10

Filipino
Unang Markahan – Modyul 2
Mga Akdang Pampanitikan ng
Mediterranean
(PARABULA)

Kagawaran ng Edukasyon Republika ng Pilipinas

Filipino – Ikasampung Baitang
Alternative Delivery Mode
Unang Markahan – Modyul 2: Akdang Pampanitikan ng Mediterranean (Parabula)
Unang Edisyon, 2020

Isinasaad sa Batas Republika 8293, Seksiyon 176 na: Hindi maaaring magkaroon ng karapatang-sipi
sa anumang akda ang Pamahalaan ng Pilipinas. Gayunpaman, kailangan muna ang pahintulot ng
ahensiya o tanggapan ng pamahalaan na naghanda ng akda kung ito ay pagkakakitaan. Kabilang sa
mga maaaring gawin ng nasabing ahensiya o tanggapan ay ang pagtakda ng kaukulang bayad.

Ang mga akda (kuwento, seleksiyon, tula, awit, larawan, ngalan ng produkto o brand name, tatak o
trademark, palabas sa telebisiyon, pelikula, atbp.) na ginamit sa modyul na ito ay nagtataglay ng
karapatang-ari ng mga iyon. Pinagsumikapang matunton ang mga ito upang makuha ang pahintulot
sa paggamit ng materyales. Hindi inaangkin ng mga tagapaglathala at mga may-akda ang
karapatang-aring iyon. Ang anomang gamit maliban sa modyul na ito ay kinakailangan ng pahintulot
mula sa mga orihinal na may-akda ng mga ito.

Walang anumang parte ng materyales na ito ang maaaring kopyahin o ilimbag sa anumang paraan
nang walang pahintulot sa Kagawaran.

Inilathala ng Kagawaran ng Edukasyon

Kalihim: Leonor Magtolis Briones
Pangalawang Kalihim: Diosdado M. San Antonio

Mga Bumuo sa Pagsusulat ng Modyul

Manunulat: Bemel Joy C. Paderes
Editor: Rhea S. Taboada, Nenita M. Aboniawan, Elena G. Madria,
Delaila G. Cabahug
Tagasuri: Amelia L. Tortola, EdD EPS - FILIPINO
Tagaguhit: Faith Jade G. Curacho
Tagapamahala:
Punong Tagapamahala: Arturo B. Bayocot PhD, CESO III
Rehiyunal na Director
Ikalawang Tagapamahala: Victor G. De Gracia Jr. PhD, CESO V
Pangalawang Rehiyunal na Direktor
Randolph B. Tortola, PhD, CESO IV
Tagapamanihalang Pansangay
Shambaeh, A. Usman, PhD.
Pangalawang Tagapamanihalang Pansangay
Mga Kasapi: Mala Epra B. Magnaong, PhD, Chief-CLMD
Neil A. Improgo, PhD, EPS-LRMS
Bienvinido U. Tagalimot Jr., PhD, CESO IV
Elbert R. Francisco, PhD. Chief-CID
Amelia L. Tortola, EdD EPS-FILIPINO
Rejynne Mary L. Ruiz, PhD, LRMS-manager
Jeny B. Timnal, PDO II
Shella O. Bolasco, Division Librarian II

Inilimbag sa Pilipinas ng: Department of Education- Region X

Office Address: Fortich Street, Sumpong, Malaybalay City 8700 Bukidnon
Telefax: 088 - 813 - 3634
E-mail Address: bukidnon@deped.gov.ph
ii
 Aralin

1 Parabula at Mga Elemento Nito

Ngayong nasa huling baitang ka na ng sekondarya, tiyak marami ka ng dating

alam sa parabula na ibig mo pang mapayaman ngayong nasa huling antas ka na
ng iyong pag-aaral.
Sana ay marami kayong matutunan at makukuhang impormasyon sa modyul na
ito. Hangad namin na mahasa at madaragdagan ang inyong kaalaman sa
impormasyong ibinahagi namin sa modyul na ito.

ALAMIN

Ang Aralin1 ng Modyul 2 ay tungkol sa parabula at elemento ng nito, ito ay ginawa at isinulat
para sa inyo. Sa pamamagitan nito tutulungan kayong mas lalo pang mabibigyan ng mas
malalim na kahulugan at maintindihan ang nais ipabatid ng isang Parabula.
Sa mga araling mababasa at masusuri mo, makikita ang nais maipabatid ng akda sa mga
mambabasa. Maiuugnay mo ang mga tiyak na karanasan sa akda sa pansariling karanasan
at sa karanasan ng iba na nabatid at nasaksihan mo. Mapatunayan mo rin na sa
pamamagitan ng akda ang kahirapan at pagsisikap ay ang dahilan na makapagpapaunlad
sa tao

Sa pagtatapos ng aralin na ito inaasahan na:

1. F10PN-Ib-c-63 - Nasusuri ang tiyak na bahagi ng napakinggang parabula na
naglalahad ng katotohanan, kabutihan at kagandahang-asal.
2. F10PB-Ib-c-63 - Nasusuri ang nilalaman, elemento at kakanyahan ng binasang akda
gamit ang mga ibinigay na tanong.

Mga Tala para sa Guro

Ilalahad dito ng guro ang kahulugan at kasaysayan ng parabula.

1
 SUBUKIN

Piliin at isulat ang titik ng tamang sagot sa sagutang papel.

1. Akdang pampanitikan na nagsasalaysay at nagtuturo ng kinikilalang
pamantayang moral na karaniwang batayan ng mga kuwento ay nasa Bibliya.
A. maikling kuwento C. sanaysay
B. parabula. D. tula

2. Sila ang gumaganap sa isang kuwento na hinango sa banal na Bibliya na

maaaring makapagbigay ng magandang aral.
A. aral C. tagpuan
B. banghay D. tauhan

3. Ito ang paglalahad ng pagka sunod-sunod ng pangyayaring naganap

sa kuwento.
A. aral C. tagpuan
B. banghay D. tauhan

4. Ito ang pinangyarihan ng isang kuwento. Maaring ito ay tumutukoy sa

lugar na pinagdausan ng kuwento, oras at panahon.
A. aral C. tagpuan
B. banghay D. tauhan

5. Ito ang matututunan ng isang tao matapos mabasa ang isang kuwento.
A. aral C. tagpuan
B. banghay D. tauhan

6. Ito’y mga halimbawa ng parabula MALIBAN sa isa.

A. Ang Alibughang Anak C. Ang Matalinong Haring si Solomon
B. Ang Mabuting Samaritano D. Ang pagong at ang kuneho

7. Ang pabula ay __________________ ang banghay at ang mga tauhan ay tao.

A. feminismo C. realistiko
B. moralistiko D. romantiko

8. Ang parabula ay isang maikling salaysay na maaaring nasa anyong

___________ o prosa
A. pakanta C. realistko
B. patula D. sanaysay

9. Ang parabula ay ang mga kuwento na hinango sa ___________.

A. Bibliya C. komiks
B. magasin D. pahayagan

10. Kuwentong parabula tungkol sa isang taong matulungin kahit hindi niya ito
kaano-ano.
A. Ang Alibughang Anak C. Ang Matalinong Haring si Solomon
B. Ang Mabuting Samaritano D. Parabula ng Nawawalang Tupa

11. Ang mga sumusunod ay elemento ng parabula, MALIBAN sa isa.

A. banghay C. tagpuan
B. pantig D. tauhan

12. Ang parabula ay natagpuan sa kauna-unahang mga taon sa mundo at nabuhay

sa mayamang wika ng mga ______________.

2
 A. taga-Hilaga C. taga-Timog B.
taga- Silangan D. taga-Kanluran

13. Parabulang tungkol sa isang anak na nalihis ang landas at muling bumalik sa
piling ng ama.
A. Ang Alibughang Anak C. Ang Mabuting Samaritano
B. Ang Matalinong Haring si Solomon D. Parabula ng Nawawalang Tupa

14. Karamihan sa mga talinghagang nasa Bibliya ay mga kuwentong sinabi ni ____.
A. Hesus C. Maria
B. Matthew D. Pedro

15. Kuwentong nagpapaalala sa atin na dapat tayong magpasalamat sa taong

tumutulong sa atin sa oras ng problema o sakuna.
A. Ang Alibughang Anak
B. Ang Mabuting Samaritano
C. Ang Matalinong Haring si Solomon
D. Pinagaling ni Jesus ang Sampung Ketongin

BALIKAN

Ang araling ito ay karagdagang kaalaman sa pag-aaral ng parabula. Ito ay tinalakay na sa

ibang baitang.
Marami sa atin ang naimpluwensiyahan na ng mga kultura at panitikang galing sa ibang
bansa. Isa na rito ang parabula na nagbigay gabay sa atin para magkaroon tayo ng
magandang-asal. Dahil dito nag-iba ng paniniwala ang mga tao, mula sa kulturang
pagbibigay alay sa mga anito para dinggin ang panalangin hanggang sa dumating ang mga
dayuhan gaya ng mga Kastila na ipinakilala ang kristiyanismo.
Dahil dito nagsimula na ang paniniwala ng Pilipino kay Kristo, at ngayon marami na silang
pinakilalang iba’t ibang uri ng panitikan. Isa na rito ang parabula na ipinapakita ang
kagandahang asal at mga aral na makakatulong sa atin para magkaroon ng matiwasay na
pamumuhay.
Ang Parabula ay sinasabing natagpuan sa kauna-unahang mga taon sa mundo at nabuhay
sa mayamang wika ng mga taga-Silangan. Ang salitang ito ay hango sa salitang Griyego na
parabole na nangangahulugang pagtatabihin ang dalawang bagay upang pagtularin.

