PO aardrijkskunde klas 5 ,

Stedelijke ontwikkeling Schalkwijk

Door: Milo van Loon, Cas de Wit en Steven Koomen 22-4-2020

Voor dit PO hebben wij de wijk Europawijk gekregen om uit te werken en onze beargumenteerde
mening te geven. Met uitwerken wordt bedoeld: het duidelijk weergeven van de geschiedenis, de
woningkenmerken, de bewonerskenmerken, de woonomgeving, het beschrijven van twee thema’s ,
daarbij twee kaarten maken en de verbeterpunten voor de Europawijk te geven. Het bestaat uit vijf
onderdelen met ieder zijn eigen specificatie. We hebben er veel tijd ingestoken en zijn na wat
tussentijdse aanpassingen erg tevreden over het resultaat. We hopen dat u dat ook bent.

Onderdeel 1
Geschiedenis Europawijk
In de jaren 60 van de vorige eeuw ontstond er een groot woningtekort in Nederland. Dit kwam vooral
door de Tweede Wereldoorlog, er werden 90.000 huizen verwoest en er raakten 50.000 huizen
zwaar beschadigt. Ook na deze oorlog trouwden veel jonge mensen en er werden veel kinderen
geboren. Dit was ook het geval in Haarlem. Daarom werd het plan opgesteld om Schalkwijk te
bouwen. De eerste wijk die werd gebouwd was de Europawijk.
De Europawijk kenmerkte zich door de brede straten met veel groen. Om de leefbaarheid te
verhogen en auto’s werden steeds populairder. In de jaren zeventig werd er in Schalkwijk ook een
winkelcentrum gebouwd, er zijn dus genoeg winkelgelegenheden. Schalkwijk is een multicultureel
stadsdeel van Haarlem en 60% is autochtoon, van de overige 40% is 30% niet-westerse allochtonen
en 10% is westerse allochtonen. Op dit moment wonen er in de Europawijk bijna 10.000 mensen en
het gemiddelde aantal personen in één huishouden is bijna twee, dit ligt lager dan het gemiddelde in
Nederland. Het gemiddelde is namelijk 2,1 personen.

Locatie Europawijk

in de volgende link staat een storymap waarbij je de ligging van de Europawijk kunt zien:

https://storymaps.arcgis.com/stories/00312bd1524d4e3396965b1fc0d11791
De Europawijk
Europawijk bestaat uit de volgende buurten:
1. Romolenpolder West
2. Kruidenbuurt
3. Scholenaer
4. Landenbuurt
5. De Eenhoorn
6. Stedenbuurt west
7. Stedenbuurt oost

Wat voor wijk is de Europawijk?

Voor een groot deel bestaat de Europawijk uit rijtjeshuizen of kleine flatjes van vier hoog. Her en der
staat een portiek of galerij flat, maar dat is vooral aan de randen van de wijk. Als je kijkt naar de
bouwjaren bestaat de Europawijk eigenlijk uit twee delen: het noordelijke en zuidelijke deel. Het
noordelijke deel bestaat voor het merendeel uit woningen die gebouwd zijn tussen 1945 en 1965 of
tussen 1982 en 1990. Terwijl de woningen in het zuidelijke deel bijna alleen maar tussen 1965 en
1975 gebouwd zijn. Tussen de woningen van die drie periodes in staan nog een aantal rijtjes huizen
die gebouwd zijn tussen 1975 en 2020. Er zijn dus geen oude gebouwen te vinden.

Foto’s van elk type woning

- Rijtjeshuis (venkelstraat). Dit is een typisch voorbeeld van een huis dat is gebouwd tussen 1982
en 1990. Over heel Nederland hebben rond deze periode dit soort huizen gebouwd. Ze zijn te
herkennen aan de zandkleurige muren, grijze schuine daken, drie hoge huizen en brede
straten met parkeerplaatsen. Dit soort huizen
zijn vooral in het noorden van de Europawijk.
- Portiekflat van vier hoog (noorwegenstraat). Dit type woning werd veel gebouwd tijdens de
woningnood. Er kunnen veel mensen in wonen en het is goedkoper dan een hoge flat, want tot
en met de derde verdieping is een lift niet verplicht. Deze zijn wel in verschillende stijlen
gebouwd zoals je bij de twee bijstaande foto’s kunt zien. In de Europawijk zijn dus veel flats van 4
hoog te vinden door de woningnood.

