatah rundiang nan
sabuah daripado DT... lah baiek manyanang di hati kami,
tapi ba atoh nyo kini iyo kabalaluan sajo datuek,
Ujuang :
Jan kapalang lalu molah DT... Ujuang :
Jan kapalang lalu molah DT...

23 24
Pangka : Adopun nan kadipulangkan kapado datuek, pendeknyo tapi
Manolah baliau DT... apolah kapendeknyo, Datuek:
Sungguahpun kapado datuek surang dang kato nak rapek Takalo buek kadikarang, takalo padan kadiukue, mulonyo
juo lah datuek sarato panghulu, manti sarato urang tuo-tuo aie ka disawuek, takalo rantiang kadipatah, mako baiyo iyo
nan badiri di dalam adat nan tatap dalam pusako nan pulolah urang tuo - tuo di nagari nangko, dipabueklah suku
bakato dalam undang, pun nan bakasaran sabanyak nan limo, bakeh basaluak jo bajumpai. Bakeh baipa jo
rambuik di kapalo nan aratinyo bana, payuang tatagak babisan, bakeh bakarek bakudungan, bakeh basapieh
dinan data, datang hujan tampek batadueh datang paneh babalahan, bakeh sumando manyumando, baatohnyo kini
tampek balinduang, tampek bataduah kahujanan, tampek kan iyolah basumando pulo urang karumah bantuak taji
balinduang kapanasan pai tampek batanyo, pulang tampek jerong halaman nangko. Tapi toh bukan kajunjuang lado
babarito, kok talonsong nan kamanyintakkan, pentang nan sajo, kajunjuang siriah di sasak kaladi taman jo banto, bukan
kamampaluruih, pun nan mamakai kain bakuduang toh kaurang sumando sajo kabakeh baiyo niniek jo mamak,
marekan nan bacelak bamiku-miku, nan batatah bajumbai palawan dunia dalam koto.
aie, nan dikambang saleba alam, nan dilipek saleba kuku, Adopun kabasaran urang sumando iyo bak kayu gadang di
kain sudah tukanglah gaib, ndak dapek ditiru tuladan Iai, tangah padang, nan baurek tagueh ka bumi, nan bapucuek
pun nan mamakai karih sampono Panjang japun, cewang kalangik, dahan taujam kapitalo, baniehnyo tampek
sambungan karih patah tigo, nan sapatah tabang kalangik, baselo, batang katampek basanda, dahannyo tampek
pamenan anak bidodari, nan sapatah jatuah kalawik, inggok bagantuang, daun tampek balinduang kapanasan, bakeh
dipungguang ikan rayo, sapatah tingga ateh dunia, itu batadueh kahujanan, pai tampek batanyo, pulang tampek
pakaian datuek sarato panghulu, nan banamo kalillullahi babarito, awih katampek mintak aie, lapa katampek mintak
taala, aratinyo nan mangatokan nan sabana hak, pun mudo nasi.
nan bakakak, rapek nan bakapalo nan sagalo parsiapan anak Baatohnyo kok dihari nan sahari kini nak lalu kamalam
mudo-mudo di dalam korong nan baradat diapik kampuang barisuek, hari elok kutiko baik, kok adat lah samo dijalani,
ba nan batuo, dipaga suku nan bapusako katampek ambo pusako samo didapati, janjang samo kaditingkek, bandue
maantakan sambah, tapi baatohnyo kini kan iyo juo bak samo kaditapiek, duduak samo kabaropok, makan samo
pitua datuek: kabareda, adopun kasipek kaduo urang balah pihak nantun
Barabah dikandang banyak, Makan barulang kasubarang, iyo basipek buruang siranoali, ikuenyo panjang kapaknyo
Sambah taseba kanan banyak, Pulangnyo kapado datuek sembai, tabangnyo tinggi, parulangannyo jauah, manyasok
surang. ka awang-awang, batalue ka umbi langik, sangkaknyo ameh

25 26
enggarannyo baiek, kok kailie sarangkueh dayung, kok nagari kito kok panghulu sahandiko malin sa agamo,
kamudiak satulak galah, nan bak aua tumbueh di tabiang, dubalang salangkah, urang tuo sabuah hukum, nan sabarih
nan bak anau jo sari bulan, tapi baatohnyo kini umuanyo kito nan basamo nangko saiyo sakato, bumi sanang padi
panjang rasakinyo murah imannyo samo bapagang taguah manjadi, bala Jauah nagari aman jo santoso, kok nan
kapado agamo kito handaknyo, kok ilmunyo batukuek baganti hujan jo paneh juo lah haridaknyo datuek, kok
batambah juo Iah handaknyo, nan bak pitua datuek juo: kurang mintak ditukuak, kok sentiang mintak di bilai nyo
Sigulandak ditapi guo, Tarakuik di tapi aie Sigaduduek, datuek.
puntaran banang Putuih banang uleh jo suto, Jikoknyo
kandak dari kito Iyo bak ibarek urang balayia karam biduek, Ujuang:
samo baranang namun pulau nyo adang juolah handaknyo Nan sabarih pakauran datuek tadi, kok kurang indak
datuek. kabatukuak kok sentiang indak kababilai, sabab dek datuek,
lah bakali urek tunggangnyo, lah bagatia pucuak buleknyo,
Kamudian daripado itu, takana pulo kito kapado arwah kok kateh alah taambun Jantan, ka bawah alah takasiak
urang tuo-tuo kito nan mancancang, nan malatieh, nan bulan, alah baetong sitambo lamo alah bakaji sikitabbullah,
punyo banda buatan, nan punyo rumah jo tanggo, nan satitiek tiado lupo, sabarih bapantang tingga, tanawin barih
punyo anak jo cucu, nan punyo labuah jo tapian, nan punyo didapan, suluah badarang dalam alam, adaik pusako di
balai jo galanggang, nan punyo sawah batumpak di nan nagari nan syah didalam kitabullah lah pulang kapado kami.
data, kabun babidang di nan lereang, nan hilang dilawik, Suri tarantang lah kami tanun gunjai tajumbai kami uleh,
hilang di darek, hilang digantiang pahambatan, hilang di titah jatuah kami tampuang, kami tungkuih saribu aka, kami
padang panyamunan, hilang disawah ditaruko, hilang paluik Jo budi aluih, kami simpang dianiang nan janiah, kami
dilulue tanah rangkah, hilang dipupuik angin ribuik, antah kunci Jo hati mukmin, nan bak pitua datuek Juo. Rapek –
ditanjuang paburuan, antah sahari parjalanan, antah rapek tugakkan awue Birah sarumpun jo kaladi lah tapek
sarantau palayaran, nan hilang dilawik nan sadidih, hilang bana DT... bakawue iyo Al Fatihah sajo nan kamanjalani lai
diombak nan badabue, hilang diriak nan mamacah, hilang hanyo DT...
dikarang nan bajojo, hilang ditaluak parulangan, ketek nan
indak tantu namonyo, gadang nan indak tau galanyo, dari
salingka parbatasan Islam kamari dilapangan Allah juo
ditampek baliau surang-surang handaknyo, sabarih kapado

27 28
Pangka : tapi baatohnyo kini di ambo indak doh kasambah-
Dang kato kurang lai indak kabatukuek, sentiang Iai indak manyambah dengan baliau, hanyo sahinggo DT... juolah
kababilai, baiek manyanang di hati kami, nan kumayan Iah pulangnyo parsambahan ambo. Adopun sambah nan
jatueh kamasuak api nyo lai datuek, Tuan AIim kito lah kadipulangkan kapado DT... iyo nan sabarih kapado anak
kamandoa manampuang kito nan basamo nyolai datuek. kamanakan kami nan lah manjadi urang sumando DT...
pihak kapado simarapulai, umue nan balun satahun
Ujuang : jaguang, darah nan balun satampuek pinang nan bak ayam
Samo kito mintakkan sajo ka nan pandai hanyo DT... jolong bakukuek nan bak bijo jolong ka tumbueh nan bak
puyueh jolong mangipeh, jikok ditiliek kapado tubueh jikok
tinggi karano dek rueh jikok gadang karano dek buku jikok
PITARUAH MARAPULAI gapuek karano dek lamak, kan lai nan bak pitua DT... juo,
baburu ka lembang data dapeklah ruso balang kandai
Ujuang : buruan anak siulando nampak nan dari ladang padi, lainyo
Monolah baliau DT... batanyo alun tau lainyo baguru balun pandai, nyo liek
Sungguehpun kapado DT... surang dang kato nak rapek juo sureknan lah hilang, nyo jalang guru nan lah gaib, amek
lah sagalo DT... sarato jo panghulu diateh rumah gadang bicaro aka jo budi, tapi baatohnyo kini kok nan sabarih
basa batuah nangko, sambah kapado niniak mamak nan kapado marapulai kok tumbueh di tangah rumah kajadi
gadang basa batuah nan bapucuak sabana bulek nan baurek adek bijo biek juolah handaknyo, katungkek kumani jalan,
sabana tunggang, sandi handiko dalam kampuang, tampuek kakarih pamaga adek dalam adek nan baradek pulo. Jikok
jo tangkai dalam nagari, kan iyo bak ibarek kayu gadang di nan sabarih kapado marapulai kan iyo nan bak manetek
tangah padang, nan baurek limbago matan nan badahan niro pinang antah lai baraie antah indak, kan iyo nan bak
cupak jo gantang nan barantiang barih babalabeh nan ibarek alu patah tatimpo musim pabilo kabatarueknyo, kan
babungo rimbun di adek nan babuah kato nan bana, kok iyo nan bak ibarek padi salibu, awak tabik musim talampau,
talonsong nan kamanyentakkan pentang nan urek bagantuang jo jarami, kok tibo musim pamaneh, gilo
kamampaliruih pun mudo nan bakakak rapek nan bakapalo manjunjuang buah ampo, rangkiang na tinggih nan nyo
dan sagalo partiapan anak mudo-mudo di dalam korong nan cinto, musim pabilo kasampainyo, antah kalapuek dalam
baraadek diapik kampuang ba nan batuo, dipaga suku nan niek, tapi baatohnyo kini kok nan sabarih kapado marapulai,
bapusako katampeknyo ambo maantakan sambah, kok lai elok ratak tangannyo panjang ambiek ka pangarek
singkek ambiek ka pauleh, sentiang ambiek ka pambilai,

