MI

NIRI
SET

PASARMODAL

Di
sus
unOl
eh:Ke
lompok3
AGNEESDEBORANAI
NGGOLAN 7203141034

TI
NIANDI
KASI
AHAAN 7202441011

SANTIFI
TRI
ANIMUNTHE 7203341017

YULI
AARYASASTI 7203341018

PROGRAM STUDIPENDI
DIKANEKONOMI

FAKULTASEKONOMI

UNI
VERSI
TASNEGERIMEDAN

2023
 Ka
taPe
nga
nta
r

Se
gal
apuj
iba
giAl
la
hSWTya
ngt
ela
hme
mbe
rika
nTa
ufi
kda
nhi
daya
h-Nyake
padaki
ta
s
emua
,se
hingga ka
mida
patme
nye
les
aika
n mi
nir
ise
tinit
epa
tpa
da wa
ktunya
.Da
lam
ke
sempa
tani
nika
mime
nya
mpa
ika
nuc
apa
nte
rima
kas
ihya
ngs
ebe
sar
-be
sar
nyake
padaI
buk
dos
enka
miya
ngt
ela
hme
mbe
rika
npe
nge
tahua
n,a
raha
nda
nbi
mbi
nga
nke
padape
nul
iss
ehi
ngga
da
patme
nye
les
aika
ntuga
sinide
nga
nba
ikda
nte
patpa
dawa
ktunya
,Se
rtada
lampe
nye
mpur
naa
n
Mi
niRi
seti
ni.

Pe
nul
isme
nya
dar
iba
hwada
lamt
uli
sani
nima
siht
erda
patba
nya
kke
kur
anga
n,ba
ikda
ri
s
egipe
nul
is
anma
upuni
sida
riMi
niRi
seti
ni.Ol
ehka
renai
tupe
nul
isme
ngha
rapka
nkr
it
ikda
n
s
ara
nya
ngbe
rsi
fatkons
trukt
ifda
nme
mba
ngunde
mike
sempur
naa
ntuga
sinibe
rma
nfa
atba
gi
pe
nul
iskhus
usnyada
nba
gipe
mba
caumumnya
.