- G
al erij- en

portiekflat gebouwd tussen 1965 en 1975 (Ierland- en Schotlandstraat). Dit was voor ons meer
het beeld van Schalkwijk wat we dus ook in de Europawijk van tevoren verwacht hadden. Echter
blijken er niet bijzonder veel hoge portiek en galerij flats te staan in de Europawijk.

Woningen door de jaren heen

Om de verschillende bouwstijlen door de jaren heen in de Europawijk te weergeven, volgt hier een
rijtje met woningen die van 1920 tot 2020 gebouwd zijn in de Europawijk:
- 1920 tot 1945 (Ruslandstraat)

- 1945 tot 1965

(Nederlandlaan)

- 1965 tot 1975

(Schotlandstraat)

- 1975 tot 1978 (Italiëlaan)

- 1978 tot 1982 (Italiëlaan)

- 1982 tot 1990 (Venkelstraat en Warschuastraat->)

- - 1990 tot 2000 (Kruidplein)

- 2000 tot 2010 (Moskoustraat)

- 2010 tot 2020

(IJslandpark)
Onderdeel 2

Gegevens met vergelijking en opvallendheden

De Europawijk heeft bijna 10.000 inwoners in 5.200 woningen. Waarvan de meeste tussen 1966 en
1972 gebouwd zijn. Door de woningnood zijn die over het algemeen van slechtere kwaliteit dan de
huizen die er voor zijn gebouwd. De focus lag vooral op het produceren van veel woningen. Met als
resultaat veel hoogbouw en rijtjeshuizen met 3 verdiepingen. Het merendeel van 51% van de
woningen zijn dus ook sociale huurwoningen. 36% zijn koopwoningen en de overige 18% zijn
huurwoningen in de vrije sector. Er zijn nu allerlei vernieuwingen en transformatie die er toe leiden
dat de woningwaarde sterk stijgt met gemiddeld 6,3% per jaar. Dit is veel hoger dan gemiddeld in
Nederland. Dit laat ook zien dat de ontwikkelingen in Schalkwijk goed verlopen.

In de volgende twee tabellen staan alle, volgens ons relevante, gegevens over de stad Haarlem, de
stadsdelen Haarlem centrum en Schalkwijk, de wijk Europawijk met de bijbehorende buurten. In
principe is het één grote tabel, maar we hebben hem gesplitst om het overzichtelijker en duidelijker
te maken.
Wat opvalt aan de bovenstaande tabel(len) is dat er binnen de Europawijk een splitsing tussen de
buurten met veel en weinig tot geen niet-westerse allochtonen zit. In de buurten Romolenpolder
west, Scholenaer en De Eenhoorn ligt het percentage erg laag in verhouding met de andere buurten
in de Europawijk. Dit kan zijn doordat de gemiddelde huizenprijs in die drie buurten hoger ligt, wat
weer te verklaren valt met de hoeveelheid water in die buurten. Juist in de drie buurten met het
meeste water, die ook aan het Spaarne liggen, zijn de huizen het duurst. Ook zijn er in die buurten
maar weinig inwoners en huishoudens wat betekent dat de meeste woningen losstaande huizen
zullen zijn, die hoogstwaarschijnlijk duurder zijn dan een appartement of rijtjeshuis. Verder valt op
dat het gemiddeld inkomen per inwoner in de Europawijk lager ligt dan die in Haarlem (centrum) en
Schalkwijk. Dit heeft ook te maken met de gemiddeld lagere woningwaarde
In de Volgende 3 grafieken staan de leeftijdsgroepen van de inwoners van de Europawijk, Haarlem
centrum en Schalkwijk in verhouding. Dit laat duidelijk de verdeling zien tussen de leeftijdsgroepen
binnen een stadsdeel of wijk

Hieruit valt op dat de verdeling van

leeftijdsgroepen in Schalkwijk en de Europawijk
relatief gelijk zijn aan elkaar. Terwijl Haarlem
centrum er heel anders uit ziet: er daar relatief
weinig kinderen, jongeren en 65-plussers.