TUKLASIN

Isa itong maikling salaysay na maaaring nasa anyong patula o prosa na malimit
nangangaral o nagpapayo hinggil sa isang pangyayari na kadalasang isinasalarawan ang
isang moral o relihiyosong aral. Taliwas sa pabula, ang parabula ay walang inilalahok na
tauhang hayop, halaman, bagay, at puwersa sa kalikasan na pawang kumikilos at
nagsasalita gaya ng tao. Ang katangian nito ay pagiging isang kwentong naglalahad o
nagpapakita ng kung paanong katulad ang isang bagay sa iba pang bagay. Karamihan sa
mga talinghagang nasa Bibliya ay mga kuwentong sinabi ni Hesus, na nagtuturo ng kung
ano ang katangian ng Kaharian ng Diyos.
Ang parabula ay realistikong banghay at ang mga tauhan ay tao. Ang mga parabula ay may
tonong mapagmungkahi at maaaring may sangkap ng misteryo. Mula sa Elements of
Literature nina Holt et. al. 2008. Texas, USA
Halimbawa ng mga Parabula:
 Ang Alibughang Anak

3
  Parabula ng Sampung Dalaga
 Ang Mabuting Samaritano
 Parabula ng Nawawalang Tupa
 Pinatigil ni Jesus ang Bagyo sa Lawa
 Pinagaling ni Jesus ang Sampung Ketongin
 Ang Talinghaga Tungkol sa Pariseo at Publikano
 Talinghaga Tungkol sa Tatlong Alipin
ELEMENTO NG PARABULA
Apat na Elemento o Bahagi ng Parabula:
1. Tauhan
• Sila ang gumaganap sa isang kuwento na hinango sa Banal na Bibliya na
maaaring makapagbigay ng magandang aral sa mambabasa.
2. Tagpuan
• Ito ang pinangyarihan ng isang kuwento. Maaaring ito ay tumutukoy sa lugar
na pinagdausan ng kuwento, oras at panahon.
• Sa parabula madalas hindi agad nasasabi ang tagpuan ng kuwento o may mga
pagkakataong hindi na ito nababanggit sa parabula.
3. Banghay
• Ito ang paglalahad ng pagkasunud-sunod ng mga pangyayaring naganap sa
kuwento
4. Aral o magandang kaisipan
• Ito ang matututunan ng isang mambabasa matapos mabasa ang isang kuwento.
• Marami ang gustong iparating ng parabula sa atin kaya dapat natin itong
isabuhay lalo pa at ito ay nakasulat sa banal na Bibliya

Ano ang Parabula?

• Ito ay isang kuwento na gumagamit ito ng pagtutulad at metapora upang
Mabigyang-diin ang kahulugan.
• Ang mga halimbawa ng parabula ay ang mga kuwento na hinango sa
banal na Bibliya.
• Ang mga detalye tungkol sa mga tauhan ay nagbibigay ng malalim na
kahulugan at binibigyang - diin ang aral sa kuwento.

SURIIN

Ngayong alam mo na ang parabula at may natuklasan ka nang bagong kaalaman ukol dito,
ikaw ay handa na para sa ating talakayan.
Ang parabula ay isang salaysay na hinango sa Bibliya/Banal na Kasulatan. Nag- lalaman
ito ng magandang-aral.
Katulad ng ibang akdang pampanitikan, ang parabula ay binubuo ng elemento tulad ng
tauhan, tagpuan, banghay at aral o magandang kaisipan. Kinakailangan ito upang
masundan mo ang mga pangyayari sa parabula. Marami kang makukuhang parabula sa
Bibliya tulad ng Ang Alibughang Anak, Parabula ng Sampung Dalaga, Ang Mabuting
Samaritano, Parabula ng Nawawalang Tupa, Pinatigil ni Jesus ang Bagyo sa Lawa, at iba
pa.
Sa parabula nangangailangan ng isa o higit pang tauhan sapagkat ang isang kuwento ay
walang kabuluhan kung wala itong tauhan. Sila ang bumubuhay nito. Sila ang gumaganap
sa istorya. Hindi mabubuo ang iyong kuwento kung wala kang tauhan na siyang maglalahad
ng emosyon.
Ang parabula ay nangangailangan ng tagpuan kung saan dito nangyari ang kuwento. Ang
isang kuwento rin ay maaaring may isa o higit pang lugar na pinangyarihan. .
Kinakailangan din sa isang kuwento ang banghay, ito ang maayos o masinop na daloy o
pagkakasunod-sunod ng magkaugnay na pangyayari. Sa banghay ay makabubuo ng

4
balangkas kung saan makikita ang pagkakaugnay-ugnay at mabilis na galaw ng mga
pangyayari. Ang simula o panimulang pangyayari ay nagpapakilala ng tauhan, tagpuan at
suliraning kakaharapin. Ang gitna ay makikita ang papataas na mga pangyayari kung saan
dito inilalahad ang lahat ng nangyayari sa kuwento. Sa bahagi ring ito nagkakaroon ng
pagtatangkang malutas ang suliraning nagpapasidhi mga pangyayari. Pagkatapos ng mga
iba’t ibang pangyayri, bahagi ng banghay ay magkaroon ng isnag makabuluhang wakas ang
kuwento.
Sa iyong binasa, ang parabula ay isang kuwento na may aral na mapupulot na nagsisilbing
patnubay sa marangal na pamumuhay. Maraming kagandahang asal ang makukuha natin
sa kuwento kung saan pwede mong magamit sa pang-araw-araw mong pamumuhay.
Kaya bilang mga kabataan sa henerasyon ngayon, sana ay magamit at maisapuso ninyo
ang mga parabulang na basa mo. Ito ay makakatulong sa inyo bilang gabay ninyo sa pang
araw-araw na pamumuhay at sa pagdedesisyon sa sarili. Ang salita ng Diyos ay hindi para
lang kung kanino, kundi para sa lahat. Nawa’y gawin ninyo itong gabay para sa inyong
kinabukasan.

ISAGAWA

Gawain 3: Pag-ugnayin ang mga Pangyayari. Maghanap ng mg pangyayari sa

parabula na pwede mong iugnay sa pangyayaring naranasan mo sa totoong buhay.
Sagutan ang tsart sa iyong kuwaderno.

Pangyayaring mula sa Parabula Pangyayaring naranasan sa

totoong buhay

TAYAHIN

Piliin at isulat ang titik ng tamang sagot sa sagutang papel.

1. Akdang pampanitikan na nagsasalaysay at nagtuturo ng kinikilalang

pamantayang moral na karaniwang batayan ng mga kuwento ay nasa Bibliya.
A. maikling kuwento C. sanaysay
B. parabula D. tula

2. Sila ang gumaganap o ang mga gumaganap sa isang kuwento na hinango sa

5
 banal na Bibliya na maaaring makapagbigay ng magandang aral.
A. aral C. banghay
B. tagpuan D. tauhan

3. Ito ang paglalahad ng pagkasunod-sunod ng pangyayaring naganap

sa kuwento.
A. aral C. tagpuan
B. banghay D. tauhan

4. Ito ang pinangyarihan ng isang kuwento. Maaring ito ay tumutukoy sa

lugar na pinagdausan ng kuwento, oras at panahon.
A. aral C. tagpuan
B. banghay D. tauhan

5. Ito ang matututunan ng isang tao matapos mabasa ang isang kwento.
A. aral C. banghay
B. tagpuan D. tauhan

6. Ito’y mga halimbawa ng parabula maliban sa isa.

A. Ang Alibughang Anak C. Ang Mabuting Samaritano
B. Ang Matalinong Haring si Solomon D. Ang Pagong at ang Kuneho

7. Ang parabula ay __________________ ang banghay at ang mga tauhan ay tao.

A. feminismo C. realistiko
B. moralistiko D. romantiko

8. Ang parabula ay isang maikling salaysay na maaaring nasa anyong

___________ o prosa
A. pakanta C. realistiko
B. patula D. sanaysay

9. Ang mga parabula ay ang mga kuwento na hinango sa ___________?

A. Bibliya C. komiks
B. magazine D. pahayagan

10. Kuwentong parabula tungkol sa isang taong matulungin kahit hindi niya ito
kaanu-ano.
A. Ang Alibughang Anak C. Ang Matalinong Haring si Solomon
B. Ang Mabuting Samaritano D. Parabula ng Nawawalang Tupa