Me
dan,Me
i2023

Pe
nyus
un
 Da
fta
rIs
i

Ka
tape
nga
nta
r

Da
fta
ris
i

BABIPe
nda
hul
uan

1.
1La
tarbe
laka
ng

1.
2Rumus
anMa
sal
ah

1.
3Tuj
uanPe
nel
it
ian

1.
4.Ma
nfa
at

BABI
IPe
mba
has
an

BABI
IIPe
nut
up

3.
1Ke
simpul
an

3.
2Sa
ran

3.
2Te
kni
kPe
ngumpul
anDa
ta

BABI
VPe
mba
has
an

BABVPe
nut
up

51.
Kes
impul
an

5.
2.Sa
ran

Da
fta
rPus
taka
 BABI

PENDAHULUAN

. La
a tarBe
laka
ng
De
was
ainipe
rke
mba
nga
ninve
sta
sic
ukupma
rak,a
pal
agide
nga
npe
rke
mba
nga
n
e
radi
git
als
eka
rangi
nike
muda
hani
nfor
mas
iya
ngdida
patol
ehs
eti
apo
rang,
da
patme
ningka
tka
n pa
rai
nve
stordibur
sae
feki
ndone
sia de
nga
n moda
l
pe
nge
tahua
nda
rii
nfor
mas
iya
ngdid
apa
tda
nke
muda
handa
lam be
rint
rak
sida
n
be
rtr
ans
aks
i da
pat me
ningka
t mi
nat da
n ke
ter
tar
ikka
n ma
sya
raka
tda
lam
be
rinve
sta
si,ka
renad
enga
nada
nyai
nfor
mas
iya
ngdida
patma
sya
raka
tme
nja
di
t
ahuur
gens
ida
ribe
rinve
sta
si,ya
it
uInve
sta
sis
eba
gaii
ndi
kat
orda
rit
umbuh
ke
mba
ngnyae
konomidis
uat
uwi
laya
hat
auda
era
h.I
nve
sta
sime
rupa
kanf
akt
or
ya
ngme
mpe
nga
ruhipe
mba
nguna
nekonomida
npe
rtumbuha
nekonomid
isua
tu
ne
gar
aat
aude
rahda
laml
ingkupke
cil
.Suma
ter
aUt
araya
ngr
ela
tifs
ang
atl
uas
ya
itus
ebe
sar73.
587k
m me
rupa
kans
ala
hsa
tuwi
laya
hya
ngc
ukuppot
ens
ialdi
ne
gar
aIndo
nes
ia,di
ti
nja
uda
rike
rangkama
kroda
njugal
eta
kge
ogr
afi
sya
ng
s
tra
tegi
s.Se
lai
nit
uju
game
mil
ikipot
ens
iekonomiya
ngc
ukupbe
sar
,ka
rena
me
rupa
kanda
era
hya
ngme
mil
ikipot
ens
ida
lambi
dangpe
rke
buna
nda
npe
rta
nia
n
ya
ng da
patme
ngha
sil
kan de
vis
a ba
gine
gar
a.Pot
ens
iini
lah ya
ng pe
rlu
di
kemba
ngka
nde
nga
nme
namba
hse
gal
ada
yake
mampua
nda
nke
maua
nba
ik
da
ris
egimoda
lma
upun ke
tena
ga ke
rja
an,khus
usnya pr
odukt
ivi
tas da
n
ke
sempa
tanke
rja
.Na
hMe
dans
eba
gaipus
ati
bukot
adis
umt
raut
arat
ent
uny
ajuga
s
eba
gaipus
atpe
rekonomi
andipr
ovi
nsis
uma
tra
uta
raka
renat
ent
unyame
mil
iki
ke
sempa
tanke
rjaa
taupr
odukt
ivi
tasya
ngl
ebi
hti
nggida
rida
era
hat
auka
bupa
tane
kot
aya
nga
dadis
uma
tra
uta
rada
ripo
tens
iya
ngdimi
li
kiol
ehMe
danda
pat
kah
me
ningka
tka
nda
yami
natda
nke
ter
tar
ika
nma
sya
raka
tnyaunt
ukbe
rinve
sta
sidi
bur
sae
feki
ndone
siaa
taut
ida
k,ma
kami
nir
ise
tinia
kanme
nja
wabba
gai
mana
mi
natma
saya
raka
tsuma
tra
uta
raunt
ukbe
rinve
sta
si.
b. Rumus
anMa
sal
ah
Se
sua
ide
nga
ntuga
sya
ngdibe
rika
nol
ehdos
enpe
nga
mpuma
takul
iahpa
sar
 moda
lya
ituBa
gai
man
ase
jar
ahda
npe
rke
mba
nga
ninve
sta
siya
ngka
mil
akuka
n
dia
pli
kas
iipot
?
c
.Tuj
uan
Se
sua
ide
nga
npe
rma
sal
aha
nma
kat
ujua
npe
nul
is
anl
apor
ani
ni a
dal
ahunt
uk
me
nge
tahuiba
gai
man
ase
jar
ahda
npe
rke
mba
nga
ninve
sta
siya
ngke
lompokka
mi
l
akuka
nda
lambe
rinve
sta
sidipa
sarmo
dal.
d.Ma
nfa
at
Di
har
apka
n de
nga
nada
nya mi
nir
ise
tinida
pat me
namba
h pe
nge
tahua
n
ma
has
iswat
ent
angs
aha
m pe
rus
aha
anya
ngdi
manaa
danyami
nir
ise
tinida
pat
me
numbuhka
nmi
natpa
dama
has
iswaunt
ukbe
rinve
sta
sidipa
sarmoda
l.
 BABI
I

PEMBAHASAN

1.Yul
iaa
ryas
ast
i

 Li
ppoka
rawa
chi
 Sej
ara
h
Li
ppoKa
rawa
ciTbk(
“Li
ppoKa
rawa
ci”a
tau“
Per
ser
oan”
)me
rupa
kanPe
rus
aha
ant
erk
emuka
da
lam i
ndus
trir
eale
sta
tdiI
ndon
esi
a da
nse
baga
ipe
rus
aha
an pr
ope
rtit
erbuka t
erbe
sar
be
rda
sar
kana
set
,pe
nda
pat
an,da
nla
babe
rsi
h.De
nga
nmode
lbi
sni
sya
nguni
k,t
erf
okus
,
t
eri
nte
gra
sida
nde
nga
nbr
andr
ecogn
iti
onya
ngkua
t,Li
ppoKa
rawa
cit
erusme
ningka
tka
nki
ner
ja
da
nkomi
tme
nnyaunt
ukme
mbe
rika
nda
mpa
kpos
it
ifda
nme
nye
ntuhs
elur
uha
spe
kke
hidupa
n
ma
sya
raka
tlua
s(i
mpa
cti
ng l
ive
s).
Sent
uha
n pos
it
ift
ers
ebutt
erl
iha
tda
lam s
eti
ap pr
oye
k
be
rke
sina
mbunga
nPe
rse
roa
nya
ngme
nja
dida
sarkua
tba
gipe
rke
mba
nga
nkomuni
tasdima
na
pr
oye
k-pr
oye
k Pe
rse
roa
n di
kemba
ngka
n da
nse
kal
igusme
nja
dipe
ndukung pe
rke
mba
nga
n
pe
rekonomi
an na
siona
l.Kot
a-kot
a ma
ndi
riya
ng t
ere
nca
na de
nga
n ma
tang s
ert
a pr
oye
k
pe
nge
mba
nga
nhi
ghr
iset
eri
nte
gra
side
nga
nli
ngkunga
nas
riya
ngdi
kemba
ngka
nPe
rse
roa
n
s
ena
nti
asadi
lengka
pide
nga
ninf
ras
trukt
urf
isi
kda
nsos
ialt
erba
ik.Uni
tus
ahar
uma
hsa
kit
Pe
rse
roa
ndi
tunj
angol
ehpe
ral
ata
nda
nfa
sil
it
asmut
akhi
r,me
mbe
rika
npe
laya
nanke
seha
tan
de
nga
nst
anda
rint
erna
siona
l.Ma
l-ma
lri
te
lPe
rse
roa
nme
maduka
nhi
bur
an,be
lanj
a,da
nre
kre
asi
unt
ukme
menuhis
ele
rada
ntunt
uta
nga
yahi
dupma
sya
raka
tya
ngt
erusbe
rke
mba
ng.