In de onderstaande grafiek staat ook de

verdeling tussen leeftijdsgroepen van de inwoners. Alleen is deze procentueel gezien. Hieruit zijn de
verhoudingen tussen de stadsdelen en Europawijk duidelijk te zien
Percentage inwoners in %

Hieruit valt op te maken dat er relatief weinig jongeren in de Europawijk zijn.

In de volgendePercentage
grafiek staan de percentagesinvan de soorten huishoudens tegenover elkaar.
leeftijden verhouding tussen: Europawijk,
Haarlem centrum en Schalkwijk
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
0 tot 15 15 tot 25 25 tot 45 45 tot 65 65 of ouder
Leeftijd inwoners

Europawijk Haarlem centrum Schalkwijk

Hieruit blijkt dat er vooral éénpersoonshuishoudens zijn in de gekozen drie gebieden. Dat is ook
logisch, want in Haarlem centrum zijn er door de winkels vooral bovenwoningen en in Schalkwijk en
de Europawijk staan veel flats. Die zijn allebei ideaal voor éénpersoonshuishoudens: niet te duur en
niet te groot.

De wijk typeren
Als er aan Schalkwijk wordt gedacht, dan denken de meeste mensen aan flatgebouwen,
hangjongeren en niet-westerse allochtonen. Wij hebben zelf onderzoek gedaan naar de Europawijk.
Wij hebben gegevens over de wijk vergeleken met Schalkwijk en Haarlem. Wij gaan kijken of wij met
deze gegevens de wijk kunnen typeren en of de vooroordelen over deze wijk kloppen.
P er cen tage in w o n er s in %

Percentage leeftijden in verhouding tussen:

Europawijk, Haarlem centrum en Schalkwijk
45
40
35
30
25
20
15
10
5
0
0 tot 15 15 tot 25 25 tot 45 45 tot 65 65 of ouder
Leeftijd inwoners
Europawijk Haarlem centrum Schalkwijk
Uit de bovenstaande grafiek kan worden afgelezen dat er weinig jongeren in de Europawijk zijn. De
leeftijdsgroep 15 tot 25 is zelfs het minst vertegenwoordigd in deze wijk. Als wij aan de hand van
deze gegevens de wijk gaan typeren, dan denken wij dat er veel minder hangjongeren zijn dan dat wij
dachten.

Uit deze grafiek kan worden afgelezen, dat er veel niet-westerse allochtonen zijn in de Europawijk. In
de Europawijk ligt het percentage niet-westerse allochtonen zelfs hoger dan het gemiddelde in
Schalkwijk. Als de wijk wordt getypeerd op inwoner, dan blijkt hieruit dat er veel niet-westerse
allochtonen wonen. Tijdens onze fietsexcursie door de Europawijk zagen wij dan ook voornamelijk
niet-westerse allochtonen. Wel verschilt het aantal niet-westerse allochtonen binnen de Europawijk
ernstig. In de rijkste wijk: Romolenpolder West is het percentage namelijk 2% en in de Stedenbuurt
west is dit 41%.

Tijdens onze fietsexcursie door de Europawijk hebben wij ook gelet op het woningtype. De
Europawijk en Schalkwijk staan natuurlijk bekend om de flatgebouwen. Tijdens onze fietsexcursie
was dit ook het meest voorkomende woningtype.
In het kort is de Europawijk een wijk met veel niet-westerse allochtonen, grote verschillen tussen
arm en rijk en een klein percentage jongeren.

