‫دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛‬

‫با ‪ ۹۶۳٬۷۸۰‬مقاله به زبان فارسی‬

‫آشنایی با دانشنامه • آشنایی با اصول ویرایش • کارهای قابل انجام • سیاست‌ها و‬

‫رهنمودها • فهرست الفبایی مقاله‌ها‬

‫مقالٔه برگزیده‬
‫استبداد صغیر به دوره‌ای یک ساله از تاریخ سیاسی ایران اطالق می‌شود که از تیر‬
‫‪ ،۱۲۸۷‬با به توپ بستن مجلس شورای ملی توسط محمدعلی شاه آغاز شد و در تیرماه‬
‫‪ ۱۲۸۸‬با فتح تهران توسط مشروطه‌خواهان و پناهنده شدن محمدعلی شاه به سفارت‬
‫روسیه تزاری پایان یافت‪ .‬در این دوره عده‌ای از روزنامه‌نگاران‪ ،‬نمایندگان مجلس و‬
‫مشروطه‌خواهان دستگیر و اعدام شدند یا از تهران گریختند‪ .‬استبداد صغیر‪ ،‬یکی از‬
‫دوران‌های سیاسی جنبش مشروطه ایران به شمار می‌رود‪ .‬رابطه بین محمدعلی شاه و‬
‫مجلس به دالیل مختلفی دوستانه نبود و در چند نوبت‪ ،‬شاه تالش کرد مجلس را منحل کند‪ .‬یکی از مهمترین‬
‫این تالش‌ها‪ ،‬واقعه میدان توپخانه در آذر ‪ ۱۲۸۶‬بود که جماعتی به رهبری شیخ فضل‌هللا نوری به مجلس حمله‬
‫کردند‪ .‬از طرفی نشریات مشروطه‌خواه هم به شاه انتقادات تند می‌کردند و بعضًا خواهان برکناری او بودند‪ .‬در‬
‫اسفند همان سال‪ ،‬در حالی که مذاکرات به سمت مصالحه بین شاه و مجلس پیش می‌رفت‪ ،‬عده‌ای مهاجم‬
‫ناشناس به شاه سوءقصد کردند که نافرجام ماند‪ .‬محمدعلی شاه که از جان خود بیمناک شده بود‪ ،‬پس از‬
‫مدتی به باغشاه عزیمت و از مجلس درخواست کرد که هشت تن از سران انقالبی مجلس نظیر جهانگیرخان‬
‫صور اسرافیل‪ ،‬سید جمال الدین واعظ‪ ،‬ملک‌المتکلمین و سید محمدرضا مساوات تبعید شوند‪ .‬پس از مقاومت‬
‫مجلس‪ ،‬شاه نیروهای قزاق به فرماندهی والدیمیر لیاخوف را برای به‌توپ‌بستن مجلس و دستگیری مخالفان‬
‫خود مامور نمود‪ .‬پس از تعطیلی مجلس‪ ،‬محمدعلی شاه قول داد مجلس را دوباره دایر کند‪ ،‬اما این وعده‬
‫هیچگاه عملی نشد‪ .‬سرکوب مخالفان در تهران و بسیاری از شهرهای ایران با سهولت انجام شد اما در تبریز‪،‬‬
‫مقاومت مسلحانه گروهی از مشروطه‌خواهان مانع تسخیر این شهر شد‪.‬‬