11. Ang mga sumusunod ay elemento ng parabula, MALIBAN sa isa.

A. banghay C. tagpuan
B. pantig D. tauhan

12. Ang parabula ay natagpuan sa kauna-unahang mga taon sa mundo at nabuhay

sa mayamang wika ng mga ______________.
A. taga-Hilaga C. taga-Kanluran B.
B. taga-Timog D. taga-Silangan

13. Parabulang tungkol sa isang anak na nalihis ang landas at muling bumalik sa
piling ng ama.
A. Ang Alibughang Anak C. Ang Mabuting Samaritano
B. Ang Matalinong Haring si Solomon D. Parabula ng Nawawalang Tupa

14. Karamihan sa mga talinghagang nasa Bibliya ay mga kuwentong sinabi ni ____.

6
 A. Hesus C. Maria
B. Matthew D. Pedro

15. Kuwentong nagpapaalala sa atin na dapat tayong magpasalamat sa taong

tumutulong sa atin sa oras ng problema o sakuna.
A. Ang Alibughang Anak
B. Ang Mabuting Samaritano
C. Ang Matalinong Haring si Solomon

Aralin
Panitikan: Ang Tusong Katiwala
2
Ang araling ito ay nagtatalakay tungkol sa “Ang Tusong Katiwala”. Ang araling iyong
babasahin ay magbibigay sa iyo ng aral. Ang pagtitiwala ay mahalaga sa isang tao.
Sana ay marami kayong matutunan at makukuhang impormasyon sa modyul na ito. Hangad
namin na mahahasa at madadagdagan ang inyong kaalaman mula sa mga impormasyong
ibinahagi namin.

ALAMIN

Ang modyul na ito ay ginawa at isinulat para sa iyo. Sa pamamagitan nito tutulungan ka na
mas lalo pang mabigyan ng malalim na kahulugan at maintindihan ang nais ipabatid ng
parabula.
Sinasaklaw ng araling ito ang paghihinuha sa nilalaman, elemento at kakayahan ng akdang
binasa na kahit anong uri ng sitwasyon na kinakaharap natin ay madali mo itong magamit
bilang mag-aaral. Ang mga salitang/lenguwaheng ginamit ay madali lang maintindihan ng
mga mag-aaral. Ang mga leksyon ay inayos alinsunod sa tamang pagkakasunod-sunod ng
kurso. Subalit ang pagkakasunod-sunod nito ayon sa inyong nabasa ay maaaring
magkapalit batay sa teksbuk na ginagamit natin ngayon,

Sa pagtatapos ng modyul na ito inaasahan na:

1. F10PT-Ib-c-62 - Nabibigyang- puna ang estilo ng may-akda batay sa mga salita
at ekspresyong ginamit sa akda
2. F10PD-Ib-c-62 - Nahihinuha ang nilalaman, elemento at kakanyahan ng pinanood
na akda gamit ang mga estratehiyang binuo ng guro at magaaral

SUBUKIN

Piliin at isulat ang titik ng tamang sagot sa sagutang papel.

1. Saan sa Bibliya makikita ang kuwento ng Ang Tusong Katiwala.
A. Lukas 16:1-15 C. Lukas 19:1-15
B. Lukas 18:1-15 D. Lukas 20 :1-15

2. “Ang pangit na ‘yan ay aking alipin.” Ano ang katangian ng tauhan?

A. Malupit ang amo sa kaniyang alipin

7
 B. Mausisa ang amo ang sa kaniyang alipin
C. Masaya ang amo sa pagkakaroon ng alipin
D. Mapanlait ang amo sa kaniyang alipin dahil sa pangit na anyo.

3. Kung ang isang tao ay may katiwala anong antas ng pamumuhay mayroon siya?
A. dukha C. marangya
B. mahirap D. matiwasay

4. “Ang mapagkakatiwalaan sa maliit na bagay ay mapagkakatiwalaan din sa

malaking bagay”. Ano ang ipinapahiwatig ng pangungusap?
A. Maging matapat ka sa lahat ng bagay
B. Ibigay ang hindi para sa iyo
C. Maging masunurin sa lahat ng oras
D. Huwag maging sakim sa kapwa

5. Ano ang ginawa ng katiwala sa ari-arian ng amo?

A. inilustay C. ibinigay
B. pinundar D. tinago

6. Sino ang nagkuwento ng “Ang Tusong Katiwala”?

A. Hesus C. David
B. Pedro D. Moises

7. “Nagpapanggap kayong _____ sa harap ng mga tao, ngunit alam ng Diyos ang
nilalaman ng inyong mga puso? Punan ang nawalang salita
A. mahirap C. matuwid
B. matalino D. masipag

8. Magkano ang utang ng una sa kanyang amo?

A. Isandaang kabang bigas C. Isandaang kabang trigo
B. Isandaang tapayang alak po D. Isandaang tapayang langis po

9. Magkano ang utang ng ikalawa sa kanyang amo?

A. Isandaang kabang bigas C. Isandaang tapayang alak po
B. Isandaang kabang trigo D. Isandaang tapayang langis po

10. “Walang aliping maaaring maglingkod nang sabay sa dalawang panginoon.

Anong ibig sabihin nito?
A. malungkot C. nagmamalaki
B. pagmamahal D. sakim

11. “Mas mabuting maging mahirap na alipin ng dukhang panginoon”. Ang salitang
may salungguhit ay nangangahulugang ________.
A. amo C. bathala
B. Diyos D. siga

12. Anong aral ang ipinahahayag ng “Ang Tusong Katiwala”?

A. Ang pagtitiwala
B. Gawin lahat para matuwa ang iba
C. Pag-isipan ng mabuti ang desisiyon upang di magsisi sa huli
D. Wag maging sakim

13. Mabuti bang taglayin ng Diyos ang katangian ng tao?

A. Oo, upang madaling magkaunawaan ang tao at Diyos.
B. Oo, upang maunawaan ng Diyos ang kahinaan ng tao.

8
 C. Hindi, sapagkat banal ang Diyos at makasalanan ang tao.
D. Hindi, dahil ang Diyos ay sa langit samantalang ang tao ay sa lupa.

14. Galit ang mga Pariseo kay Hesus, sapagkat sila ay ___________.
A. mapagbigay C. masipag
B. maunawain D. sakim

15. “Kaya’t sinasabi ko sa inyo, gamitin ninyo ang __________ ng mundong ito sa
paggawa ng mabuti.”
A. buhay C. kayamanan
B. katawan D. utak

TUKLASIN

Sa bahaging ito, basahin mo ang isa pang halimbawa ng parabula. Nais kong bigyan
mo ng pansin ang pagkakahabi ng mga pangyayari upang masagot mo ang pokus
na tanong: Bakit mahalagang maunawaan at mapahalagahan ang parabula bilang
akdang pampanitikan?

Ang Tusong Katiwala

(Lukas 16:1-15)
Philippine Bible Society
Nagsalita uli si Hesus sa kaniyang mga alagad, “May taong mayaman na may isang
katiwala. May nagsumbong sa kaniyang nilulustay nito ang kaniyang ari-arian. Kaya’t
ipinatawag niya ang katiwala at tinanong, ‘Ano ba itong naririnig ko tungkol sa iyo? Ihanda
mo ang ulat ng iyong pangangasiwa sapagkat tatanggalin na kita sa iyong tungkulin. Sinabi
ng katiwala sa kanyang sarili, “Ano ang gagawin ko? Aalisin na ako ng aking amo sa
pangangasiwa. Hindi ko kayang magbungkal ng lupa; nahihiya naman akong magpalimos.
Alam ko na ang aking gagawin! Maalis man ako sa pangangasiwa ay may tatanggap naman
sa akin sa kanilang tahanan!”
Isa-isa niyang tinawag ang mga may utang sa kaniyang amo. Tinanong niya ang una,
“Magkano ang utang mo sa aking amo?” Sumagot ito, “Isandaang tapayang langis po.”
“Heto ang kasulatan ng iyong pagkakautang. Dali! Maupo ka’t palitan mo, gawin mong
limampu,” sabi ng katiwala. At tinanong naman niya ang isa, “Ikaw, gaano ang utang mo?”
Sumagot ito, “Isandaang kabang trigo po.” “Heto ang kasulatan ng iyong pagkakautang,”
sabi niya. “Isulat mo, walumpu.” Pinuri ng amo ang tusong katiwala dahil sa katalinuhang
ipinamalas nito. Sapagkat ang mga makasanlibutan ay mas mahusay gumawa ng paraan
kaysa mga maka-Diyos sa paggamit ng mga bagay ng mundong ito.
At nagpatuloy si Hesus sa pagsasalita, “Kaya’t sinasabi ko sa inyo, gamitin ninyo ang
kayamanan ng mundong ito sa paggawa ng mabuti sa inyong mga kapwa upang kung
maubos na iyon ay tanggapin naman kayo sa tahanang walang hanggan. Ang
mapagkakatiwalaan sa maliit na bagay ay mapagkakatiwalaan din sa malaking bagay, ang
mandaraya sa maliit na bagay ay mandaraya rin sa malaking bagay. Kaya kung hindi kayo
mapagkakatiwalaan sa mga kayamanan ng mundong ito, sino ang magtitiwala sa inyo ng
tunay na kayamanan? At kung hindi kayo mapagkakatiwalaan sa kayamanan ng iba, sino
ang magbibigay sa inyo ng talagang para sa inyo?” “Walang aliping maaaring maglingkod
nang sabay sa dalawang panginoon sapagkat kamumuhian niya ang isa at iibigin ang
ikalawa, paglilingkuran nang tapat ang isa at hahamakin ang ikalawa. Hindi kayo maaaring
maglingkod ng sabay sa Diyos at sa kayamanan. “Nang marinig ito ng mga Pariseo,
kinutya nila si Jesus sapagkat sakim sila sa salapi.Kaya’t sinabi niya sa kanila,
“Nagpapanggap kayong matuwid sa harap ng mga tao, ngunit alam ng Diyos ang