Onderdeel 3
Leefbaarheid in de Europawijk
Volgens Wikipedia betekent het begrip leefbaarheid , hoe aantrekkelijk is een gebied om daar te
wonen. In dit geval: de Europawijk. Leefbaarheid hangt af van een heleboel factoren en het is voor
iedereen anders. De factoren waar de leefbaarheid van afhangt zijn: het aanwezig zijn van genoeg
sociale voorzieningen(scholen, winkels, parkeergelegenheden, verlichting op straat, groen en
openbaar transport), factoren die de sociale veiligheid beïnvloeden(inbraak, drugsgebruik en
vandalisme), milieu(vervuiling en afval op straat), staat van onderhoud van openbare ruimte(kapotte
speelplekken), buurtcontacten en hoe de overheid haar regels over leefbaarheid hanteert.
Volgens de Rijksoverheid gaat leefbaarheid over sommige wijken die problemen hebben rond
integratie, wonen, werken en veiligheid. Op het moment dat de Rijksoverheid merkt dat één van
deze dingen niet goed gaat, dan wordt er extra aandacht gevestigd op deze wijk.
“Leefbaarheid gaat over de mate waarin een buurt, wijk, dorp of ander gebied aantrekkelijk en/of
geschikt is om te wonen of werken. Het begrip kent vele omschrijvingen en is dan ook een
containerbegrip. Dat komt ook omdat leefbaarheid sterk subjectief is. Wat voor de één leefbaar is, is
dat voor de ander totaal niet.” (Bron: Rijksoverheid.nl).
Dit komt uit het rapport ‘Leefbaarheid van wijken’ van de Rijksoverheid. In dit rapport wordt er
onderscheid gemaakt tussen drie hoofdthema’s.
De fysieke omgeving
De sociale omgeving
De veiligheid
Volgens de Leefbarometer van het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is
leefbaarheid: ‘Leefbaarheid is de mate waarin de omgeving aansluit bij de eisen en wensen die er
door de mens aan worden gesteld.’ De Leefbarometer geeft in cijfers de leefbaarheid van de wijken.
Dit weergeven zij in vijf dimensies:
Woningen
Bewoners
Voorzieningen
Veiligheid
Fysieke omgeving

Voor ons PO hebben wij gekeken naar de leefbaarheid in de Europawijk. Wij hebben hier vooral
gekeken naar de veiligheid en de voorzieningen, want deze tellen voor ons persoonlijk het zwaarst
mee. In Schalkwijk is de subjectieve veiligheid laag. Volgens de inwoners is er meer overlast van
rondhangende jongeren, een intimiderende sfeer, dealen van drugs, beledigen, bedreigen en
inbraak. Wel wordt er gemiddeld een 7,1 door de inwoners van de Europawijk gegeven.

Interview
door de pandemie van het corona-virus is het ons niet gelukt om een interview te houden met
inwoners van de Europawijk. Wel hebben we de vragen in de volgende link staan:
https://survey123.arcgis.com/share/f81571b833ff4991af9add664d8b4a28
Onderdeel 4
Aangezien wij met een groepje van drie zijn hebben we twee thema’s gekozen. Onze keuzes waren
parkeren en groenvoorziening. Voor beide hebben we een aparte kaart op ArcGis gemaakt. De
gebruikte foto’s hebben we niet zelf gemaakt, maar van Google Maps Streetview genomen. Ook dit
komt weer door het coronavirus.

Parkeren
Allereerst, onze ArcGiskaart over de parkeerplaatsen in de Europawijk is te vinden in de
onderstaande link:
http://arcg.is/b5fe
Hierin hebben we twee lagen aangebracht: de langsparkeerplaatsen en de haaks/gestoken
parkeerplaatsen met de parkeerterreinen.

In de Europawijk ligt het gemiddeld aantal auto’s per huishoudens op 0,7. Er zij in totaal 5500
huishoudens in de Europawijk. 0,7 * 5500 = aantal auto’s in de Europawijk: 3850. Nu zijn 3850
parkeerplaatsen niet genoeg om iedereen tevreden te houden. Voor bijvoorbeeld bezoek zijn er al
meer nodig. En daarbij vindt men het iet prettig om te gaan zoeken naar een overgebleven
parkeerplaats. Wat ons betreft moet er daarom een speling zijn van 20%-25% extra plekken. Zo zijn
er genoeg plekken voor inwoners en bezoek, en geeft het bewoners niet het idee dat de wijk vol
staat. Dat betekent dat er volgens ons minstens 4620 moeten liggen in de Europawijk.
Om dat aantal te kunnen bepalen gaan wij een schatting maken
met behulp van bestuurlijke stukken van de gemeente Haarlem en
eigen inventarisatie:
In de bestuurlijke stukken van de gemeente Haarlem hebben we
het aantal parkeerplaatsen in de Europawijk-Zuid kunnen vinden. De
tellingen kwamen uit op 2303 private- en privé-parkeerplekken. Deze
tellingen zijn in 2005 en 2009 gedaan, dus zullen tegenwoordig niet
meer volledig kloppen. Zo zijn er bepaalde gebieden verbouwd,
zoals het IJslandpark dat andere woningen vervangen heeft. Dat
heeft invloed op de hoeveelheid parkeerkeerplekken. Vandaar
dat we het aantal niet exact kunnen bepalen, maar gaan schatten.
De Europawijk-Zuid is aangegeven in de hiernaast staande foto.
(gemeentebestuur.Haarlem 1)