‫‪ ‬مقاله‌های برگزیده – مقالٔه امروز‬ ‫ادامه…‬

‫آیا می‌دانستید که …؟‬

‫… اختراع ماشین پنبه‌پاک‌کن سبب افزایش گسترده برده‌داری در ایالت‌های‬

‫جنوبی آمریکا و منتهی به جنگ داخلی شد؟ (در تصویر)‬
‫… چرخاندن میله فوتبال دستی‪ ،‬بیشتر از ‪ ۳۶۰‬درجه خطا محسوب می‌شود؟‬
‫… سایروس وست فیلد با عبور دادِن کابل‌های مخصوص از زیر آب‪ ،‬برای‬
‫نخستین بار توانست امکان تلگراف زدن از دو سوی اقیانوس اطلس را فراهم کند؟‬
‫… در غزوه تبوک هیچ جنگی درنگرفت؛ چون هیچ ارتشی از امپراتوری بیزانس در آن منطقه مستقر نبود؟‬
‫… هسته درونی زمین جدا از هسته بیرونی آن است و هر هفتاد سال چرخش آن معکوس می‌شود؟‬
‫…انوشیروان زیاری که مدت زیادی تصور می‌شد به قتل رسیده‌است‪ ،‬در سال ‪ ۴۳۳‬هجری موفق شد‬
‫امارت آل زیار را در دست گیرد؟‬
 ‫دربارٔه ویکی‌پدیا‬
‫ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ‪ ۳۲۹‬زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته‬
‫می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند‪ .‬هدف ویکی‌پدیا‬
‫آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامٔه آزاد به تمامی زبان‌های زندٔه دنیاست‪ .‬با رشد روزافزون این دانشنامه‬
‫گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژٔه مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه‪ ،‬ویکی‌کتاب‪ ،‬ویکی‌گفتاورد‪،‬‬
‫ویکی‌خبر‪ ،‬ویکی‌دانشگاه‪ ،‬ویکی‌سفر‪ ،‬ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند‪ .‬ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس‬
‫از شروع پروژٔه ویکی‌پدیای انگلیسی‪ ،‬در ‪ ۲۸‬آذر ‪ ۱۹( ۱۳۸۲‬دسامبر ‪ )۲۰۰۳‬فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردٔه‬
‫نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامٔه فارسی محسوب می‌شود‪ .‬ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون‬
‫(‪ ۶‬خرداد ‪ ۱۴۰۲‬خورشیدی) ‪ ۹۶۳٬۷۸۰‬نوشتار دارد‪.‬‬

‫ویکی‌پدیا‪ ،‬بدون نیاز به اینترنت‬ ‫ادامه…‬

‫از میان خبرها‬

‫جمهوری اسالمی ایران‪ ،‬مجید کاظمی‪ ،‬صالح میرهاشمی و سعید‬

‫یعقوبی‪ ،‬سه متهم پرونده خانه اصفهان را اعدام کرد‪.‬‬
‫توفند موکا بخش‌هایی از میانمار (تخلیٔه منطقه در تصویر) و بنگالدش را‬
‫درنوردید و بیش از ‪ ۴۰۰‬کشته بر جای گذاشت‪.‬‬
‫لورین‪ ،‬خواننده سوئدی با ترانه «تتو» برندٔه مسابقٔه آواز یوروویژن ‪۲۰۲۳‬‬
‫عملیات تخلیه در راخین‪ ،‬میانمار‬ ‫شد‪.‬‬
‫پادشاه و ملکه بریتانیا‪ ،‬چارلز سوم و ملکه کامیال در کلیسای وست‌مینستر‬
‫در لندن تاج‌گذاری کردند‪.‬‬
‫سازمان جهانی بهداشت به وضعیت اضطراری دنیاگیری کووید‪ ۱۹-‬پایان داد‪.‬‬

‫رویدادهای کنونی‪ :‬حمله روسیه به اوکراین • درگیری‌های سودان‬

‫مرگ‌های اخیر‪ :‬میکی جاکتیانی • ایگور واسیلیف • جوی مک‌کین • تینا ترنر • رابرت زیمر • متال چرچ‬

‫یادبودها‬

‫امروز‪ :‬شنبه‪ ۲۷ ،‬مه ‪ ۲۰۲۳‬میالدی برابر ‪ ۶‬خرداد ‪ ۱۴۰۲‬هجری خورشیدی و ‪ ۶‬ذی‌القعده ‪ ۱۴۴۴‬هجری قمری‬
‫(‪)UTC‬‬

‫در نیجریه‪ :‬روز کودک‪ ،‬در ایران‪ :‬جشن خردادگان‬

‫رویدادها‬

‫‪ - ۱۷۰۳‬شهر سنت پترزبورگ که بعدها از جایگاه ویژه‌ای در تاریخ روسیه و اتحاد شوروی‬
‫برخوردار گشت‪ ،‬توسط پتر کبیر بنیان نهاده شد‪.‬‬
‫‪ - ۱۹۳۷‬پل گلدن گیت که در زمان تکمیل‪ ،‬طوالنی‌ترین پل معلق دنیا محسوب می‌شد‪ ،‬گشایش یافت‪.‬‬
‫‪ - ۱۹۶۰‬دولت دموکراتیک ترکیه‪ ،‬طی یک کودتا توسط نظامیان این کشور سقوط کرد‪.‬‬
‫‪ - ۲۰۰۵‬ایران به عضویت ناظر در سازمان تجارت جهانی (‪ )WTO‬پذیرفته شد‪.‬‬