29 30
jikok elok ratak lidahnyo, karueh baok mampajaniahkan Ujuang :
kusuik baok manyalasaikan, tapi sungguehpun bak itu Ba dang kato lah DT... tarimo anak kamanakan kami pihak
tarimolah DT... elok-elok sarato niniak dengan mamak silang kapado simarapulai jo hati nan suci jo mungko nan janiah,
nan bak pangka baiek karajo nan bajunjuang ganggam di lah baiek manyanang dihati kami, tapi baatohnyo kini nan
dalam tapak tangan, bue didalam sanubari, sakian sambah kadipulangkan juo sambah kapado DT... iyolah nan sabarih
nan ka dipulangkan kapado DT... hanyo DT... kapado anak kamanakan kami pihak kapado simarapulai,
kan iyolah urang sumando DT... di ateh rumah tanggo
Pangka : nangko, kok salah kaki dimalangkah, kok gawa tangan di
Nan sapanjang panitahan DT... natun kato tatabue ka nan malembai, kok kileh mato di mancaliak, korok malang dak
rapek sambah taserak ka nan banyak nan lah pulang ka dapek kito kito tulak mujue tak dapek kito rayieh, kok
badan diri ambo, itulah kato sabananyo, tapi batohnyo kini tatampueh inyo di larangan tasabuik inyo di pantangan, kok
dek karano buruang indak saikue tabang nan indak sakali batuka iyo DT... nan kamaasak, barubah DT... nan
inggok dek karano padi indak satangkai masak nan indak kamanyapo, iyolah DT... nan katagak di muko, kami
sakali ambiek, dek karano ambo balayie lai ba nan kodoh, mananti di balakang komah DT...
duduek lai ba nan tuo diateh malelokan sapanjang adek, iyo
basaba DT... samantaro nak ambo baok kato jo bapaiyoan jo Pangka :
baliau niniak mamak kami sabalah ka pangka, nak sapatah Sapanjangan panitahan DT... nantun, mananti lah DT
kato kapambarinyo DT... samantaro nak ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak
mamak kami sabalah kapangka, nak sapatah kato
Pangka : kapambarinyo hanyo DT...
Nan sapanjang paniytahan DT nantun iyolah ambo baok
kato jo baiyo jo baliau niniak mamak kami sabalah ka Jawab Pangka :
pangka nan pitua daripado baliau, kan iyo nan bak ibarek Nan sapanjang panitahan DT... nantun iyolah ambo baok
bungo jo putiek, bungo lah suko jadi putiek, putiek lah kato jo baiyo jo baliau niniak mamak kami sabalah kapangka
manjadi buah pulo, kini lah masak tagantuang tinggih, nan pitua daripado baliau. Ma ayam basuaro tak nyo alah
tinggih bak raso kadijuluek, jaueh bak raso kadijangkau, kini kato baleh tak nyo gawa, dang kato mamaek lai dalam
lah nyato gugue dari tampuek jatuah ka tanah manjadi barih, maukue kok lai dalam jangko, lai dipaluik kulik di
ambun, dek lah ijin bana dari nan punyo, lah suko bana lingka banie, lah didalam adek jo pusako pucueknyo DT...
kami manarimo, iyolah kami tarimo jo hati nan suci jo tugakan,
mungko nan janieh komah DT...
31 32
asa lai urek nan ka bawah lah kamanjadi hanyo DT... Kailie ka pulau punjuang, simatuik manjalin Iantai, warih
kalaluannyo bana molah,kok nan salawik salamo nangko asa nan kito junjuang, pusako nan kito tarimo, pusako niniak
lai adek satu pusako ciek jikok batuka lai ka asak-maasak kito, niniak tareh mambangun, nan tidak barubah nan tidak
barubah lai ka sapo-manyapo, dek karano kito padang bapindah, nan tidak mati dibubuik, nan tidak Iayue dianjak,
sarikek, iyo basamo kito tantang itu tumah DT... nan tatilungkuik barisi tanah, tatilantang barisi aie, nan bak
pitua datuek juo:
Ujuang :
Ba dang kato lah dapek kami kato nan sapatah baiek Manurun ka tanah lapang
rundiang nan sabuah daripado DT... lah baiek manyanang di Maruang ka dalam rimbo
hati kami komah DT... Panghulu bahati lapang
Adaik bungka manahan cubo
Pangka : Itulah pakaian datuek sagalo panghulu nan kito pailie
Basamo-samo DT... pamudiakkan nan kito kateh pabaruehkan, nan kito
pasaluak pajumpaikan, nan bagoti tinggi jo randah, coriang
MINTAK PULANG barih tuangan bungka adaik limbago ninik kito pusako nan
nabi Adam. Baatohnyo kini dek datuek malelokan sapanjang
Ujuang : adaik tantangan alek nangko, kan iyolah nan bak ibarek
Sungguah kapado datuek surang, dang kato nak rapek kayu pakayuan balerong panjang, panjang pendek leba
sagalo datuek, sagalo ninik mamak, silang nan bapangka, paguno, tak tukang mambuang kayu, saeto kasaruang
karajo nan ba pokok, tantang di alek nangko katampeknyo rencong, sajangka kasaruang pisau, satampok kapapan tuai,
ambo maantakan sambah, tapi baatohnyo kini di ambo sabuku panyumbek labu, sapadi pamacah dawek, dibilai
indak doh kasambah manyambah dengan baliau, hanyo kato saketek nan bak pitua datuek juo:
sahinggo datuek juolah katampek pulangnyo parsambahan
ambo, Adopun nan kadipulangkan kapado datuek Ampang limo anak urang padang
pendeknyo, apolah kapendeknyo, kok nan salawik salamo Sigudidih nak urang saniang baka
nangko, kuak padang nan batantangan, bue tali nan Badaga marapek biduak
bakatujuan, ula miang nan batumbukan, kayu gadang nan Elok rupo Iah samo kito pandang
bajodoan, nan salamo awan nan putieh, nan salamo gagak Elok bunyilah samo kito danga
nan hitam, salamo aie nan hilie. Tantangan dialek nangko molah datuek

33 34
Kasumbo bao baranang Pangka ka tapi :
Pacah balah maantan biduak Manolah baliau DT... adopun sambah nan kadipulangkan
Balabuah tantang kualonyo kapado DT... kok bisiak iyolah angko kadangaran, kok imbau
Kok makan alah lah kanyang iyolah angko kalampauan, kan iyolah tibo pulo sambah dari
Kok minum alah Iah sajuek baliau DT... dari ujuang nan mangatokan DT... sarato
Titah datuek alah kami junjuang pulo pangulu nak maurak selo tuan sarato alim nak maungkai
simpuah nan rapek nak miringkan pulo dari balakang, tapi
Kailie ka pulau punjuang , Anak rajo basuntiang timur, Titah sungguehpun bak itu pitua kami nan kadibarinyo DT...
datuek alah kami junjuang tinggi, Rasaki alah kami tarimo,
Kalaluannyo bana molah diambo, kok nan di ama kan iyo Tapi :
alah pacah kok nan dimukasuik kan iyo alah sampai, pun Nan sapanjang panitahan DT... nantun iyo mananti juo DT...
alah kito pati pulo dengan do’a, do’a lah samo kito samantaro nak kami baok kato jo baiyo jo baliau niniak
tampuang, tapi batohhnyo kini kan iyo nan bak pitua DT... mamak kami sabalah katapi, sapatah kato ambo
juo : kapambarinyo DT...
Kamumu batang bajelo
Ureknyo lalu ka batipueh Jawab Tapi :
Giriang-giriang di ateh pamatang Manolah baliau DT... sapanjang panitahan DT... nantun kan
Datuek sagalo panghulu nak maurak selo iyolah kami ambiak pulo kato jo paaiyoan jo baliau niniak
Tuan sagalo alim nak maurak simpueh, mamak kami sabalah ka tapi, apo nan pitua daripado baliau,
Kami nan banyak iyo nak mairiangkan pulo dibalakang. ma ayam tasabuang di juaro, karih tapacik di pandeka,
Sekian sambah nan kadipulangkan kapado datuek hanyo kamilah manuruik tantang itu tumah DT...
DT...
Pangka :
Pangka : Dang kato lah dapek pulo ambo kato nan sapatah rundiang
Nan sapanjang panitahan DT... nantun iyo mananti DT... nan sabuah baiek manyanang di hati ambo, tapi baatohnyo
samantaro nak ambo baok kato baiyo jo baliau niniak kini iyolah kabalalukan sajo hanyo DT...
mamak kami sabalah kapangka sarato bapak kami sabalah
katapi nak sapatah kato kapambarinyo komah DT...

35 36
Tapi : Pangka:
Jan kapalang lalu molah DT... Kinari panubo limbek
Pangka ka Ujuang : Asam tanah mandado dulang
Manolah baliau DT... nan sapanjang panitahan DT... nantun Tampak nan dari parambahan
kan iyo lah ambo bao kato jo baiyo jo baliau niniak mamak Hari paneh ujan kok labek
kami sabalah ka pangka sarato bapak kami sabalah ka tapi, Ragu kami malapeh pulang
apo nan pitua daripado baliau, Bisuak pagi datuek kami anta pulang
Mamutiah bungo dalam kabun
Diparak jua Iabuah basilang Ujuang:
Dalam luak tanah data Kinari panubo limbek
Ka kida jalan rang kabalai Asam panah mandado dulang
Jalan nak urang karambatan Tampak nan dari supayang
Mandanga datuek ka turun Hari paneh hujan kok labek
Babuah ratok anak janjang Kami lai mambao payuang
Manangih carano tingga Usah ragu datuek tantang itu
Duduaklah datuek sabanta lai
Bak itu kandak sipangkalan Pangka :
Ba dang kato lah dapek kami kato nan sapatah lah baiek
Ujuang: manyanang di hati kami, tapi baatohnyo kini kan lai nan bak
Ampang limo nankodoh biduek pitua DT... juo, Ditarah indak tatarah, nan bak manarah
Juru mudi dilimbiran pasang batang sampie, dirateh juo malah nan jadi, ma tatagah
Katiku ka lubuak aluang indak tatagah, nan bak managah aie ilie, dilapeh juo molah
Urang padang pulang bakudo nan jadi. Yo lah kabalapeh sajo DT... jo hati nan suci jo muko
Kok lamo kami disiko datuek nan janiah, kok pintu alah tasingkok, janjang alah takanak,
Gadanglah rugi nan kadatang turunlah DT... ka halaman, kami nan rapek nak mairiangkan
Panghulu banyak bajanji pulo dibalakang komah DT...
Tuan alim nak pai sumbayang
Kami nan banyak iyo nak mairiangkan pulo dari balakang

37 38
Ujuang : MALAPEH MARAPULAI
Ba dang katolah dapek kami kato nan sapatah baiek pun izin
daripado DT... lah baiek manyanang di hati kami, tapi ba a Ujuang ka Pangka :
tohnyo kini dibilai kato disinan kan nan lai bak pitua DT...
Manolah baliau DT... adopun sambah nan kadipulangkan
juo, Batipuah parang jo Sungkai, patah saga ditimpo alu,
kamumu batang bajelo, bajelo lalu ka halaman, kato dapek kapado DT... kan iyolah bakirim pulo kami ka si rajo janang
rundiang sasuai, selo diurak sadang tagak, langkah diayun barupo rokok jo piapi alah ko sampai kaharibaan DT...
sorang lalu, jo Assalamu’alaikum kami katurun komah DT...
Pangka :
Pangka : Nan sapanjang pakiriman DT... barupo rokok jo piapi iyolah
Nan sapanjang panitahan DT... nantun itulah kato baiek tarupo bana diharibaan kami, tapi sungguehpun bak
sabananyo, tapi kan iyo juo nan bak pitua DT... gurindam
itu kan iyolah bakirim pulo kami kapado si rajo janang
adek niniak mamak pitua dek guru-guru kito, Padang
Panjang nagari asa, duo jo Koto Pariangan, janiah aienyo barupo rokok jo piapi kaharibaan DT... lah kolah sampai
Batang Kapeh, kami jawek salam DT... nan tingga, bari maaf pulo pakiriman kami kaharibaan DT...
kami sipangkalan, jo ‘Alaikum salam kami malapeh komah
DT... Ujuang :
Ba dang kato lah sampai pakiriman kami kaharibaan DT...
Ujuang : lah baiek manyanang di hati kami, kok nan sabarih
Basamo-samo DT...
pakiriman DT... barupo rokok jo piapi iyolah baiek tarupo
pulo diharibaan kami, tapi sungguehpun bak itu kok sabarih
pado pakiriman kami barupo rokok jo piapi, kok rokoknyo
iyo mintak barokok handaknyo DT...