9
nilalaman ng inyong mga puso. Sapagkat ang itinuturing na mahalaga ng mga tao ay
kasuklam-suklam sa paningin ng Diyos.”

SURIIN

Ang pagtitiwala ang isa sa pinakamahirap na mawala sa isang tao. Kapag ito ay mawala
hindi ka na sigurado kung pagkakatiwalaan ka niyang muli.
Sa kuwentong “Ang Tusong Katiwala” ipinapakita sa atin na huwag maging manloloko. Ang
kanyang katiwala ay nilustay ang ari-arian ng kanyang amo. Dahil dito ay pinagdudahan siya
ng kanyang amo.
Ipinakita ni Hesus sa kanyang mga apostol at sa atin na kailangan gamitin natin ang ating
kayamanan sa tama. Huwag lokohin ang taong nagtitiwala sa iyo. Ibig ipahatid ni Hesus na
ang tao ay mas madaling gawin ang makamundong gawain kaysa sumunod sa utos ng
Diyos. Mahirap kasi maging totoo kaysa magsinungaling. Minsan din madali natin
mabubulag ang mga taong sa atin ay may tiwala.
Sinabi rin ni Hesus na walang katiwala na magsisilbi sa dalawang amo. Dahil ang isa ay
pupurihan niya at ang isa ay ipagkakanulo niya. Ibig sabihin nito hindi pwedeng pagsabayin
ang dalawa. Ang salapi at pagsisilbi sa Panginoon. Minsan kasi ang tao ay mas gusto pang
kumita ng pera kaysa pumunta sa simbahan.
Kapag panahon na ng pagpunta sa simbahan, marami na tayong ginagawa. Nasisilaw tayo
sa pera kaya minsan nalilimutan na nating magsilbi sa Diyos. Sa panahon ngayon mas
nakikita natin na kaunti lamang ang nagsisimba dahil ang iba ay abala sa pagpapalago ng
kanilang negosyo. Hindi lingid sa ating kaalaman na sa oras ng kagipitan lamang tayo
tumatawag sa Panginoon.
Huwag nating hayaan na maging alipin tayo ng salapi. Piliin natin nang maayos ang
desisyon na ating gagawin dahil nasa huli ang pagsisi.

PAGYAMANIN

GAWAIN 1: Bigyang-puna ang estilo ng may-akda sa pamamagitan ng pag-

iisa-isa sa mga salita at ekspresyong ginamit sa parabula.

Nagustuhan Hindi Nagustuhan Natutuhan

10
 ISAISIP

Gawain 3: Pangkalahatang Kaalaman sa Aralin 2: Ibuod ang natutuhan sa

parabulang “ Ang Tusong Katiwala”. Isulat ito sa sagutang papel.

__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________
__________________________________________________________________________________

ISAGAWA

GAWAIN 4: Iba Ka: Ilahad ang nilalaman, elemento at kakayahan ng

parabulang “Ang Tusong Katiwala”. Gamitin ang grapikong
presentasyon.

Kakayahan

Parabulang “Ang
Tusong Katiwala”

Elemento
Nilalaman

11
 TAYAHIN

Piliin at isulat sa sagutang papel ang titik ng tamang sagot.

1. Saan sa Bibliya makikita ang kuwento ng Ang Tusong Katiwala?
A. Lukas 16:1-15 C. Lukas 19:1-15
B. Lukas 18:1-15 D. Lukas 20 :1-15

2. “Ang pangit na ‘yan ay aking alipin.” Ano ang katangian ng tauhan?

A. Malupit ang amo sa kaniyang alipin
B. Mausisa ang amo ang sa kaniyang alipin
C. Masaya ang amo sa pagkakaroon ng alipin
D. Mapanlait ang amo sa kaniyang alipin dahil sa pangit na anyo.

3. Kung ang isang tao ay may katiwala anong antas ng pamumuhay mayroon siya?
A. dukha C. marangya
B. mahirap D. matiwasay

4. “Ang mapagkakatiwalaan sa maliit na bagay ay mapagkakatiwalaan din sa

malaking bagay”. Ano ang ipinapahiwatig ng pangungusap.
A. Maging matapat ka sa lahat ng bagay
B. Ibigay ang hindi para sa iyo
C. Maging masunurin sa lahat ng oras
D. Huwag maging sakim sa kapwa

5. Ano ang ginawa ng katiwala sa ari-arian ng amo?

A. inilustay C. ibinigay
B. pinundar D. tinago

6. Sino ang nagkuwento ng “Ang Tusong Katiwala”?

A. Hesus C. David
B. Pedro D. Moises

7. “Nagpapanggap kayong _____ sa harap ng mga tao, ngunit alam ng Diyos ang
nilalaman ng inyong mga puso? Punan ang nawalang salita
A. mahirap C. matuwid
B. matalino D. masipag

8. Magkano ang utang ng una sa kanyang amo?

A. Isandaang kabang bigas C. Isandaang kabang trigo
B. Isandaang tapayang alak po D. Isandaang tapayang langis po

9. Magkano ang utang ng ikalawa sa kanyang amo?

A. Isandaang kabang bigas C. Isandaang tapayang alak po
B. Isandaang kabang trigo D. Isandaang tapayang langis po

10. “Walang aliping maaaring maglingkod nang sabay sa dalawang panginoon.”

Anong ibig sabihin nito?
A. malungkot C. nagmamalaki
B. pagmamahal D. sakim

11. “Mas mabuting maging mahirap na alipin ng dukhang panginoon”. Ang salitang
may salungguhit ay nangangahulugang ________.

12
 A. amo C. bathala
B. Diyos D. siga

12. Anong aral ang ipinahahayag ng “Ang Tusong Katiwala”?

A. Ang pagtitiwala
B. Gawin lahat para matuwa ang iba
C. Pag-isipan ng mabuti ang desisiyon upang di magsisi sa huli
D. Wag maging sakim

13. Mabuti bang taglayin ng Diyos ang katangian ng tao?

A. Oo, upang madaling magkaunawaan ang tao at Diyos.
B. Oo, upang maunawaan ng Diyos ang kahinaan ng tao.
C. Hindi, sapagkat banal ang Diyos at makasalanan ang tao.
D. Hindi, dahil ang Diyos ay sa langit samantalang ang tao ay sa lupa.

14. Galit ang mga Pariseo kay Hesus, sapagkat sila ay ___________.
A. mapagbigay B. masipag
C. maunawain D. sakim

15. “Kaya’t sinasabi ko sa inyo, gamitin ninyo ang __________ ng mundong ito sa
paggawa ng mabuti.”
A. buhay C. kayamanan
B. katawan D. utak

KARAGDAGANG GAWAIN

GAWAIN 5: Ilarawan Mo: Para sa iyo, ano-ano ang katangian ng parabulang “Ang
Tusong Katiwala”? Magbigay ng tatlong katangian at isulat sa loob ng hugis-puso at
ipaliwanag kung bakit ito ang katangiang dapat niyang taglayin.

Ipaliwanag: _________________________________________________________
_________________________________________________________
_________________________________________________________

13
Aralin
Pagsasalaysay at Pang-ugnay
3
Ngayong maliwanag na sa iyo ang mga bagay na pag-aaralan mo tungkol sa “Ang Tusong
Katiwala” maaari mo nang ipagpatuloy ang susunod na aralin.