‫زادروزها‬

‫ابن خلدون تاریخ‌نگار‪ ،‬جامعه‌شناس‪ ،‬مردم‌شناس و سیاستمدار عرب‬ ‫زادروز‬ ‫‪-‬‬ ‫‪۱۳۳۲‬‬
‫ایزادورا دانکن رقصندٔه بالٔه اهل ایاالت متحده آمریکا‬ ‫زادروز‬ ‫‪-‬‬ ‫‪۱۸۷۷‬‬
‫راشل کارسون نویسنده زیست‌شناسی زیردریایی و محیط زیست اهل آمریکا‬ ‫زادروز‬ ‫‪-‬‬ ‫‪۱۹۰۷‬‬
‫کریستوفر لی بازیگر انگلیسی‬ ‫زادروز‬ ‫‪-‬‬ ‫‪۱۹۲۲‬‬
 ‫‪ - ۱۹۲۳‬زادروز هنری کسینجر (در تصویر) دیپلمات آمریکایی و مشاور اسبق امنیت ملی ایاالت متحده‬
‫آمریکا‬
‫‪ - ۱۹۵۵‬زادروز ریچارد شیف بازیگر آمریکایی‬

‫درگذشت‌ها‬

‫‪ - ۱۵۶۴‬درگذشت ژان کالون مصلح و متکلم فرانسوی‪ ،‬بنیانگذار کالونیسم‬

‫‪ - ۱۸۴۰‬درگذشت نیکولو پاگانینی نوازنده ویولون‪ ،‬ویوال‪ ،‬گیتار و آهنگساز ایتالیایی‬
‫‪ - ۱۹۱۰‬درگذشت روبرت کخ پزشک آلمانی‪ ،‬کاشف باکتری عامل بیماری‌های وبا و سل‪ ،‬از بنیان‌گذاران‬
‫رشتٔه باکتری‌شناسی‬
‫‪ - ۱۹۶۴‬درگذشت جواهر لعل نهرو نخست‌وزیر هند و یکی از رهبران جنبش استقالل این کشور‬
‫‪ - ۱۹۸۸‬درگذشت ارنست روسکا فیزیکدان آلمانی‪ ،‬مخترع میکروسکوپ الکترونی‪ ،‬برندٔه جایزه نوبل‬
‫فیزیک سال ‪۱۹۸۶‬‬
‫→ روز قبل – روز بعد ←‬
‫یادبودهای مه – یادبودهای بیشتر…‬

‫نگارٔه برگزیدٔه امروز‬

‫نگاره‌ای از ساختمان موزه ملی وروتسواو در کنارٔه رود اوِدر‪ ،‬واقع در شهر وروتسواو‪ ،‬لهستان‪.‬‬
‫این موزه یکی از بزرگ‌ترین مجموعه‌های هنر معاصر و کالسیک لهستان را در خود جای داده‌است‪.‬‬
‫بایگانی مه ‪ – ۲۰۲۳‬نگاره‌های برگزیدٔه بیشتر‬

‫درون‌مایه‬

‫دانش طبیعی و صوری‪ :‬اخترشناسی – زیست‌شناسی – شیمی – زمین‌شناسی – فیزیک – آمار –‬

‫احتماالت – ریاضیات – سامانه‌ها – علوم رایانه – منطق‬

‫دانش اجتماعی و انسانی‪ :‬آموزش – ادبیات – اقتصاد – انسان‌شناسی – باستان‌شناسی – تاریخ –‬

‫جامعه‌شناسی – جغرافیا – روان‌شناسی – زبان‌شناسی – ارتباطات – علوم سیاسی – فلسفه‬

‫دانش کاربردی‪ :‬پزشکی – حقوق – رایانه – بهداشت – فناوری اطالعات – فناوری – کسب و کار –‬
‫کشاورزی – مدیریت – مهندسی‬
‫فرهنگ و هنر‪ :‬بزرگان و مشاهیر – رسانه‌ – سرگرمی‌ – هنرهای نمایشی – هنرهای تجسمی – سینما –‬
‫موسیقی – معماری – نقاشی – ورزش‬

‫پروژه‌های خواهر ویکی‌پدیا‬

‫ویکی‌پدیا توسط بنیاد غیرانتفاعی ویکی‌مدیا اداره می‌شود که چندین پروژه چند زبانه و محتوای رایگان دیگر را‬
‫اداره می‌کند‪:‬‬

‫مدیاویکی‬ ‫ویکی‌انبار‬
‫توسعٔه نرم‌افزار ویکی‬ ‫انبار رسانه‌ها‬

‫ویکی‌کتاب‬ ‫فراویکی‬
‫کتاب‌های درسی و راهنمای رایگان‬ ‫هماهنگی پروژٔه ویکی‌مدیا‬

‫ویکی‌خبر‬ ‫ویکی‌داده‬
‫اخبار با محتوای رایگان‬ ‫پایگاه دانش رایگان‬

‫ویکی‌نبشته‬ ‫ویکی‌گفتاورد‬
‫کتابخانه با محتوای رایگان‬ ‫مجموعه‌ای از نقل قول‌ها‬