39 40
Pangka : Pangka :
Nan sapanjang panitahan DT... nantun iyo mananti juo DT... Jikok nan sabarih kapado pakiriman DT... barupo rokok jo
samantaro nak ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak piapi, kok rokoknyo iyolah kami rokok tapi ka bak mano
mamak kami sabalah kapangka nak sapatah kato pulo kolah kapado rokok kami, kok rokoknyo iyo alah kolah
kapambarinyo DT... DT... rokok DT...

Jawab Pangka : Ujuang :


Nan sapanjang panitahan DT... nantun kan iyolah ambo Dang kato rokok kami lah DT... rokok lah baiek manyanang
baok kato jo baiyo jo baliau niniak mamak kami sabalah di hati kami, tapi jikok nan sabarih kapado rokok DT... iyolah
kapangka, apo nan pitua daripado baliau, nan sabarih kami rokok pulo, tapi sungguehpun bak itu nan
kapado rokok DT... iyo lai ka kami rokok tapi sungguehpun kadipulangkan juo kapado DT... kan lai nan bak pitua DT...
bak itu iyo barokok pulo rokok kami handaknyo DT... juo, anak rajo pai balayie, nan balayie ka bangka hulu,
balabuah tantang muko-muko, jikok sambie baranang
Ujuang : minum aie, sambie manyiruak galah lalu, lai kolah dalam
Iyolah kabalalukan sajo hanyo DT... galik nan biaso hanyo DT...

Ujuang : Pangka :
Manolah baliau DT... adopun sambah nan kadipulangkan Nan sapanjang panitahan DT... nantun iyo mananti juo DT...
kapado DT... iyo nan sabarih kapado pakiriman kami tadi samantaro nak ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak
barupo rokok jo piapi, kok rokoknyo iyo alah kolah DT... mamak kami sabalah kapangka, nak sapatah kato
rokok, sakian sambah nan kadipulangkan kapado DT... kapambarinyo hanyo DT...

41 42
Jawab pangka : indak doh kataririk bak karangan, akan tatambo bak
Manolah baliau DT... nansapanjang panitahan DT... nantun mansiang, akan tatiokkan bak babilang, akan katatok bak
kan iyolah ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak mamak bacatue, akan tasabuik namo kata puji gala, disabuik namo
kami sabalah kapangka, nan pitua daripado baliau kan nan kok lambek dipuji gala kok lalai hanyolah sambah data
lai bak pitua DT... juo, ditabang batang sirieh aie, kanailah parsambahan ambo kanan saisi rumah gadang basa batuah
anak buruang antu, rabah maraok masuek padi, ba dang nangko, Tapi baa tohnyo kini hanyo kapado Datuek juolah
kato sambie baranang minum aie, sambie manyiruak galah kapulangnyo parsambahan ambo, adopun nan
lalu, kok di adek lah raso kamanjadi komah DT... kadipulangkan juo kapado Datuek... kan iyolah diutuih
disarayo pulo ambo dek niniak jo mamak silang nan
Ujuang : bapangka baiek karajo nan bajunjuang nan dari bawah
Ba dang kato lah dapek kami kato nan sapatah daripado manjapuik simarapulai sarato mamanggie niniak mamak
DT... lah baiek manyanang di hati kami, tapi baatohnyo kini nan disiko, tapi sungguehpun bak itu kok kandak iyo buliah
iyolah kabalalukan sajo hanyo DT... kok pinto iyo bapalakukan hanyo DT...

Pangka : Pangka :
Jan kapalang lalu molah DT... Nan sapanjang panitahan DT... nantun iyo mananti pulo
DT... samantaro nak ambo baok kato baiyo jo niniak mamak
Ujuang : kami sabalah kapangka, nak sapatah kato ambo
Manolah baliau DT... Sunggueh kapado Datuek surang, dang kapambarinyo hanyo DT...
kato nak rapeklah Datuek kasaisi rumah gadang basa
batuah nangko, nan salirik bandue ditapi nan salanggam Pangka ka Tapi :
bandue di tangah, diujuang pinteh mamalintang lalu Manolah baliau DT... adopun sambah nan kadipulangkan
kapaseban tangah dilareh nan duo kadudukan, katigo kapado DT... kok bisiek kan iyolah gak angko kadangaran
Ianggam parsambahan dari ujuang lalu kapangka, dari imbau lah gak angko kalampauan, kan iyolah tibo pulo
tangah lalu ka tapi, katampek ambo maantakan sambah, sambah dari baliau DT... nan dari ujuang nan mangatokan,
tapi baa tohnyo kini diambo,
43 44
kan iyolah tasirayo pulo baliau dek niniak jo mamak nan dari Pangka ka Ujuang :
bawah manjapuik simarapulai sarato mamanggie niniak jo Manolah baliau DT... nan sapanjang panitahan DT... nantun,
mamak nan dari siko, sungguehpun bak itu sifat jo pitua kan iyolah ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak mamak
kami nan kadibari hanyo DT... kami sabalah ka pangka sarato bapak kami sabalah ka tapi,
apo nan pitua daripado baliau, kok kandak lai kabuliah
Tapi : pintak lai kabalaku, tapi sungguehpun bak itu iyo basabalah
Nan sapanjang panitahan DT... nantun iyo mananti juo DT... DT... samantaro sarago kami basugiro komah DT...
samantaro nak ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak
mamak kami sabalah ka tapi, nak sapatah katop ambo JANANG KA TANGAH
kapambarinyo hanyo DT...
Pangka ka Tapi :
Jawab tapi : Manolah baliau DT... adopun sambah nan kadipulangkan
Manolah baliau DT... nan sapanjang panitahn DT... nantun kapado DT... pendeknyo apolah kapendeknyo, kan yolah
kan iyolah ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak mamak angko sagiro pulo silang nan bapangka karajo nan bapokok
sambie kapangka, tantangan hidangan nan kadihidangkan
kami sabalah ka tapi, apo nan pitua daripado baliau, kok
kahariban kito nan basamo nangko, pi sungguehpun bak itu
kandak lai biaso kapabuliahkan, pintak lah biaso alah patuik kolah janang kito surueh tagak hanyo DT...
dipalakukan komah DT... jan kapalang lalu DT... tantang itu Tapi :
hanyo DT... Nan sapanjang panitahan DT... nantun itulah kato
sabananyo pi ba a toh nyo kini nak nyo satanai salatakkan
Pangka : nak nyo sairiang saenggeran iyo mananti juo DT...
Dang kato lah dapek pulo ambo kato nan sapatah baiekpun samantaro nak ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak
mamak kami sabalah ka tapi nak sapatah kato ambo
rundiang nan sabuah lah baiek manyanang di hati kami, tapi
kapambarinyo hanyo DT...
baatohnyo kini iyolah kabalalukan sajo hanyo DT...

Tapi :
Jan kapalang lalu DT...
45 46
Jawab Tapi : Ujuang :
Manolah baliau DT... nan sapanjang panitahan DT... nantun Manolah baliau DT... nan sapanjang panitahan DT nantun
kan iyolah ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak mamak kan iyo lah ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak mamak
kami sabalah ka tapi apo nan pituah daripado baliau ma kito kami sabalah ka ujuang apo nan pituah daripado baliau.
nan duduek nan wakatau bajalan juo iyo alah patuik janang Dang katolah mambayang candonyo ameh Iah mangilek
kitop surueh tagak komah DT... candonyo perak, iyo balicak sapanjang alue baturuik
sapanjang jalan nyo datuek.
Pangka :
Dang kato lah dapek pulo ambo kato na sapatah baiek Pangka:
runding nan sabuah lah baiek manyanang di hati kami, tapi iyo kabalaluan sajo nyo datuek.
ba atoh nyo kini iyolah kabalaluan sajo lai hanyo DT...
Pangka ka Tapi :
Tapi : Manolah baliau DT... adopun sambah nan ka dipulangkan
Jan kapalang lalu hanyo DT... kapado DT... pendeknyo apolah kapendeknyo, kan iyolah
mangatokan sampai pulo palatakan sirajo janang tantangan
Pangka ka Ujuang : hidangan nan lah dihidangkan kahariban kito nan basamo
Nan kadipulangkan kapado datuek pendek, apolah nangko, tapi sungguehpun bak itu DT... layangkan lah
kapendeknyo, takalo maso dahulunyo, takalo langik pandangan ka nan jaueh tukiekkan lah pandang ka nan
basintak naiek, bumi basintak turun, angin tadueh dakek ereangkan pandang ka nan rusuek, kurang ko ado ka
galombang tanang, Iah janieh candonyo pamandangan batukuek sentiang ko ado kababilai, sakian sambah nan
tasabuik niniak rubiah urang nan cadiak cando kio, urang kadipulangkan kapado DT... hanyo DT...
nan arih bijaksano, pandai maagak maagiehkan, tau
dibayang kato sampai, baatohnyo kini kan iyo Iah Tapi :
mambayang candonyo ameh Iah mangilek candonyo perak, Nan sapanjang panitahan DT... nantun itulah kato
pituanyo kami nan kadibarinyo datuek. sabananyo tapi ba a tohnyo kini supayo rantak nak nyo
saragam supayo lenggang nak nyo sarayun suto jo turak
Ujuang: naknyo salasai nak samo naiek ka hantaran, iyo mananti juo
Basaba Datuek samantaro, kato sorang kato babulati kato DT... samantaro nak ambo bao kato jo baiyo jo baliau niniak
basamo bapaiyoan, iyo basaba juo DT... samantaro. mamak kami sabalah ka tapi nak sapatah kato ambo
kapambarinyo DT...
47 48
Tapi : Barabah dikandang banyak
Manolah baliau DT... nan sapanjang panitahan DT nantun Makan barulang kasubarang
kan iyo lah ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak mamak Sambah taseba ka nan banyak
kami sabalah ka tapi apo nan pituah daripado baliau, pun Pulangnyo kapado datuek surang
lah kami layangkan pandang ka nan jaueh lah ditukiekkan
pandang ka nan dakek lah diereangkan pandang ka nan Sairiang balam jo barabah
rusuek, kurang na indak ka batukuek, sentiang nan indak ka Singgah manyasok bungo padi
babilai, sakian sambah nan ka di pulangkan kapado DT... Sairiang salam jo sambah
hanyo DT... Sambah lalu salam kumbali

