2018-10-08

Badanie penetracji, temperatury

mięknienia, nawrotu sprężystego

POLITECHNIKA WARSZAWSKA

Właściwości normowe wg
PN-EN 12591
Właściwości:
Penetracja w 25°C,
Temperatura mięknienia,
Odporność na starzenie w 163°C,
Zmiana masy,
Pozostała penetracja,
Wzrost temperatury mięknienia po starzeniu
Temperatura zapłonu,
Rozpuszczalność.
Właściwości specjalne krajowe:
Indeks penetracji,
Temperatura łamliwości,
Lepkość dynamiczna w 60°C,
Lepkość kinematyczna w 135°C.
2

1
 2018-10-08

Penetracja (PN-EN 1426) miara

konsystencji (ścinanie)

penetracja Warunki badania:

Obciążenie 100g,
100g Temperatura 25°C,
5s
0,1 mm
0 Czas 5s,
Aparat penetrometr,
100
Jednostka:
stopień penetracji,
25OC 0.1mm.
3

Temperatura mięknienia
(PN-EN 1427) wg TPiK
Badanie – aparat TPiK.
Ścinanie warstwy asfaltu przez
kulę.
5 oC Asfalt nie ma określonej
temperatury topnienia,
TPiK – przejście ze stanu
lepkosprężystego w stan lepki,
Naprężenie ścinające 0.25kPa,
TPiK (asfalty bezparafinowe):
penetracja 800·0.1mm,
5oC/min lepkość 1300 Pa·s.

2
 2018-10-08

Temperatura łamliwości
wg Fraassa
Aparat Fraassa,
Najwyższa temperatura
w której asfalt nałożony
na płytkę pęka przy jej
o
0C

zginaniu w miarę
obniżania temperatury,
o
0C Temperatura łamliwości
– odpowiada penetracji
1.25·0.1mm.
Temperatura łamliwości
- odpowiada modułowi
sztywności 1.1·108Pa,
czas obciążenia 11s,

Wymagania dla asfaltów drogowych

wg PN-EN 12591
Metoda Oznaczenie gatunku
Jedn.
Badania 20/30 30/45 35/50 40/60 50/70 70/100 100/150 160/220

Penetracja w 25ºC x 0,1 20- 30- 35- 40- 50- 70- 100- 160-
EN 1426 30 45 50 60 70 100 150 220
mm
Temp. mięknienia ºC
EN 1427 55-63 52-60 50-58 48-56 46-54 43-51 39-47 35-43

Odporność na starzenie w 163ºC

EN 12607-1
zmiany masy, nie wyżej, ±
% lub 0,5 0,5 0,5 0,5 0,5 0,8 0,8 1,0
EN 12607-3
pozostała penetracja, co
najmniej % 55 53 53 50 50 46 43 37

wzrost temp. mięknienia

po starzeniu, nie wyżej ºC EN 1427 8 8 8 9 9 9 10 11

Temp. zapłonu, nie niżej ºC

EN 22592 240 240 240 230 230 230 230 220

Rozpuszczalność,
nie niżej % m/m EN 12592 99,0 99,0 99,0 99,0 99,0 99,0 99,0 99,0

3
 2018-10-08

Wymagania specjalne krajowe

wg PN-EN 12591

Właściwość Metoda Oznaczenie gatunku

Jedn.
Badania 20/30 30/45 35/50 40/60 50/70 70/100 100/150 160/220

Indeks penetracji (PI)

- Załącznik A -1,5÷0,7 -1,5÷0,7 -1,5÷0,7 -1,5÷0,7 -1,5÷0,7 -1,5÷0,7 -1,5÷0,7 -1,5÷0,7

Lepkość dynamiczna w
60ºC Pa·s EN 12596 ≥ 440 ≥ 260 ≥ 225 ≥ 175 ≥ 145 ≥ 90 ≥ 55 ≥ 30

Temperatura łamliwości
Fraassa ºC EN 12593 - ≤-5 ≤-5 ≤-7 ≤-8 ≤ - 10 ≤ - 12 ≤ - 15

Lepkość kinematyczna w
135ºC mm2/s EN 12595 ≥ 530 ≥ 400 ≥ 370 ≥ 325 ≥ 295 ≥ 230 ≥ 175 ≥ 135

Odporność na starzenie

6
Wskaźnik starzenia ηa/η0

Po 10 latach
eksploatacji
5
Po magazynowaniu,
4 transporcie, wbudowaniu

Po wymieszaniu
2

1
0 2 4 6 8 10 12
Lata eksploatacji

4
 2018-10-08

Odporność na starzenie
metoda TFOT

Symulacja starzenia
technologicznego,
Cienka warstwa (TFOT – Thin Film Oven Test)
Ubytek masy (%) po ogrzewaniu asfaltu
(5h, T = 163°C, próbki na tarczy
obrotowej).
Po badaniu określa się zmiany
właściwości:
Penetracji - pozostała penetracja,
Temperatury mięknienia – wzrost.