ALAMIN

Ang araling ito ay ginawa at isinulat para sa iyo. Sa pamamagitan nito, tutulungan kang mas
maintindihan at magagamit ang berbal at di-berbal na estratehiya ng pagpapahayag.
Sinasaklaw ng araling ito ang tungkol sa pagsasalaysay.

Sa pagtatapos ng modyul na ito inaasahan na:

1. F10PS-Ib-c-65 - Naipakikita ang kakayahan sa pagsasalita sa paggamit ng mga

berbal at diberbal na estratehiya
2. F10WG-Ib-c-58 - Nagagamit ang angkop na mga piling pangugnay sa
pagsasalaysay (pagsismula, pagpapadaloy ng mga pangyayari, pagwawakas).

SUBUKIN

Basahing mabuti ang tanong. Piliin ang tamang sagot at isulat ang titik sa iyong
kwaderno.
1. Ginagamit sa pagsusunod-sunod ng pangyayari
A. pandiwa C. pang-ugnay
B. pang-abay D. pangatnig

2. Siya ang kinikilalang pinakamahusay makisama sa kanilang lugar. _______,

karapat-dapat lamang siya na mahalal bilang susunod na punong barangay.
Ano ang angkop na pang-ugnay upang mabuo ang pangungusap?
A. dahil sa C. tiyak
B. kung gayon D. tuloy

Para sa bilang 3-4

1. Sapagkat ang itlog ng manok na iyon ay ginto! Laking tuwa ng babae sa

kanyang natuklasan!
2. Ganoon nga ang kanyang ginawa. Pinakain niya nang pinakain ang manok
hanggang sa ito’y mabundat. At dahil dito, namatay ang kanyang kawawang
manok.
3. May isang babaing nakabili ng buhay na manok sa palengke
4. Upang makarami, naisip ng babae na baka kapag pinakain niya nang
pinakain ang manok ay mas dumalas ang pangingitlog nito.

3. Tukuyin ang pagkakasunod-sunod ng kwento.

A. 3124 C. 4312
B. 1432 D. 2341

14
4. Aling pangungusap sa teksto ang gumamit ng hudyat sa pagkakasunod-
sunod?
A. pangungusap 1 C. pangungusap 2
B. pangungusap 3 D. pangungusap 4

5. Sising-sisi ang babae sa kanyang ginawa. ____________ kanyang

kasuwapangan, ang manok ay namatay. Ano ang angkop na pang-ugnay?
A. Ganoon din C. Nang dahil sa
B. Kung ganoon D. Sapagkat

6. Dahil sa gusto ng babae na mangitlog ang manok ng ginto, pinakain niya ang
manok hanggang sa ito ay nabundat at namatay. Anong ugali meron ang babae.
A. mapagbigay C. mapagmahal
B. matapobre D. sakim

7. __________, katalinuhan ng katiwala, pinuri ng amo ang tusong katiwala. Ano

ang angkop na pang-ugnay sa pangungusap.
A. Dahil sa C. Ganoon din
B. Kung ganoon D. Sapagkat

8. Laking gulat niya nang mangitlog ito. Sapagkat ang itlog ng manok na iyon ay
ginto!. Anong damdamin ang nangibabaw sa babae
A. gulat C. lungkot
B. panibugho D. tuwa

9. Pinakain niya ng pinakain ang manok __________ ito ay namatay.

A. dahil sa C. saka
B. kung kaya’t D. tuloy

10. Ano ang kulay ng itlog ng manok?

A. ginto C. pilak
B. pula D. tanso

11. _________ang manok ay minsan lang sa isang buwan kung mangitlog.

Ano ang angkop na pang-ugnay sa pangungusap
A. Ganoonpaman C. Kung ganoon
B. Ngunit D. Sapagkat

12. Ano sa Ingles ang komunikatibong gramatikang ito ng wikang Filipino,

tinatawag na pang-ugnay
A. Adjective C. independent clause
B. Cohesive device D. preposition
.
13. Nang dahil sa kanyang kasuwapangan, ang manok ay namatay.
___________ mas lalo pa siyang nawalan.
A. at gayon C. dahil sa
B. saka D. sapagkat

14. Ano ang magiging resulta kapag ang isang tao ay sakim?
A. magiging maligaya C. maraming magmamahal sa kanya
B. magsisisi bandang huli D. walang tutulong sa kanya
15. Lahat ay pang-ugnay na salita, maliban sa isa.
A. at gayon B. dahil sa
C. nito D. sapagkat

15
 SURIIN

Ang Manok at ang Gintong Itlog

May isang babaeng nakabili ng buhay na manok sa palengke. Nang ito ay kanyang inuwi sa
bahay upang alagaan, laking gulat niya nang mangitlog ito sapagkat ang itlog ng manok na
iyon ay ginto! Laking tuwa ng babae sa kanyang natuklasan. Tiyak na ito ang magbibigay sa
kanya ng kayamanan! Ngunit ang manok ay minsan lang sa isang buwan kung mangitlog.
Hindi naglaon, hindi na naging sapat sa karangyaang pamumuhay ng babae ang minsan sa
isang buwang pangingitlog ng manok. Upang makarami, naisip ng babae na baka kapag
pinakain niya nang pinakain ang manok ay mas dadalas ang pangingitlog nito.
Ganoon nga ang kanyang ginawa. Pinakain niya nang pinakain ang manok hanggang sa
ito’y mabundat.Dahil dito, namatay ang kanyang kawawang manok. Sising-sisi ang babae sa
kanyang ginawa. Nang dahil sa kanyang kasuwapangan, ang manok ay namatay. At
ngayon, mas lalo pa siyang nawalan.

Mga piling pang-ugnay sa pagsasalaysay

Gumamit ng pang-ugnay sa pagsasalaysay upang madagdagan o di - kaya ay mapag-iisa
ang pangyayari o mga impormasyon.
Kabilang din sa pagsasalaysay ang pagpapahayag ng resulta o maaaring kinalabasan ng
pangyayari
Pasalita man o pasulat, nakatutulong sa pag-unawa ng mensahe ng isang diskurso ang
paggamit ng mga salitang nagsasama-sama o nag-uugnay ng isang ideya sa mga kasunod
na ideya. Tinatawag sa Ingles na cohesive devices ang ganitong salita. Sa komunikatibong
gramatikang ito ng wikang Filipino, tinatawag na pang-ugnay ang mga ito. Sa pagkakaroon
ng organisadong mga pangyayari sa bawat bahagi, madali ngayong matutukoy ang
mensaheng nakapaloob dito. May mga angkop na pangugnay na ginagamit sa
pagsasalaysay. Tunghayan ang mga nakatalang impormasyon tungkol dito upang mabatid
kung paano makatutulong ang mga pang-ugnay sa pagsasalaysay upang mabisang
maunawaan ang mensaheng nakapaloob sa akdang pampanitikan.

Alam mo ba na...
ginagamit sa pagsusunod-sunod ng pangyayari ang mga pang-ugnay o panandang
pandiskurso? Narito ang mahahalagang gamit nito:
a. Pagdaragdag at pag-iisa-isa ng mga impormasyon
Ginagamit ang pang-ugnay sa bahaging ito sa paglalahad ng
pagkakasunodsunod ng mga pangyayari o pag-iisa-isa ng mga
impormasyon. Kabilang dito ang mga salitang: pagkatapos, saka, unang,
sumunod na araw, sa dakong huli, pati, isa pa, at gayon din.
b. Pagpapahayag ng mga kaugnayang lohikal
Ginagamit ang pang-ugnay sa bahaging ito ng paglalahad ng dahilan at
bunga, paraan at layunin, paraan at resulta maging sa pagpapahayag ng
kondisyon kasi. Samantalang sa paglalahad ng bunga at resulta ginagamit
ang pang-ugnay na at kinalabasan. Kabilang na pang-ugnay sa bahaging ito
ang dahil sa, sapagkat at kaya, kung kaya, kaya naman, tuloy at bunga.

16
 ISAISIP

Gawain 2: Basahin ang sariling pagsasalaysay batay sa binasang parabula at piliin sa

loob ng panaklong ang angkop na pang-ugnay .

May isang babaing nakabili ng buhay na manok sa palengke. 1.( Noong ito’y, At nang
ito’y) kanyang inuwi sa bahay upang alagaan, laking gulat niya nang mangitlog ito.
2.(Sapagkat, Dahil) ang itlog ng manok na iyon ay ginto! Laking tuwa ng babae sa
kanyang natuklasan! Tiyak na ito ang magbibigay sa kanya ng kayamanan! 3(Gayun pa
man, Ngunit) ang manok ay minsan lang sa isang buwan kung mangitlog. Hindi naglaon,
4. (hindi na, kaya’t) naging sapat sa karangyaang pamumuhay ng babae ang minsan sa
isang buwang pangingitlog ng manok.
5. (Upang, Nang) makarami, naisip ng babae na baka kapag pinakain niya nang pinakain
ang manok ay mas dumalas ang pangingitlog nito.6. (Dahil sa, Ganoon) nga ang kanyang
ginawa. Pinakain niya nang pinakain ang manok hanggang sa ito’y mabundat. 7.(At dahil
dito dahil sa), namatay ang kanyang kawawang manok. Sising-sisi ang babae sa kanyang
ginawa. Nang 8. (dahil sa, kaya’t) kanyang kasuwapangan, ang manok ay namatay. 9.
(Kaya, Upang) mas lalo pa siyang nawalan.