Li
ppoKa
rawa
cidi
dir
ika
nde
nga
nna
maPTTungga
lRe
ksa
kenc
anapa
daOkt
obe
r1990
.Ti
ga
t
ahunke
mudi
an,Pe
rse
roa
nme
res
mik
anLi
ppoVi
ll
age
,kot
ama
ndi
ripe
rta
manya
,diTa
nge
rang
s
ebe
lahba
ratJ
aka
rta
.Li
ppoVi
ll
agedi
le
ngka
pide
nga
nfa
sil
it
askome
rsi
al,bi
sni
s,hot
el,r
uma
h
s
aki
t,s
ekol
ah,da
nla
panga
ngol
f.Pa
dat
ahunya
ngs
ama
,Pe
rse
roa
nmul
aime
nge
mba
ngka
n
Li
ppo Ci
kar
ang,s
uat
u kot
a ma
ndi
ris
eka
ligus k
awa
sani
ndus
trir
inga
n ya
ng di
dukung
i
nfr
ast
rukt
urda
nfa
sil
it
asmode
rndis
ebe
laht
imurJ
aka
rta
.Me
langka
hkeI
ndone
siat
imu
r,pa
da
t
ahun1997Pe
rse
roa
nme
nge
mba
ngka
nTa
njungBunga
,kot
ama
ndi
ripe
rta
madiba
gia
nti
mur
I
ndone
sia
.Ta
njungBungaya
ngdi
renc
ana
kande
nga
nma
tangs
eba
gait
it
ikpus
atI
ndone
sia
,
t
erl
eta
ksa
nga
tst
rat
egi
sdiMa
kas
sar
,Sul
awe
siSe
lat
an,s
ebua
hkot
ape
rda
ganga
nda
npi
ntu
ge
rba
ngba
giwi
laya
hti
murI
ndone
sia
.Se
iri
ngde
nga
npe
nge
mba
nga
npr
oye
k-pr
oye
kte
rse
but
,
Pe
rse
roa
njuga be
rha
silme
nghi
mpun l
andba
nk ya
ng be
sarda
nte
rdi
ver
sif
ika
si.Me
lal
ui
pe
ngga
bunga
n de
lapa
n pe
rus
aha
an pr
ope
rtit
erk
aitpa
da t
ahun 2004,Li
ppo Ka
rawa
ci
me
nge
mba
ngka
npor
tof
oli
ous
aha
nyame
nca
kupUr
banDe
vel
opme
nt,La
rgeSc
aleI
nte
gra
ted
De
vel
opme
nt,Re
tai
lMa
lls
,Hos
pit
als
,Hot
elsa
ndLe
isur
ese
rtaFe
e-ba
sedI
ncome
.Se
tel
ah
pe
ngga
bunga
nus
ahai
niPe
rse
roa
nme
nge
mba
ngka
nint
egr
ate
dbus
ine
ssmode
lya
ngki
nit
ela
h
me
ngha
sil
kanr
ecur
ri
ngi
ncomeya
ngkua
tse
hingg
ame
ndor
ongPe
rse
roa
nme
mil
ikimode
l
pe
rtumbuha
nya
ngbe
rke
lan
jut
an.

Li
ppoKa
rawa
cibe
rada
pta
sis
eca
rae
fekt
ifda
nme
mbe
rika
nre
spons
eca
rae
fis
ient
erha
dap
pe
ruba
hanga
yahi
dupma
sya
raka
tka
renaur
bani
sas
ida
npe
rke
mba
nga
npa
sardome
sti
kya
ng
di
penga
ruhima
sya
raka
tke
lasme
nen
gahda
nme
nenga
hat
as.Pe
rse
roa
nke
mudi
anme
mpe
lopor
i
pe
mba
nguna
nka
was
anmi
xedus
eya
ngme
ngga
bungka
nar
eape
ruma
han,kome
rsi
al,da
nhi
bur
an
s
ert
adi
dukungde
nga
nfa
sil
it
asl
aya
nanke
seha
tanda
npe
ndi
dika
nda
lams
atul
ingkunga
nya
ng
a
sri
.Be
rpe
gangpa
davi
sida
nde
nga
npe
maha
manya
ngkua
tat
asmi
si
nya
,Pe
rse
roa
nte
lah
me
mpe
rkokohs
tat
usnyas
eba
gaipe
nge
mba
ngI
ndon
esi
aya
ngpa
lingt
erpe
rca
yade
nga
nbr
and
na
met
erke
mukada
nre
put
asit
erba
ik.