‫ویکی‌دانشگاه‬ ‫ویکی‌گونه‬
‫ابزارهای آموزشی‬ ‫فهرست گونه‌ها‬

‫ویکی‌واژه‬ ‫ویکی‌سفر‬
‫فرهنگ واژگان‬ ‫راهنمای سفر‬

‫زبان‌های ویکی‌پدیا‬

‫ویکی‌پدیای فارسی در سال ‪ ۱۳۸۲‬بنیان‌گذاری شده و هم‌اکنون ‪ ۹۶۳٬۷۸۰‬نوشتار دارد‪ .‬ویکی‌پدیا در بسیاری‬
‫از زبان‌ها وجود دارد؛ برخی از بزرگ‌ترین آن‌ها در زیر فهرست شده‌اند‪.‬‬

‫‪ +۱٬۰۰۰٬۰۰۰‬نوشتار‬
‫‪( English‬انگلیسی) • ‪( Deutsch‬آلمانی) • ‪( Svenska‬سوئدی) • ‪( Français‬فرانسوی) • ‪( Nederlands‬هلندی) •‬
‫‪中‬‬ ‫‪日本語‬‬
‫‪( ‬ژاپنی) •‬ ‫‪( Русский‬روسی) • ‪( Español‬اسپانیایی) • ‪( Italiano‬ایتالیایی) • ‪( Polski‬لهستانی) •‬
‫‪( ‬چینی) • ‪( Tiếng Việt‬ویتنامی) • ‪( Українська‬اوکراینی) • العربية‪( ‬عربی) • ‪( Português‬پرتغالی)‬ ‫‪文‬‬
‫‪ +۲۵۰٬۰۰۰‬نوشتار‬
‫‪한국어‬‬
‫‪( ‬کره‌ای) • ‪( Norsk‬نروژی) •‬ ‫‪( Català‬کاتاالن) • ‪( Српски / srpski‬صربی) • ‪( Bahasa Indonesia‬اندونزیایی) •‬
‫‪( Нохчийн‬چچنی) • ‪( Suomi‬فنالندی) • ‪( Magyar‬مجاری) • ‪( Čeština‬چکی) • ‪( Türkçe‬ترکی استانبولی) •‬
‫‪( Татарча / tatarça‬تاتاری) • ‪( Srpskohrvatski / српскохрватски‬صرب و کرواتی) • ‪( Română‬رومانیایی) • ‪Bân-‬‬
‫‪( lâm-gú‬مین نان) • ‪( Euskara‬باسکی) • ‪( Bahasa Melayu‬ماالیی) • ‪( Esperanto‬اسپرانتو) • עברית‪( ‬عبری) •‬
‫‪( Հայերեն‬ارمنی) • ‪( Dansk‬دانمارکی) • ‪( Български‬بلغاری) • ‪( Cymraeg‬ولزی)‬

‫‪ +۱۰۰٬۰۰۰‬نوشتار‬
‫‪( Slovenčina‬اسلواکی) • تۆرکجه‪( ‬ترکی آذربایجانی) • ‪( Oʻzbekcha / ўзбекча‬ازبکی) • ‪( Eesti‬استونیایی) •‬
‫‪( Қазақша‬قزاقی) • ‪( Беларуская‬بالروسی) • ‪( Simple English‬انگلیسی ساده) • ‪( Minangkabau‬مینانگ‌کابویی)‬
 ‫‪( Azərbaycanca‬ترکی‬ ‫• ‪( Ελληνικά‬یونانی) • ‪( Hrvatski‬کروات) • ‪( Lietuvių‬لیتوانیایی) • ‪( Galego‬گالیسیایی) •‬
‫آذربایجانی) • اردو‪( ‬اردو) • ‪( Slovenščina‬اسلوونیایی) • ‪( Ქართული‬گرجی) • ‪( Norsk nynorsk‬نروژی نی‌ُنشک) •‬
‫‪( हिन्दी‬هندی) • ‪( ไทย‬تایلندی) • ்‪( தமிழ‬تامیلی) • ‪( Ladin‬الدینو) • ‪( বাংলা‬بنگالی) • ‪( Latina‬التین) •‬
‫‪粵語‬‬
‫‪( ‬کانتونی) • ‪( Latviešu‬لتونیایی) • ‪( Тоҷикӣ‬تاجیکی) •‬ ‫‪( Македонски‬مقدونی) • ‪( Asturianu‬آستوری) •‬
‫‪( Afrikaans‬آفریکانس) • ‪( မြန်မာဘာသာ‬برمه‌ای)‬

‫فهرست کامل ویکی‌پدیاها‬

‫برگرفته از «‪&oldid=35859642‬صفحٔه_اصلی=‪»https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title‬‬