Pangka : Tabantang pasienyo nak rang lumpo


Dang kato lah dapek pulo ambo kato nan sapatah baiekpun Babuah kayu di lubuek
rundiang nan sabuah, lah baiek manyang di hati ambo, tapi Mudo lansano padi jambi
ba tohnyo kini iyo lah kabalalukan sajo hanyo DT... Lapiek tabantang alek tibo
Basa batuah nan Iah duduek
Tapi : Suko lanjano hati kami
Jan kapalang lalu hanyo DT...
Kamumu batang bajelo
Pangka: Urek lalu ka batipueh
Sungguehpun kapado datuek surang dang kato rapeklah Dibaok sutan ka nagari
datuek sagalo panghulu, manti babilangan, dubalang nan Datuek jo panghulu sudah taselo
batiapan mudo nan bakakak, rapek nan bakapalo, iman, Tuan sagalo halim Iah tasimpuah
chatib, pakieh dan pukaha, dan sarato pandito malin kito, Alangkah sukonyo hati kami
dang barasado nan hadir di rumah gadang basa batuah Adaik basabuang bajuaro
nangko, katampek ambo maantakan sambah. Batoh kini Tau dituah sisiek ayam
diambo katidak sambah manyambah dengan baliau, hanyo Tau dibulang kabakicueh
katampek datuek juolah pulangnyo parsambahan ambo, Manampin tarueh kabatambun
Tapi baatohnyo kini kan iyo nan bak pitua datuek juo: Adaik di tangah lauwik basa
Pakai nan kodoh juru mudi

49 50
Tau diangin kabakisa, iyo mananti DT... samantaro nak ambo baok kato jo paiyoan
Tau diombak kabasabuang, jo baliau DT... sabalah ka ujuang nak sapatah kato ambo
Tau dilaju Iari biduek, kapambarinyo hanyo DT...
Manjago pasang turun naiek
Adek dialek barajo janang Ujuang :
Tau di adaik sirieh dengan pinang, Mano lah bailau DT... adopun sambah nan kadipulangkan
pandai maagak maagiahkan. kadado DT... iyo nan sabarih buah panitahan DT.. nan
katangah nantun molah.
Baatohnyo kini sabarih hidangan nan talatak nangko, ririk jo Bukan bak raso ka di ulang di ulang pilin tali kok sasek
rantangnyo, pihak kapado rajo janang, kok patuik nan ditikam jajak kok sipi dititih batang kok alie sio-sio utang
diujuang kok Iah kapangka, kok patuik nan ditapi kok Iah tumbueh ujuangnyo sajo ambo ambiek, pun lah kami
katangah,hanyo maaf juo kadipulangkan karibaan datuek. layangkan pandang ka nan jaueh, lah ditukiekkan pandang
Tapi sungguehpun bak itu Dt... layangkanlah pandang ka ka nan dakek lah diereangkan pandang ka nan rusuek,
nan jaueh, tukiekkan lah pandang ka nan dakek, kurang nan indak kabatukuek, sentiang nan indak ka babilai,
ereangkanlah pandang ka nan rusuek, kurang kok ado kan iyolah data bak lantai papan lah licin bak dindiang
kabatukuek, sentiang kok ado kababilai, samantaro janang camin dek kilek cahayo lah datang tapi sungguehpun bak itu
lai tagak juo komah DT... iyo pitua kami nan kadibarinyo hanyo DT...

Ujuang : Pangka :
Nan sapanjang panitahan DT... nantun na lah talembai ka Ba dang kato kurang nan indak kabatukuek, sentiang na
muko ambo nan lah tatabue ka nan rapek alah taserak ka indak kababilai, lah bayiek manyanang di hati kami,
nan banyak itulah kato sabananyo, tapi kan lai nan bak Baatohnyo kini, iyo juo bak pitua datuek, gurindam adaik
pitua DT... juo, dek ribuik rundueklah padi rang patungkek ninik mamak, pitua dek guru-guru kito, sicinto anak urang
kayu patanak kayu banamo madang sapek rang padang pulau punjuang, babaju cito kalam kari, Balayie marapek
pulang bakudo saukue mangko manjadi, sasuai mangko kajang Putuih kajang pangarang atok, Pangarang atok nak
takanak, bulek kato di mufakaik sapatah kato dek baiyo, rang cino ditindieh nak kami paradamkan. Dikami nan
tapi ba a toh nyo kini bulek naknyo buliah sagolongkan banamo silang nan bapangka, karajo nan bapokok sambie
picak nak buliah salayangkan, nak sapamandangan kami kapangka.
nan di ujuang,

51 52
Jamba aie sudah tarajang Jawab Ujuang :
Jamba nasi sudah tatarok Nan sapanjang panitahan DT... natun, iyolah ambo baok
Dihadapan datuek sagalo panghulu dihadapan tuan sagalo kato jo baiyo jo baliau DT... sabalah kaujuang, apo nan pitu
alim, janang sudah tagak badiri, jawek aie basuehlah tangan
daripado baliau, kan lai nan bak pitua bak DT... juo.
kito eda makan basamo, sekian sambah jo titah kapado
datuek. Anak pulai tumbuah di hulu
Nampak nan dari tambilahan
Ujuang: Mati diparang sari ramo
Nan sabarih panitahan datuek nantun nan lah talembai Datuek pamulai malah dahulu
kamuko ambo, nan taserak kanan banyak itulah kato Datuek banamo sipangkalan
sabananyo. Tapi sungguehpun baitu lamak lauek dikunyah - Nak kami iriang basamo-samo
kunyah lamak kato dipakatokan, dilayangkan pandang
kanan jaueh, ditukiekkan pandang kanan dakek, diierengkan Pangka :
pandang kanan karusuek, Iah tibo mungkin jo nan patuik,
Ba dang kato lah dapek kami kato nan sapatah baiekpun
tagah dek duduek dalam rapek limbago silang dalam adat,
sapatah kato dibao baiyo, kok bulek buliah digolongkan, kok rundiang nan sabuah daripado DT... lah baiek manyanang di
picak bulieh dilayangkan nak sapanarimoan kami dari siko, hati kami, tapi baatohnyo kini, kok kiIekIah barapi api
iyo basaba datuek samantaro nak kami paiyokan sambie patuih. alah badaram-daram, alamaik hujan labek nan
kaujuang. katurun, iyo samo-samo dirawoknyo alek jo sipangka.

Ujuang:
Iyo samo di elokan sajo nyo jamba surang - surang nyo
datuek.

Pangka :
Samo jo Bismillah kito pamulai hanyo DT...

53 54
PARABUANG Pangka:
Pangka : Taluk bayiek kualo judah, balabuah kapa di batawi, sarek
Adopun sambah nan ka ambo pulangkan juo kapado DT... muatan cawan pinggang janang mudiak datuek Iah sudah,
kan iyo nan bak ibarek urang bapinang upieh jatueh batambuah datuek saketek Iai, itu kandak sipangkalan.
silodang jatueh iyo samo kito kampuangkan kaduonyo
komah DT... Ujuang:
Nan sapanjang panitahan DT... nantun itulah kato
Ujuang : sabananyo, tapi kan iyo juo bak pitua DT...
Iyolah kabalalukan sajo hanyo DT... Kamano mambali banang
Kapasa rang palinggam
MINTAK BARANTI MAKAN Dibaok anak rang koto tuo
Tandonyo makan nan Iah kanyang
Ujuang: Tasiso nasi patambuhan
Adopun sambah nan ka ambo pulangkan juo kapado DT... Aia digaleh nan tingga pulo komah DT...
kan iyo juo nan bak pitu DT...
Takilek cincin di deta Pangka:
kilek bak cando api-api Dang sampai datuek dikayu nan rampak rimbun daun, batu
ka ilie ka koto tinggih nan Iayah pasandaran, iyo balatakkan baban bakipeh arak
Golek lah tibo di nan data nak dapek pahan nan salasai.
indak namuah jalan lai
Lah patuik ko lah kami kabaranti hanyo DT... Atau
Atau
Datuek Iabuah urang padang panjang, kailie ka koto tingga, Pangka:
angin taduah galombang tanang, managun kapa dilabuhan, Dang katolah kapa dilabuhan, iyolah patuik sawuah datuek
Iah patuik sawuah kok kami bongka. bongka, tapi kami sadang ditangah Iauik basa molah datuek.

Ujuang :
Iyo baansue jo bagulambek DT...

55
56 57
MAANJAK PIRIANG MINTAK MAROKOK

Pangka : Ujuang :
Adopun sambah nan kadipulangkan kapado DT... kan lai nan Dari canduang ka ampek angkek, raminyo pasa panyalaian,
bak pitua DT... juo, lah kusuik suto di tanun, nan bak banang rami nan sadang tangah hari, hujan tadueh kabuik
di kakeh ayam, tapi sungguehpun bak itu iyo pitua kami nan tarangkek, lah janieh cando pamandangan, tapi
kadibarinyo hanyo DT... sungguehpun bak itu iyo pitua kami nan kadibarinyo molah
DT...
Ujuang:
Ba dang kato lah kusuik suto di tanun, nan bak banang di Pangka :
kakeh ayam, hinggo batamu ujuang jo pangka alamaik Dari canduang ka ampek angkek, raminyo pasa panyalaian,
kusuik ka salasai komah DT... rami dek anak urang singkarak, ba dang kato hujan tadueh
kabuik tarangkek, iyo lah janieh cando pamandangan, iyolah
Pangka : kamancaliek bintang banyak kito komah DT...
Dang kato lah dapek pulo kami kato nan sapatah daripado
DT... lah baiek manyanang di hati kami, tapi ba a toh nyo Ujuang :
kini iyolah kabakuasokan sajo kasirajo janang hanyo DT... Iyo lah kabalalukan sajo komah DT...

