Strona bierna

Misiu przeszedł rzeczkę. Rzeczka została prze...??? To jest właśnie strona bierna. Naucz się
jak ją tworzyć w języku angielskim. To tylko kilka prostych zasad!

Opis
Strona bierna to zjawisko gramatyczne, które występuje zarówno w języku polskim, jak i
angielskim. W języku polskim zdania w stronie biernej zawierają czasownik "być", "zostać",
"stać się", np.
Został wybudowany nowy most.
W języku angielskim stronę bierną tworzymy dzięki czasownikowi "to be", a w odmianie
amerykańskiej języka - również "to get".

Ale po co nam w ogóle strona bierna? Dzięki jej użyciu zdania brzmią bardziej oficjalnie,
obiektywnie. W zdaniach biernych nieważny jest wykonawca (czasem można go pominąć),
eksponujemy samą czynność. Statystycznie w języku angielskim strona bierna używana jest
częściej, w języku polskim - rzadziej. (A teraz popatrzmy na ostatnie zdanie - oto przykład
użycia strony biernej!).
Zdania w stronie biernej zawierają często artykuły prasowe, obwieszczenia, zawiadomienia
itp. teksty pisane w stylu oficjalnym. W języku potocznym występuje rzadziej, ale również jej
się używa.
Tworzenie
Nie wszystkie czasy i nie wszystkie czasowniki tworzą stronę bierną - hurra! Tworzą ją tylko
czasowniki przechodnie (transitive, [T] w słownikach np. Longmana, Penguina). Jak taki
czasownik rozpoznać? Otóż jest to czasowniki wymagający dopełnienia. Wyobraźmy sobie
zdanie w stronie czynnej
Wczoraj moja siostra widziała.
Nie ma ono sensu, prawda? Po czasowniku czegoś brakuje - brakuje dopełnienia., zatem
zdanie nie jest kompletne. Z tego wnioskujemy, że czasownik "widzieć" jest czasownikiem
przechodnim. Podobnie w języku angielskim - zdanie
Yesterday my sister saw.
nie brzmi dobrze. Poprawna wersja tego zdania to (np.)
Yesterday my sister saw my best friend.
Mamy zatem do czynienia z czasownikiem przechodnim - zamieńmy je więc na stronę bierną.
W tym celu wyrażenie, które było w poprzednim zdaniu dopełnieniem (my best friend)
postawimy na początku zdania jako podmiot. Następnie musimy użyć czasownika "być" w
odpowiedniej formie (w tym wypadku - przeszłej) i wreszcie - czasownika "widzieć", ale -
uwaga - w formie trzeciej. Na końcu dodamy "yesterday"(można by je postawić również na
początku).
Wygląda to następująco:
My best friend was seen yesterday.
Wykonawca czynności (my sister) jest mniej istotny, ale jeśli trzeba - dodamy tę informację
na końcu: by my sister.

Czasy a strona bierna

Czas/Aspekt Simple Continuous
PresentIt is cooked. They are being cooked.
Past It was cooked. It was being cooked.
Future They will be cooked. -
Present Perfect They have been cooked. -
Past Perfect It had been cooked. -
Future Perfect They will have been cooked. -

Z dużą ulgą stwierdzamy, że czasy Present Perfect Continuous, Past Perfect Continuous,
Future Perfect Continuous oraz Future Continuous w ogóle nie tworzą strony biernej.
Present Simple

Nasze przykładowe zdanie w stronie czynnej:

He cooks tomato soup every Wednesday.
- Odnajdujemy czasownik, a ściśle mówiąc - orzeczenie (cooks) i stwierdzamy, że zostało
użyte w czasie Present Simple. Użyto na pewno czasownika przechodniego, bo ma on
dopełnienie (tomato soup).
- Dopełnienie stawiamy na początku zdania jako nowy podmiot: Tomato soup.
- Następnie wstawiamy czasownik "być" w formie odpowiedniej dla czasu (Present Simple)
oraz osoby (trzecia liczby pojedynczej): is.
- Teraz wstawiamy czasownik główny w trzeciej formie (cooked). Jeśli wykonawca jest dla
nas istotny, dodajemy "by him".
- Na koniec dodajemy "every Wednesday". Można również postawić okolicznik czasu na
początku zdania.
Tomato soup is cooked (by him) every Wednesday.
Every Wednesday tomato soup is cooked (by him).
Present Continuous

Nasze przykładowe zdanie w stronie czynnej:

He is cooking tomato soup now.
- Odnajdujemy orzeczenie (is cooking) i upewniamy się, że zostało użyte w czasie Present
Continuous. Czasownik główny jest przechodni, bo ma dopełnienie (tomato soup).
- Dopełnienie stawiamy na początku zdania jako nowy podmiot: Tomato soup.
- Następnie wstawiamy czasownik posiłkowy charakterystyczny dla tego czasu, w
odpowiedniej dla danej osoby formie (is). Potem wstawiamy czasownik "być" w formie
odpowiedniej dla czasu, a więc ciągłej: being.
- Teraz wstawiamy czasownik główny w trzeciej formie (cooked). Jeśli wykonawca jest dla
nas istotny, dodajemy "by him".
- Na koniec dodajemy "now".
Tomato soup is being cooked (by him) now.
Past Simple

Przykładowe zdanie w stronie czynnej:

He cooked tomato soup yesterday.
- Odnajdujemy orzeczenie (cooked) i stwierdzamy, że jest w czasie Past Simple. użyto z
pewnością czasownika przechodniego, bo ma on dopełnienie (tomato soup).
- Dopełnienie stawiamy na początku zdania jako nowy podmiot: Tomato soup.
- Następnie wstawiamy czasownik "być" w formie odpowiedniej dla czasu (Past Simple) oraz
osoby (trzecia liczby pojedynczej): was.
- Teraz wstawiamy czasownik główny w trzeciej formie (cooked). Jeśli wykonawca jest dla
nas istotny, dodajemy "by him".
- Na koniec dodajemy "yesterday". Można również postawić okolicznik czasu na początku
zdania.
Tomato soup was cooked (by him) yesterday.
Yesterday tomato soup was cooked (by him).
Past Continuous

Nasze przykładowe zdanie w stronie czynnej:

He was cooking tomato soup all day yesterday.
- Odnajdujemy orzeczenie (was cooking) i stwierdzamy, że jest ono w czasie Past
Continuous. Czasownik główny jest na pewno przechodni, bo ma dopełnienie (tomato soup).
- Dopełnienie stawiamy na początku zdania jako nowy podmiot: Tomato soup.
- Następnie wstawiamy czasownik posiłkowy charakterystyczny dla tego czasu, w
odpowiedniej dla danej osoby formie (was). Potem wstawiamy czasownik "być" w formie
odpowiedniej dla czasu, a więc ciągłej: being.
- Teraz wstawiamy czasownik główny w trzeciej formie (cooked). Jeśli wykonawca jest dla
nas istotny, dodajemy "by him".
- Na koniec dodajemy "all day yesterday".
Tomato soup was being cooked (by him) all day yesterday.
Present Perfect

Nasze przykładowe zdanie w stronie czynnej:

He has already cooked tomato soup.
- Odnajdujemy orzeczenie (has cooked) i stwierdzamy, że zostało użyte w czasie Present
Perfect. Czasownik główny jest na pewno przechodni, bo ma dopełnienie (tomato soup).
- Dopełnienie stawiamy na początku zdania jako nowy podmiot: Tomato soup.
- Następnie wstawiamy czasownik posiłkowy charakterystyczny dla tego czasu, w
odpowiedniej dla danej osoby formie (has) oraz"być" w formie odpowiedniej dla czasu: been.
- Teraz wstawiamy czasownik główny w trzeciej formie (cooked). Jeśli wykonawca jest dla
nas istotny, dodajemy "by him".
- "Already" wstawiamy po czasowniku posiłkowym, a przed "been".
Tomato soup has already been cooked (by him).
Past Perfect

Nasze przykładowe zdanie w stronie czynnej:

He had cooked tomato soup (before I came).
- Odnajdujemy orzeczenie (had cooked) i stwierdzamy, że zostało użyte w czasie Past Perfect.
Czasownik główny jest przechodni, bo ma dopełnienie (tomato soup).
- Dopełnienie stawiamy na początku zdania jako nowy podmiot: Tomato soup.
- Następnie wstawiamy czasownik posiłkowy charakterystyczny dla czasu Past Perfect (had)
oraz czasownik "być" w formie odpowiedniej dla czasu: been.
- Teraz wstawiamy czasownik główny w trzeciej formie (cooked).
- Jeśli wykonawca jest dla nas istotny, dodajemy "by him".
- Zdanie podrzędne w czasie Past Simple dodajemy na końcu albo na początku.
Tomato soup had been cooked (by him) before I came.
Before I came, tomato soup had been cooked (by him).
Future Simple

Nasze przykładowe zdanie w stronie czynnej:

He will cook tomato soup.
- Odnajdujemy orzeczenie (will cook) i stwierdzamy, że jest ono w czasie Future Simple.
Użyto czasownika przechodniego, bo ma on dopełnienie (tomato soup).
- Dopełnienie stawiamy na początku zdania jako nowy podmiot: Tomato soup.
- Następnie wstawiamy czasownik posiłkowy charakterystyczny dla danego czasu (Future
Simple), a więc "will", a dalej "być" w formie odpowiedniej dla czasu, czyli w
bezokoliczniku: be.
- Teraz wstawiamy czasownik główny w trzeciej formie (cooked).
- Jeśli wykonawca jest dla nas istotny, dodajemy "by him".
Tomato soup will be cooked (by him).
Future Perfect

Nasze przykładowe zdanie w stronie czynnej:

He will have cooked tomato soup by 11 a.m..
- Odnajdujemy orzeczenie (will have cooked) i stwierdzamy, że jest ono w czasie Future
Perfect. Użyto czasownika przechodniego, bo ma on dopełnienie (tomato soup).
- Dopełnienie stawiamy na początku zdania jako nowy podmiot: Tomato soup.
- Następnie wstawiamy czasownik posiłkowy charakterystyczny dla tego czasu (will), a
następnie"być" w formie odpowiedniej dla czasu. Tu mała komplikacja - w czasie Future
Perfect używamy konstrukcji nazywanej perfect infinitive, czyli bezokolicznikiem
dokonanym. Będzie to have+been.
- Teraz wstawiamy czasownik główny w trzeciej formie (cooked). Jeśli wykonawca jest dla
nas istotny, dodajemy "by him".
- Na koniec dodajemy "by 11 a.m.". Można również postawić okolicznik czasu na początku
zdania.
Tomato soup will have been cooked (by him) by 11 a.m..
By 11 a.m., tomato soup will have been cooked (by him).
Czasownik "get" w tworzeniu strony biernej.

Takie konstrukcje są częste w potocznej amerykańszczyźnie:

The window got broken yesterday.
I got paid very well.
Czasownik "get" wyraża zmianę stanu, wydarzenia dynamiczne.
I to wszystko, co powinniśmy wiedzieć o tworzeniu strony biernej.