Ik koos voor het hoofdstuk ‘‘Enclosed Exhibitions: Claustrophobia, Balloons, and the

Department Store in Zola’s au Bonheur des Dames’’ geschreven door Kathryn A. Haklin uit
het boek ‘‘Ephemeral Spectacles, Exhibition Spaces and Museum’’. Kathryn Haklin’s
onderzoeken gaan vooral over de aanwezigheid van claustrofobie en gesloten ruimtes in de
19e eeuw. Ze gaat aan de hand van Franse auteurs zoals Zola de eerste principes van
gesloten ruimtes na. In die tijd kwamen de eerste medische definities voor ruimtelijke
angsten tevoorschijn.

Het hoofdstuk gaat voornamelijk over de ruimtelijke opsluiting van het warenhuis van Emile
Zola Au Bonheur des Dames. Dit speelt zich af in Parijs, gedurende het tweede Keizerrijk.
Men zou dit lectuur in drie delen kunnen opdelen. Het eerste gaat over de begrippen van
openheid en geslotenheid binnen het warenhuis. De architectuur van het warenhuis bestaat
uit glas en ijzer en de structuur creëerde lichtheid en een verdeling van de ruimte. Glas heeft
als karakteristiek om licht en lucht te laten doordringen.

De klanten werden aangetrokken door de schitterende architectuur waaruit volgde dat de

grote ruimte opeens vol was. Er is hier sprake van een paradox omdat de zogezegde open
architectuur in feite niet het geval is. Het glas zou het gebouw bloot moeten leggen (door de
lichtinval) maar het interieur behoudt het gevoel van benauw- en omslotenheid. Om het
gevoel van claustrofobie te benadrukken gaat de auteur gebruik maken van een centrale
trap. De klanten nemen deze trap om in de winkel te circuleren en omdat er zoveel mensen
aanwezig zijn wordt het steeds moeilijker om te bewegen en ook te ademen binnen de
beperkte ruimte van de trappen.

Vervolgens worden de trappen ook gebruikt als onderscheid in status tussen de mensen zelf.
Mouret, eigenaar van het warenhuis, staat boven de rest en spreekt zijn dominantie zo uit.
Iedereen is in concurrentie met elkaar en daardoor ontstaat er een ironie in de titel zelf. Om
die individualiteit aan te tonen gaat de auteur gebruik maken van het woord soie. Als men
de nadruk legt, heeft het twee verschillende betekenissen: zichzelf en zijde, dus betekent ‘la
robe de soie' het verlies van zichzelf en beschrijft ook de stof van het uniform van de
verkoopsters. Het woord soie komt nog een paar keren voornamelijk bij la galerie de soie en
is hier in dit geval de meest drukke plek van het warenhuis. Door de combinatie van de
gereflecteerde stoffen en de overvolle ruimte wordt het gevoel van claustrofobie en
desoriëntatie nog meer geaccentueerd binnen het warenhuis.

In het tweede deel gaat het vooral over het plannen van het claustrofobie gevoel. Mouret
gaat aan de hand van la vie attire la vie, ‘het leven trekt het leven aan’-principe, zijn klanten
gaan lokken. Bij het omschrijven van de beweging van de ingang creëert Zola een paradoxale
spanning tussen verstikking en een water beeldspraak. De verstikking wordt zodanig groot
dat het leven naar buiten moet gaan. Aan de hand van die ballonnen gaat Mouret het gevoel
van claustrofobie naar buiten brengen. Op het einde beschrijft Zola hoe ballonen een impact
hebben op de binnen- en buitenruimte. Al die ballonen accentueren nog meer het gevoel
van desoriëntatie doordat ze het warenhuis opvullen. De ballonnen dienen voor reclame
maar worden ook gebruikt als externe lichaam van het warenhuis en die claustrofobie-
gevoel met zich ook meeneemt.
Om dit te eindigen zal ik de belangrijkste kernwoorden van dit hoofdstuk uithalen:
claustrofobie, efemere en een ruimtelijk paradox. Door de grandioze architectuur van het
warenhuis waar licht en lucht vrij kunnen doorgaan, gaat dit de mensen lokken. De
binnenruimte wordt daardoor vol en er ontstaat een ruimtelijk paradox tussen de
architectuur en beleven van architectuur. Claustrofobie is namelijk aanwezig in het
warenhuis en wordt zelf strategisch gebruikt om commerciële doelen te bereiken. Dit gevoel
zal zich ook verspreiden door het gebruik maken van ballonen en die dienen ook als reclame.
De ballonen worden niet enkel gebruikt als extensie van het binnen gevoel van de ruimte
maar versterkt ook het efemeer karakter van publiciteit.

Verbetering:
- kernwoorden zijn veranderd
- structuur van de alinea’s zijn verbeterd en een betere samenhang van de samenvatting zelf