Ujuang : Ujuang ka Pangka :


Jan kapalang lalu molah DT... Adopun sambah nan ambo pulangkan juo kapado DT... kan
iyo juo bak pitua DT... ma lah rampak karambie pagai
mumbang tumbueh ateh munggu, patuik tampak janji lah
sampai, iyolah patuik kami dimanunggu, kok lai ingek DT...
janji samulo kato nan alah DT... sabakan, ma di kami nan
bak baduo urang nangko arok kami di kalai cameh bana
kami di katidak komah DT...
58 59
Pangka : MALAKEKKAN PAKAIAN
Nan sapanjang panitahan DT... nantun iyo basaba DT...
samantaro nak ambo baok kato jo paiyoan jo baliau niniak Pangka ka Tapi :
mamak kami sabalah ka pangka, nak sapatah kato Manolah baliau DT... adopun sambah nan kadipulangkan
kapambarinyo hanyo DT... kapado DT... kok bulek kan iyolah datang manggolong nan
picak lah datang malayang kalaluannyo bana molah DT...
Jawab pangka : kan iyolah tibo tando jo alameknyo di haribaan DT... tapi
Nan sapanjang panitahan DT... nantun, iyolah ambo baok sungguehpun bak itu iyo balakekkan pakaian marapulai kito
kato jo paiyoan jo baliau niniak mamak kami sabalah hanyo DT...
kapangka, nan pitua daripado baliau, pamenan mato lai tak
kailang doh DT... coriang di batu lai mangasan juo, tapi Tapi :
sungguehpun bak itu iyo basaba DT... samantaro sarago Nan sapanjang panitahan DT... nantun iyo basaba DT...
kami malakekkan tampuek ka tangkainyo komah DT... samantaro nak ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak
mamak kami sabalah ka tapi, nak sapatah kato
Ujuang : kapambarinyo hanyo DT...
Basaba molah kami DT...
Jawab Tapi :
Nan sapanjang panitahan DT... nantun kan iyolah ambo
baok kato jo baiyo jo baliau niniak mamak kami sabalah ka
tapi, apo nan pitua darpado baliau, dek karano kito padang
sarikek basamo-samo kito tantang itu hanyo DT...
60 61
Pangka : Pangka :
Nan sapanjang panitahan DT... nantun iyo mananti DT... Nan sapanjang panitahan DT... nantun iyo mananti juo DT...
samantaro nak ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak samantaro nak kami baok kato jo baiyo jo baliau niniak
mamak kami sabalah kapangka, nak sapatah kato mamak kami sabalah ka pangka, nak sapatah kato ambo
kapambarinyo hanyo DT... kapambari hanyo DT...

Jawab Pangka : Ujuang :


Nan sapanjang panitahan DT... nantun kan iyolah ambo Saba mananti kami molah DT...
baok kato jo baiyo jo baliau niniak mamak kami sabalah ka
pangka, apo nan pitua daripado baliau, mah bapak kayo Pangka ka Tapi :
baragiah anak kayo mamintak, iyo kandak anak juo nan Manolah baliau DT... adopun sambah nan kadipulangkan
kabalaku iyo DT... nan kamalakekkan kami kamamandang kapado DT... kan iyolah tibo puulo sambah daripado baliau
disiko hanyo DT... DT... nan dari ujuang sabarih kapado anak kamanakan kito
pihak kapado simarapulai, batalai alah kasan pairik
Tapi : batampuek alah kasan pajinjiang, sakian sambah nan
Iyolah ka kami lalukan sajo hanyo DT... kadipulangkan kapado DT...

Mintak Ujuang ka Pangka : Tapi :


Manolah baliau DT... adopun sambah nan kadipulangkan Nan sapanjang panitahan DT... nantun iyo basaba DT...
kapado DT... iyolah sabarih kapado anak kamanakan DT... samantaro nak ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak
pihak kapado simarapulai, batampuek alah kasan pajinjiang mamak kami sabalah katapi, nak sapatah kato ambo
batali alah kasan pairik, sakian sambah nan kadipulangkan kapambarinyo hanyo DT...
kapado DT...
62 63
Jawab Tapi : nan bak ayam jolong bakukuek nan bak bijo jolong ka
Nan sapanjang panitahan DT... nantun kan iyolah ambo tumbueh nan bak puyueh jolong mangipeh, jikok ditiliek
baok kato jo baiyo jo baliau niniak mamak kami sabalah ka kapado tubueh jikok tinggih karano dek rueh kok gadang
tapi, apo nan pitua daripado baliau, jikok nan sabarih karano dek buku gapuek karano dek lamak, kan lai nan bak
kapado anak kamanakan kito pihak kapado simarapulai, kok pitua DT... juo, baburu ka lembang data, dapek lah ruso
nan hitam iyo lah tabarumbun nan putieh lah tacilak, iyolah balang kandai, buruan anak si ulando, nampak nan dari
patuik kandak DT... nan dari ujuang baagiahkan komah DT... ladang padi, kok nan sabarih kapado simarapulai lainyo
batanyo alun tau, lainyo baguru balun pandai, nyo liek surek
Pangka : nan lah hilang, nyo jalang guru nan lah gaik, amek bicaro
Dang kato lah dapek pulo ambo katonan sapatah baiek aka jo budi, tapi baatohnyo kini dek kampung nan baru ka
rundiang nan sabuah lah baiek manyanang di hati kami, tapi inyo uni dek labueh nan golong baru ka inyo jajak, kok korok
baatohnyo kini iyolah kabalalukan sajo hanyo DT... malang tak dapek kito tulak mujue tak dapek kito rayieh,
kok tatampueh inyo dilarangan kok tasabuik inyo
Tapi : dipantangan, batuka DT... nan kamaasak, barubah DT... nan
Jan kapalang lalu molah DT... kamanyapo, iyolah DT... nan katagak dimuko kami mananti
dibalakang hanyo DT...
Pangka ka Ujuang :
Manolah baliau DT... Nan sapanjang panitahan Dt... nantun Ujuang :
kan iyo lah ambo baok kato jo baiyo jo baliau niniak mamak Nan sapanjang panitahan DT... nantun iyo mananti DT...
kami sabalah kapangka sarato bapak kami sabalah ka tapi, samantaro nak ambo baok kato jo baiyo jo baliau DT...
apo nan pitua daripado baliau, dibali kumayan putieh dibue sabalah ka ujuang, nak sapatah kato ambo kapambarinyo
di langan baju, kok kandak DT... alah lah buliah ateh pintak hanyo DT...
nan alah balaku, tapi sungguehpun bak itu nan
kadipulangkan juo kapado DT... iyo nan sabarih kapado
anak kamanakan kami pihak kapado simarapulai umue nan
balun satahun jaguang darah nan balun satampuek pinang
64 65
Jawab Ujuang :
Nan sapanjang panitahan DT... nantun kan iyolah ambo
baok kato jo baiyo jo baliau DT... sabalah ka ujuang, apo nan
pitua daripado baliau, Jikok salawik salamo nangko asa lai
adek satu pusako ciek, batuka asak maasak barubah sapo
manyapo, lai jalan rayo titian batu adek lamo pusako usang,
lai pakaian bana di nagari komah DT...

Pangka :
Dang kato lah dapek pulo ambo kato nan sapatah lah baiek
manyang di hati kami, tapi baatohnyo kini iyolah kabalapeh
sajo DT... jo hati nan suci jo muko nan janiah komah DT...

Ujuang :
Dang kato lah dapek pulo ambo kato nan sapatah baiek pun
izin daripado DT... lah baiek manyanang di hati kami, selo
diurak sorang tagak langkah diayun sorang lalu, jo
Assalamu’alaikum kami ka turun kok marapulai iyo lah ka
kami iringkan komah DT...

