Định nghĩa VAS 03 và IAS 16:

VAS 03: Tài sản cố định hữu hình VAS 03 là những tài sản có hình thái vật chất do
doanh nghiệp nắm giữ để sử dụng cho hoạt động sản xuất, kinh doanh phù hợp với
tiêu chuẩn ghi nhận TSCĐ hữu hình.
IAS 16: Đưa ra quy định với việc kế toán bất động sản, nhà xưởng và thiết bị được
ghi nhận theo giá giá gốc, sau đó được đo lường theo mô hình chi phí hoặc mô hình
đánh giá lại, được khấu hao một cách có hệ thống trong thời gian sử dụng hữu ích
của tài sản.
 

Tóm lược sự khác nhau giữa tài sản cố định hữu hình VAS 03 và  IAS
16:
 
  VAS 03 IAS 16
TSCĐ hữu hình được xếp là tài sản dài hạn nắm giữ
TSCĐ hữu hình được
để bán nếu trong điều kiện hoạt động không liên tục
phân loại là tài sản dài
  hạn nắm giữ để bán.
Áp dụng với tài sản sinh học liên quan đến Nông Không áp dụng với tài
Nghiệp. sản sinh học liên quan
Phạm vi Áp
đến nông nghiệp
Dụng  
 
 
 
 
Đất đai được ghi nhận là
Đất đai được ghi nhận là Tài sản Cố Định vô hình vì
Tài sản Cố Định hữu hình
đây là quyền sử dụng
 Đề cập đến các khoản
Không đề cập đến các khoản ước tính ban đầu của ước tính ban đầu của chi
Nguyên giá chi phí phá hủy, trả mặt bằng, điều chuyển tài sản, phí phá hủy, trả mặt
TSCĐ khôi phục hiện trạng lúc mua tài sản được tính vào bằng, điều chuyển tài sản,
nguyên giá TSCĐ hữu hình khôi phục lúc mua tài
sản.
Đã có quy định về ghi
Giảm giá trị Chưa có quy định về ghi nhận tổn thất tài sản cố định
nhận tổn thất tài sản cố
Tài Sản hữu hình
định hữu hình
Xác định giá Chỉ quy định về việc ghi nhận ban đầu và sau ghi Tài sản cố định hữu hình
trị sau ghi nhận ban đầu của TSCĐ hữu hình theo giá Gốc trong của doanh nghiệp có thể
nhận ban khi vẫn chưa có hướng dẫn về ghi nhận và trình bày ghi nhận và trình bày
đầu TSCĐ hữu hình theo mô hình đánh giá lại trừ trường theo mô hình đánh giá lại
   VAS 03 IAS 16
hợp cổ phần hóa, mang tài sản đi góp vốn hoặc giải hoặc giá gốc
thể, chia tách, sáp nhập.  
 

Một số ví dụ về sự khác nhau thực tiễn giữa VAS 03 và IAS 16:

 
VAS 03 chưa đề cập đến khoản ước tính ban đầu của chi phí phá hủy, điều chuyển
tài sản, hoàn trả mặt bằng, khôi phục hiện trạng khi mua tài sản được tính vào
nguyên giá TSCĐ hữu hình. Ví dụ Công ty Than có nghĩa vụ hoàn nguyên môi trường
sau khi khai thác than và Bô Xít, công ty Dầu Khí có trách nhiệm thu dọn mỏ sau khi
tiến hành khai thác dầu khí… nếu các chi phí không được dự tính trước tính vào
nguyên giá TSCĐ và khấu hao dần, doanh nghiệp sẽ không đủ nguồn lực để trang
trải, tạo ra rủi ro tài chính.
Đất đai được kế toán là TSCĐ hữu hình trong IAS 16 còn ở Việt Nam, kế toán là TSCĐ
vô hình vì lý do quyền sử dụng đất. Tuy nhiên đất cho thuê lại lại được phân loại là
bất động sản đầu tư với cơ sở hạ tầng như một tài sản hữu hình, dẫn đến việc phân
loại tài sản đất đai tại Việt Nam không nhất quán.

4. So sánh IFRS và VAS: một số khoản mục trên

Bảng cân đối kế toán

4.1 Tài sản cố định hữu hình và vô hình

4.1.1 Tài sản cố định hữu hình

Tài sản cố định hữu hình (TSCĐHH) được quy định tại IAS 16 – Bất động sản, Nhà
máy và Thiết bị (Property, Plant and Equipment) và VAS 03 – TSCĐ hữu hình. 

