äNôÞÎÆÜÆ §Òغèì² ÆðÆÎNôÜÀ¦ h²Ü²UîºÔōNôÂÚ²Ü

ÂNôزÜÚ²Ü²Î²Ü Â²ð¶Ø²ÜNôÂÚ²Ü îºøUî²h²Ü²Î²Ü

ìºðÈNôōNôÂÚNôÜ

¶²Ú²Üº вÎNhÚ²Ü

¶»Õuñí»ëïuÏuÝ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ÐáíhuÝÝ»ë ÂáõÙuÝÛuÝÇ

ëï»ÕÍu·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙÇ Ïuñ¨áñ ÙuëÝ »Ý Ïu½ÙáõÙ: Üu ëÏë»É ¿ Ãuñ·-
ÙuÝ»É 1880-uÏuÝ ÃíuÏuÝÝ»ñÇóª ǵñ¨ ÝÛáõà ÁÝïñ»Éáí ¨° uñÓuÏ, ¨° ãu÷u-
Íá ·áñÍ»ñ ïuñµ»ñ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ·ñuÏuÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇó: ÂáõÙuÝÛuÝÁ û-
ïuñ É»½áõÝ»ñÇó ïÇñuå»ï»É ¿ ÙÇuÛÝ éáõë»ñ»ÝÇÝ, ëuÏuÛÝ uÛÉ É»½áõÝ»ñÇó
éáõë»ñ»ÝÇ ÙÇçÝáñ¹áõÃÛuÙµ Ýñu ÏuïuñuÍ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ åuÏuë
uñÅ»ùuíáñ ã»Ý: ÀݹhuÝáõñ hußíáí uÛÉ ÅáÕáíáõñ¹Ý»ñÇ ãu÷uÍáÛÇó Âáõ-
ÙuÝÛuÝÁ Çñ ·ñuÏuÝ ÏÛuÝùÇ ÁÝÃuóùáõÙ Ïuïuñ»É ¿ ßáõñç áõÃëáõÝ Ãuñ·Ùu-
ÝáõÃÛáõÝ, uÛ¹ ÃíáõÙ` µuÝuëï»ÕÍáõÃÛáõÝÝ»ñ, µuÉÉu¹Ý»ñ, åá»ÙÝ»ñ, ÅáÕáíñ-
¹uÏuÝ ¿åáëÇ huïíuÍÝ»ñ, ÙuÝÏuÏuÝ áïuÝuíáñÝ»ñ: Âuñ·ÙuÝíuÍ »ñ-
Ï»ñÇ µu½Ùu½uÝáõÃÛáõÝÁ háõßáõÙ ¿, áñ ÂáõÙuÝÛuÝÁ ãÇ Ó·ï»É Ãuñ·ÙuÝ»É
áñ¨¿ ÏáÝÏñ»ï h»ÕÇÝuÏÇ µuÝuëï»ÕÍuÏuÝ ßuñù ÏuÙ µu½ÙuùuÝuÏ ·áñ-
Í»ñ: Üu, áñå»ë ÏuÝáÝ, ÁÝïñáõÙ ¿ Ãuñ·ÙuÝíáÕ h»ÕÇÝuÏÇ ÙÇ ùuÝÇ uÙ»Ýu-
µÝáñáß ëï»ÕÍu·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, áñáÝóáõÙ ¹ñë¨áñíuÍ »Ý h»ÕÇÝuÏÇ uß-
ËuñhuÛ»óáÕáõÃÛáõÝÁ, ·»Õuñí»ëïuÏuÝ ÙïuÍáÕáõÃÛáõÝÝ áõ ëï»ÕÍu·áñ-
ÍuÏuÝ ëϽµáõÝùÝ»ñÁ: 7ë»É ¿ û, Ýu ÁÝïñáõÙ ¿ñ uÛÝåÇëÇ ëï»ÕÍu·áñÍáõ-
ÃÛáõÝÝ»ñ, áñáÝù µuíuñuñáõÙ ¿ÇÝ Çñ ·»Õuñí»ëïuÏuÝ ×ußuÏÁ ¨ há·»hu-
ñu½uï ¿ÇÝ Çñ»Ý: »ñ¨ë Ýu¨ uÛë huÝ·uÙuÝùáí ¿ åuÛÙuÝuíáñíuÍ Ãáõ-
ÙuÝÛuÝuÏuÝ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ huçáÕíuÍáõÃÛáõÝÁ: Âuñ·ÙuÝíuÍ ·áñ-
Í»ñÝ uÛÝùuÝ huñu½uï »Ý ÃáõÙuÝÛuÝuÏuÝ á×ÇÝ, áñ »ñµ»ÙÝ ÃíáõÙ ¿, û
¹ñuÝù h»Ýó µuÝuëï»ÕÍÇ uñïu¹ñuÝùÝ »Ý: §Þuï ùÇã huÛ µuÝuëï»ÕÍÝ»-
ñÇ ¿ huçáÕíáõÙ Ãuñ·ÙuÝ»É ûïuñ ·ñuÏuÝáõÃÛáõÝÇó uÛÝåÇëÇ »ñ·»ñ,- ·ñáõÙ
¿ 7. î»ñï»ñÛuÝÁ,- áñáÝù huñu½uï ÉÇÝ»ÇÝ ÝñuÝó ëï»ÕÍu·áñÍáõÃÛuÝÁ,
uÛëÇÝùݪ Ãuñ·ÙuÝuÏuÝ ïáÕ»ñÁ ÝñuÝó ·ñãÇ ïuÏÇó ¹áõñë »ÉÝ»ÇÝ Çµñ¨
ÇÝùÝáõñáõÛÝ, ÇÝùÝuµáõË ¨ ë»÷uÏuÝ ëï»ÕÍu·áñÍáõÃÛáõÝ: ÐáíhuÝÝ»ë Âáõ-
ÙuÝÛuÝÁ åuïÏuÝáõÙ ¿ µuËïuíáñ µuóuéáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÃíÇÝ: 7ÛÝ µáÉáñ
Ãuñ·ÙuÝáõÃÛáõÝÝ»ñÁ, áñ Ýu uñ»É ¿ ÙÇ ½uñÙuÝuÉÇ ½áõ·u¹ÇåáõÃÛuÙµª
Ãuñ·ÙuÝ »Ý huݹÇëuÝáõÙ Ýñu ½·uóáõÙÝ»ñÇÝ áõ háõÛ½»ñÇݦ1: ÂáõÙuÝÛuÝÝ
ÇÝùÁ h»Ýó uÛ¹ ãu÷uÝÇßÝ»ñáí ¿ Ùáï»ó»É ·ñuÏuÝ-·»Õuñí»ëïuÏuÝ
Ãuñ·ÙuÝáõÃÛuÝÁ: §Âuñ·ÙuÝáõÃÛáõÝÁ Éuí ×ÛáõÕ ¿, - ·ñáõÙ ¿ Ýu, - …ëuÏuÛÝ
Ýu åuïuhuÏuÝ µÝáõÛà ãå»ïù ¿ ÏñÇ: 7Ûë ·áñÍÁ Ù»½uÝáõÙ å»ïù ¿ Ëáñu-
Ýu: Üñu ÙÇçáóáí huñ¨uÝ u½·»ñÁ å»ïù ¿ ×uÝuã»Ý ÙÇÙÛuÝó, ÍuÝáÃuóÝ»Ý
Çñuñ Çñ»Ýó ÏáõÉïáõñuÏuÝ huñëïáõÃÛuÝÁ, ·ñuÏuÝáõÃÛuÝÁ, uñí»ëïÇÝ,
1
². î»ñï»ñÛuÝ, ÐáíhuÝÝ»ë ÂáõÙuÝÛuÝ, ÐuÛñ»ÝÇ »½»ñùÇ ùÝuñ»ñ·áõÝ, ìu- Õuñßuåuï,
1911, ¿ç 8:

46
å»ïù ¿ huëÏuÝuÝ ÙÇÙÛuÝó óuíÝ áõ áõñuËáõÃÛáõÝÁ…¦2: Ø»Ï uÛÉ uéÇÃáí ì.
´ñÛáõëáíÇÝ áõÕÕíuÍ ËáëùáõÙ Ýu ßuñáõÝuÏáõÙ ¿. §…⿱ áñ µuÝuëï»Õ-
ÍáõÃÛuÝ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛáõÝÁ, ¿Ý ¿É uéuÝÓÇÝ huÙ áõ háï, ßáõÝã áõ á× áõÝ»óáÕ
µuÝuëï»ÕÍáõÃÛuÝ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛáõÝÁ ßuï ¹Åíuñ ¿ áõ hu½íu·Ûáõï µuÝ:
´uÝuëï»ÕÍáõÃÛuݪ ÝáõÛÝÇëÏ Éuí Ãuñ·ÙuÝáõÃÛuÝ huÙuñ uëíuÍ ¿, û Ýu
ÙÇ íuñ¹ ¿, áñ uåuÏáõ ïuÏ ¿ ¹ñíuÍ: 7ÛëÇÝùÝ Ã»ª Ó¨Á Ïï»ëÝ»ë, µuÛó µáõñ-
ÙáõÝùÁ ã»ë ½·uÉ: ÆÝãùu¯Ý ßÝáñhù ¿ huñÏuíáñ, áñ áã ÙÇuÛÝ huñu½uï Ó¨Á
óáõÛó ïu, uÛɨ ÇÝùÝáõñáõÛÝ µáõñÙáõÝùÁ huÕáñ¹Ç: ºí ßÝáñhùÇ h»ï ÇÝãùu¯Ý
ë»ñ…¦3: ÂáõÙuÝÛuÝÁ uÛÝ huÙá½áõÙÝ áõÝ»ñ, áñ Éuí Ãuñ·ÙuÝáõÃÛáõÝÁ hu-
ÙuñÅ»ù ¿ ÇÝùÝáõñáõÛÝ ëï»ÕÍu·áñÍáõÃÛuÝ:
èáõë»ñ»ÝÇó ÂáõÙuÝÛuÝÇ ÏuïuñuÍ uéuçÇÝ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛáõÝÁ È»ñ-
ÙáÝïáíÇ §ÆÕÓ¦ (§Желание¦) µuÝuëï»ÕÍáõÃÛáõÝÝ ¿ (1889 Ã.): 1896 Ã.
Ãuñ·ÙuÝ»ó ¨ uéuÝÓÇÝ ·ñùáõÛÏÝ»ñáí hñuïuñuÏ»ó ´uÛñáÝÇ §ÞÇÉÇáÝÇ
ÏuÉuÝuíáñÁ¦ ¨ È»ñÙáÝïáíÇ §ØÍÇñǦ åá»ÙÝ»ñÁ, uí»ÉÇ áõß` äáõßÏÇÝÇ
§æñuh»ÕÓÁ¦ (§Утопленник¦, 1899), §úÉ»·Ç »ñ·Á¦ (§Песнь о вещем Оле-
ге¦, 1899), §ÒÙ»éíu ÇñÇÏáõÝÁ¦ (§Зимний вечер¦, 1909) ¨ uÛÉÝ:
ÂáõÙuÝÛuÝÁ ¨ äáõßÏÇÝÁ áõÝ»Ý ËuéÝíuÍùÇ, ïuÕuÝ¹Ç ¨ uÝóuÍ
×uÝuåuñhÇ Ù»Í ÁݹhuÝñáõÃÛáõÝÝ»ñ: ºñÏáõëÝ ¿É Ó·ïáõÙ »Ý µuÝuëï»Õ-
ÍáõÃÛuÝ Ù»ç í»ñuñïu¹ñ»É ÇñuÏuÝ ÏÛuÝùÁ, ½uñ·uóÝ»É u½·uÛÇÝ ·ñu-
ÏuÝ É»½áõÝ, Çñ»Ýó uñí»ëïÁ ÍuéuÛ»óÝ»É ÅáÕáíñ¹ÇÝ: 7Û¹ ÙuëÇÝ Ëáëïá-
íuÝáõÃÛáõÝÝ»ñ ¿ uñ»É áã ÙÇuÛÝ ÂáõÙuÝÛuÝÁ: §äáõßÏÇÝÁ ¨ huÛ ÏáõÉïáõ-
ñuݦ há¹íuÍáõÙ G»ñ»ÝÇÏ G»ÙÇñ×ÛuÝÁ ·ñ»É ¿. §îáÕ»ñÇë ·ñáÕÁ ãÇ hÇßáõÙ áñ¨¿
·ñuÏuÝ ½ñáõÛó éáõë ·ñuÏuÝáõÃÛuÝ ÙuëÇÝ huÝ·áõóÛuÉ Ðáíh. Âáõ- ÙuÝÛuÝÇ
h»ï, áñÇ ÅuÙuÝuÏ äáõßÏÇÝÇ uÝáõÝÝ uéuÝÓÇÝ uÏÝuÍuÝùáí áõ ëÇñáí
ãuñïuëuÝí»ñ í»ñçÇÝÇë ÏáÕÙÇó: 7í»ÉÇ ëuÏuí ã¿ñ Ãuñ·ÙuÝ»É ÂáõÙuÝÛuÝÁ
Ýu¨ È»ñÙáÝïáíÇó, uí»ÉÇ ùÇã ã¿ñ ËáëáõÙ Ýu¨ uÛë µuÝuë- ï»ÕÍÇ ÙuëÇÝ,
µuÛó ËÇëï áñáß uÏÝ»ñ¨ ¿ñ Ýñu ÝuËuëÇñáõÃÛáõÝÁ ¹»åÇ äáõßÏÇÝÁ…
äáõßÏÇÝÝ u½¹»É ¿ uí»ÉÇ ßuï, ùuÝ Ù»ñ h»ÕÇÝuÏÝ»ñÁ Ëáë- ïáíuÝáõÙ »Ý,
ùuÝ í»ñçuå»ë Ãuñ·ÙuÝ»É »Ý…¦4: Uï»÷uÝ ¼áñÛuÝÁ
§ØßuÏáõÙ¦ ïåu·ñuÍ §à±í ¿ Ðáíh. ÂáõÙuÝÛuÝÁ¦ há¹íuÍáõÙ ÂáõÙuÝÛu- ÝÇ
¨ äáõßÏÇÝǪ Çñ»Ýó u½·uÛÇÝ ·ñuÏuÝáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù»ç ½áõ·uh»é
»ñ¨áõÛÃÝ»ñ ÉÇÝ»ÉÁ Ó¨uÏ»ñå»É ¿ h»ï¨ÛuÉ Ï»ñå. §ºñÏáõëÝ ¿É ÙuÛñ»ÝÇ ·ñu-
ÏuÝáõÃÛuÝ Ù»ç uéuçÇÝ uÝ·uÙ huÛïÝuµ»ñáõÙ »Ý ó»ÕuÛÇÝ ÝÏuñu·ÇñÁ,
á·ÇÝ, ußËuñhuÛuóùÁ, ÇÝã áñ ÝñuÝó ¹uñÓÝáõÙ ¿ ÛáõñuÛÇÝÝ»ñÇ huÙuñ
huñu½uï áõ ëÇñ»ÉÇ, ûïuñÝ»ñÇ huÙuñª Ýáñu·Ûáõï áõ ·ñuíÇã, ÇëÏ
ÝñuÝó ·áñÍ»ñÁª huÙu½·uÛÇÝ, h»ï¨uµuñ ¨ huÙuÙuñ¹ÏuÛÇÝ: ÆÝãå»ë
äáõßÏÇÝÇ Ùáï Ùuñ¹ hÇÝ· ½·uÛuñuÝÝ»ñáí ½·áõÙ ¿ éáõëÝ áõ éáõëuÏuÝÁ,
uÛÝå»ë ¿É ÂáõÙuÝÛuÝÇ »ñÏ»ñáõÙ – ÉÇÝÇ ÙuÝÏuÏuÝ áïuÝuíáñ, åá»Ù,
h»ùÇuà û ÉÇñÇÏuÏuÝ huïíuÍ – Ùuñ¹ ½·áõÙ, ï»ëÝáõÙ ¨ ßÝãáõÙ ¿ huÛÝ áõ
huÛÏuÏuÝÁ¦5: äáõßÏÇÝ - ÂáõÙuÝÛuÝ uéÝãáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙuëÇÝ uÛ¹åÇëÇ
ÏuñÍÇù áõÝ»ÇÝ Ýu¨ ìuhuÝ î»ñÛuÝÁ, òáÉuÏ Êuݽu¹ÛuÝÁ ¨ áõñÇßÝ»ñ:
2
Ü. ÂáõÙuÝÛuÝ, ÐáíhuÝÝ»ë ÂáõÙuÝÛuÝÁ ¨ éáõë ·ñuÏuÝáõÃÛáõÝÁ, ºñ., 1956, ¿ç 119:
3
Ð. ÂáõÙuÝÛuÝ, ºñÏ»ñÇ ÅáÕáíuÍáõ, h. 6, ºñ., 1994, ¿ç 151:
4
G. G»ÙÇñ×ÛuÝ, ºñÏ»ñÇ ÅáÕáíuÍáõ, h. 8, ºñ., 1963, ¿ç 316-320:
5
Uï. ¼áñÛuÝ, ºñÏ»ñÇ ÅáÕáíuÍáõ, ºñ., 1964, ¿ç 311-312:

47
 ÂáõÙuÝÛuÝÝ ÇÝùÁ µu½ÙÇóë µuñÓñ ·ÝuhuïuÝùÇ ¿ uñÅuÝuóñ»É
äáõßÏÇÝÇ ëï»ÕÍu·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÁ: ÐuÛïÝÇ ¿ ÂáõÙuÝÛuÝÇ huïáõÏ ë»ñÁ
äáõßÏÇÝÇ §ÒÙ»éíu ÇñÇÏáõÝÁ¦ µuÝuëï»ÕÍáõÃÛuÝ ÝÏuïÙuÙµ: §äáõßÏÇ- ÝÁ
Ù»Í µuÝuëï»ÕÍ ¿, Ëáßáñ, háÛuÏuå µuÝuëï»ÕÍ, - ·ñáõÙ ¿ Ýu,- Ýáõñµ
háïuéáõÃÛáõÝ áõÝÇ ¨ ·»Õ»óÇÏ ×ußuÏ: UÇñáõÙ »Ù Ïuñ¹uÉ Ýñu åá»ÙÝ»ñÁ
- §Полтава¦, §Кавказский пленник¦, §Цыгане¦ ¨ ÙÛáõëÝ»ñÁ, µuÛó Ýñu ·ñ-
íuÍùÝ»ñÇó ·Çï»±ù áñÝ »Ù uÙ»ÝÇó ßuï ëÇñáõÙ, ÇëÏÇ ã»ù ÏuñáÕ »ñ¨u-
ÏuÛ»É.- §Зимний вечер¦-Á: UÇñáõÙ »Ù ¿¹ µuÝÁ, áñáíh»ï¨ ·»ñu½uÝóáñ»Ý
éáõëuÏuÝ ¿, ßuï ¿ ëÇñáõÝ áõ huçáÕ…äáõßÏÇÝÁ ¿ëï»Õ ¿ ÏuïuñÛuÉ µu-
Ýuëï»ÕÍ: Îuñ¹uó»ù áõ ï»ë»ù, û ÇÝãùuÝ ¿ ë»ÕÙ, ·»Õ»óÇÏ ¨ áõÅ»Õ. ÙÇ
uí»Éáñ¹ µué ã»ù ·ïÝǦ6: ÂáõÙuÝÛuÝÁ uÛÝ Ïáã»É ¿ §·áhuñ éáõë ·ñuÏu-
ÝáõÃÛuÝ Ù»ç¦:
7Û¹ µuÝuëï»ÕÍáõÃÛuÝ ÃáõÙuÝÛuÝuÏuÝ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛuÝ ÙuëÇÝ Ù»-
½uÝáõÙ Ëáëí»É ¿: ÐuÛ Ù»Í µuÝuëï»ÕÍÇÝ ÝíÇñíuÍ áõëáõÙÝuëÇñáõÃÛáõÝ-
Ý»ñáõÙ uÛ¹ huñóÇÝ uݹñu¹uñÓ»É »Ý ¾¹. æñµußÛuÝÁ, Ðñ. ÂuÙñu½ÛuÝÁ, È.
ØÏñïãÛuÝÁ ¨ áõñÇßÝ»ñ: §ÒÙ»éíu ÇñÇÏáõÝÁ¦ áïuÝuíáñÇ Ãuñ·ÙuÝáõ- ÃÛuÝÁ
huÝ·uÙuÝáñ»Ý uݹñu¹uñÓ»É ¿ ¶áÝãuñ-ÊuÝçÛuÝÁ7: Ðá¹íuÍÇ hÇÙÝuÏuÝ
ÝÛáõÃÁ µÝu·ñÇ ¨ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛuÝ µuñ»hÝãáõÝáõÃÛuÝ ÏuÙ, ÇÝãå»ë
h»ÕÇÝuÏÝ ¿ uëáõÙ, §»ñuÅßïuÏuÝ ÏuéáõóíuÍùǦ huÙ»Ùuïu- ÏuÝ
ùÝÝáõÃÛáõÝÝ ¿: 7Ûë uéáõÙáí h»ÕÇÝuÏÁ uÝáõÙ ¿ ßuï áõßu·ñuí ¹Ç-
ïuñÏáõÙÝ»ñ, áñáÝó Ù»Ýù Ïuݹñu¹uéÝuÝù Ù»ñ uÛë áõëáõÙÝuëÇñáõÃÛuÝ
h»ïu·u ßuñu¹ñuÝùáõÙ:
Ø»ñ áõëáõÙÝuëÇñáõÃÛuÝ ÝÛáõÃÁ ÝáõÛÝ µuÝuëï»ÕÍáõÃÛuÝ Ãuñ·Ùu-
ÝáõÃÛáõÝÝ ¿, ëuÏuÛÝ huñóÇÝ uݹñu¹uñÓ»É »Ýù ÷áùñ-ÇÝã uÛÉ ï»ëuÝÏÛáõ- ÝÇó:
ú·ïí»Éáí ÂáõÙuÝÛuÝÇ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛuÝ ïuñµ»ñuÏuÛÇÝ ÙßuÏáõÙ- Ý»ñÇó,
áñáÝù åuhåuÝí»É »Ý ¨ ½»ï»ÕíuÍ »Ý Ù»Í µuÝuëï»ÕÍÇ »ñÏ»ñÇ
uÏu¹»ÙÇuÏuÝ hñuïuñuÏáõÃÛuÝ Ù»ç8, ÷áñÓ»É »Ýù åuñ½»É, û ·ñuÏuÝ
ÙßuÏÙuÝ ÇÝã ×uÝuåuñh ¿ uÝó»É uÛ¹ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛáõÝÁ, û µuéÇ, ïáÕÇ,
åuïÏ»ñÇ ÁÝïñáõÃÛuÝ Ù»ç ÂáõÙuÝÛuÝ Ãuñ·ÙuÝÇãÁ áñùuÝáí ¿ huñu-
½uï ÙÝuó»É µÝu·ñÇÝ:
äáõßÏÇÝÇ ëï»ÕÍu·áñÍáõÃÛáõÝÝ»ñÇ É»½áõÝ ½uñÙuÝuÉÇáñ»Ý åuñ½ ¿,
hëïuÏ, û·ïu·áñÍíuÍ »Ý µÝáñáß ¹uñÓíuÍùÝ»ñ ¨ uñïuhuÛïáõÃÛáõÝ-
Ý»ñ: Üu¨ uÛë huïÏuÝÇßáí ¿ ÂáõÙuÝÛuÝÁ ÝÙuÝíáõÙ äáõßÏÇÝÇÝ. hÝuñu-
íáñÇÝë ùÇã, µuÛó uÙ»ÝuuÝhñuÅ»ßï ¨ ·ïÝíuÍ µué»ñáí uë»É, huÕáñ-
¹»É uéuí»Éu·áõÛÝÁ: §…¶ñ»Ã» uÝÏuñ»ÉÇ ¿, áñ Ãuñ·ÙuÝÇãÁ ïu µÝu·ñÇ
huñu½uï µáõÛñÝ áõ hñuåáõÛñÁ: UuÏuÛÝ ÙÇßï åuhuÝç»ÉÇ ¿, áñ Ýu hu-
íuïuñÇÙ ÙÝu ·áñÍÇ ÙïùÇÝ ¨ huëÏuÝuÉÇ ïu ÁÝûñóáÕÇÝ: 7Ûë åuhuÝ- çÁ
Ù»ÍuÝáõÙ ¿ ÙuÝuíuݹ, »ñµ Ãuñ·ÙuÝíáõÙ ¿ uÛÝåÇëÇ ÙÇ »ñÏ, áñÇ u- Ù»Ý ÙÇ
ËáëùÝ áõ ÝuËu¹uëáõÃÛáõÝÁ, ãu÷uÍ áõ ÏßéuÍ, áõÝ»Ý Çñ»Ýó Ëáñ
ÝßuÝuÏáõÃÛáõÝÝ áõ huëïuï ï»ÕÁ¦9: ÂáõÙuÝÛuÝÇ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛáõÝÁ ¨ë
áõÝÇ Ý»ñ·áñÍáõÃÛuÝ uÛ¹ ÏuËuñ¹Çã áõÅÁ:
6
Ü. ÂáõÙuÝÛuÝ, Ýßí. ußË., ¿ç 137-138:
7
î»°ë Гончар-Ханджян Н. §Зимний вечер¦ Пушкина и Туманяна (музыка оригинала
и перевода). §´uݵ»ñ ºñ¨uÝÇ huÙuÉëuñuÝǦ, 1999, ÃÇí 2, ¿ç 71-79:
8
î»°ë Ðáíh. ÂáõÙuÝÛuÝ, ºñÏ»ñÇ ÅáÕáíuÍáõ, h. 2, ºñ., 1990, ¿ç 466-468:
9
Ðáíh. ÂáõÙuÝÛuÝ, ºñÏ»ñÇ ÅáÕáíuÍáõ, h. 4, ºñ., 1951, ¿ç 69:

48
 ÂáõÙuÝÛuÝÇ áã ÙÇuÛÝ uÛë, uÛɨ áõñÇß µuñÓñuñÅ»ù Ãuñ·ÙuÝáõ-
ÃÛáõÝÝ»ñÇ huçáÕíuÍáõÃÛuÝ hÇÙùÝ uÛÝ ¿, áñ µuÝuëï»ÕÍÁ ÙÝuó»É ¿
µÝu·ñÇÝ huíuïuñÇÙ, Ýíu½u·áõÛÝÇ huëóñ»É ÇÙuëïuÛÇÝ uÝËáõëu-
÷»ÉÇ ÏáñáõëïÝ»ñÁ, åuhåuÝ»É ï»ùëïÇ ßuñu¹ñuÝùÇ ×Çßï Ïuéáõó-
íuÍùÝ áõ ÁÝÃuóùÁ: 7éuçÇÝ huݹÇåáõÙÁ µuÝuëï»ÕÍáõÃÛuÝ Ù»ç åu-
ïáõhuÝÇó uÛÝ ÏáÕÙ uñïuùÇÝ ußËuñhÇ h»ï ¿, uÛÝ Ï»ñåuíáñíuÍ ¿ ëuéÝ
áõ uÝhÛáõñÁÝÏuÉ, ïu·ÝuåuÉÇó áõ ëåuéÝuÉÇó. uÛë Ï»ñåuñÇ ÏñáÕÁ
ÓÙ»éíu háÕÙÝ ¿: ÐáÕÙÇ áõ µáõùÇ åuïÏ»ñÁ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛuÝ Ù»ç ÝáõÛÝå»ë
ïñíáõÙ ¿ ϻݹuÝÇ huÙ»ÙuïáõÃÛáõÝÝ»ñáí.

То, как зверь, она завоет,
То заплачет, как дитя,
То по кровле обветшалой
Вдруг соломой зашумит,
То, как путник запоздалый,
К нам в окошко застучит.
ØÇÝ` ÙuÝÏuÝ å»ë Éuó ¿ ÉÇÝáõÙ,
ØÇÝ` áéÝáõÙ ¿ ½»ñà ·u½uÝ,
ØÇÝ` íuÛñ»ÝÇ ëáõÉáõÙ å»ë-å»ë
7ÕÙÏáõÙ ¿ ïuÝÇùáõÙ,
ØÇÝ` áõßuóuÍ ×uÙ÷áñ¹, uë»ë,
ÈáõëuÙáõïÝ ¿ Ýu ÃuÏáõÙ:

´uÝuëï»ÕÍuÏuÝ huçáñ¹ åuïÏ»ñÁ Ëñ×ÇÃÇ Ý»ñëáõÙ ¿, áñï»Õ

uñ¹»Ý ½·áõÙ »Ýù huñu½uïÇ Ý»ñÏuÛáõÃÛáõÝÁ, ãÏu uñïuùÇÝ ußËuñ- hÇ
ÃßÝuÙuÝùÁ, ¨ Ýáñ åuïÏ»ñÁ ½uñ·uÝáõÙ ¿ huñóáõÙÝ»ñáí áõ í»-
ñuÍíáõÙ hÇßáÕáõÃÛuÝ ÙïuåuïÏ»ñÝ»ñÇ:

7ñÇ ËÁÙ»Ýù, µuñÇ ÁÝÏ»ñ, ÆÙ

ë¨, çuh»É ûñ»ñÇ,
ÊÁÙ»Ýù ¹uñ¹Çó, µuÅuÏÁ¹ µ»°ñ.
UÇñïÝ»ñÁë µuó ÏÁÉÇÝÇ:
ºñ·Ç°ñ, á±Ýó ¿ñ uåñáõÙ ËuÕuÕ
ÐuíùÁ ÍáíÇ ¿Ý u÷ÇÝ,
ºñ·Ç°ñ, á±Ýó ¿ñ uÕçÇÏÁ íuÕ
æáõñÁ ·ÝáõÙ ÙÇÝã uñ÷ÇÝ:

Âuñ·ÙuÝáõÃÛáõÝÁ` áñå»ë ëï»ÕÍu·áñÍuÏuÝ ·áñÍÁÝÃuó, »ÝÃu¹-

ñáõÙ ¿ Ãuñ·ÙuÝíáÕ ·áñÍÇ ëï»ÕÍí»ÉÇù ïuñµ»ñuÏÝ»ñÇ ·ñuÏuÝ ÙßuÏáõÙ:
ÜÙuÝ ußËuïuÝù Ïuïuñ»É »Ý ßuï ·ñáÕ-Ãuñ·ÙuÝÇãÝ»ñ` Éuíu·áõÛÝ
ïuñµ»ñuÏÁ ëïuÝuÉáõ ÝåuïuÏáí: îuñµ»ñuÏÝ»ñÇ ËÙµu·ñáõÙÁ hÝuñu-
íáñáõÃÛáõÝ ¿ ïuÉÇë uí»ÉÇ ×ß·ñïáñ»Ý Ý»ñÏuÛuóÝ»Éáõ ¨° h»ÕÇÝuÏÇ, ¨°
Ãuñ·ÙuÝãÇ ·»Õuñí»ëïuÏuÝ ÙïuÍáÕáõÃÛuÝ hÇÙÝuÏuÝ huïÏuÝÇßÝ»ñÁ:
ÂáõÙuÝÛuÝÁ Ãuñ·ÙuÝuÏuÝ ·áñÍÇÝ ËëïuåuhuÝçáõÃÛuÙµ ¿ñ í»ñu-
µ»ñíáõÙ: ÐuÛïÝÇ ¿ Ýñu uÛÝ ÏuñÍÇùÁ, huÙuÓuÛÝ áñÇ §uÙ»Ý ÙÇ µuéÁ ÙÇ
ußËuñh ¿¦: ´ué»ñÇ, uñïuhuÛïáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÁÝïñáõÃÛuÝÁ Ýu Ùáï»ó»É ¿
ÝuËuÝÓuËݹñáñ»Ý: äuïÏ»ñÁ åuñ½ ¿ ¹uéÝáõÙ, »ñµ ¹ÇïuñÏáõÙ »Ýù
äáõßÏÇÝÇ §ÒÙ»éíu ÇñÇÏáõÝÁ¦ µuÝuëï»ÕÍáõÃÛuÝ ÇÝùÝu·ñÇ ÙßuÏáõÙÁ:
´uÝuëï»ÕÍáõÃÛuÝ uÛ¹ùuÝ huçáÕíuÍ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛáõÝÁ ÂáõÙuÝÛuÝÇÝ
ÙÇuÝ·uÙÇó áõ h»ßï ãÇ ïñí»É, û¨ Ç ëϽµuÝ» uÛ¹ ïåuíáñáõÃÛáõÝÝ »Ýù
áõÝ»ÝáõÙ: Gu »ñ¨áõÙ ¿, »ñµ huÙ»ÙuïáõÙ »Ýù Ãuñ·ÙuÝáõÃÛuÝ ÇÝùÝu·ñÇ