Pangka :
Jo Alaikum salam kami malapeh komah DT...
66
MANYARATUIH HARI nan bapucuak cewang ka langik, dahan tahunjan kapitalo,
kok ureknyo katampek rang basebo, batang katampek rang
Pangka : basanda, dahan katampek rang bagantuang, daun
Adopun panangungan hiduik di ateh dunia nangko dibawah katampek rang balinduang kapanasan, tampek bataduah
awan nan sadidih, diateh bumi nan sabingka, ado duo, tigo, kahujanan, pai tampek rang batanyo, pulang tampek
ampek parakaro: babarito, kok talonsong kamanyentakkan, baliau bana
Partamo sampik, kaduo lapang, katigo sakik, kaampek dikami kok tompek baraso lai kasipi, kok sipi lai baraso
barpulang. Baatohnyo kini iyolah bapulang pulo baliau ……. kalapeh dek aka budi baliau, tapi baatohnyo kini bak pitua
kami kahadirat Allah taala, jikok bapulang kahadirat Allah datuek Juo:
taala, tidak doh samo jo bapulang karumah tanggo, Jikok
bapulang karumah tanggo kabasuo anak Jo cucu batamu Indak dapek sakandak padi Kandak atah batumbuak caruah
niniak Jo mamak, awih lai kadapek mintak aie, lapa lai Indak dapek sakandak hati Kandak Allah juo nan lah
kadapek mintak nasi. Jikok bapulang kahadirat Allah taala, tumbuah. Sungguehpun umue baliau lah pendek langkah
langkok jo cawan timbo mandi, langkok Jo kain unduang- baliau alah panjang, lah bapulang baliau kapado Allah Taala
unduang, langkok jo kapan amek putieh, langkok jo papan pun lah kito antakan pulo ka tanah nan tasurek. Ka medan
amek taba, langkok Jo aie panalakin, langkok Jo ameh perak nan lah tajadi, dikami nan banamo anak cucu baliau kok
banyak saketeknyo. siang Iai babilangkan hari kok malam Iai batiokkan, adopun
Baatohnyo kini di kami anak Jo cucu baliau nan lah dihari nan sahari kini, kok bilangan baliau iyolah gak angko
mampajariah mampapayahkan patang Jo pagi siang jo mangatokan cukuik hari ……….. dari kami iyo nak mintak kaji
malam, kok kabukik alah badaki, kok kalurah alah baturuni, nan 30 juz Jo Zikirullah, pahalonyo tahulak kapado baliau
kok hujan baunduang-unduang deta, kok kalam alah malah kok nan arak dingin, nan barek ringan, dan tabukak
basuluah rokok, kok lamah alah batungkek sewa, kok siriah juolah pintu sarugo, tatutuik juolah pintu narako barakek
alah Jo ganggangnyo, kok pinang alah jo tampuaknyo, kok fatihah nan dibacokan dek kito nan basamo.
gamble alah babilang ratuih, timbakau alah Jo jelonyo, kok
sadah alah sapensi lawik, sataie tangah tigo ameh, disangko
kandak lai balaku, disangko pintak lai kabuliah, umue baliau
lai kalamo, gadang baliau lai kasudah, gadang katampek
babicaro, yo nan bak baringin di tangah padang nan baurek
taguah ka bumi,
67 68
Pangka: nan bapucuek cewang ka langik, nan baurek tagueh ka
Lah dapek kami kato nan sapatah daripado DT. alah sanang bumi, dahan tahunjan kapitalo, batangnyo bakeh basanda,
di hati kami, baa toh hanyo kini kan iyo juo nan bak pitua baniehnyo bakeh baselo, dahannyo bakeh bagantuang,
DT. juo, pitua guru-guru kito, Guntiang sikalek salai deta, daunnyo bakeh balinduang kapanasan, bakeh batadueh
Rang bari bajambue suto. Jikok nan niek kami silang nan kahujanan, Kapai tampek batanyo, kapulang katampek
bapangka, karajo nan bajunjuang, kan iyolah ado duo tigo babicaro, taluncue nan kamambubuikkan, kok pentong nan
parakaro: kamampaluruih, kusuik nan kamanyalasaikan, kok karueh
Partamo manyaratuih hari nan kamampajanieh, kalau gawa di ateh malelokan nan
Nan kaduo mandoa sudah manuai sapanjang adat, nan tompek raso kasipi, nan sipi raso
Nan katigo urang tuo-tuo kito. kalapeh, sabek di aka budi baliau. Baa toh di kami nan bak
pitua DT. juo : Tak bulieh sakandak padi, sakam balah rang
Baa toh hanyo kini, jikok salorong manyaratuih hari nangko, tumbuek lulueh, Tak bulieh sakandak hati. Kandak Allah juo
adopun pananggungan hiduik di dunia nangko, di bawah nan sunggueh. Pintak singkek kok amueh Iah panjang, Iah
awan nan sadidih, di ateh tanah nan sabingkah, tadahulu baliau dari pado kito. Pulang kahadirat Allah Taala.
pananggungan duo nan tigo ampek parakaro. Partamo Baa toh pulang nantun bukan pulang karumah tango, kok
sampik, nan kaduo lapang, nan katigo sakik, nan kampek pulang karumah tango, awih bulieh aie, lapa kadapek minta
barpulang, Baa toh hanyo kini kan iyo Iah bapulang pulo nasi, Kok pulang kahadirat Allah Taala langkok Jo cawan
urang tuo kito Kahadirat Allah Taala. Baa toh di kami nan timbo mandi, langkok jo kain unduang-unduang, langkok Jo
banamo anak cucu baliau, sarato karik bayiek baliau, kan kapan amek putieh, langkok Jo papan amek taba, langkok jo
iyolah kami pajarieh papayahkan, kok kalam alah basulueh aie panalakin.Barang sado taparado hanyo DT. Iah
rokok, kok hujan alah batuduang deta, kok Ianyah alah dibilangkan pulo molah hari, lah ditiwikkan pulo molah
batungkek sewa, Disangko kandak Iai kabalaku, padonyo bulan. Baa toh kini kok hitungan alah agak sangek sampai,
pintak lai kabulieh, kironyo singkek nan tamintak, lah kok bilangan alah agak sangek cukuik, kalaluannyo lah
tadahulu baliau dari pado kito, pulang kahadirat Allah Taala. sampai baliau saratuih hari. Kok nan mati kito mintakkan
Baa toh dikami nan banamo anak cucu baliau, bukan ntoh doa salamek, lapeh baliau dari sagalo bala akhirat, sarato
sandi nan alah pacah, bukan toh dunia nan alah kiamek, asek dalam kubue, barakek amalan guru — guru, kito
hanyo mato hari bana nan lah padam, gadang katampek mintakkan kapado Allah, samo kito sarukan pado Nabi,
babicaro, iyolah bak saumpamo kayu gadang di tangah apolah nan pakauran bumi sanang padi manjadi, nikmat
padang, turun sakalian bala dijauehkan Allah juo handaknyo,
69
nangkok kamudian dari pado itu bapucuek bacanggah pulo, 70
sudah batukuek batambah pulo Allah katukuek tambahnyo, mintak dihimbaukan di lapau baruang - baruang atau dibalai
iyolah takana pulo kito diarwah urang tuo-tuo kito, nan di galanggang, atau di labueh di tapian, kok ka bukik baok
punyo sawah batumpak, nan punyo banda buatan, nan mandaki, kalurah bao manuruin, kok siang ambiek
punyo kabun babidang, nan batanam pinang baririk, hilang patungkek, kok malam mintak di pakalang, kok lupo ambo
dilawik nan sadidieh hilang diriak nan mamacah,hilang di kana juo di DT. Sekian hanyo pakauran ambo, kok sentiang
ombak nan badabue, hilang digantiang paambatan, hilang mintak di bilai, kok kurang mintak ba tukuek hanyo DT.
di padang panyamunan, hilang dikorong pakampungan, nan
sahinggo perbatasan kaum Islam kamari, mintak dilapangi
Allah dan diberi sumangat juo lah hendaknyo di Nabi,
dimano tampek baliau surang-surang. Kamudian dari pado
itu nan ka tukuek ka tambahnyo iyo juo nan bak pitua DT.
Tabang malayok sikumbang janti, balum lai sumba bilang
Iah batitik, balum lai patah alah batimpo, balumlai hilang
alah baganti. Mati rimau tingga balangnyo, mati gajah
tingga gadiangnyo, mati manusia maninggakan barih Jo
balabeh, kapado kaum jo sukunyo, baa toh nyo kini, nan bak
pitua DT. juo Ramo - ramo sikumbang janti, Katik endah
pulang bakudo, Patah tumbueh hilang baganti, pusako tatek
dinan punyo.

Birik - birik tabang ka samak, tibo disamak mancari makan,


dari Niniek turun ka mamak, dari mamak turun ka
kamanakan

Latiek - latiek tabang ka banto, tibo dibanto mudiek banda,


Dari kaciek bari banamo, AIah gadang kito bari bagala,
Barakek kabasaran gala si …… Bagala si …… dicabiek laweh,

dikambang rewak,
71 72
DIKUBUE Pun lah kito antakan pulo katanah nan tasurek kamedan
nan tajadi, tapi baatohnyo kini sabarih kapado mamak kami
Pangka: molah, mah lah lamo hiduik banyak dirasai, jauah bajalan
Sungguehpun kapado datuek surang dang kato nak rapek banyak diliek, kok ado baliau tautang dikato nan talompek,
juolah datuek sarato panghulu, ka nan di ateh tanah medan tasingguang dikanaiek, tagisie dikaturun, iyo dibari maaf juo
maharjano nangko, katampeknyo ambo maantakan jo karilaan dek kito nan basamo nangko handaknyo komah
sambah, tapi baatohnyo kini di ambo indak doh kataririk datuek.
bak karangan, kantatambo bak mansiang, kan tatiokkan bak
babilang, kan tarajang banak catue, hanyo sambah data juo Ujuang:
lah sambah ambo ka nan saisi tanah medan maharjano Sapanjang panitahan datuek nantun lah labieh dulu babari
nangko, katampeknyo ambo maantakan sambah. maaf datuek..
tapi baatohnyo kini di ambo indak doh kasambah
manyambah dengan baliau, hanyo kapado datuek juo lah Pangka:
pulangnyo parsambahan ambo. Adopun sambah nan Lah dapek kami kato nan sapatah lah baiyiek manyanang di
kadipulangkan kapado detuek. Pendeknyo apolah hati kami. Tapi, baatoh hanyo kini kok karajo kan Iah nak
kapendeknyo, adopun pananggungan hiduik di ateh dunia angko salamek, mah tanah serakIah dikampuangkan, Iah
nangko di bawah awan nan sadidih, di ateh tanah nan tatagak pancang nan duo, kami dari anak kamanakan baIiau
sabingkah, ado 2,3,4 palakaro, nan partamo sampik, nan nak bakandak kaji Qur’an Jo Zikirullah satameknyo, sakian
kaduo lapang, nan ka tigo sakik, nan kaampek bapulang, sambah nan kadipulangkan ka bakeh datuek.
tapi baatoh hanyo kini kan iyolah bapulang pulo,baliau ……
kahadirat Allah TaaIa Jikok bapulang kahadirat Allah Taala, Ujuang:
tidak doh samo jo bapulang karumah tanggo, Jikok Lah sampai tu datuek
bapulang karumah tanggo kabasuo anak jo cucu batamu
niniak jo mamak, awih lai kadapek minta aia, lapa lai Pangka:
kadapek mintak nasi. Jikok bapulang kahadirat Allah Taala, Bilang singgo itu Iah datuek
langkok jo cawan timbo mandi langkok jo kain unduang-
unduang, langkok jo kapan amek putieh, langkok jo papan
amek taba, langkok jo aia panalakin langkok jo ameh perak
banyak saketeknyo.
73 74
Ujuang: Pangka:
Yo basaba datuek samantaro kato surang babulati, kato Iah sampai tu datuek
basamo bapaiyoan, nak sapatah pulo kapambarinyo datuek.
Ujuang
Pangka: Bilang alah datuek
Yo basaba datuek
Pangka:
Ujuang: Basaba datuek samantaro nak kami ambiek kato paiyokan
Mano baliau datuek …. nan kadipulangkan juo kabakeh Jo baliau datuek sambie kamari nak sapatah pulo kato
datuek pendek tapi apolah kapendeknyo, nan bak pitua kapambarinyo datuek.
datuek juo kok karajo kan Iah nak angko slamek, mah tanah
taserak Iah ditampuangkan, mah Iah tatagak pancang nan Apak Paja:
duo , mah datuek bakandak kaji Qur’an jo Zikirullah Yo mananti molah datuek
satameknyo. Samo kadikandakkan sajo ka nan pandainyo
datuek. ka sumandan:
Mano baliau molah datuek
Ujuang: Manitah Iah datuek
Mano baliau datuek.
Pangka:
Pangka: Adopun sambah kadipulangkan kapado datuek, kok
Manitah Iah datuek bisieklah samo kadangaran, imbau Iah samo kalampauan,
baa tohnyo kini kan Iah tibo pulo sambah dari datuek …….
Ujuang: kok pakerjaan Iah angko salamek, mah alah bapati pulo
Nan kadipulangkan juo kabakeh datuek pendeknyo tapi dengan doa, baa toh baliau nak manuruik jalan nan tadi,
apolah kapendeknyo, kok karajo kan Iah angko salamek, sungguehpun baitu pitua kami kababarinyo datuek..
mah Iah bapati pulo dengan doa, rang siak nak kasurau
kami nan banyak nak mairiang dibalakang, sekian sambah Ka sumandan:
nan kadipulangkan kapado datuek.. Iah sampai kok datuek
75 76
Pangka: Pangka:
Bilang sainggo itu molah datuek Dang kato Iah dapek kami kato nan sapatah, rundiang nan
sabuah, Iah bayiek manyanang di hati kami, tapi baa toh
Ka sumandan: nyo Iah kabalalukan sajo nyo datuek
Sapanjang panitahan datuek nantun, itulah kato sabananyo,
tapi baatohnyo basaba molah datuek samantaro nak kami Ka sumandan:
ambiek kato paiyoan jo mamak sambie kamari nak sapatah Iyo jan kapalang lalu datuek..
kato kapambarinyo datuek
Pangka:
Pangka: Baliau datuek, datuek
Iyo mananti molah kami nyo datuek
Apak Paja:
Ka sumandan: iyo manitah molah datuek
BaIiau datuek, Dt ……
Pangka:
Pangka: Adopun sambah dari datuek bukan bak raso ka diulang, baa
Iyo manitah molah Dt..... toh kok pakarjaan Iah angko salamek, mah tanah taseraklah
kito kampuangkan, kalaluannyo bana Iah tatagak panjang
Ka sumandan: nan duo, baa toh rang siak nak kasurau kami nan banyak
Sapanjang panitahan datuek nantun iyo Iah kami ambiek nak mairiang dibalakang, kan baitu bana nyo datuek.
kato jo paiyoan jo baliau mamak sabaieh kamari, apolah
pitua dari baliau, iyolah saujuik sa mukasuik, jan kapalang Apak Paja:
lalu datuek tantang itu. Bana datuek

