ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP DƯỢC LIỆU 1 (K14)

Phần đại cương

1) Nhận dạng khung cấu trúc hóa học của các nhóm chất và phân nhóm của các nhóm đã học,
bao gồm alkaloid, tinh dầu, lipid.

- Đối với alkaloid yêu cầu nhận dạng được nhóm alkaloid có hay không nhân dị vòng và loại
nhân dị vòng (ví dụ như nhân quinolin, isoquinolin, indol, …)

- Đối với tinh dầu, yêu cầu nhận dạng được nhóm tinh dầu có cấu trúc terpenoid hay nhân thơm

2) Trình bày khái niệm, danh pháp, tính chất lý hóa chung của alkaloid. Viết phương trình phản
ứng của alkaloid với các thuốc thử Mayer, Bouchardat và Dragendorff.

3) Trình bày quy trình chiết xuất alkaloid bằng dung môi hữu cơ ở môi trường kiềm, chiết bằng
dung dịch acid loãng trong cồn hoặc nước, và chiết bằng cồn. Giải thích ý nghĩa của các bước
tiến hành.

4) Trình bày các phương pháp tinh chế alkaloid bao gồm phương pháp trao đổi ion, sắc ký cột,
sắc ký lớp chế hóa.

5) Trình bày các phương pháp định lượng alkaloid, bao gồm phương pháp cân, phương pháp
trung hòa, phương pháp định lượng trong môi trường khan, phương pháp so màu.

6) Trình bày định nghĩa, thành phần cấu tạo, tính chất lý hóa, các phương pháp chế tạo và ứng
dụng của tinh dầu.

7) Trình bày các phương pháp kiểm nghiệm tinh dầu và phát hiện tạp chất và chất giả mạo trong
tinh dầu.

8) Trình bày định nghĩa, phân loại, thành phần cấu tạo, tính chất lý hóa, các phương pháp chế
tạo, công dụng của lipid.

9) Trình bày các phương pháp kiểm nghiệm lipid. Trình bày ý nghĩa của các chỉ số hóa học trong
kiểm nghiệm lipid (chỉ số acid, ester, xà phòng, acetyl, iod)
Phần dược liệu

Trình bày tên khoa học (tên chi, loài, họ), đặc điểm thực vật chính, bộ phận dùng, thành phần
hóa học chính, tác dụng - công dụng của các dược liệu sau:

- Alkaloid: Ma Hoàng, Ích Mẫu, Lựu, Cau, Cà Độc Dược, Bình Vôi, Hoàng Liên, Vàng
Đắng, Vông Nem, Mã Tiền, Dừa Cạn, Lạc Tiên, Cà Phê, Ô Đầu, Bách Bộ.

- Tinh dầu: Chanh, Thảo Quả, Sả Chanh, Bạc Hà Á, Bạc Hà Âu, Long Não, Gừng, Hoắc
Hương, Thanh Cao Hoa Vàng, Đinh Hương, Hương Nhu Trắng, Hương Nhu Tía, Đại Hồi, Quế
Việt Nam.

Phần thực hành

Trình bày và giải thích các bước tiến hành các phương pháp định tính, định lượng glycosid tim,
saponin, anthranoid, flavonoid, coumarin, alkaloid và tinh dầu trong dược liệu đã học trong phần
thực hành.