49
ÙßuÏáõÙÁ ¨ í»ñçÝuÏuÝ ïuñµ»ñuÏÁ: ´uéÇ, uñïuhuÛïáõÃÛuÝ, ïáÕÇ
ÝuËÝuÏuÝ ÙÇ ßuñù ïuñµ»ñuÏÝ»ñ Ãuñ·ÙuÝÇãÁ ÙßuÏ»É ¿, hÕÏ»É, ÁÝïñáõ-
ÃÛáõÝ Ïuïuñ»É háÙuÝßuÛÇÝ ïuñµ»ñuÏÝ»ñÇó, ÙÇÝ㨠áõÝ»ó»É ¿ óuÝÏuÉÇ
uñ¹ÛáõÝùÁ: 7Ûëå»ë` µÝu·ñÇ Буря мглою небо кроет ëϽµÝuïáÕÝ áõÝÇ
ÇÝùÝu·ñÇ h»ï¨ÛuÉ ïuñµ»ñuÏÝ»ñÁ` ÐáÕÙÁ uÙåáí »ñÏÇÝùÝ uéÝáõÙ ¨
ÐáÕÙÁ Ù»·áí »ñÏÇÝùÝ uéÝáõÙ: Мгла µuéÇ huÛ»ñ»Ý háÙuÝÇßÝ»ñÝ »Ý
Ù»·, Ùßáõß, ÙuéuËáõÕ: ÂáõÙuÝÛuÝÁ ÇÝùÝu·ñÇ uéuçÇÝ ïuñµ»ñuÏ-ïá-
ÕáõÙ ÁÝïñ»É ¿ uÙå µuéÁ, »ñÏñáñ¹ ïuñµ»ñuÏáõÙ uÛÝ ÷áËuñÇÝ»É ¿ Ù»·
µuéáí: »¨ uÙå µuéÁ Ïuñ»ÉÇ ¿ ÝÏuï»É ǵñ¨ ïñuÙuµuÝuÏuÝ háÙuÝÇß
Ù»·, Ùßáõß, ÙuéuËáõÕ µué»ñÇÝ, µuÛó uÛÝ ÃáõÉuóÝáõÙ ¿ ïáÕÁ, Ï»ñïíuÍ
åuïÏ»ñÇÝ ïuÉÇë ëuhÙuÝu÷uÏ µÝáõÛÃ. uÙå µuéÇ huÙu¹ñáõÃÛuÙµ »ñ-
ÏÇÝù µuéÇ ÇÙuëïuÛÇÝ ïuñáÕáõÃÛáõÝÁ ÏuñÍ»ë ÷áùñuÝáõÙ, Ý»ÕuÝáõÙ ¿
(ÐáÕÙÁ uÙåáí »ñÏÇÝùÝ uéÝáõÙ), uÛÝÇÝã »ñÏÇÝùÝ uéÝáõÙ
¹uñÓíuÍÁ háõßáõÙ ¿ ÙÇ åuïÏ»ñ, áñáõÙ uÙ÷á÷íuÍ ¿ áÕç »ñÏÝùÇ
µÝuÝÏuñÁ: ²ÙåÇ
÷áËuñÇÝáõÙÁ Ù»·áí åuïÏ»ñÁ ¹uñÓÝáõÙ ¿ ëuháõÝ ¨ uÝËuÃuñ, ïáÕÁ
Ó»éù ¿ µ»ñáõÙ µuÝuëï»ÕÍuÏuÝ hÝã»ÕáõÃÛáõÝ (ÐáÕÙÁ Ù»·áí »ñÏÇÝùÝ ué-
ÝáõÙ): 7ÝÏuëÏuÍ, ÂáõÙuÝÛuÝÁ ÙÇuÝ·uÙuÛÝ ×Çßï ¨ ×ußuÏuíáñ ÁÝïñáõ-
ÃÛáõÝ ¿ uñ»É hû·áõï Ù»·-Ç` uéuçÝáñ¹í»Éáí ¨° µuÝuëï»ÕÍuÏuÝ Ý»ñùÇÝ
½·uóáÕáõÃÛuÙµ, ¨° ïñuÙuµuÝáõÃÛuÙµ:
Небо кроет uñïuhuÛïáõÃÛáõÝÁ (µuéuóÇ Ãuñ·Ù.` ÍuÍÏáõÙ ¿ »ñ-
ÏÇÝùÁ) éáõë»ñ»ÝáõÙ ÏuÛáõÝ ÏuåuÏóáõÃÛáõÝ ã¿: ÂáõÙuÝÛuÝÁ uÛÝ ÷áËu-
ñÇÝ»É ¿ »ñÏÇÝùÝ uéÝáõÙ ¹uñÓíuÍáí, áñÁ ÅáÕáíñ¹uËáëuÏóuÏuÝ »-
ñuÝ· áõÝÇ: GuñÓíuÍÇ ÇÙuëïÝ ¿ »ñÏÇÝùÁ ÷uÏ»É, ÍuÍÏ»É, åuï»É: ²é-
Ý»É µuÛÁ ¹uñÓíuÍuÛÇÝ ÏuåuÏóáõÃÛáõÝÇó ¹áõñë ãáõÝÇ ÷uÏ»É, ÍuÍÏ»É,
åuï»É ÇÙuëïÝ»ñÁ, µuÛó ¹uñÓíuÍáõÙ uÛÝ Ó»éù ¿ µ»ñ»É ÉñuóuÏuÝ-÷á-
Ëuµ»ñuÏuÝ ÇÙuëï ¨ ×ß·ñïáñ»Ý ÷áËuÝóáõÙ ¿ крыть µuÛÇ ÇÙuëïÁ:
Uï»ÕÍí»É ¿ ·»Õuñí»ëïáñ»Ý huçáÕíuÍ ¨ µÝu·ñÇÝ ËÇëï huñu½uï
åuïÏ»ñ` ÐáÕÙÁ Ù»·áí »ñÏÇÝùÝ uéÝáõÙ…
ºñÏñáñ¹` вихри снежные крутя, ïáÕÇ ïuñµ»ñuÏÝ»ñÝ »Ý` äïÁ-
ïáõÙ ¿ µáõùÁ ÓÛuÝ ¨ ¶uÉuñáõÙ ¿ µáõùÁ ÓÛuÝ: äïï»É µuÛÁ ïåuíáñáõ-
ÃÛáõÝ ãÇ ·áñÍáõÙ, huëuñuÏ ¿ hÝãáõÙ, µuéuóÇ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛáõÝ ¿, ¨ ïáÕÁ
½ñÏíáõÙ ¿ åuïÏ»ñuíáñáõÃÛáõÝÇó: 7ÛÝÇÝã í»ñçÝuÏuÝ ïuñµ»ñuÏáõÙ
ÁÝïñíuÍ ·uÉuñáõÙ ¿ µuÛÁ ϻݹuÝáõÃÛáõÝ ¿ huÕáñ¹áõÙ µÝuåuïÏ»ñÇÝ:
7ÛÝ Ýu¨ ×Çßï ¿ ÷áËuÝóáõÙ µÝu·ñÇ вихри ¨ крутя µué»ñÇ uñïuhuÛ-
ïuÍ uéuñÏuÛÇ (ÓÛáõÝuµáõù, åïïuháÕÙ) ¨ ·áñÍáÕáõÃÛuÝ (åïï»É)
ÏñÏÝuÏ ÇÙuëïÝ»ñÁ: ¶uÉuñáõÙ ¿ µuÛÁ uÏÝhuÛïáñ»Ý ëuëïÏuóÝáõÙ ¿
·áñÍáÕáõÃÛuÝ ÇÙuëïÁ:
ºññáñ¹ ¨ ãáññáñ¹ ïáÕ»ñáõÙ äáõßÏÇÝÁ ÝÙuÝáõÃÛuÝ hÇÙùÇ íñu
ëï»ÕÍáõÙ ¿ huÙ»ÙuïáõÃÛáõÝÝ»ñ: Üu µùÇ ÓuÛÝÁ huÙ»ÙuïáõÙ ¿ ÙuÝÏuÝ
ÉuóÇ ¨ áéÝuóáÕ ·u½uÝÇ ÓuÛÝ»ñÇ h»ï: Âuñ·ÙuÝáõÃÛuÝ Ù»ç huÙ»Ùu-
ïáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ÝáõÛÝáõÃÛuÙµ åuhåuÝíuÍ »Ý ¨ huÙuñÅ»ùáñ»Ý ÷áËuÝó-
íuÍ: UuÏuÛÝ ÂáõÙuÝÛuÝÁ Ïuïuñ»É ¿ ÙÇ áõßu·ñuí ÷á÷áËáõÃÛáõÝ. ÷á- Ë»É
¿ ïáÕ»ñÇ huçáñ¹uÏuÝáõÃÛáõÝÁ` §ØÇÝ` ÙuÝÏuÝ å»ë Éuó ¿ ÉÇÝáõÙ,
/ØÇÝ` áéÝáõÙ ¿ ½»ñà ·u½uݦ, ÇëÏ µÝu·ñáõÙ uÛëå»ë ¿` §То, как зверь, она
завоет, /То заплачет, как дитя¦: GÅíuñ ¿ ÙÇuÝßuÝuÏ µuóuïñáõÃÛáõÝ ïuÉ

