Chương

THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP

VÀ CẤU TRÚC VỐN

1
 MỤC TIÊU

Sau khi học xong chương này, sinh viên có thể

- Giải thích được ý nghĩa, tác động của thuế Thu

nhập doanh nghiệp (tấm chắn thuế) trong việc
hoạch định vốn của doanh nghiệp.

- Phát hiện được lý do doanh nghiệp không tài

trợ tất cả vốn kinh doanh bằng nợ vay.

2
 Thuế tác động đến
vốn đầu tư

THUẾ
TNDN VÀ
CẤU TRÚC
VỐN

Tại sao không tài trợ

bằng tất cả nợ vay

3
1. THUẾ TÁC ĐỘNG ĐẾN NGUỒN VỐN

YẾU TỐ NÀO TÁC ĐỘNG ĐẾN QUYẾT ĐỊNH ĐẦU

TƯ HAY KHÔNG ĐẦU TƯ VÀO MỘT DỰ ÁN?

4
 THUẾ TÁC ĐỘNG ĐẾN NGUỒN VỐN

Trong các yếu tố tác động đến lựa chọn dự án

đầu tư thì vấn đề mà các công ty luôn quan tâm
là nguồn vốn cho các dự án đầu tư đó như thế
nào.

5
 TÀI TRỢ BẰNG NỢ

VỐN ĐẦU
TƯ

TÀI TRỢ BẰNG VỐN

6
 Tài trợ nợ
Người cho vay có
-Vay ngân hàng
thu nhập từ tiền lãi
-Phát hành trái phiếu

VỐN ĐẦU TƯ
Người góp vốn có
thu nhập
từ cổ tức
Tài trợ vốn
-Phát hành cổ phiếu
Người góp vốn có
thu nhập từ
chuyển nhượng
77
 THUẾ TÁC ĐỘNG ĐẾN NGUỒN VỐN

Khi sử dụng 01 trong 02 hình thức trên thì tác

động như thế nào đến quyết định đầu tư?

8
 THUẾ TÁC ĐỘNG ĐẾN NGUỒN VỐN

Ví dụ: có 2 dự án A và B đều cần dùng khoản

vốn là 1.000$, 02 dự án này có khả năng sinh
lời như nhau, chỉ khác nhau về cơ cấu vốn đầu
tư.

9
Khoản mục A B
-Vốn chủ sở hữu 800 1.000
-Nợ vay (r=10%) 200 0
-Thu nhập trước thuế
và trước lãi vay 80 80
-Trả lãi ? ?
-Thu nhập trước thuế ? ?
-Thuế TNDN (20%) ? ?
-Thu nhập sau thuế ? ?
-Tỷ suất sinh lời trên
vốn chủ sở hữu ??% ??% 10
Khoản mục A B
-Vốn chủ sở hữu 800 1.000
-Nợ vay (r=10%) 200 0
-Thu nhập trước thuế
và trước lãi vay 100 100
-Trả lãi ? ?
-Thu nhập trước thuế ? ?
-Thuế TNDN (20%) ? ?
-Thu nhập sau thuế ? ?
-Tỷ suất sinh lời trên
vốn chủ sở hữu ??% ??% 11
Khoản mục A B
-Vốn chủ sở hữu 800 1.000
-Nợ vay (r=10%) 200 0
-Thu nhập trước thuế
và trước lãi vay 150 150
-Trả lãi ? ?
-Thu nhập trước thuế ? ?
-Thuế TNDN (20%) ? ?
-Thu nhập sau thuế ? ?
-Tỷ suất sinh lời trên
vốn chủ sở hữu ??% ??% 12
Khoản mục A B
-Vốn chủ sở hữu 600 1.000
-Nợ vay (r=10%) 400 0
-Thu nhập trước thuế
và trước lãi vay 150 150
-Trả lãi ? ?
-Thu nhập trước thuế ? ?
-Thuế TNDN (20%) ? ?
-Thu nhập sau thuế ? ?
-Tỷ suất sinh lời trên
vốn chủ sở hữu ??% ??% 13
 THUẾ TÁC ĐỘNG ĐẾN NGUỒN VỐN

Thuế TNDN (tấm chắn thuế) trong một số

trường hợp đã giúp doanh nghiệp gia tăng tỷ

suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu.

14
THUẾ TÁC ĐỘNG ĐẾN NGUỒN VỐN

VAY TRẢ CHI

NỢ LÃI PHÍ

THU NHẬP TIỀN THUẾ TỶ SUẤT

TÍNH THUẾ TNDN SINH LỢI
GIẢM GIẢM TĂNG

15
2. TẠI SAO KHÔNG TÀI TRỢ TẤT CẢ BẰNG NỢ VAY

Thuế TNDN tạo ra một tấm lá chắn, khuyến

khích công ty nhằm vào tài trợ bằng nợ
vay.