 Awa
linve
sta
sis
aha
m:Rp7.
900
 Per
kemba
nga
ninve
sta
si:
 Da
lami
nve
sta
siya
ngs
ayal
akuka
npa
das
aha
m pe
rus
aha
ani
nis
ayada
patme
nga
nal
is
is
j
ikas
aha
m pe
rus
aha
ani
nime
nga
lamipe
rke
mba
nga
nya
ngkur
angs
tabi
l.Ha
lin
ida
pat
ki
tal
iha
tda
rigr
afi
kya
ngdi
manat
erka
dangme
nga
lamipe
nur
una
nya
ngs
anga
tsi
gni
fi
kan
da
riha
rgape
mbe
lia
nawa
lnya
.

2.Sa
ntiFi
tr
ianiMunt
he

 Li
ppoka
rawa
chi

 Sej
ara
h

Li
ppoKa
rawa
ciTbk(
“Li
ppoKa
rawa
ci”a
tau“
Per
ser
oan”
)me
rupa
kanPe
rus
aha
ant
erk
emuka
da
lam i
ndus
trir
eale
sta
tdiI
ndon
esi
a da
nse
baga
ipe
rus
aha
an pr
ope
rtit
erbuka t
erbe
sar
be
rda
sar
kana
set
,pe
nda
pat
an,da
nla
babe
rsi
h.De
nga
nmode
lbi
sni
sya
nguni
k,t
erf
okus
,
t
eri
nte
gra
sida
nde
nga
nbr
andr
ecogn
iti
onya
ngkua
t,Li
ppoKa
rawa
cit
erusme
ningka
tka
nki
ner
ja
da
nkomi
tme
nnyaunt
ukme
mbe
rika
nda
mpa
kpos
it
ifda
nme
nye
ntuhs
elur
uha
spe
kke
hidupa
n
ma
sya
raka
tlua
s(i
mpa
cti
ng l
ive
s).
Sent
uha
n pos
it
ift
ers
ebutt
erl
iha
tda
lam s
eti
ap pr
oye
k
be
rke
sina
mbunga
nPe
rse
roa
nya
ngme
nja
dida
sarkua
tba
gipe
rke
mba
nga
nkomuni
tasdima
na
pr
oye
k-pr
oye
k Pe
rse
roa
n di
kemba
ngka
n da
nse
kal
igusme
nja
dipe
ndukung pe
rke
mba
nga
n
pe
rekonomi
an na
siona
l.Kot
a-kot
a ma
ndi
riya
ng t
ere
nca
na de
nga
n ma
tang s
ert
apr
oye
k
pe
nge
mba
nga
nhi
ghr
iset
eri
nte
gra
side
nga
nli
ngkunga
nas
riya
ngdi
kemba
ngka
nPe
rse
roa
n
s
ena
nti
asadi
lengka
pide
nga
ninf
ras
trukt
urf
isi
kda
nsos
ialt
erba
ik.Uni
tus
ahar
uma
hsa
kit
Pe
rse
roa
ndi
tunj
angol
ehpe
ral
ata
nda
nfa
sil
it
asmut
akhi
r,me
mbe
rika
npe
laya
nanke
seha
tan
de
nga
nst
anda
rint
erna
siona
l.Ma
l-ma
lri
telPe
rse
roa
nme
maduka
nhi
bur
an,be
lanj
a,da
nre
kre
asi
unt
ukme
menuhis
ele
rada
ntunt
uta
nga
yahi
dupma
sya
raka
tya
ngt
erusbe
rke
mba
ng.

Li
ppoKa
rawa
cidi
dir
ika
nde
nga
nna
maPTTungga
lRe
ksa
kenc
anapa
daOkt
obe
r1990
.Ti
ga
t
ahunke
mudi
an,Pe
rse
roa
nme
res
mik
anLi
ppoVi
ll
age
,kot
ama
ndi
ripe
rta
manya
,diTa
nge
rang
s
ebe
lahba
ratJ
aka
rta
.Li
ppoVi
ll
agedi
le
ngka
pide
nga
nfa
sil
it
askome
rsi
al,bi
sni
s,hot
el,r
uma
h
s
aki
t,s
ekol
ah,da
nla
panga
ngol
f.Pa
dat
ahunya
ngs
ama
,Pe
rse
roa
nmul
aime
nge
mba
ngka
n
Li
ppo Ci
kar
ang,s
uat
u kot
a ma
ndi
ris
eka
ligus k
awa
sani
ndus
trir
inga
n ya
ng di
dukung
i
nfr
ast
rukt
urda
nfa
sil
it
asmode
rndis
ebe
laht
imurJ
aka
rta
.Me
langka
hkeI
ndone
siat
imu
r,pa
da
t
ahun1997Pe
rse
roa
nme
nge
mba
ngka
nTa
njungBunga
,kot
ama
ndi
ripe
rta
madiba
gia
nti
mur
I
ndone
sia
.Ta
njungBungaya
ngdi
renc
ana
kande
nga
nma
tangs
eba
gait
it
ikpus
atI
ndone
sia
,
t
erl
eta
ksa
nga
tst
rat
egi
sdiMa
kas
sar
,Sul
awe
siSe
lat
an,s
ebua
hkot
ape
rda
ganga
nda
npi
ntu
ge
rba
ngba
giwi
laya
hti
murI
ndone
sia
.Se
iri
ngde
nga
npe
nge
mba
nga
npr
oye
k-pr
oye
kte
rse
but
,
Pe
rse
roa
njuga be
rha
silme
nghi
mpun l
andba
nk ya
ng be
sarda
nte
rdi
ver
sif
ika
si.Me
lal
ui
pe
ngga
bunga
n de
lapa
n pe
rus
aha
an pr
ope
rtit
erk
aitpa
da t
ahun 2004,Li
ppo Ka
rawa
ci
me
nge
mba
ngka
npor
tof
oli
ous
aha
nyame
nca
kupUr
banDe
vel
opme
nt,La
rgeSc
aleI
nte
gra
ted
De
vel
opme
nt,Re
tai
lMa
lls
,Hos
pit
als
,Hot
elsa
ndLe
isur
ese
rtaFe
e-ba
sedI
ncome
.Se
tel
ah
pe
ngga
bunga
nus
ahai
niPe
rse
roa
nme
nge
mba
ngka
nint
egr
ate
dbus
ine
ssmode
lya
ngki
nit
el
ah
me
ngha
sil
kanr
ecur
ri
ngi
ncomeya
ngkua
tse
hingg
ame
ndor
ongPe
rse
roa
nme
mil
ikimode
l
pe
rtumbuha
nya
ngbe
rke
lan
jut
an.