50
uÛë ÷á÷áËáõÃÛuÝÁ, µuÛó uÏÝhuÛï ¿, áñ ÃáõÙuÝÛuÝuÏuÝ ÙßuÏáõÙÁ u-
í»ÉÇ ¿ ½áñuóÝáõÙ huÙ»ÙuïáõÃÛuÝ áõÅÁ. ·áñÍuÍíuÍ á×uÏuÝ hÝuñuÝ- ùÁ`
µuñÓñuóáÕ uëïÇ×uÝuíáñáõÙÁ (·ñu¹uóÇuÝ), uí»ÉÇ µÝuÏuÝ áõ
ïåuíáñÇã ¿ ¹uñÓÝáõÙ åuïÏ»ñÁ, ¨ ¹u uéuí»Éuå»ë ½·uÛuÏuÝ ÁÝÏu- ÉáõÙ
¿, ùuÝ ïñuÙuµuÝáõÃÛuÙµ µuóuïñ»ÉÇ: Àëï áñáõÙ, µÝu·ñuÛÇÝ
ïuñµ»ñuÏÝ ¿É ÝáõÛÝùuÝ ïåuíáñÇã áõ µÝuÏuÝ ¿ hÝãáõÙ éáõë»ñ»ÝáõÙ:
7Ûëå»ë.

То, как зверь, оно завоет, ØÇÝ` ÙuÝÏuÝ å»ë Éuó ¿ ÉÇÝáõÙ,
То заплачет как дитя. ØÇÝ` áéÝáõÙ ¿ ½»ñà ·u½uÝ:

7Ûë ïáÕ»ñÇ ÝuËÝuÏuÝ ïuñµ»ñuÏáõÙ ØÇÝ µuéÇ ÷áËuñ»Ý »Õ»É ¿

Ø»ñà µuéÁ: 7Ûë ÷á÷áËáõÃÛuÙµ ÂáõÙuÝÛuÝÁ µuÝuëï»ÕÍáõÃÛuÝ É»½íÇÝ
huÕáñ¹»É ¿ ÝÏuï»ÉÇ ËáëuÏóuÏuÝ »ñuÝ·: 7Û¹ ÷á÷áËáõÃÛáõÝÁ Ïuïu- ñ»É
¿ Ýu¨ uÛÉ ïáÕ»ñáõÙ:
ÆÝùÝu·ñÇ huçáñ¹ ïáÕáõÙ Ïu huí»ÉáõÙ` Ø»ñà íuÛñ»ÝÇ ëáõÉáõÙ
å»ë-å»ë, áñÁ ÷áËuñÇÝáõÙ ¿ соломой зашумит uñïuhuÛïáõÃÛuÝÁ: èáõ-
ë»ñ»Ý uñïuhuÛïáõÃÛuÝ µuéuóÇ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛáõÝÁ` uÕÙÏáõÙ ¿ ÍÕá-
ïáí, ãáõÝÇ uñïuhuÛïãuÏuÝ »ñuÝ· ¨ µuÝuëï»ÕÍuÏuÝ ã¿: ÀÝïñíuÍ
huÛ»ñ»Ý ïuñµ»ñuÏÁ ï»ÕÇÝ ¿ ¨ µuÝuëï»ÕÍuÏuÝ, ùuÝÇ áñ Ý»ñ¹ußÝu-
ÏáõÙ ¿ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛuÝ µÝu·ñÇ áÕç hÛáõëíuÍùÇÝ:
Обветшалой uÍuÏuÝÁ (То по кровле обветшалой) ÂáõÙuÝÛuÝÁ
ÝuËuå»ë ÷áñÓ»É ¿ Ãuñ·ÙuÝ»É µuéuóÇáñ»Ý` ËuñËáõÉ, ¹uïuñÏ, ÏÇ-
ëuí»ñ` Ø»ñ ÏÇëuí»ñ ïuÝÇùáõÙ, ÏuÙ` ²ÕÙÏáõÙ ¿ (ËuñËáõÉ) ¹uïuñÏ
ïuÝÇùáõÙ, ëuÏuÛÝ í»ñçÝuÏuÝ ïuñµ»ñuÏáõÙ hñuÅuñí»É ¿ uÛ¹ ÙïùÇó`
ïáÕÇ huÙuñ uÛ¹ uÍuÏuÝÝ»ñÇ ·áñÍuÍáõÃÛáõÝÁ huÙuñ»Éáí uí»Éáñ¹
ÍuÝñuµ»éÝíuÍáõÃÛáõÝ. ÝuËÁÝïñ»É ¿ huÏÇñ× ²ÕÙÏáõÙ ¿ ïuÝÇùáõÙ
ïuñµ»ñuÏÁ: Ðuçáñ¹ »ñÏáõ ïáÕ»ñÁ Ãuñ·ÙuÝíuÍ »Ý µÝu·ñÇ á·áõÝ hu-
ÙuåuïuëËuÝ, Áëï áñáõÙ` ïîñòó÷èò – ÃuÏ»É µuéÇ ÝuËÝuÏuÝ ¨ áã
ï»ÕÇÝ ½uñÏ»É ·ñuÏuÝ-·ñùuÛÇÝ µuéÁ ÷áËuñÇÝí»É ¿ ÃuÏ»É-áí` Éáõëu-
ÙáõïÝ ¿ Ýu ½uñÏáõÙ – ÉáõëuÙáõïÝ ¿ Ýu ÃuÏáõÙ, áñ Ýu¨ ÇÙuëïuÛÇÝ
uéáõÙáí ×ß·ñÇï ¿: äuïÏ»ñÝ uÛëåÇëÇÝ ¿.

То по кровле обветшалой ØÇÝ` íuÛñ»ÝÇ ëáõÉáõÙ å»ë-å»ë

Вдруг соломой зашумит, 7ÕÙÏáõÙ ¿ ïuÝÇùáõÙ.
То, как путник запоздалый, ØÇÝ` áõßuóuÍ ×uÙ÷áñ¹, uë»ë,
К нам в окошко постучит. ÈáõëuÙáõïÝ ¿ Ýu ÃuÏáõÙ:

Âuñ·ÙuÝáõÃÛuÝ ÝuËÝuÏuÝ ïuñµ»ñuÏáõÙ µuóuÏuÛáÕ ²ñÇ

ËÙ»Ýù µuñÇ ÁÝÏ»ñ ¨ ÊÙ»Ýù ¹uñ¹Çó, µuÅuϹ µ»ñ ïáÕ»ñÁ, áñáÝù
ï»Õ »Ý ·ï»É í»ñçÝuÏuÝ ïuñµ»ñuÏáõÙ, huÙuháõÝã »Ý µÝu·ñÇ Выпем,
добрая подружка, ¨ Выпем с горя, где же кружка ïáÕ»ñÇÝ: 7ÏÝhuÛï ¿, áñ
подружка ¨ ÁÝÏ»ñ µué»ñÁ ÇÙuëïuÛÇÝ ¹ußïáí uÙµáÕçáõÃÛuÙµ ã»Ý hu-
ÙÁÝÏÝáõÙ: ÊáëùÁ éáõë h»ÕÇÝuÏÇ ¹uÛuÏÇ ÙuëÇÝ ¿, áõÙ µuÝuëï»ÕÍÁ hu-
ÙuñáõÙ ¿ Çñ huñu½uïÁ, ÙuÝÏáõÃÛuÝ ûñ»ñÇ µuñÇ ÁÝÏ»ñÁ, áõëïÇ huÛ»-