Pangka:
Lah sampai tu datuek

Ka sumandan:
AIah datuek , bilang alah..
77 78
Pangka: MALAYIEKAN GALA
Kan lah kami ambiek kato jo paiyoan jo baliau mamak
sabalah kamari, apolah pituah dari baliau, dang kato kok pai Pangka:
lah jo paiyoan, nan tingga Iah jo parundingan, iyolah Tabanglah anak Marapati tabanglah juo induaknyo, balun
balapeh sajo datuek jo hati nan suci,jo muko nan janieh nyo patahlah batitiak, balun sumbianglah batampo, iyo nan
datuek.. bakibari puyueh di ujuang dahan, tabang sikue baganti
sikue. Harimau mati maninggakan balangnyo, gajah mati
Apak Paja: maninggakan gadiangnyo, pulai batingkek naiek
Dang kato Iah dapek kami kato nan sapatah, rundiang nan maninggakan rueh jo buku dahan salorangnyo. Manusia nan
sabuah, izin dari datuek, Iah bayiek manyanang di hati kami, batingkek turun maninggakan barih Jo balabeh, adaik jo
baa toh nyo kini jo Assalamu’alaikum kami maayun Iangkah pusako, adaik pusako nantun kan iyo nan bak pituah
nyo datuek. datuek, ramo-ramo sikumbang janti, katik endah pulang
bakudo, patah tumbueh hilang baganti, pusako tatap
Pangka: disinan juo. Baatoh kini si “Anu” namo kacieknyo kini bagala
Wa’alaikumsalam, mairiang dibalakangnyo datuek.. …… mintak ditarimo komah datuek, jikok ka bukik samo
dibaok mandaki, jikok ka lurah dibaok samo manurun, dinan
data dibao samo bairiang molah datuek. Jikok basuo
dilabueh nan golong, baiek di tapian tampek mandi, baiek
dilapau sibaruang-baruang mintak diimbaukan gala nantun,
bacabiek Iaweh bakambang rewak nyo datuek. Sabarih
kapado baliau nan bakasaran nantun, kok umue panjang
rasakinyo murah, imannyo tatap samo bapagang tagueh
pado agamo kito molah datuek. Sakian sambah nan
kadipulangkan pado datuek.
40
Ujuang : Nan kadisampaikan kapado datuek iyolah sambah nan tigo
Nan sabarih panitahan DT nantun, iyolah kato Adat, tujuan palakaro. Partamo sambah kapado adat, kaduo sambah
pusako, adaik lamo pusako usang, jalan rayo titian batu, kapado pusako, katigo sambah kapado sarak.
sumuelah janieh dek basawuek, jalanlah pasa dek baturuik. Sambah kapado adat bukan toh sambah nan dipabuek, tapi
Baatoh kabakeh urang nan bagala nantun, kami cabiek warih nan dari pado nabi, titah nan dari pado rajo, rajo nan
laweh, kami kambang rewak, kok kabuki kami baok tigo badunsanak.
mandaki, kok kalurah kami baok manurun, dinan data lawan Nan tuo simarajo alif, nan ditangah simarajo dipang ….. ,
bairiang, lah kasanang hati Dt. Sakian nan kadipulangkan nan bungsu simarajo dirajo, nan turun di tanah makah, dari
kapado Dt. makah turun ka mesir, dari mesir ka banua ruhun ka banua
cino taruih ka alam pulau poco. Takalo maso dahulunyo
Pangka: rang asah sirawik panjang, hulu ditariak pambalah maco,
Lah dapek kato nan sapatah nantun lah bayiek manyanang sajak dilawik dahulunyo lah tampak alam pulau poco, kalam
dihati kami tumah Dt. samato pamandangan, mangucap rajo nan tigo, mangucap
kalimah duo patah AsyhaduAllah……… langik basintak naiak
bumi basintak turun, angin taduah galombang tanang
dipandang alam bagaikan camin lah dipandang kiri Jo
kanan, lah dicaliak suok jo kida Iah tarantang ranah
pasaman salilik gunuang marapi, saedaran batang
bangkawean, nan dilingka gunung pasaman, dari sahari
kasahari, Iah manurun ka indogiri ka bukik Si andaleh ka
gunuang si maha esak, nan salilik gunuang marapi, nan
saedaran batang bangkaweh dinamokan balerong panjang
lah bahari Iah bamalam dicari kato mufakek, Iah bulek kato
Jo mupakaik lah dapek bana nan sabuah manurun ka
pariangan dibao alat pakakeh basi sarato baliang katam
sarato garagaji,

42
41 lah ditabang kayu binuang, nan banamo tareh jilatang, lah
PASAMBAHAN ALAM bakarajo tukang nan pandai, dipaek rumah nan sambilan
ruang nan batonggak tareh jilatang, nan baparan jo aka awamumaripattullahatiurrasul wailil Allah, ikuti kamu akan
lundang, nan bakasau jo batang pimpiang, atok jua rasul dari sagalo pamimpin kamu.
dindiangnyo sigai, nan balantai jo batang bayam, nan Kamudian bajalan ka Gantuang Ciri ka guguek si jawi-jawi,
bajanjang Jo pudiang inai, tidak dibilangkan hari tidak ka cupak ka koto anau. Ka kinari ka muaro paneh, ka gauang
ditiokkan malam, dibuek tabueh puluik-puluik, dibuek ka panyakalan, ka saok laweh koto sambilan ka taruang -
gandang Jo siliguri, digatang Jo jangek ungo, dibuek tajua taruang koto nan ampek. Kambali tanah minang, dibuek
jarek rotan, kanai Iah ruso balang kaki, bakato rajo nan bingka nan piawai, sarato tarajo nan bagatok, diangkek nan
batigo, kato firman dalam AI’Qur’an :Ajaluhum minllah, gadang limo parkaro:
bamulo aie datang dari Allah, ditusuekkan basi kursani
manitah Iah rajo nan batigo, pado rakyat nan babilang Partamo datuek nan sambilan, Kaduo datuek nan batujuah
manamokan nagari pariangan dek karano bariang - riang Katigo datuek nan balimo.
mamakan dagiang ruso.
Nan duo dibagi Jo mufakaik:
Kamudian dari itu dititahkanlah rukun nan ampek: Partamo gadang dek baangkek
Partano hukum bainah Kaduo gadang Jo pusako
Kaduo hukum kurenah
Katigo hukum iktihat Dudueklah rajo di pagaruyuang
Kaampek hukum ilmu, mako ado dakwa ado jawab, budak Sapihan balahari ampek jurai:
ali Jo budak asli. Sajurai ka banu ruhun
Sajurai ka banu cino
Kamudian dari pado itu, manurun pulo ka padang panjang, Sajurai ka pulau paca
di kacak jurai nan tigo pakaro:
Patamo luhak tanah data
Kaduo luhak agam
Katigo luhak limo puluh
44
43 Nan kasadat jo koto piliang. Datuek bandaro di sungai tarap,
Masuk kubuang tigo baleh, tasabuik solok Jo salayo, payuang panji koto piliang. Datuek Indomo di saruaso
banamo lubuek sikarah, rang tanam galanggang tanah, rang amban puro koto piliang, Datuek mangkudum di sumanik
bungkuih kitab ugamo, kato Allah dalam Al’Qur’an, aluang bunian koto piliang.
Tuan kadi di padang gantiang, sulueh bendang koto piliang,
Tuan gadang di batipuh harimau campo koto pilang,
Tasabuik sungai jambue pasak kungkuang koto piliang, sulik
aia jo tanjuang balik cumati koto pilang. Singkarak jo
saniang baka camin taruih koto piliang, silungkang jo
padang sibusuak tungga koto piliang. Simawang Jo bukik
kanduang padamaian koto piliang.
Kamudian dari pado itu diatok rantau Jo rajonyo rantau ilia
jo rantau mudiak katigo Jo rantau pasaman, kaampek
kampar kiri jo kampar kanan. Sampai kapasia balah Iauik, ba
siak ba indopuro, bapancuang nan bacak, aso jambi kaduo
palembang katigo karanah sungai pagu kaampek Jo pulau
punJuang. Sainggo sipisak pisau hilang, sahinggo durian di
takuak rajo, sahinggo sirangkak nan badankiang lalu ka
renah bangka hulu, sampai ka Indropuro dinamokan rantau
Hilia. Balun batiku ba pariaman, balun basunu kurai taji,
balun batoboh pakandangan, balun basintuak lubuek
aluang, balun babiang nan tujuah banamo padang galundi.
Balun ba bayang ba tarusan, balun ba kambang ba paiengal
lubuek anau jo puluik - puluik sampai ka banda nan
sapuluah, sahinggo lawik nan sadidih sahinggo ombak nan
bacabue,