We gaan schatten met behulp van onze ArcGiskaart hoeveel parkeerplekken er in de Europawijk
liggen, want die gegevens hebben wij niet kunnen vinden. Voor het schatten maken we gebruik van
de gegevens uit de bestuurlijke stukken en informatie van internet. De gegevens:
- Zoals al eerder gegeven in dit stuk: 0,7 auto’s per huishouden. 5500 huishoudens, en dus 3850
auto’s

- Ca. 2303 parkeerplekken in Europawijk-Zuid

- En de resultaten uit ArcGis:

 Deze gegevens hebben we verkregen via de optie
tabel → kolommen → Shape_Length → statistieken
→ som van de waarden. Zuid hebben we eerst
ingevuld in Arcgis, zodat we een verhouding tussen
zuid en rest kregen.

Met deze gegevens hebben we het volgende berekend:

- Totaal aantal meter parkeerterrein in Europawijk-Zuid: 7.825 + 5.265 = 13090 m

- Aantal meter volgens ArcGis per parkeerplaats: 13090 / 2303 = 5,7

- Totaal aantal meter parkeerterrein Europawijk: 18.284 + 12.302 = 30586

- Totaal aantal parkeerplaatsen: 30586 / 5,7 = 5366

Hierbij gaan we er wel vanuit dat de hoeveelheid meter parkeerterrein per parkeerplaats in
Europawijk-Zuid gelijk is aan de rest van de Europawijk. Dat zal in werkelijkheid niet zo zijn, maar op
onze kaart lijken de verhouden op het oog redelijk gelijk aan elkaar.

Verder kan het verschil tussen de langparkeerplaatsen en haaks/gestoken parkeerplaatsen ook een
onnauwkeurigheid opleveren. Daarvoor eerst de verschillen tussen de parkeerplekken:

Wij

Langsparkeren Haaks/gestoken parkeren (in dit Parkeerterrein

hebben het probleem met de verschillen tussen de parkeerplaatsen als volgt opgelost: het
haakse/gestoken parkeren levert ongeveer twee keer zo veel parkeerplekken op per meter dan het
langsparkeren, omdat het om de breedte van de auto gaat in plaats van de lengte. In principe heeft
het haaks/gestoken parkeren dus twee keer zo veel plekken, alleen hebben wij voor het
langsparkeren elke weg maximaal één lijn gegeven. Langsparkeren kan in de meeste gevallen aan
beide kanten van de weg, en door maar één lijn per weg met langsparkeren te tekenen krijgt het
dezelfde factor als het haaks/gestoken parkeren. Daarmee hebben wij het langsparkeren en
haaks/gestoken parkeren geprobeerd aan elkaar gelijk te maken, en aan het resultaat is te zien is dat
redelijk gelukt.
Volgens ons moesten er dus minstens 4620 parkeerplaatsen zijn in de Europawijk om het als
voldoende te beschouwen. Volgens onze schatting zijn het er 5366. Er moet dus een negatieve
afwijking zij van minstens 14% om niet aan de speling van 20% extra parkeerplekken te voldoen. Wat
ons betreft het eerste argument waarom de Europawijk voldoende parkeerplaatsen heeft.
Verder hebben we ook nog in de bestuurlijke stukken van de gemeente Haarlem gevonden wat de
plannen over het parkeerbeleid in de toekomstige bouwplannen zijn. Geciteerd:

 Parkeren op eigen grond, bijvoorbeeld ondergronds en dit ook verplichten voor bewoners