Li
ppoKa
rawa
cibe
rada
pta
sis
eca
rae
fekt
ifda
nme
mbe
rika
nre
spons
eca
rae
fis
ient
erha
dap
pe
ruba
hanga
yahi
dupma
sya
raka
tka
renaur
bani
sas
ida
npe
rke
mba
nga
npa
sardome
sti
kya
ng
di
penga
ruhima
sya
raka
tke
lasme
nen
gahda
nme
nenga
hat
as.Pe
rse
roa
nke
mudi
anme
mpe
lopor
i
pe
mba
nguna
nka
was
anmi
xedus
eya
ngme
ngga
bungka
nar
eape
ruma
han,kome
rsi
al,da
nhi
bur
an
s
ert
adi
dukungde
nga
nfa
sil
it
asl
aya
nanke
seha
tanda
npe
ndi
dika
nda
lams
atul
ingkunga
nya
ng
a
sri
.Be
rpe
gangpa
davi
sida
nde
nga
npe
maha
manya
ngkua
tat
asmi
si
nya
,Pe
rse
roa
nte
lah
me
mpe
rkokohs
tat
usnyas
eba
gaipe
nge
mba
ngI
ndon
esi
aya
ngpa
lingt
erpe
rca
yade
nga
nbr
and
na
met
erke
mukada
nre
put
asit
erba
ik.

Li
ppoKa
rawa
cit
ela
hme
langka
hle
bihj
auhunt
ukme
rea
lis
asi
kanpe
rja
lana
ntr
ans
for
mas
inya
.
Pe
nda
pat
anbi
sni
spr
ope
rtiPe
rse
roa
ntumbuhde
nga
npe
satya
ngdi
ikut
iol
ehbi
sni
sHos
pit
als
,
Re
tai
lMa
llsda
nHot
elsya
ngt
erusma
juda
nme
ngunt
ungka
ndi
sampi
ngke
gia
tankon
str
uks
i
be
ber
apar
uma
h-s
aki
tda
nma
lba
ruya
ngt
enga
hdi
jal
anka
n.Di
tunj
angol
ehke
pemi
mpi
nanya
ng
s
oli
d,ba
sisi
nve
stora
singya
ngl
uasda
ntr
ackr
ecor
dya
ngba
ik,Li
ppoKa
rawa
cia
kant
erus
me
ningka
tka
npr
est
asi
nyaunt
ukme
rea
li
sas
ika
nta
rge
tpe
rtumbuha
nya
nga
dada
lamj
ang
kaua
n
unt
ukme
nja
dipe
rus
aha
anbe
rni
laiUSD8mi
li
ard
ala
m wa
ktue
mpa
tta
hunkede
panda
n
be
rupa
yame
ndor
ongka
pit
ali
sas
ipa
sar
nyaket
ingk
atya
ngl
ebi
hti
nggis
ehi
nggada
patt
erus
me
mbe
rika
nni
lait
amba
hba
gis
elur
uhpe
mega
ngs
aha
m

 Awa
linve
sta
sis
aha
m:Rp9.
800

 Per
kemba
nga
ninve
sta
si:
 Da
lam i
nve
sta
siya
ng s
aya l
akuka
n pa
da s
aha
m pe
rus
aha
ani
nis
aya da
pat
me
nga
nal
is
isj
ikas
aha
mpe
rus
aha
ani
nime
nga
lamipe
rke
mba
nga
nya
ngkur
angs
tabi
l.
Ha
linida
patki
tal
iha
tda
rigr
afi
kya
ngdi
manat
erka
dangme
nga
lamipe
nur
una
nya
ng
s
anga
tsi
gni
fi
kanda
riha
rgape
mbe
lia
nawa
lnya
.