ISAGAWA

Gawain 4: Pumili ng isang paksa na gagamitin sa pagsulat ng isang kuwento

pangyayari. Salungguhitan ang mga pang-ugnay na ginamit sa pagsulat.

Mga Paksang Pagpipilian:

EDUKASYON PANGARAP

PAMILYA PROPESYON

TAYAHIN

Basahing mabuti ang tanong. Piliin ang tamang sagot at isulat ang titik sa iyong
kwaderno.
1. Ginagamit sa pagsusunod-sunod ng pangyayari
A. pandiwa C. pang-ugnay
B. pang-abay D. pangatnig

17
2. Siya ang kinikilalang pinakamahusay makisama sa kanilang lugar._______,
karapat-dapat lamang siya na mahalal bilang susunod na punong barangay.
Ano ang angkop na pang-ugnay upang mabuo ang pangungusap?
A. dahil sa C. tiyak
B. kung gayon D. tuloy

Para sa bilang 3-4

1. Sapagkat ang itlog ng manok na iyon ay ginto! Laking tuwa ng babae sa

kanyang natuklasan!
2. Ganoon nga ang kanyang ginawa. Pinakain niya nang pinakain ang
manok hanggang sa ito’y mabundat. At dahil dito, namatay ang kanyang
kawawang manok.
3. May isang babaing nakabili ng buhay na manok sa palengke
4. Upang makarami, naisip ng babae na baka kapag pinakain niya nang
pinakain ang manok ay mas dumalas ang pangingitlog nito.

3. Tukuyin ang pagkakasunod-sunod ng kwento.

A. 3124 C. 4312
B. 1432 D. 2341

4. Aling pangungusap sa teksto ang gumamit ng hudyat sa pagkakasunod-

sunod?
A. pangungusap 1 C. pangungusap 2
B. pangungusap 3 D. pangungusap 4

5. Sising-sisi ang babae sa kanyang ginawa. ____________ kanyang

kasuwapangan, ang manok ay namatay. Ano ang angkop na pang-ugnay.
A. Ganoon din C. Nang dahil sa
B. Kung ganoon D. Sapagkat

6. Dahil sa gusto ng babae na mangitlog ang manok ng ginto, pinakain niya ang
manok hanggang sa ito ay nabundat at namatay. Anong ugali meron ang babae.
A. mapagbigay C. mapagmahal
B. matapobre D. sakim

7. __________, katalinuhan ng katiwala, pinuri ng amo ang tusong katiwala. Ano

ang angkop na pang-ugnay sa pangungusap?
A. Dahil sa C. Ganoon din
B. Kung ganoon D. Sapagkat

8. Laking gulat niya nang mangitlog ito. Sapagkat ang itlog ng manok na iyon ay
ginto! Anong damdamin ang nangibabaw sa babae?
A. gulat C. lungkot
B. panibugho D. tuwa

9. Pinakain niya ng pinakain ang manok __________ ito ay namatay.

A. dahil sa C. saka
B. kung kaya’t D. tuloy

10. Ano ang kulay ng itlog ng manok?

A. ginto C. pilak
B. pula D. tanso

18
11. _________ang manok ay minsan lang sa isang buwan kung mangitlog.
Ano ang angkop na pang-ugnay sa pangungusap
A. Ganoonpaman C. Kung ganoon
B. Ngunit D. Sapagkat

12. Ano sa Ingles ang komunikatibong gramatikang ito ng wikang Filipino,

tinatawag na pang-ugnay
A. Adjective C. independent clause
B. Cohesive device D. preposition

13. Nang dahil sa kanyang kasuwapangan, ang manok ay namatay.

___________ mas lalo pa siyang nawalan.
A. at gayon C. dahil sa
B. saka D. sapagkat

14. Ano ang magiging resulta kapag ang isang tao ay sakim?
A. magiging maligaya C. maraming magmamahal sa kanya B.
magsisisi bandang huli D. walang tutulong sa kanya

15. Lahat ay pang-ugnay na salita, maliban sa isa.

A. at gayon C. nito
B. dahil sa D. sapagkat

KARAGDAGANG GAWAIN

Gawain 5: Pumili ng isang paksang nasa talahanayan at sumulat ng

paliwanag hinggil dito gamit ang mga pang-ugnay.

Child Labor tumaas ang Maagang Pag-aasawa Epekto ng pagdating COVID 19

bilang

Bullying Act sa Paaralan

Maagang Pagbubuntis Paggamit ng Gadgets bilang
Pinatupad
alternatibo sa pag-aaral

Rubriks sa Malikhaing Pagsulat

Mga Kailangan pang

Pamantayan pagbutihin
Napakahusay Mahusay Katamtaman 5-1
20-16 15-11 10-6

19
 Nilalaman/ Angkop ang napiling Angkop ang Angkop ang Hindi angkop
Paksa paksa o tema ng napiling paksa o napiling paksa o ang paksa, hindi
mito. Napakahusay tema at mahusay tema, hindi maayos at
ang pagkakabuo at ang pagkakabuo masyadong malinaw ang
wasto ang gamit ng ng mito at wasto maayos at pagkakabuo at
pang-ugnay. ang gamit ng malinaw ang gamit ng pang-
pang-ugnay pagkakabuo at ugnay
gamit ng pang-
ugnay.

Pagkakalahad Pinakamalinaw ang Malinaw ang Hindi gaanong Hindi angkop

ng ideya pagkakalahad ng pagkakalahad ng angkop ang ang
ideya at angkop ang ideya at angkop pagkakalahad at pagkakalahad at
ginamit na pang- ang ginamit na ideya sa gamit ideya sa gamit
ugnay. pang-ugnay. ng pang-ugnay ng pang-ugnay

Gamit ng mga Napakahusay ang Mahusay ang Di-masyadong Kakikitaan ng

salita gamit ng mga salita gamit ng mga mahusay ang maraming mali
sa pangungusap salita sa paggamit ng sa paggamit ng
pangungusap mga salita sa mga salita sa
pangungusap pangungusap.

Aralin Mensahe ng Butil ng Kape

4 (Huwebes)
Mahal kong mag-aaral, maligayang bati! Nandito na tayo sa ikaapat na Aralin. Tiyak na mas
marami kang dating alam na ibig mong mapayaman pa.
Bilang tagagabay, hangad ko na mahasa at madagdagan pa ang inyong kaalaman sa
impormasyong ibinahagi sa araling na ito.

ALAMIN

Ang modyul na ito ay ginawa at isinulat para sa inyo. Sa pamamagitan nito tutulungan
kayong mas lalo pang mabibigyan ng mas malalim na kahulugan at maintindihan ang nais
ipabatid ng isang parabula.
Sa mga araling mababasa at masusuri mo, makikita ang nais maipabatid ng akda sa mga
mambabasa. Maiuugnay mo ang mga tiyak na karanasan sa akda sa pansariling karanasan
at sa karanasan ng iba na nabatid at nasaksihan mo.
Mapapatunayan mo rin sa pamamagitan ng akda na ang kahirapan at pagsisikap ay ang
dahilang makapagpapaunlad sa tao.

Sa pagtatapos ng modyul na ito inaasahan na:

1. F10PU-Ib-c-65 - Naisusulat nang may maayos na paliwanag ang kaugnay
na collage na may kaugnayan sa paksa.

20
Piliin ang tiik ng tamang sagot at isulat sa kwaderno.

1. Sa kuwentong ang Mensahe ng Butil na Kape, ano ang ginamit ng ama para
pakuluan ang tubig?
A. banga C. kaldero
B. kawali D. palayok

2. Ano ang sinisimbolo ng mainit na tubig?

A. kayamanan C. pag-ibig
B. pangarap D. suliranin

3. Ang carrots ay matigas noong una, nang ito’y inilagay na sa kumukulong tubig,
naging malambot na. Ano ang kinakatawan nito?
A. kumakatawan sa kahinaan
B. magiging matatag sa oras ng pagsubok
C. nagpapakita ng kabutihan ng puso subalit nabago
D. huwag pa apekto sa suliranin

4. Ang itlog na may puti at manipis na balat bilang proteksiyon sa likidong nasa loob
nito ay naging matigas matapos mapakuluan. Ano ang pinapahiwatig nito?
A. kumakatawan sa kahinaan
B. magiging matatag sa oras ng pagsubok
C. nagpapakita ng kabutihan ng puso subalit nabago
D. huwag pa apekto sa suliranin

5. Ang butil ng kape nang ito ay mailahok sa kumukulong tubig ay natunaw ngunit
kapalit nito ay karagdagang sangkap na magpapatingkad dito. Ano ang ibig
ipahiwatig ng pangungusap?
A. kumakatawan sa kahinaan
B. magiging matatag sa oras ng pagsubok
C. nagpapakita ng kabutihan ng puso subalit nabago
D. wag pa apekto sa suliranin

6. Anong dahilan kung bakit ang ama ay nagbigay ng halimbawa tungkol sa carrots,
itlog at kape?
A. narinig niyang kumakanta ang kaniyang anak na lalaki.
B. niyang nagmamaka-awa ang kaniyang anak na lalaki.
C. narinig niyang nagmamaktol ang kaniyang anak na lalaki.
D. narinig niyang sumisigaw ang kaniyang anak na lalaki.

