Porównaj koncepcję jednostki, społeczeństwa i państwaw

konserwatyzmie i liberalizmie

Konserwatyzm i liberalizm to dwie z najważniejszych historycznie ideologii, które

rodziły się w XVIIIw. I XIXw. Wielu przedstawiłoby je jako przeciwstawne, ale nie jest
to do końca zgodne z prawdą. Pomimo znaczących różnic mają też i swoje
podobieństwa. Dla liberalizmu najważniejsza jest zawarta już w nazwie wolność.
Słowo liberalizm pochodzi od łacińskiego słowa “liber” czyli wolny i to właśnie ona
jest punktem centralnym całej tej filozofii. Konserwatyzm z kolei ma utrzymywać
stary porządek rzeczy lub bardzo powoli ewolucyjnie go zmieniać. Też zauważymy to
w etrymologii samego słowa, które pochodzi od łacińskiego “conservare” -
zachowywać. Tradycje i ugruntowana hierarchia społeczna są filarami ich
światopoglądu. W tej pracy chciałbym się skoncentrować natomiast na poglądach
jednej jak i drugiej strony na jednostke, społeczeństwo i państwo.
Jak już wspomnieliśmy punktem wyjścia dla liberalizmu jest swoboda, która ma się
przejawiać w jak największej ilości elementów życia jedostki i społeczeństwa,
zakładając, że człowiek jest z natury dobry. Liberałowie domagają się wolności
myślenia, wyboru i wolności gospodarczej. Prawa zapewniające tę wolność dotyczą
najczęściej jednostki, którą uznaje się za najważniejszą i kluczową część całego
społeczeństwa. To indywiduum ma większą wagę w liberalizmie jako, że rzekomo w
tym systemie każdy ma mieć równe szanse na sukces i to jednostka ma decydować o
jego osiągnięciu. Interesy ogółu są spychane na margines w wierze, że gdy zapewni
się odpowiednie możliwości pojedynczym osobom jak i odpowiednio dużo wolności
(gospodarczej i osobistej) to nie będzie dla niej problemem poprawa pozycji
społecznej i materialnej jeśli tylko zechce. Pogląd taki nazywany jest leseferyzmem i
zakłada on jak najmniejszą ingerencję państwa w gospodarkę i życia obywateli.
Według klasycznej myśli liberalnej państwo ma być jedynie “nocnym stróżem”
stanowiącym i egzekwującym prawo. Jest to stanowisko radykalne i występujące na
szeroką skalę tylko w klasycznej i nieaktualnej już wersji liberalizmu. Wraz z biegem
czasu ideologia liberalna wyraźnie się zmieniła. Osią myśli liberalnej nadal jest
wolność i ograniczenie kompetencji państwa acz w zauważalnie złagodzonym
wydaniu.
Konserwatyści zaś wychodzą z zupełnie innego założenia. Według nich człowiek sam
w sobie nie jest w stanie utrzymać poprawnie funkjonującego społeczeństwa,
ponieważ istnieje w nim nieusuwalna doza zła. Uważają, że do osiągnięcia tego celu
potrzebna jest silna pozycja pańśtwa, która ingerując w rozsądny sposób w życia
obywateli utrzyma stary dobry porządek. Odzrucenie tradycji oznacza zmniejszenie
silnej pozycji państwa co może porowadzić do destabilizacji. Nie oznacza to
zupełnego braku zmian i stagnacji społeczeństwa, zmiany są przez nich akceptowane,
ale mają być przeprowadzane powoli. Zmiany te mają wspierać społeczeństwo jako
ogół, a nie tylko jednostki. Człowiek jako istota społeczna nigdy nie żył sam, stąd
przekierowanie uwagi na zbiorowość. Państwo nie jest już niewidocznym nocnym
stróżem i ma rzeczywisty i zauważalny wpływ na życie codzienne. Przedewszystkim
narzuca pewien system wartości związany z zastanymi lub utraconymi tradycjami, do
których należy powrócić. Tradycyjne myślenie jest w ich mniemaniu
uprawomocnione jako, że ludzie je podzielali przez setki lat wstecz. Może to
prowadzić w wielu sytuacjach do braku samokrytycznego osądu, ale przynajmniej jest
jakimś usprawiedliwieniem ich czynów i przekonań. Punktem, w którym zgadzają się z
liberałami jest stosunek państwa do gospodarki. Tak samo opowiadają się za
rozgraniczeniem tych dwóch instytucji. Nie realizują tego w tak znacznym stopniu co
liberałowie, ale są we tej kwesti zbliżeni.
Jak można zauważyć liberalizm i konserwatyzm to dwie różne ideologie. Ich
najważniejszą różnicą jest podejśćie do samego człowieka. Człowiek i jego natura jako
ośrodek i twórca wszelkich działań politycznych jest wydaje się kluczową kwestią
każdej doktryny. Właśnie z różnego ujęcia tej jednej tylko rzeczy mogą się brać tak
wielkie różnice. Liberalizm daje obywatelom wiele swobód i działa na rzecz jednostki
gdy zupełnie na odwrót działa konserwatyzm, do pewnego stopnia ich kontroluje a
najważniejszym elementem państwa jest społeczeńśtwo. Nie oznacza to zaprzeczaniu
sobie nawzajem w każdej kwestii, ale dostarcza zupełnie inny punkt widzenia.