3.Agne
esDe
bor
aNa
inggol
an

 GOTO

 SEJ
ARAHGOTO

GoTobe
rawa
lda
ripe
rus
aha
an-
per
usa
haa
npe
nye
dial
aya
nanbe
rba
sisdi
git
ala
salI
ndone
sia
.Goj
ekb
erdi
ri
pa
dat
ahun2010da
lam be
ntukpus
atpa
nggi
lan(
cal
lce
nte
r)ba
gipe
nge
mudioj
ekr
odaduadiJ
aka
rta
,
ya
ngpa
damul
anyame
nanga
ni20pe
nge
mudioj
ek.Da
ripus
atpa
nggi
la
n,Goj
ekke
mudi
anbe
ral
ihke
da
lambe
ntuka
pli
kas
ite
leponpi
nta
rbe
rba
sisi
OSda
nAndr
oid,pa
dat
ahun2015.Pa
dat
ahunya
ngs
ama
,
Goj
ekmul
aime
nda
pat
kandukunga
npe
nda
naa
nSe
riAda
rii
nve
stor
.[
6]Pe
nda
naa
ninidi
ter
imada
riNSI
Ve
ntur
es,
[7]da
nse
juml
ahi
nve
stor
,se
per
tiSe
quoi
aCa
pit
al,NTHGe
mmaI
nc.da
nNSIMot
oHol
dings
Lt
d.

Pa
dat
ahun2016,s
ete
lahme
ner
imape
nda
naa
nda
riKKR,Wa
rbur
gPi
ncus
,Fa
ral
lonCa
pit
al,da
nCa
pit
al
Gr
oupPr
iva
teMa
rke
t,
[8]Goj
ekr
esmime
nja
dipe
rus
aha
anuni
kor
npe
rta
madiI
ndone
sia
,ya
itupe
rus
aha
n
r
int
is
an de
nga
n va
lua
sis
ekur
ang-
kur
angnya AS$1 mi
li
ar.Da
lam pe
riode i
niGoj
ek me
nga
lami
pe
rtumbuha
nya
ngpe
sat
,de
nga
njuml
ahpe
sana
nya
ngme
nca
pail
ebi
hda
ri300.
000pe
sana
npe
rha
ri.

Tokope
dia

Tokope
diadi
dir
ika
nol
ehWi
ll
iam Ta
nuwi
jayada
nLe
ont
inusAl
phaEdi
sonpa
da17Agus
tus2009,
s
eba
gail
oka
pas
ara
nta
rkons
ume
n(c
ust
ome
r-t
o-c
ust
ome
r ma
rke
tpl
ace
). Se
tel
ah me
mul
ai bi
sni
s
l
oka
pas
arnya
,Tokope
diake
mudi
anme
nge
mba
ngka
nbe
rba
gail
aya
nanl
ai
nnya
,te
rma
sukdia
nta
ranya
pr
oduk t
eknol
ogif
ina
nsi
alpa
da t
ahu
n 2016,s
ert
ala
yana
n guda
ng pi
nta
rbe
rna
ma TokoCa
bang
(
kemudi
anbe
ruba
hme
nja
diDi
laya
niTokope
dia
),ya
itupus
atpe
menuha
n(f
ulf
il
lme
ntc
ent
er)unt
uk
me
mba
ntupe
mros
esa
ntr
ans
aks
ile
bihc
epa
tda
nde
kat
.

Pe
nda
naa
nawa
lTokope
diadi
dapa
tka
nda
riI
ndonus
aDwi
ta
mapa
dat
ahun2009,di
lanj
utka
nde
nga
n
s
ejuml
ahpe
moda
lve
ntur
ala
innyas
epe
rtiEa
stVe
ntur
es(
2010)
,Cybe
rAge
ntVe
ntur
es(
2011)
,Ne
tpr
ice
(
2012)
,da
nSof
tBa
nkVe
ntur
esKor
ea(
201
3).Pa
dat
ahun2014,Tokope
diame
nja
dipe
rus
aha
ant
eknol
ogi
pe
rta
madiAs
iaTe
ngga
raya
ngme
ner
imai
nve
sta
sis
ebe
sarUS$100j
utada
riSe
quoi
aCa
pit
alda
n
Sof
tBa
nkI
nte
rne
tandMe
diaI
nc(
SIMI
).

Pa
dat
ahun2017,Tokope
diame
ner
imai
nve
sta
sis
ebe
sarUS$1,
1mi
li
arda
riAl
iba
baya
ngme
rupa
kan
r
aks
asae
-da
ganga
salTi
ongkok.Pa
daDe
sembe
r2018,Tokope
diake
mba
lime
ngumumka
nte
lahbe
rha
sil
me
nda
patpe
nda
naa
nse
nil
aiUS$1,
1mi
li
arda
ris
ejuml
ahi
nve
stor
.Se
ripe
nda
naa
nte
rse
butdi
pimpi
n
Sof
tBa
nkVi
si
onFundda
nAl
iba
baGr
oup.
[16]Va
lua
siTokope
dias
ete
lahme
nda
pat
kans
eripe
nda
naa
n
i
nidi
per
kir
aka
nme
nca
paiUS$7mi
li
ar.