7. Sa Mensahe ng Butil na Kape, ano ang pinili ng anak para harapin ang mga
suliranin sabuhay?
A. maging butil ng kape C. maging carrots
B. maging itlog D. maging mainit na tubig

8. Saan nagtatrabaho ang mag-ama?

A. bukirin C. ilog
B. bayan D. bahay

9. Maging isa kang butil ng kape para baling araw ikaw ay magiging _______?
A. malakas C. matatag
B. matalino D. masaya

10. Ano ang idinagdag sa mainit na tubig para magkaroon ito ng kulay?

21
 A. asin C. itlog
B. carrots D. kape

11. Ano ang pinaka unang inilahok sa mainit na tubig?

A. asin C. itlog
B. carrots D. kape

12. Ano ang ikalawang inilahok sa mainit na tubig?

A. asin C. itlog
B. carrots D. kape

13. Ang mag-ama ay nagtatrabaho sa kanilang bukirin. Ano ang trabaho ng mag-
ama?
A. drayber C.magsasaka
B. karpintero D. mangingisda

14. Ano ang ikatlong inilahok sa mainit na tubig?

A. asin C. carrots
B. itlog D. kape

15. Dahil sa ginawang halimbawa ng ama, siya ay nagpapakita ng ________ para

sa kanyang anak?
A. kabaitan C. pagdurusa
B. pag-aalala D. pagkatakot

BALIKAN

Tinalakay natin sa nakaraang paksang-aralin ang tungkol sa pagsasalaysay gamit ang

pang-ugnay. Ginagamit sa pagsusunod-sunod ng pangyayari ang mga pang-ugnay o
panandang pandiskurso.
Tinalakay din sa nakaraang paksang-aralin ang tungkol sa Ang Manok at ang Gintong Itlog
kung saan nagbigay sa atin ng aral na huwag maging sakim at maging kontento sa lahat ng
bagay. Hindi maganda na maging sobrang sakim tayo. Minsan ito ay humahantong sa
pagsisi at kasawian.
Marunong dapat tayong maging kontento kung ano man ang ibinigay sa iyo ng diyos.
Maaaring mangarap pero iwasan ang masyadong sobra -sobra.
Kung gusto mong umasenso sa buhay huwag itong madaliin dahil walang taong
nagtagumpay na hindi nakakaranas ng hirap. Ang pagiging matagumpay ay sumusunod sa
hakbang, hindi pupwedeng lumaktaw.
Kung gustong umangat sa buhay magsikap ng mabuti at kumayod. Huwag iaasa sa iba ang
iyong kapalaran. Hawak mo ito at ikaw ang nagmamaneho. Ikaw ang tumatahak sa sarili
momg landas.

22
 TUKLASIN

Mensahe ng Butil ng Kape

“The Story of a Carrot, Egg, and a Coffee Bean”
(Isinalin sa Filipino ni Willita A. Enrijo )

Isang araw, habang nagbubungkal ng lupa ang magsasaka, narinig niyang nagmamaktol
ang kaniyang anak na lalaki. Narinig nitong binabanggit ng kaniyang anak ang hirap at
pagod na nararanasan sa pagsasaka at pagbubungkal ng bukirin. Ayon pa sa anak,
nararamdaman niya na hindi makatarungan ang kaniyang buhay dahil sa hirap na
nararanasan niya. Sa pagkakataong iyon, tiningnan ng ama ang anak at tinawag niya
papunta sa kusina.
Nilagyan ng ama ang tatlong palayok ng tubig at saka isinalang sa apoy. Walang
narinig na ano mang salitaan sa mga oras na yaon. Hinayaan lamang nila ang
nakasalang na mga palayok. Hindi nagtagal, kumulo ang tubig. Sa unang palayok,
inilagay ng ama ang carrot. Sa pangalawa naman ay mga itlog. Sa panghuli, butil
ng kape ang inilahok. “Sa tingin mo, ano ang maaaring mangyari sa carrot, itlog at
butil ng kape na aking inilahok?” tanong ng ama. “Maluluto?” kibit-balikat na
tugon ng anak. Makalipas ang dalawampung minuto, inalis ng ama ang
mga baga at pinalapit ang anak sa mga palayok. “Damhin mo ang mga
ito,” hikayat ng ama. “Ano ang iyong napuna?”, bulong ng ama. Napansin
ng anak na ang carrot ay lumambot. Inutusan naman siya ng ama na kunin ang itlog at hatiin
ito. Matapos mabalatan ang itlog, napansin niya na buo at matigas na ito dahil sa
pagkakalaga. “Higupin mo ang kape,” utos ng ama. “Bakit po?” ,nagugulumihanang tanong
ng anak. Nagsimulang magpaliwanag ang ama tungkol sa dinaanang proseso ng carrot,
itlog, at butil ng kape. Pare-pareho itong inilahok sa kumukulong tubig subalit iba-iba ang
naging reaksiyon.
Ang carrot na sa una ay matigas, malakas, at tila di matitinag subalit matapos mailahok sa
kumukulong tubig ay naging malambot na kumakatawan sa kahinaan. Ang itlog na may puti
at manipis na balat bilang proteksiyon sa likidong nasa loob nito, ay naging matigas matapos
mapakuluan. Samantala, ang butil ng kape nang ito ay mailahok sa kumukulong tubig ay
natunaw ngunit kapalit nito ay karagdagang sangkap na magpapatingkad dito. “Alin ka sa
kanila? tanong ng ama sa anak.
“Ngayon, nais kong ikintal mo ito sa iyong isipan, ang kumukulong tubig ay katumbas ng
suliranin sa buhay. Kapag ito ay kumatok sa ating pinto, paano ka tutugon?
Ikaw ba ay magiging carrot, itlog o butil ng kape?” usal ng ama. “Ikaw ba ay
magiging carrot na malakas sa una subalit nang dumating ang pagsubok ay
naging mahina? O, kaya naman ay magiging tulad ng itlog na ang labas na
balat ay nagpapakita ng kabutihan ng puso subalit nabago ng init ng
kumukulong tubig? Ang itlog ay nagpapaalala na minsan may mga taong sa
una ay may mabuting puso subalit kapag dumaan ang pagsubok tulad ng
sigalot sa pamilya o mga kaibigan, sila ay nagkakaroon ng tigas ng kalooban upang hindi
igawad ang kapatawaran sa nagkasala. O, maging tulad ka kaya ng butil ng kape na
nakapagpabago sa kumukulong tubig? Kapuna-puna na sa tulong ng butil ng kape,
nadagdagan ng kulay at bango ang kumukulong tubig,” paliwanag ng ama. “Kung ikaw ay
tulad ng butil ng kape, ikaw ay magiging matatag sa oras ng pagsubok. Higit sa lahat, ikaw
mismo ang magpapabago sa mga pangyayari sa paligid mo,” dagdag na paliwanag ng ama.