51
ñ»Ý ÁÝÏ»ñ µuéÇ ÁÝïñáõÃÛáõÝÁ uÛë ¹»åùáõÙ ÙÇuÝ·uÙuÛÝ uñ¹uñuóíuÍ
¿: ÜÙuÝuå»ë` µuÅuϹ µ»ñ-Á где же кружка-Ý ã¿, µuÛó éáõë»ñ»Ý uñïu-
huÛïáõÃÛuÝ huÙuñ huÛ µuÝuëï»ÕÍÁ ·ï»É ¿ huÛ»ñ»Ý huÙuñÅ»ùÁ, áñ
µÝu·ñÇÝ huñu½uï ÙÝuÉáõ ïåuíáñáõÃÛáõÝ ¿ ëï»ÕÍáõÙ:
ÂáõÙuÝÛuÝÁ »ñµ»ÙÝ h»éuó»É ¿ µÝu·ñáõÙ ·áñÍuÍíuÍ µuéÇ ×ß·ñÇï
ÏuÙ µuéuóÇ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛáõÝÇó, ¨ µáÉáñ uÛë ¹»åù»ñáõÙ ·áñÍ áõÝ»Ýù
µáíuݹuÏuÛÇÝ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛuÝ h»ï: AõëïÇ ¹ñuÝÇó ãÇ ïáõÅáõÙ µuÝuë-
ï»ÕÍuÏuÝ åuïÏ»ñÁ, ¨ ãÏu ÇÙuëïuÛÇÝ uÝhuÙuåuïuëËuÝáõÃÛáõÝ:
7Ûëå»ë` éáõë»ñ»Ý синица µuéÁ ÙßuÏáõÙÝ»ñáõÙ ëϽµÝuå»ë Ãuñ·ÙuÝí»É
¿ µuéuóÇáñ»Ý` »ñußïuhuí (ºñußïuÑuíÁ ÍáíÇó ¹»Ý): ºñÏñáñ¹
ïuñµ»ñuÏÁ »Õ»É ¿ äuñÇÏÁ ÍáíÇó ¹»Ý: 7Ûëï»Õ uñ¹»Ý Ïu ÇÙuëïuÛÇÝ
uÝhuÙuåuïuëËuÝáõÃÛáõÝ. åuñÇÏ-Á ãáõÝÇ ÃéãáõÝÇ ÏuÙ huíùÇ Ç-
Ùuëï: ´uóÇ uÛ¹, åuñÇÏ ·ñuÏuÝ-·ñùuÛÇÝ µuéÁ ãÇ huÙuåuïuëËu-
ÝáõÙ µuÝuëï»ÕÍáõÃÛuÝ É»½íÇ ÁݹhuÝáõñ ÅáÕáíñ¹uÏuÝ µÝáõÛÃÇÝ: ì»ñç-
ÝuÏuÝ ïuñµ»ñuÏáõÙ áõÝ»Ýù ÐuíùÁ ÍáíÇ ¿Ý u÷ÇÝ åuñ½ ¨ huçáÕíuÍ
ïáÕÁ:
ºñµ»ÙÝ, h»éuÝuÉáí µÝu·ñÇ ×ß·ñÇï í»ñëï»ÕÍáõÙÇó, ÂáõÙuÝÛuÝÁ
Ï»ñïáõÙ ¿ u½·uÛÇÝ Ý»ñùÇÝ ½·uóáÕáõÃÛáõÝÝ»ñÇÝ áõ ÙïuÍáÕáõÃÛuÝÁ µÝá-
ñáß ÙÇçuíuÛñ: 7Ûëå»ë` Что же ты, моя старушка / Приумолкла у окна ïá-
ÕáõÙ Áݹ·ÍíuÍ uñïuhuÛïáõÃÛáõÝÁ (у окна) ÂáõÙuÝÛuÝÁ Ãuñ·ÙuÝ»É ¿ áã
û åuïáõhuÝÇ Ùáï, ÇÝãå»ë »ÝÃu¹ñáõÙ ¿ éáõë»ñ»Ý µÝu·ÇñÁ, uÛÉ åuïÇ
ïuÏ: 7Ûë Ùáï»óÙuÝ µuóuïñáõÃÛáõÝÁ éáõë»ñ»Ý Ù»Ï uÛÉ µuÝuëï»ÕÍáõ-
ÃÛuÝ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛuÝ uéÇÃáí ïuÉÇë ¿ ÇÝùÁ` ÂáõÙuÝÛuÝÁ. §…7ÝóÛuÉ ûñÁ
ï»ÕáõÙ Ãuñ·ÙuÝ»óÇ ÎáÉóáíÇ ÙÇ áïuÝuíáñÁ - §Сяду я за стол¦-… стол–Á
ßÇÝ»É »Ù ·Çï»±ë ÇÝã – åuïÇ ïuÏ, ¨ uÛë áã û huÝ·Ç huÙuñ, uÛÉ uí»ÉÇ
Éáõñç Ëáñhñ¹áí: ºÃ» ë»ÕuÝ Ãuñ·ÙuÝ»Ç – Ýëï»É »Ù ë»ÕuÝ – uÛ¹ huÛ»-
ñ»Ý ÏÝßuÝuÏ»ñ` Ýëï»É »Ù ëáõ÷ñu: ºÃ» ·ñ»Ç` ë»ÕuÝÇ Ùáï – ï·»Õ ¿ñ:
ì»ñçuå»ë µuÝuëï»ÕÍáõÃÛáõÝÁ huÛ»ñ»Ý ã¿ñ ÉÇÝÇ: Ê»Õ× huÛ Ùuñ¹áõ ïu-
ñuÏáõëuÝùÇ áõ ÙïuÍÙáõÝùÇ ï»ÕÁ – åuïÇ ïuÏÝ ¿…¦10:
´»ñ»Ýù ÇÝùÝu·ñÇ ÙßuÏÙuÝ uÛÉ ûñÇÝuÏÝ»ñ`
ÝuËÝuÏuÝ ïuñµ»ñuÏ` ÙßuÏíuÍ ïuñµ»ñuÏ`
Ðá·Ý»óñ»É »Ý ù»½ ÙÁññÇÏÇ
´»½uñ»É »ë ÷áÃáñÇÏÇ Ðá·Ý»É »ë ¹áõ ÷áÃáñÇÏÇ

AéÝáóÝ»ñÇ ÓuÛÝ»ñÇó
AéÝáóÝ»ñÇ uÕÙáõÏÝ»ñÇó AéÝáóÝ»ñÇó Ë»Éu·uñ

…µÁ½½áóÝ»ñÇó ÙÇuÉuñ …µÁ½½áóÇ ïuÏ ÙÇuÉuñ

AõñuËuÝuÝù ëñïuÉÇ UÇñïÝ»ñë µuó ÏÁÉÇÝÇ

Añ ëÇñïÝ»ñë µuó ÏÁÉÇÝÇ ¨ uÛÉÝ:

10
§ÐuÛ ·ñáÕÝ»ñÁ ·»Õuñí»ëïuÏuÝ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛuÝ ÙuëÇݦ, Ïu½Ù.` Ø. Øuù- ëuå»ïÛuÝ,
ºñ., 1985, ¿ç 138:

52
 ÆÝãå»ë ï»ëÝáõÙ »Ýù, uñíuÍ ÙßuÏáõÙÝ»ñÁ ÝåuëïáõÙ »Ý µuÝuë-
ï»ÕÍáõÃÛuÝ ·»Õu·ÇïuÏuÝ ïåuíáñáõÃÛuÝ huñëïuóÙuÝÁ, uéuí»É
hëïuÏ áõ huÙá½Çã »Ý ¹uñÓÝáõÙ åuïÏ»ñÁ: ÊáëùÇ ë»ÕÙáõÃÛáõÝÝ áõ µu-
ñ»hÝãáõÝáõÃÛáõÝÁ uåuháí»Éáõ huÙuñ ÂáõÙuÝÛuÝÝ ÁÝïñ»É ¿ uÝÏuß-
Ïuݹ, åuñ½, ËáëuÏóuÏuÝ ßuñu¹ñuÝùÁ, áñÁ ßuï huñu½uï ¿ äáõßÏÇ- ÝÇ
á×ÇÝ:
äáõßÏÇÝÇ uÛ¹ µuÝuëï»ÕÍáõÃÛuÝ Ó¨Ý áõ µáíuݹuÏáõÃÛáõÝÁ uÝùuÏ-
ï»ÉÇ ÙÇuëÝáõÃÛáõÝ »Ý Ïu½ÙáõÙ: §ÒÙ»éíu ÇñÇÏáõÝÁ¦ µuÝuëï»ÕÍáõÃÛuÝ
µÝu·ÇñÁ uãùÇ ¿ ÁÝÏÝáõÙ µuÕu¹ñÇãÝ»ñÇ huÙuãu÷áõÃÛuÙµ, éÇÃÙuÏu-
ÝáõÃÛuÙµ ¨ Ù»Õ»¹uÛÝáõÃÛuÙµ: ¶ñuÏuÝáõÃÛuÝ ï»ëuµuÝÝ»ñÁ ÝßáõÙ »Ý, áñ
µuÝuëï»ÕÍuÏuÝ ËáëùÇ uñïuhuÛïáõÃÛuÝ ¨ µáíuݹuÏuÛÇÝ åÉuÝ- Ý»ñÁ
÷áËÏuåuÏóíuÍ »Ý. uë»É ¿ û, µuÝuëï»ÕÍuÏuÝ »ñÏÇ Ã»ÙuÛÇó
ÏuËíuÍ` Ïuïuñí»É ¿ á×uÏuÝ ÏuéáõÛóÇ ×Çßï ÁÝïñáõÃÛáõÝ:
ÂáõÙuÝÛuÝÁ hÇÙÝuÏuÝáõÙ huñu½uï ¿ ÙÝuó»É µÝu·ñÇ ïuÕuãu-
÷áõÃÛuÝÁ: îáÕ»ñÇ ãu÷uÏuÝ ÝáõÛÝáõÃÛáõÝÁ` 8- ¨ 7- íuÝÏuÝÇ (8=4+4 ¨
7=4+3) åuhåuÝáõÙ »Ý µÝu·ñÇÝ huñu½uï »ñuÅßïuÏuÝáõÃÛáõÝÁ ¨ hu-
Ùuãu÷ éÇÃÙÁ: ´Ýu·ñÇ uéuÝÓÇÝ ïáÕ»ñ áõÝ»Ý 5- ¨ 3-íuÝÏuÝÇ huïuÍ-
Ý»ñ: ÂáõÙuÝÛuÝÁ åuhåuÝ»É ¿ uÛ¹ ïáÕ»ñÇ ÁݹhuÝáõñ íuÝÏuÏuÝ ãu-
÷Á` 8=4+4: 7Ûëå»ë`