Pe
ngga
bunga
nGoj
ekda
nTokope
dia

Sunt
ingPa
da17Me
i2021,Tokope
diada
nGoj
ekme
ngumumka
nre
smime
ngga
bungka
ndi
rida
n
me
mbe
ntukGoTo.
[17]Se
lai
nme
nja
dis
ingka
tanda
rina
make
duape
rus
aha
an,na
maGoToj
ugabe
ras
al
da
rika
ta"
got
ongr
oyong"
.[
18]Da
lamp
ros
esme
rge
rini
,se
bena
rnyaPTTokope
diadi
akui
si
sime
nja
di
a
nakus
ahape
rus
aha
anGoj
ek(
PTAp
lika
siKa
ryaAna
kBa
ngs
a).PTApl
ika
siKa
ryaAna
kBa
ngs
a
ke
mudi
anme
ngga
ntina
manyame
nja
diPTGoToGoj
ekTokope
dia
.Se
tel
ahGoj
ekda
nTokope
diabe
rsa
tu,
ga
bunga
npe
rus
aha
ant
ers
ebutdi
kla
imme
mbe
rika
nda
mpa
kse
kit
ar2%kont
ri
bus
ikePDBI
ndone
sia
.

Pa
dat
angga
l15Ma
ret2022,me
lal
uipa
par
anpubl
ik,GoTome
ngumumka
nre
nca
nanyaunt
ukme
lakuka
n
pe
nawa
ranumum pe
rda
nas
aha
m(I
PO)diBur
saEf
ekI
ndone
sia(
BEI
).GoTome
mapa
rka
nre
nca
na
pe
nghi
mpuna
nda
nas
ebe
sarRp15,
2tr
il
iun(
set
araUS$1,
1mi
li
ar)
,se
hinggabe
rpot
ens
ime
nja
dis
ala
hsa
tu
I
PO t
erbe
sarda
lams
eja
rahpa
sarmoda
ldiI
ndone
sia
.Pa
dat
angga
l11Apr
il2022,pe
rus
aha
anr
esmi
me
lant
aidiBur
saEf
ekI
ndone
siame
lal
uipr
ose
sIPOde
nga
nme
lepa
s3,
43% s
aha
mnyakepubl
ikde
nga
n
ha
rgape
nawa
ranRp338.I
POi
nibe
rha
silme
raupda
naRp
15,
8tr
il
iun.

 Awa
lpe
mbe
lia
nsa
ham:Rp11.
522

 Pe
rke
mba
nga
nsa
ham:

Da
lami
nve
sta
siya
ngs
ayal
akuka
npa
das
aha
m pe
rus
aha
ani
nis
ayada
patme
nga
nal
is
is
j
ikas
aha
m pe
rus
aha
ani
nime
nga
lamipe
rke
mba
nga
nya
ngkur
angs
tabi
l.Ha
linida
pat
ki
tal
iha
tda
rigr
afi
kya
ngdi
manat
erka
dangme
nga
lamipe
nur
una
nya
ngs
anga
tsi
gni
fi
kan
da
riha
rgape
mbe
lia
nawa
lnya
.

4.Ti
niAndi
kaSi
aha
an

 Sur
yaCi
tr
aMe
dia

Se
jar
aha
wal

Sur
yaCi
tr
aMe
diadi
dir
ika
npa
dat
angga
l29J
anua
ri1999de
nga
nna
maPTCi
ptaAne
ka
Se
lar
asde
nga
nfokuspa
dabi
dangus
ahaya
ngme
liput
ila
yana
nmul
ti
medi
a,hi
bur
anda
n
komuni
kas
i,khus
usnyadibi
dangpe
rte
levi
si
an.
[5]
[6]Pa
dat
ahun2001,PTCi
ptaAne
ka
Se
lar
asbe
rga
ntina
mame
nja
diPT Sur
yaCi
tr
aMe
dia
.Ta
huns
ela
njut
nya
,pe
rse
roa
n
me
nga
mbi
lal
ihs
aha
mPTSur
yaCi
tr
aTe
levi
si(
SCTV)s
ebe
sar99,
99%.
[4]Pa
dat
angga
l
16J
uli2002,SCM r
esmime
nca
tat
kans
aha
mpe
rda
nanyadiBur
saEf
ekJ
aka
rta(
seka
rang
Bur
saEf
ekI
ndone
sia
).Ke
pemi
li
kans
aha
mme
nja
dimi
li
kPTMi
tr
asa
rida
nPTAb
hima
ta
de
nga
nma
sing-
mas
ings
ebe
sar40%,s
eda
ngka
nsi
sanyadi
mil
ikiol
ehpubl
ik