23
“Paano mo ngayon hinaharap ang mga suliranin sa iyong buhay?” Ikaw ba ay sumusunod
lamang sa kung ano ang idinidikta ng sitwasyon o nagsusumikap kang maging matatag sa
harap ng mga pagsubok. Gayundin, patuloy ka rin bang lumilikha ng positibong pagbabago
na dulot ng di magagandang pangyayari? “Kaya anak, ikaw ba ay carrot, itlog, o butil ng
kape?”, tanong muli ng ama.
Ngumiti ang anak, kasunod ang tugon – “ako ay magiging butil ng kape…”

SURIIN

Ang kuwentong Mensahe ng Butil ng Kape ay isa sa halimbawa ng parabula. Nagbibigay din
ito ng aral sa mga mambabasa. Nabasa mo ang tungkol sa isang ama na ipinapakita kung
gaano kahalaga ang pagdedesisyon sa buhay at kung paano harapin ang mga suliraning
darating sa atin
Ibinigay na halimbawa ay tungkol sa carrots, itlog at butil ng kape. Dahil sa ang anak ay
palaging nagrereklamo o di kaya ay nagmamaktol kapag ito’y nagtatrabaho. Isa sa
inireklamo niya ay ang hirap sa pagbubungkal sa bukid. Nahihirapan daw siya sa mga
trabaho sa bukirin. Ibig ng anak na wala siyang gawin. Ayaw niyang magtrabaho dahil sa
tingin ko siya ay tinatamad.
Nagbigay ng isang ilustrasyon ang ama para maipakita sa anak ang kahalagahan ng buhay.
Una, nagpakulo ito ng tubig at inilagay ang carrots, kung saan nang inilagay niya ito ay di
nagtagal ito ay lumambot. Ang ikalawa ay ang itlog alam naman natin na ang itlog ay
babasagin at kailangan ingatan, ngunit noong ito’y inilagay na sa kumukulong tubig ito ay
tumigas, at ang panghuli niyang inilagay sa mainit na tubig ay ang butil ng kape kung saan
ang tubig ay nagiba ang kulay.
Ipinaliwanag ng ama ang ginawa niya. Ang mainit na tubig ay nagrerepresenta ng mga
suliranin o problema na dumarating sa ating buhay. Ang tatlong bagay na iniligay niya dito
ay mga uri ng tao na tutugon pagdating sa mga problema. Iba’t ibang uri ng ugali ng tao na
sa una sila ay matigas na kung titingnan mo kakayanin nila ang lahat ng suliranin o
problema na darating sa kanila, pero sa nakikitan natin bigla itong lumambot ibig sabihin
panlabas na anyo lamang ang ipinapakita nila na sila ang matigas ngunit pagdating ng
problema ay sumusuko na sila sapagkat sila ay naging mahina. Ang ikalawa ay ang itlog
kung saan may mga taong akala natin sila ay may mabuting puso at madaling magpatawad.
Ngunit kapag darating na ang mga sulirinan lalo na kapag sigalot sa pamilya, kaibigan o
kakilala, mahirap na para sa kanila ang magpatawad. Ang pinakahuli ay ang kape, kung
saan ang tubig na nilagyan nito ay nag iba ang kulay. Ibig sabihin dapat maging matatag ka
sa lahat ng mga suliranin na dumating sa iyo. Ikaw ay magiging matatag sa oras ng
pagsubok. Higit sa lahat, ikaw mismo ang magpapabago sa mga pangyayari sa paligid mo.
Walang suliraning ibibigay ang Panginoon na hindi mo kaya. Ikaw ang nagdadala ng iyong
sarili, ikaw ang gumagawa ng desisyon, huwag iasa sa iba ang takbo ng iyong buhay. Gaya
ng sabi nila “ikaw ang may hawak ng manibela, ikaw ang nagpapatakbo ng sarili mong
buhay”. Maging isang kape ka na sa lahat ng mga problema na dumating ay
nakapagpabago sa kumukulong tubig.
Pag dumating ang mga suliranin sa iyong buhay dapat maging matatag ka. Huwag kang
padidikta sa iyong suliranin. Harapin mo ito at maging matatag ka. Ang buhay ay hindi puro
matiwasay at masaya, kailangan mong sumuong sa maraming problema para maging
matatag at maging matagumpay balang araw.

24
 PAGYAMANIN

Gawain 1. Pag-unawa sa Nilalaman: Sagutin ang mga tanong.

1. Anong makabuluhang mensahe ang hatid ng kuwento?

2. Ang ibinigay na halimbawa ng ama ay nagbigay ng linaw sa bata. Ihambing sa

buhay ng tao ang ibinigay na halimbawa ng ama

3.Naging malinaw ba sa anak ang ipinaliwanag ng ama tungkol sa pananaw ng

kahirapan na kanilang kinakaharap? Patunayan.

4. Kung umabot man sa iyo ang ganitong sitwasyon, ano ang iyong gagawin?

5. Bigyang-kahulugan ang sinisimbolo ng pinakulong tubig sa kuwento.

ISAISIP

GAWAIN 2. Unawain mo! Sagutin ang mga tanong sa sagutang papel.

1. Ano ang paksa ng parabulang binasa?

2. Bakit kaya sinabihan ng ama ang anak na mag-init ng tubig? Sa anong
kadahilanan?
3. Ano ang mahahalagang natutunan ng anak sa ibinigay na ilustrasyon ng ama?
4. Magbigay ng iyong reaksiyon sa ginawa ng ama. Anong aral ang nakuha mo sa
binasang parabula. Magbigay ng isang pangyayaring nahalintulad sa parabula.
5. Masasalamin ba sa binasang parabula ang kultura at kaugalian ng ating bansa?
Sa paanong paraan inilahad ito ng may-akda?

ISAGAWA

Gawain 4: Magbigay ng pangyayari sa iyong buhay na may kaugnayan sa

naging kalagayan ng mga tauhan sa binasang kuwento.

Carrots

Mensahe ng
Butil ng Kape

Itlog

Butil ng Kape
25
 TAYAHIN

Piliin ang tiik ng tamang sagot at isulat sa kwaderno.

1. Sa kuwentong ang mensahe ng Butil na Kape, ano ang ginamit ng ama para
pakuluan ang tubig?
A. banga C. kaldero
B. kawali D. palayok

2. Ano ang sinisimbolo ng mainit na tubig?

A. kayamanan C. pag-ibig
B. pangarap D. suliranin

3. Ang carrots ay matigas noong una, nang ito’y inilagay na sa kumukulong tubig,
naging malambot na. Ano ang kinakatawan nito?
A. kumakatawan sa kahinaan
B. magiging matatag sa oras ng pagsubok
C. nagpapakita ng kabutihan ng puso subalit nabago
D. huwag pa apekto sa suliranin

4. Ang itlog na may puti at manipis na balat bilang proteksiyon sa likidong nasa loob
nito, ay naging matigas matapos mapakuluan. Ano ang pinapahiwatig nito?
A. kumakatawan sa kahinaan
B. magiging matatag sa oras ng pagsubok
C. nagpapakita ng kabutihan ng puso subalit nabago
D. huwag pa apekto sa suliranin

5. Ang butil ng kape nang ito ay mailahok sa kumukulong tubig ay natunaw ngunit
kapalit nito ay karagdagang sangkap na magpapatingkad dito. Ano ang ibig
ipahiwatig ng pangungusap?
A. kumakatawan sa kahinaan
B. magiging matatag sa oras ng pagsubok
C. nagpapakita ng kabutihan ng puso subalit nabago
D. wag pa apekto sa suliranin

6. Anong dahilan kung bakit ang ama ay nagbigay ng halimbawa tungkol sa carrots,
itlog at kape?
A. narinig niyang kumakanta ang kaniyang anak na lalaki.
B. niyang nagmamaka-awa ang kaniyang anak na lalaki.
C. narinig niyang nagmamaktol ang kaniyang anak na lalaki.
D. narinig niyang sumisigaw ang kaniyang anak na lalaki.

7. Sa mensahe ng butil na kape. Ano ang pinili ng anak para harapin ang mga
suliranin sabuhay?
A. maging butil ng kape C. maging carrots
B. maging itlog D. maging mainit na tubig

8. Saan nagtatrabaho ang mag-ama?

A. bukirin C. ilog
B. bayan D. bahay

26
9. Maging isa kang butil ng kape para baling araw ikaw ay magiging _______?
A. malakas C. matatag
B. matalino D. masaya

10. Ano ang idinagdag sa mainit na tubig para magkaroon ito ng kulay?
A. asin C. carrots
B. itlog D. kape

11. Ano ang pinaka unang inilahok sa mainit na tubig?

A. asin C. itlog
B. carrots D. kape

12. Ano ang ikalawang inilahok sa mainit na tubig?

A. asin C. itlog
B. carrots D. kape

13. Ang mag-ama ay nag tatrabaho sa kanilang bukirin. Ano ang trabaho ng mag-
ama?
A. drayber C.magsasaka
B. karpintero D. mangingisda

14. Ano ang ikatlong inilahok sa mainit na tubig?

A. asin C. carrots
B. itlog D. kape

15. Dahil sa ginawang halimbawa ng ama, siya ay nagpapakita ng ________ para

sa kanyang anak?
A. kabaitan C. pagdurusa
B. pag-aalala D. pagkatakot

Sanggunian

Ambat, Vilma C. et al."Panitikang Pandaigdig 10”. Modyul sa Filipino 10, edited by

Florentina S. Grospe, 44-55. Pasig City: Vibal Group Inc.,2015

Marasigan, Emily V. et al. “Pinagyamang Puma 10”. Aklat 1, 73-95. Quezon City:
Phoenix Publishing House, Inc., 2015

https://www.jw.org/tl/library/aklat/bible-stories/bahagi-4-mula-sa-unang-hari-ng-
israel-hanggang-sa-pagkabihag-sa-babilonya/kuwento-63-ang-matalinong-haring-si-
solomon/

https://tl.wikipedia.org/wiki/Ang_Tusong_Katiwala

27