 Huidige verharding o.a. van parkeren waar mogelijk te bestemmen als bouwgrond
(Commissie ontwikkeling, 2018, p.3)
Dit houdt in dat het bestuur geen langsparkeren, haaks/gestoken parkeren en parkeerterreinen meer
wil bijbouwen. Waarschijnlijk om voor meer groenvoorziening langs de wegen te zorgen in plaats van
parkeerplaatsen. Het tweede punt geeft in feite aan dat de parkeerterreinen in de Europawijk
overbodig zijn (of het bestuur wil ze verplaatsen, maar dat is niet te vinden en lijkt ons ook
onwaarschijnlijk). En wanneer de parkeerterreinen overbodig gevonden worden wijst dat er volgens
ons op dat er voldoende parkeerplekken zijn. Wat tevens ons tweede argument is over het aanwezig
zijn van voldoende parkeerplekken in de Europawijk. (gemeentebestuur.Haarlem 2)

Groenvoorziening
De gemaakte kaart over parkeerplekken en tankstations van de Europawijk in ArcGis is te openen via
de volgende link:
https://arcg.is/0ivDbf
Bij dit onderdeel hebben we de bijbehorende omschrijvingen en informatie in ArcGis zelf gezet.

Onderdeel 5
verbeterpunten en afsluiting

Voor deze opdracht is het doel om verbeteringen en aanbevelingen te geven voor onze wijk.
Dit wordt algemeen gedaan voor drie onderdelen van ons buurtprofiel (zie opdracht 2) en
specifiek voor onze thema’s. Deze thema’s zijn parkeren en groenvoorziening.
Zoals u al heeft kunnen lezen in opdracht 4 zijn er meer dan genoeg parkeerplekken in de
Europawijk. Dit komt doordat de Europawijk een recent bouwjaar heeft. In de tijd waarin de
Europawijk werd gebouwd kon er namelijk rekening mee worden gehouden dat er genoeg
parkeerplekken moesten zijn.
Naar onze mening is er in de Europawijk meer dan genoeg groen aanwezig. Het belangrijkste
stuk groen uit de Europawijk is natuurlijk het Engelandpark dat zich over de hele wijk
uitstrekt. Wel is er uit de kaart te halen dat wanneer iemand woont in de Stedenbuurt oost
dat daar weinig groenvoorzieningen zijn. Dit is natuurlijk vervelend, wanneer deze persoon
snel een frisse neus wil halen en niet de hele wijk wil doorlopen in verband met het
coronavirus. Ons lijkt het dus handig, wanneer daar ook ruimte voor een groenvoorziening
wordt gemaakt.
Op het moment dat we gaan kijken naar de huizenprijzen in de Europawijk, dan valt meteen
het verschil tussen huiswaarden in buurten op. In de buurt Romolenpolder west is de
gemiddelde huizenprijs 780.000 euro en in de buurt Stedenbuurt oost is de gemiddelde
huizenprijs maar 182.000 euro. Dit is een groot verschil en dit heeft voornamelijk te maken
met het woningtype en de omgeving. Een aanbeveling van ons zal dan ook zijn om de
omgeving om Stedenbuurt oost aantrekkelijker te maken. Een nadelig gevolg van dit kan zijn
dat de huizenprijzen omhoog gaan en de huidige inwoners gedwongen worden om de wijk
te verlaten.
Het gemiddelde inkomen hangt samen met de huizenprijs. In de duurdere buurten zoals
Romolenpolder west en Scholenaer is dit duidelijk zichtbaar. Wat er nog meer samenhangt
met de huizenprijzen is de aanwezigheid voor waterrecreatie. De wijken die bij het Spaarne
liggen zijn duurder dan de wijken die er ver vanaf liggen. Een optie hiervoor zou natuurlijk
zijn om een zwembad in het midden van de wijk te bouwen. Hierdoor kan iedereen uit de
wijk gebruik maken van een recreatiemogelijkheid op water.
Op het moment dat er wordt gekeken naar de leeftijdsgrafieken in de Europawijk, dan kan er
worden gezien dat er veel jongeren tussen de 0 en 15 jaar wonen. Dit heeft als gevolg dat in
de komende jaren het aantal hangjongeren zal gaan toenemen. Ons advies hierop is dan ook
om alvast meer straatcoaches aan te nemen, waardoor de wijk voorbereid is op het aantal
toenemende hangjongeren. Een andere mogelijkheid is het aanleggen van sportveldjes of
iets dergelijks waar de jongeren zich kunnen vermaken en dus minder vervelen.
Bronnen