Odporność na starzenie
metoda RTFOT

Symulacja starzenia technologicznego

Cienka wirująca warstwa

(RTFOT – Rolling Thin Film Oven Test)

Ubytek masy (%) po ogrzewaniu asfaltu

(75min, T = 163°C)

Po badaniu określa się zmiany właściwości:

Penetracji - pozostała penetracja,
Temperatury mięknienia – wzrost.

5
 2018-10-08

Odporność na starzenie
pozostała penetracja

Pozostała penetracja charakteryzuje zmiany

konsystencji asfaltu w wyniku starzenia

[%]

P1=penetracja po starzeniu
P = penetracja przed starzeniem

Odporność na starzenie
wzrost TPiK

Wzrost TPiK jest miarą utwardzania się asfaltu w wyniku

starzenia

T – TPiK asfaltu przed starzeniem

T1 – TPiK asfaltu po starzeniu

6
 2018-10-08

Odporność na starzenie
metoda PAV

Symulacja starzenia eksploatacyjnego

Komora starzenia ciśnieniowego

(PAV – Pressure Ageing Vessel)

Ubytek masy (%) po ogrzewaniu asfaltu

(20h, T = 100°C)

Po badaniu określa się zmiany właściwości:

Zespolony moduł ścinania i kąt
przesunięcia fazowego
Sztywność pełzania przy zginaniu

Polimeroasfalty drogowe

Polimery – związki wielkocząsteczkowe, otrzymywane

przez modyfikację polimerów naturalnych lub
uzyskiwane na drodze syntezy związków
małocząsteczkowych.
elastomery – zachowują elastyczność w czasie ich
użytkowania w szerokich granicach temperatur.
Odkształcenia sprężyste > 100%.
plastomery – zachowują elastyczność w pewnych
granicach temperatur.
Mają małe odkształcenia sprężyste, duże
plastyczne.

14

7
 2018-10-08

Czym się charakteryzują asfalty

modyfikowane?

ELASTOMEROASFALTY
W temp. eksploatacji charakteryzują się:
Sprężystością natychmiastową i opóźnioną (nawrót sprężysty)
Szerokim temperaturowym zakresem lepkosprężystości
Wpływają korzystnie na odporność MMA na odkształcenia trwałe,
pękanie zmęczeniowe i indukowane termicznie

PLASTOMEROASFALTY
Cechują się w porównaniu z elastomeroasfaltami:
Większym udziałem trwałego odkształcenia
Zwiększoną sztywnością w wysokiej temp.
Nie poprawiają niskotemperaturowych właściwości lepiszcza

Oznaczenie polimeroasfaltów drogowych

wg EN 14023

Wg normy asfalt modyfikowany oznacza się w

następujący sposób:

PmB X/Y-Z
gdzie:
X/Y – oznacza zakres penetracji w 25°C [0,1 mm], np.
45-80,
Z – oznacza minimalnà wartość temperatury mięknienia
PiK [°C], np. 55.

8
 2018-10-08

Przykład oznaczenia rodzaju polimeroasfaltu wg EN 14023

PmB 45/80-60
45 – dolna granica penetracji w 25 °C, [0,1 mm]
80 – górna granica penetracji w 25 °C, [0,1 mm]
60 – minimalna temperatura mięknienia wg PiK [°C]

Wymagania dla polimeroasfaltów wg

załącznika krajowego do normy PN-EN 14023

9
 2018-10-08

Badania polimeroasfaltów
Nawrót sprężysty (PN-EN 13398)
a)rozciąganie
b)różny stopień
powrotu

Aparat – duktylometr

19

Badania polimeroasfaltów
Nawrót sprężysty (PN-EN 13398)
Dodatkowe badanie dla polimeroasfaltów
próbka jak do badania ciągliwości:
Warunki badania:
temperatura pomiaru 25ºC,
prędkość rozciągania 5 cm/min,
próbki rozciąga się do 20 cm,
w ciągu 10 sek przecina się próbkę w połowie,
połowy przeciętej próbki dążą do pierwotnego
kształtu,
po 30 min mierzy się odległość między końcami
nitek.
20

10
 2018-10-08

Badania polimeroasfaltów
Nawrót sprężysty (PN-EN 13398)
nawrót sprężysty (ER) oblicza się ze
wzoru:
ER =

gdzie:
ER – nawrót sprężysty, % ,
Lo – pierwotne wydłużenie próbki = 20cm,
L – odległość między końcami nitek, cm.

21

Badania polimeroasfaltów
Stabilność koloidalna (magazynowania) – test
tubowy

72 h TPiK [°C]
góra 180 °C Pen [0,1mm]

Różnica temperatury mięknienia

Różnica penetracji w 25 °C

TPiK [°C]
dół Pen [0,1mm]

11