Pe
rke
mba
nga
n

Da
riha
nyame
mil
ikiSCTV,Sur
yaCi
tr
aMe
diat
erusme
mpe
rlua
sus
aha
nyad
enga
n
s
era
ngka
iana
kui
si
sida
n me
ndi
ri
kana
nak us
ahaba
ru.Pa
da 26 J
uli2010,SCM
me
ndi
ri
kanPT Sur
yaCi
tr
aPe
sonaya
ngbe
rge
rakdibi
dangj
asape
nyi
ara
nte
levi
si
de
nga
nja
ngka
uan wi
laya
h Gor
ont
alo.Se
lanj
utnyaPT I
ndos
iarKa
ryaMe
diaTbk
(
Indos
iarKa
ryaMe
dia
)ya
ngme
rupa
kani
ndukba
giTVs
was
taI
ndos
iarr
esmibe
rga
bung
de
nga
nSCM pa
dat
ahun2013.Se
lai
nit
u,SCM me
lakuka
npe
nga
li
hanha
kat
ass
aha
m
PTSc
ree
npl
ayPr
oduks
i(Sc
ree
npl
ayPr
oduc
tions
)se
bes
ar51%ya
ngs
ebe
lumnyad
imi
li
ki
ol
ehEl
angMa
hkot
aTe
knol
ogi
.Ta
huns
ela
njut
nya
,SCM me
ndi
ri
kanPTSur
yaTr
iopt
ima
Mul
ti
kre
asi(
Str
eamEnt
ert
ainme
nt)de
nga
nke
pemi
li
kans
aha
mse
bes
ar60%.Sur
yaCi
tr
a
Me
diake
mba
lime
ndi
ri
kan pe
rus
aha
ans
ub hol
ding dibi
dang kont
en,me
lal
uiPT
I
ndone
siaEnt
ert
ainme
nGr
up(
IEG)pa
dat
ahun2015.Duat
ahuns
ela
njut
nya
,SCM
me
nga
kui
si
sis
aha
m PTSi
nema
rtI
ndone
sia(
Sine
mAr
t)s
ebe
sar80% pa
da23J
anua
ri
2017me
lal
uiI
EG.
[8]
[9]Ta
hun2019,SCM ke
mba
lime
nga
kui
si
sis
aha
m PTVi
dioDot
Com(
Vidi
o)s
ebe
sar99%,PTKa
panLa
giDotComNe
twor
ks(
KLY)s
ebe
sar50
% pl
us
1s
aha
m,da
nPTBi
nar
yVe
ntu
raI
ndone
sia(
BVI
)se
bes
ar99%.Se
lai
nit
u,SCM me
mil
iki
pe
nye
rta
andiPTMe
dia
tamaTe
levi
si(
NexPa
rabol
a)de
nga
nke
pemi
li
kans
ebe
sar5
1%.

Awa
lpe
mbe
lia
nsa
ham:Rp14.
500

Pe
rke
mba
nga
n:

Da
lami
nve
sta
siya
ngs
ayal
akuka
npa
das
aha
m pe
rus
aha
ani
nis
ayada
patme
nga
nal
is
is
j
ikas
aha
m pe
rus
aha
ani
nime
nga
lamipe
rke
mba
nga
nya
ngkur
angs
tabi
l.Ha
lin
ida
pat
ki
tal
iha
tda
rigr
afi
kya
ngdi
manat
erka
dangme
nga
lamipe
nur
una
nya
ngs
anga
tsi
gni
fi
kan
da
riha
rgape
mbe
lia
nawa
lnya
.
 BABI
II

PENUTUP

5.
1Ke
simpul
an

Da
ripe
nja
bar
anmi
nir
ise
tya
ngka
mil
akuka
ninika
mida
patme
nyi
mpul
kanba
hwa
pe
rke
mba
nga
nsa
hamya
ngt
ida
kst
abi
lti
dakme
nent
uka
napa
kahs
ese
ora
ngt
ers
ebutme
nga
lami
ke
rugi
anma
upunke
unt
unga
nda
lamme
lakuka
ninve
sta
sidis
ebua
hpe
rus
aha
an.

5.
2.Sa
ran

Da
lamme
lakuka
nmi
nir
ise
tal
angka
hba
iknyat
ere
nca
nada
nte
rks
trukt
ura
garha
silya
ng
dida
patj
ugama
ksi
malda
nba
ik,j
adidis
ara
nka
nunt
ukpe
nel
it
ianke
depa
nle
biht
ernc
anada
n
ba
iks
ela
ini
tua
langka
hba
iknyaj
ugaunt
ukme
bandi
ngde
nga
nbe
rba
gais
aha
m ya
nga
dadi
i
ndopr
emi
era
gari
nve
sta
sis
aha
maga
rme
nca
pait
ujua
nya
ngdi
har
apka
n.
 Da
fta
rPus
taka

ht
tps
:/
/br
it
ama
.com/
inde
x.php/
2012/
11/
sej
ara
h-da
n-pr
ofi
l-
singka
t-l
pkr
/

Da
tape
rtumbuha
nda
npe
rke
mba
nga
nli
ppoka
rawa
chi2011-
2019