Bài 1.

Đại số ma trận

Đỗ Đức Tân

Đỗ Đức Tân Bài 1. Đại số ma trận 1 / 10

Khái niệm ma trận

Ví dụ:  
  −2 3 0
2 −1 3  4
 1 15 

1 4 −5  3 −6 2 
1 −5 9

ma trận cấp 2 × 3 ma trận cấp 4 × 3

Ma trận cấp m × n: A = (aij )
 
a11 a12 ... a1n
 a21 a22 ... a2n 
A= .
 
.. ..
 ..

.... . 
am1 am2 ... amn
m là số dòng, n là số cột
aij là phần tử nằm ở dòng thứ i và cột thứ j

Đỗ Đức Tân Bài 1. Đại số ma trận 2 / 10

Chuyển vị ma trận

 
  −1 4 2
−1 2 3 1  2 1 −1
A= 4 1 −2 0 =⇒ AT =  
 3 −2 0 
2 −1 0 3
1 0 3

Chuyển vị của ma trận cấp m × n là ma trận cấp n × m

Đổi dòng thành cột

Đỗ Đức Tân Bài 1. Đại số ma trận 3 / 10

Một số dạng ma trận đặc biệt
Ma trận không: aij = 0 với mọi i, j
 
0 0 ... 0
 0 0 ... 0 
0= . .
 
. 
 .. .. ... .. 
0 0 ... 0

Ma trận cột: ma trận chỉ có một cột (m × 1)

 
a11
 a21 
 
 .. 
 . 
am1

Ma trận dòng: ma trận chỉ có một dòng (1 × n )

 
a11 a12 ... a1n
Đỗ Đức Tân Bài 1. Đại số ma trận 4 / 10
Một số dạng ma trận đặc biệt

Ma trận vuông: số dòng và số cột bằng nhau (n × n )

 
a11 a12 ... a1n
 a21 a22 ... a2n 
 
 .. .. . . .. 
 . . . . 
an1 an2 ... ann

Ma trận tam giác trên là ma trận vuông có aij = 0 với mọi i > j

Đỗ Đức Tân Bài 1. Đại số ma trận 5 / 10

Một số dạng ma trận đặc biệt
Ma trận tam giác dưới là ma trận vuông có aij = 0 với mọi i < j

Ma trận chéo là ma trận vuông có aij = 0 với mọi i ̸= j

Ma trận đơn vị là ma trận chéo với aii = 1 với mọi i

 
1 0 ... 0
 0 1 ... 0 
In =  .. .. ..  (ma trận đơn vị cấp n)
 
 . . ... . 
0 0 ... 1
Đỗ Đức Tân Bài 1. Đại số ma trận 6 / 10
Các phép toán ma trận

Phép cộng:
     
1 −2 3 −3 1 −2 −2 −1 1
+ =
2 1 −4 2 0 3 4 1 −1

Hai ma trận phải cùng cấp

Cộng các phần tử tương ứng

Phép trừ: tương tự như phép cộng, thay + bằng −

Nhân một số với ma trận:

   
2 −3 1 4 −6 2
2× =
4 1 −5 8 2 −10

Nhân số với các phần tử của ma trận

Đỗ Đức Tân Bài 1. Đại số ma trận 7 / 10

Các phép toán ma trận

Nhân ma trận dòng với ma trận cột:

 
  3
−2 1 3 ×  2  = (−2) × 3 + 1 × 2 + 3 × (−1) = −7
−1
ma trận dòng ma trận cột

Đỗ Đức Tân Bài 1. Đại số ma trận 8 / 10

Các phép toán ma trận

Nhân hai ma trận:

A B C
 
  1 −2 0 0  
−1 0 2 −1 0 0 2
×  2 3 1 4 =
1 3 0 7 7 3 12
0 −1 0 1

cấp 2 × 3 cấp 3 × 4 cấp 2 × 4

số cột của A phải bằng với số dòng của B

cij = dòng i của A × cột j của B

Đỗ Đức Tân Bài 1. Đại số ma trận 9 / 10

Những tính chất cơ bản

A+B = B +A α(A + B ) = αA + αB
(A + B ) + C = A + (B + C ) (αβ)A = α( βA)
A+O = A 1 × A = A, AI = A = IA
A + (−A) = O (A + B )T = AT + B T
(α + β)A = αA + βA (AB )T = B T AT

Phép nhân không có tính chất giao hoán:

A×B ̸= B × A

Đỗ Đức Tân Bài 1. Đại số ma trận 10 / 10