- Wikipedia-bijdragers. (2019, 24 september). Europawijk (Haarlem), van

https://nl.wikipedia.org/wiki/Europawijk_(Haarlem)

- Wikipedia-bijdragers. (2020, 7 februari). Schalkwijk (Haarlem), van

https://nl.wikidia.org/wiki/Schalkwijk_(Haarlem)

- Admin, M. H. (2020, 9 maart). Schalkwijk Belicht, van

https://www.museumhaarlem.nl/schalkwijk-belicht/ Europawijk. (z.d.). Geraadpleegd op 20
maart 2020, van https://www.haarlem.nl/europawijk/

- Europawijk, Haarlem | Weetmeer Buurtinformatie. (z.d.). Geraadpleegd op 20 maart 2020, van

http://www.weetmeer.nl/buurt/Haarlem/Europawijk/03920900

- ESRI (2020). Kaart http://collegehageveld.maps.arcgis.com/ (CBS buurt- en wijkkaarten),

Geraadpleegd op 19 en 20 maart 2020

- Gemeente Haarlem (2018/2019), Geraadpleegd op 19 en 20 maart 2020, van

https://haarlem.incijfers.nl/databank?cat_open_code=cgdhajcSivicjfjd

- Allecijfers.nl (2020, maart). Europawijk, Geraadpleegd op 20 maart 2020, van

https://allecijfers.nl/wijk/europawijk-haarlem/
- Huispedia.nl (2020, maart). Romolenpolder-west , geraadpleegd op 19 maart , van
https://huispedia.nl/gemeente/haarlem/buurt/romolenpolder-west n (ook voor de ander
buurten)

- Huizenzoeker.nl (2020, maart), Haarlem, geraadpleegd op 20 maart 2020, van

https://www.huizenzoeker.nl/woningmarkt/noord-holland/haarlem/
- Indebuurt.nl (2019, 25 september), De bouw is gestart: zo gaat het nieuwe Schalkwijk centrum
eruit zien, geraadpleegd op 20 maart 2020, van https://indebuurt.nl/haarlem/nieuws/de-bouw-
is-gestart-zo-gaat-het-nieuwe-schalkwijk-centrum-eruit-zien~72187/

- Google (maart 2020) . Europawijk , geraadpleegd op 19 en 20 maart 2020, van

https://www.google.nl/maps/@52.3652483,4.6438829,369m/data=!3m1!1e3
- Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. (2019, 25 april). Leefbaarheid.
Geraadpleegd op 18 april 2020, van https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/leefbaarheid
- Leefbaarometer help. (z.d.). Geraadpleegd op 18 april 2020, van
https://www.leefbaarometer.nl/page/help#intro
- Rijksoverheid. (z.d.). Leefbaarheid van Wijken. Geraadpleegd van
https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2004/03/01/leefbaarheid-van-wijken
- Wikipedia-bijdragers. (2020a, 25 januari). Leefbaarheid. Geraadpleegd op 18 april 2020, van
https://nl.wikipedia.org/wiki/Leefbaarheid
- Gemeente Haarlem. (z.d.). Veiligheidsmonitor gemeente Haarlem. Geraadpleegd van
2016525830%20Rapport%20De%20Veiligheidsmonitor%202016%20gemeente%20Haarlem.pdf
- B. de Jong / J. Stork (2009, 2 juni). Oplegvel Collegebesluit, geraadpleegd op 22 april 2020, van
https://gemeentebestuur.haarlem.nl/bestuurlijke-stukken/2009089788-BW-Nota-Integrale-
vernieuwing-openbare-ruimte-Europawijk-Zuid-vrijgeven-voorlopig-ontwerp.pdf (1)
- Commissie ontwikkeling (2018, 1 mei), Wijkraad Europawijk, geraadpleegd op 22 april 2020, van
https://gemeentebestuur.haarlem.nl/bestuurlij ke-stukken/2018223196-Wijkraad-Europawijk-
info-Startnotitie-Ontwikkelstrategie-Zone-Europaweg-en-Zienswijze-ontwerp-bestemmingsplan-
Europawijk.pdf (2)