 Về điều kiện ghi nhận: 


o IAS 16 không quy định về ngưỡng giá trị tối thiểu của TSCĐHH. 
 o VAS 03 yêu cầu TSCĐHH phải “có đủ tiêu chuẩn giá trị theo quy định hiện
hành”. Mức giá trị này hiện được quy định theo thông tư 45/2013/TT-BTC
là 30 triệu đồng.

 Về ghi nhận ban đầu: 


o Nguyên giá của TSCĐHH theo IAS 16 ngoài các chi phí như VAS 03 còn
bao gồm “các ước tính ban đầu về chi phí tháo dỡ, di dời tài sản và khôi
phục lại mặt bằng đặt tài sản, nghĩa vụ mà một đơn vị phải chịu khi mua
tài sản hoặc là kết quả của việc sử dụng tài sản trong một giai đoạn cụ thể
cho các mục đích khác thay vì sản xuất hàng tồn kho trong giai đoạn đó”. 
o Các chi phí này được tính toán phù hợp theo quy định về trích lập chi phí
dự phòng tại IAS 37 – Dự phòng, Nợ phải trả và Tài sản tiềm tàng. Giá trị
của khoản chi phí này phải được ước tính một cách đáng tin cậy nhất và
được chiết khấu về giá trị hiện tại. 
o Theo Thông tư 200/2014/TT-BTC, chi phí hoàn nguyên môi trường, chi phí
thu dọn, khôi phục và hoàn trả mặt bằng được doanh nghiệp trích lập dự
phòng và ghi nhận vào chi phí trong kỳ.

 Về đo lường sau ghi nhận ban đầu: 


o IAS 16 cho phép doanh nghiệp được lựa chọn giữa hai mô hình: Mô hình
giá gốc (Cost model), trong đó, giá trị của TSCĐHH sẽ bằng giá gốc trừ
khấu hao lũy kế và tổn thất tài sản, hoặc Mô hình đánh giá
lại (Revaluation Model), trong đó, giá trị TSCĐHH bằng giá trị hợp lý tại
ngày đánh giá lại trừ khấu hao và tổn thất tài sản (giá trị hợp lý phải được
đánh giá một cách đáng tin cậy). 
Lưu ý là khi một TSCĐHH được đánh giá lại thì tất cả TSCĐHH cùng loại với TSCĐHH
đó cũng phải được đánh giá lại.


o VAS 03 chỉ cho phép ghi nhận TSCĐHH theo Mô hình giá gốc. Theo
Thông tư 45/2013/TT-BTC, TSCĐHH chỉ được đánh giá lại trong một số
trường hợp đặc biệt như theo quyết định của cơ quan nhà nước có thẩm
quyền, thực hiện tổ chức lại doanh nghiệp, chuyển đổi sở hữu doanh
nghiệp hoặc dùng tài sản để đầu tư ra ngoài doanh nghiệp.  
Hình 2: Hai mô hình đo lường sau ghi nhận ban đầu theo IAS 16

 Về tổn thất tài sản: 


o Theo IAS 16, doanh nghiệp phải xem xét liệu TSCĐHH có bị suy giảm giá
trị hay không bằng cách áp dụng IAS 36 – Tổn thất tài sản. 
o VAS 03 không cho phép ghi giảm giá trị của tài sản trừ khi có quy định của
Nhà nước về việc đánh giá lại.

 Về đánh giá lại giá trị còn lại và thời gian sử dụng hữu ích: 

o IAS 16 quy định giá trị còn lại và thời gian sử dụng hữu ích của TSCĐHH
phải được xem xét lại thường xuyên, ít nhất là vào cuối mỗi năm tài chính.
Nếu có sự thay đổi so với các ước tính trước đây thì sự thay đổi đó sẽ
được xem là sự thay đổi về ước tính kế toán. 
o VAS 03 không quy định về việc xem xét lại giá trị còn lại của tài sản nhưng
cũng yêu cầu xem xét lại định kỳ về thời gian sử dụng hữu ích. Thông tư
45 quy định về khung thời gian trích khấu hao cho từng nhóm TSCĐ và
cho phép doanh nghiệp được thay đổi thời gian trích khấu hao TSCĐ duy
nhất một lần đối với một tài sản.