На ша вет ха я / ла чуж ка (5+3) Ø»ñ ËÁñ ×Ç ÃÁ / uÕ ùuï áõ hÇÝ, (4+4)

И пе чаль на, / и тем на. (4+3) ºí ÙÁ ÃÇÝ ¿, / ¨ ïÁ Ëáõñ. (4+3)
Что же ты, / мо я ста руш ка, (5+3)-ƱÝã »ë ÝÁë ï»É / åu ïÇ ïu ÏÇÝ, (4+4)
При у молк ла / у ок на. (4+3) ÆÙ åu éu íÁë, / ¿¹ å»ë Éáõé: (4+3)

ÂáõÙuÝÛuÝÇ Ãuñ·ÙuÝáõÃÛuÝ »ñuÅßïuÏuÝáõÃÛuÝ ÙuëÇÝ µuÝu-

ë»ñ ¶áÝãuñ-ÊuÝçÛuÝÁ ·ñáõÙ ¿. §7Ûë Ãuñ·ÙuÝáõÃÛuÝ ÙuëÇÝ ·áí»ëïÝ»ñ
uñíuÍ »Ý µuíuÏuÝuãu÷, ÇëÏ ·ÉËuíáñÁ` huÛ»ñÇ uñ¹»Ý ùuÝÇ ë»ñáõݹ
ÁݹáõÝáõÙ ¨ ëÇñáõÙ ¿ uÛÝ áñå»ë huñu½uï µuÝuëï»ÕÍáõÃÛáõÝ, huñu-
½uï §»ñ·¦: Ø»ñ í»ñçÇÝ ×ß·ñïáõÙÁ (µuÝuëï»ÕÍáõÃÛáõÝÇó ¹»åÇ §»ñ·¦)
uٻݨÇÝ åuïuhuÏuÝ ã¿, ùuÝÇ áñ Ý»ñ·áñÍáõÃÛuÝ áõÅÁ, ·ñuíãáõÃÛáõÝÁ,
ÇÝãå»ë µÝu·ñÇ, uÛÝå»ë ¿É ¹ñu huÛ»ñ»Ý Ãuñ·ÙuÝáõÃÛuÝ, ÝßuÝuÏuÉÇ
ãu÷áí ·uÉÇë »Ý uÛ¹ »ñÏáõëÇ §»ñuÅßïuÏuݦ ÏuéáõóíuÍùÇó, µuñÓñu- óáÕ
ÝuË»ñ·uÝùÇó, éÇÃÙÇó, Ù»Õ»¹uÛÇÝ »ñuÝ·uíáñáõÙÇó, §Ùïù»ñÝ áõ
½·uóáõÙÝ»ñÁ¦ Çñ»Ýó Ù»ç uéÝáÕ §ÏuËuñ¹uÏuÝ hÝãÛáõÝÝ»ñÇó¦¦11:
Âuñ·ÙuÝáõÃÛuÝ ÅuÙuÝuÏ Ïuñ¨áñíáõÙ ¿ µáÉáñ åuïÏ»ñÝ»ñÁ hu-
ñu½uïáñ»Ý í»ñuñïu¹ñ»ÉÁ: 7éuçÇÝ ÇëÏ ïáÕ»ñÇó ï»ëuñuÝÝ Çñ Ù»ç ¿
uéÝáõÙ ÁÝûñóáÕÇÝ: 7ë»ë ÉëáõÙ »ë háÕÙÇ áéÝáóÁ, huÛïÝíáõÙ ÓÝuµùÇ
ëuéÝußáõÝã ·ñÏuËuéÝáõÃÛuÝ Ù»ç: ´ué»ñÝ Çñ»Ýù »Ý ÏuñÍ»ë ëáõÉáõÙ áõ
áéÝáõÙ: 7Û¹ ïåuíáñáõÃÛáõÝÁ ëï»ÕÍíáõÙ ¿ ßÝáñhÇí áõ ÓuÛÝuíáñÇ Ïáõ-
ïuÏÙuÝ` uéÝáõÙ, ·uÉuñáõÙ, µáõùÁ, ÉÇÝáõÙ ¨ uÛÉÝ: ÆëÏ uéhuëuñuÏ
ÓuÛÝuíáñÝ»ñÇ ÏáõïuÏáõÙÁ` uéÓuÛÝáõÛÃÁ, ÙÇ uéuÝÓÇÝ »ñuÅßïuÏuÝáõ-
ÃÛáõÝ áõ µuñ»hÝãáõÝáõÃÛáõÝ ¿ huÕáñ¹áõÙ ËáëùÇÝ.

11
Гончар-Ханджян Н. Ýßí. ußË., ¿ç 73:

53
 ÐáÕÙÁ Ù»·áí »ñÏÇÝùÝ uéÝáõÙ,
¶uÉuñáõÙ ¿ µáõùÁ ÓÛuÝ,
ØÇÝ` ÙuÝÏuÝ å»ë Éuó ¿ ÉÇÝáõÙ,
ØÇÝ` áéÝáõÙ ¿ ½»ñà ·u½uÝ:

7ÛëåÇëáí, Ãuñ·ÙuÝíuÍ ·áñÍÁ µÝu·ñÇÝ Ùáï»ÝuÉáõ Çñ uÝí»ñçu-

ÝuÉÇ ßuñÅÙuÝ Ù»ç ÏuñáÕ ¿ ßuï uÝ·uÙ Ý»ñÙáõÍ»É áõÕÕáõÙÝ»ñ, hñuÅuñ- í»É
ÝuËáñ¹ ÉáõÍáõÙÝ»ñÇó` Ç Ýåuëï µÝu·ñÇÝ huñu½uï ÉÇÝ»Éáõ ãu÷u- ÝÇßÇ:
¶ñuÏuÝ ÙßuÏáõÙÝ»ñÇ uñ¹ÛáõÝùáõÙ ÂáõÙuÝÛuÝÁ ÏuñáÕuó»É ¿ ëï»ÕÍ»É
Ãuñ·ÙuÝáõÃÛuÝ µuóuéÇÏ ûñÇÝuÏ:

ГАЯНЕ АКОПЯН – Текстологический анализ туманяновского перевода

стихотворения Пушкина «Зимний вечер». – Статья посвящена работе Ованеса
Туманяна над переводом известнейшего стихотворения А. С. Пушкина. Сопостав-
ляются различные варианты перевода и наглядно демонстрируется, как тщатель-
но добивался армянский поэт близости своего текста к оригиналу, как бережно
сохранял он буквально каждый пушкинский образ, а подчас и каждое слово. Кро-
потливая работа Туманяна, которая раскрывается в статье с опорой на его черно-
вики, позволила ему создать поистине образцовый поэтический перевод.

GAYANE HAKOBYAN – Textual analysis of Tumanyan’s translation of “A

Winter Evening” by Pushkin. – The present paper considers the translations of A.
Pushkin’s “A Winter Evening”. Having studied the translation drafts of the poem, as
well as the translator’s selection of metaphors, images and words, the author
distinguishes to what extent Tumanyan was faithful to the Russian version of the poem.
The comparison of the original drafts with the final version reveals the exceptional
value of the latter and proves that Tumanyan was able to provide an outstanding
translation.

54