46
45 PUJI RUMAH GADANG
sahinggo riak nan mamacah sampai ka sikujua nan babuku
lalu kakali baban nan baduri, di bawah langik nan Mako turun pulo dari awang gumawang mako mandapek
takambang, di ateh bumi nan takaka parentah ninik pulo jalan duo pakaro:
parpatieh duo jo datuek katamanggungan wilayat nan dari
pagaruyuang Adat satu Pusako ciek, kamudian dari pado itu Partamo jalan karano Allah Kaduo jalan karano dunia
simpang banyak …………… Manolah jaln karano Allah Wal banu wal mabu hizzallul
dunia, Baramulo harato dari anak adolah kapariasan di ateh Camin gadang babilang-bilang, camin ketek babuah - buah,
dunia. Dari kamano pulo jalan kapado dunia, mako dipariasi kaluak paku pangku mamangku aka cama jelo manjelo,
pulah rumah korong kampuang halaman nangko. Rumah mako pandang pulolah tirai kulambu sani, banta gadang
gadang surambi aceh, Aceh surambi minang kabau, nan babilang-bilang banta ketek ba buah - buah, mangisi siula
baukie bamego - mego manampiek ka bukik siulu kareh, gerang, gambaran singo mangulampai, rumah sudah tukang
ama sudah ragam tak jadi nan bagonjong Jo sadah linggam lah gaib dak dapek ditiru lai.
tukang batu rabain aie ameh. Dindiang Jo ameh karah
ampasan, atok selong parabuang sani, sipantum baro
tatabue malam, paluehnyo kasiek tabatang, lantainyo karih
bapati, sandinyo karih sampono, pandang datuek ka laman,
di halaman carano basah, janjangnyo perak baelo,
tapakannyo kaco balariek, kasiek intan bajenai, kasieknyo
aluih bak batintiang, batu bulek bak bagobong. Mako
tarantang pulo jalan nan luruih, bak dibanang, mahadok,
mahadang, malingkuang gaduang, tanam bungo kiri jo
kanan, mangao katinggi rang pangkasi, kok tinggi bungo
kalinggih tampek paninjau arak datang, pudiang ameh
babatang-batang, pudiang jati barumpun-rumpun, bansano
batingkah dahan, tanam karambie atok tungku, kakuman
namo rumpuiknyo, sarigando namo bungonyo, tanam
baringin ririk payuang, bungo malua di suduik rumah, bungo
tanjuang dipintu garabang. 48
47 PIDATO MANAIKI RUMAH
Badarai dipupuik ribuik karum manih bukan kapalang,
lasuangnyo ganggo baru kasudah, buatan tukang rang Pangka:
dahulu alunyo liek limau manih, manumbuek anak jolong Nan kadipulangkan kapado datuek sabarih kapado rumah
gadang, panumbuek padi santo rajo, padinyo intan kuku nangko, nan bak pitua datuek juo, takalo padi katabik,
balam, bacakak ayam jo indueknyo, baramuek bugih Jo tumbueh salibu mudo-mudo, takalo hati kabangkik, mulo
makasar, alang Jo balibih semba manyemba bayang - maramu rumah nangko, sakutiko hari baik sarato ka toko
bayang rumah , tanjuang balik bajintaian bagaikan luluah nan elok, mako baiyo - iyolah nan alah kakarik nan baik, nan
langgam barikan. Mako dipandang pulolah ka dalamnyo , basapiah babalahan, nan bakarek bakudungan, nan baipa
babisan, nan basaluek bajumpaikan, nan bamamak gurueh gumpano dalam nagari, rabah karuang
bakamanakan, sarato sumando manyumando. sigudampiang, sinanlah jin nan saribu, sinanlah taduang
Lah dapek kato dalam mupakaik sarano bana nan sabuah, tagulampai, tampak ikan mati dek dingin, lah rabah kayu
mako dicari pulolah kapak , disandang pulo malah baliuang, nantun rang kabuang-kabuang rang patigo rang buek alue
bajalan manuju rimbo, lah tibo di dalam rimbo mako parampek, rang pacah alua salapan nan banamo tonggak
dimakan sirieh sakapue, digiliang rokok sabatang, Lah tuo. Kamudian dari pado itu mako ditabang pulolah tiang
masak sirieh sakapua, lah habih rokok sabatang mako panjang simarajo lelo, tumpangan simarajo kayo, duo lapan
dilapeh pandang ilie jo mudiak, dicaliak kiri Jo kanan, lah tiang di tangah , managun tiang di tapi, banamo rumah
nampak kayu sabatang duo batang, kalaluannyo kami turuik surambi aceh. Nan baparan simarajo lelo, tumpangan
kayu nantun, ditando namo jo gala asa jo suonyo, sarat simarajo kayo, nan bapintu Iabah mangirok, taimpik ula
pucuak jo bijonyo, lansakum namo bijonyo , tumbueh mangulampai bak sanggue gagak kainggok, bantuek
dipulau simarullah, marapuang kalawik saha, bapindah saganyo siguluang lapiek, tatuliak siula miang makan,
katanah darek , silariak namo kayu, siampuah namo tagendeang bak sirangkak Iari, nan batonggak Jo aka baha,
dahannyo, , sitinjau namo pucuaknyo. nan basandi jo batu intan, atok saririang bulan poncak,
Nan tumbueh dipanta kalerengan, tumbueh dibubun mato sairiang jo mato hari, sirieh saganggam manyularo, jatueh
aie, tumbueh dilingka - lingka karang, urek manyapu - sadahan kamusajik, tagak tagantuang kaudaro, kok
nyapu labu, pucuek malepai awan biru, diurek nago basebo, tagantuang indak batali, batonggak batupang tidak,
dibatang taduang bakotek, dipucuek alang babega, dahan batupang jo panuah janji nan bak pitua dahulunyo, aso - aso
taujam kalutan bakeh silayang - layang mandi, mandi padinyo romin samak sarumpun Jo hilalang,
sacampuang indak basah. 50
49 atok paco dindiangnyo camin, janjang timbago alang-alang.
Salariak namonyo kayu, kayu banamo sibalako, pucuek Makok dipariasi pulolah rumah nangko, maniak-maniak jo
manjadi maco ampiang, daun manjadi maco aji, buah tarawang sampaian ameh bajalin takambang lapik pandan
manjadi buah palo, kulik manjadi kulik manih, kulik manjadi bagewai tiok suduik babungo tanjuang, Baatohnyo kini nan
bada balang, daun manjadi aka rajo, batang manjadi aka kadipulangkan kapado datuek iyolah sabarih kapado rumah
baha, urek manjadi nago sati, tareh rang ambiek bakeh nangko, dahulunyo alah balantai batu, alah balantai papan,
tonggak, Salariak namo kayu nan rabah di manabang, sarato alah baatok seng. Untuek kaiko ka ateh iyo babari
silurah timbunan kapak, sabukik ungguak baliuang, sakapa kami pitua dek datuek kasandi kalantai sarato ka atok
basi nan lah habih, tatagak apa ditungguenyo. Rabah sakian sambah datuek.
digampo-gampo tujuah hari, rabah dek topan tujuah
malam, datanglah angin sakutiko galok gulito dalam koto, Ujuang:
Kok nan sabarih rumah nangko, kok rumah datuek Pusako salingka suku
dahuIunyo kan iyolah basandi batu, balantai papan sarato Manolah jalan pado sarak : Surang ulamo nan turun dari
ba atok seng, baa toh sainggo karek ateh kasandi, kalantai, tanah makah nan mangatokan haIal dengan haram,
sarato kaatoknyo iyo adaik Jo pusakonyo datuek. Sakian mudarat dari manfaat, syah dari bata, badasarkan kitap dari
sambah dari kami datuek. balapat nan makna Al Qur’an dengan hadits. Itulah pakaien
datuek sarato panghulu nan syah di dalam nagari nangko
sulueh dikito nan basamo. Kamudian malah dari pado itu
mako bareda pulo molah bumi dengan langik, tabiklah pajar
tando kasiang, hilang gumilang cahayo bulan jo mato hari,
barakek kuaso Tuhan nan satu.
Mako malayiakan Iah ibu saurang anak laki-laki/parampuan,
mako disinanlah tumbueh utang mande jo bapaknyo, utang
nan duo, tigo, ampek parkaro:
Nan partamo utang kalimah
Nan ka duo utang kamakah
Nan katigo utang sunek
Nan kaampek utang akat nikah.
52
51 Baatoh dihari nan sahari kini, hari elok kutiko baiek, kok
PAKAURAN KEKAH tanduaklah tatanam, kok darah Iah taserak, kok dagiang kan
iyolah kito lapa, baatohnyo kini mangko Iapeh juolah utang
Adopun limbago anak cucu Adam iduik di ateh dunia mande jo Bapaknyo dari dunia sampai akhirat . Sabarih
nangko. Di bawah tangik nan takambang di ateh bumi nan kapado anak nan kito kekahkan nangko, badanyo sehat
takaka, mako ditampueh jalan nan duo parakaro: tubuehnyo sanang mukasuiknyo sampai manjadi anak nan
Partamo jalan kapado adek saleh, baguno bagi ibu dari Bapaknyo dikamudian hari dari
Kaduo jalan pado sarak bumi sampai akhirat.
Manolah jalan pado adek: nan bak pitua datek juo, Baatoh sabarih kapado mande Jo bapaknyo, kok umue
bajanjang naik batanggo turun, tiok gugak babalam mau, panjang rasaki murah, imannyo tatap, samo bapagang
lasuang ba ayam gadang, rumah batungganai, kampuang ba tagueh juo ka agamo kito handaknyo kok kabukik samo
nan tuo, tiok suduik palito nyalo. mandaki kok kalurah samo manurun, kailie sarangkueh
Adat salingka nagari
dayuang, kamudiak satulak galah juo handaknyo.

53 DAFTAR ISI

1. Kata Pengantar …………………………….. i


2. Sambah Data …………………………….. 1
3. Mananti Marapulai ……………………………. 5
4. Minta Izin Janang ka Tangah …………….. 10
5. Mambao Makan …………………………….. 11
6. Mananti Marapulai …………………………… 18
7. Manyaratuih Hari …………………………….. 27
8. Pidato di Kubue …………………………….. 33
9. Malayiekan Gala …………………………….. 40
10.Parsambahan Alam ………………………….. 42
11.Puji Rumah Gadang ………………………….. 47
12.Pidato Manaiki Rumah ……………………… 49 Ulama, Cadiek Pandai suku Jambak mencoba membuat
13.Pakauran Kekah …………………………….. 52 buku Pidato Adat ini.

Kami menyadari bahwa isi buku ini masih jauh dari


sempurna oleh sebab itu kami harapkan saran - saran untuk
Iebih baiknya dari pembaca buku ini.

Demikianlah semoga bermanfaat bagi kita semua


sehingga adat akan tetap lestari di Nagari kita. Aamiin.

Wassalam
Penulis.

KATA PENGANTAR
PIDATO PARSAMBAHAN ADAT
Dalam rangka kembali ke Nagari dan SUKU JAMBAK
mempertahankan adat nagari Cupak, maka kita perlu
melestarikan adat istiadat yang ada nagari kita ini.

Salah satu adat yang tak lakang di paneh dan tak


lapuek dek hujan dan yang masih berlaku dan akan tetap
berlaku di Nagari Cupak ialah Pidato Adat pada setiap
kegiatan seperti baralek, kematian dan acara adat Iainnya,
Kalau kita lihat dan amati secara umum makin sedikit dan
kurang berminatnya generasi muda kita yang menguasai
Pidato Adat tersebut Hal ini disebabkan karena kesibukan
sehari - hari yang menyebabkan kurangnya waktu untuk
mengunjungi, menemui orang yang menguasai pidato adat
tersebut untuk belajar maka dari itu Niniek, Mamak, AIim
NAGARI CUPAK
KECAMATAN GUNUNG TALANG
KABUPATEN SOLOK

You might also like