Vậy tại sao công ty không tài trợ cho tất các các
hoạt động bằng nợ vay để tránh thuế mà tài
trợ bằng việc phát hành cổ phiếu?

16
TẠI SAO KHÔNG TÀI TRỢ TẤT CẢ BẰNG NỢ VAY

Có thể có 02 nguyên nhân:

1. Chi phí phá sản
2. Người đại diện

17
TẠI SAO KHÔNG TÀI TRỢ TẤT CẢ BẰNG NỢ VAY

1. Chi phí phá sản

- Vay nợ bắt buộc công ty phải thanh toán lãi

định kỳ.

- Nếu đến hạn mà công ty không thanh toán lãi

thì có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng: vỡ nợ
và phá sản.

18
TẠI SAO KHÔNG TÀI TRỢ TẤT CẢ BẰNG NỢ VAY

Phá sản dẫn đến chi phí phá sản rất lớn.

Nên nhiều công ty chọn tài trợ vốn, vì nếu gặp

khó khăn về tài chính thì có thể không nhất
thiết trả cổ tức và không phải rơi vào tình
thế phá sản.

19
TẠI SAO KHÔNG TÀI TRỢ TẤT CẢ BẰNG NỢ VAY

2. Người đại diện

Sự mâu thuẫn về lợi ích giữa người chủ nợ và cổ đông

LỢI ÍCH CHỦ NỢ LỢI ÍCH CỔ ĐÔNG

Nhận tiền lãi cố định, bất Tiền lãi phụ thuộc vào tình
chấp công ty hoạt động hình kinh doanh của công
như thế nào, miễn là ty. Nếu kinh doanh không
công ty không đi đến hiệu quả thì cổ đông
phá sản. không được chia cổ tức.20
TẠI SAO KHÔNG TÀI TRỢ TẤT CẢ BẰNG NỢ VAY

Như vậy, cổ đông gánh chịu rủi ro nhiều hơn

khi công ty làm ăn kém hiệu quả và nếu công ty
phá sản thì cổ đông sẽ bị mất số tiền đầu tư ban
đầu.

Tuy nhiên, nếu công ty kinh doanh hiệu quả thì

cổ đông không có giới hạn trần về lợi ích nhận
được. 21
TẠI SAO KHÔNG TÀI TRỢ TẤT CẢ BẰNG NỢ VAY

Ví dụ:
- Công ty Toàn Thắng có vốn cổ phần 1.000$ và vay nợ
5.000$ (tổng giá trị công ty là 6.000$). Công ty đang
hoạt động, có thu nhập sau khi đã trừ tiền lãi và thuế
TNDN: 100$.
- Lãi suất vay nợ là 10%/năm.
- Có dự án đầu tư mới với: 50% cơ hội tạo ra lợi nhuận
sau thuế TNDN 3.000$ và 50% bị lỗ 6.000$ (đến
mức phá sản)
Hỏi: có nên đầu tư vào dự án này?
TẠI SAO KHÔNG TÀI TRỢ TẤT CẢ BẰNG NỢ VAY

23
TẠI SAO KHÔNG TÀI TRỢ TẤT CẢ BẰNG NỢ VAY

Tuy nhiên, nếu xét riêng đối với cổ đông và

đối với chủ nợ (người cho vay) thì có thể họ sẽ
có quyết định khác nhau.

24
TẠI SAO KHÔNG TÀI TRỢ TẤT CẢ BẰNG NỢ VAY

* Cổ đông

- Nếu thành công, cổ đông sẽ có lợi?

- Nếu thất bại, cổ đông mất?

- Giá trị kỳ vọng của dự án này đối với cổ đông?

- Quyết định đầu tư?

25
TẠI SAO KHÔNG TÀI TRỢ TẤT CẢ BẰNG NỢ VAY

* Chủ nợ (người cho vay)

- Nếu thành công, chủ nợ có lợi?

- Nếu thất bại, chủ nợ mất?

- Giá trị kỳ vọng đối với chủ nợ?

- Quyết định đầu tư?

26
TẠI SAO KHÔNG TÀI TRỢ TẤT CẢ BẰNG NỢ VAY

* Cổ đông QUYẾT ĐỊNH ĐẦU TƯ KHÔNG?

27
TẠI SAO KHÔNG TÀI TRỢ TẤT CẢ BẰNG NỢ VAY

* Chủ nợ (người cho vay) QUYẾT ĐỊNH ĐẦU

TƯ KHÔNG?

28
TẠI SAO KHÔNG TÀI TRỢ TẤT CẢ BẰNG NỢ VAY

- Như vậy, mâu thuẫn nảy sinh giữa lợi ích của
cổ đông và lợi ích của người cho vay.

29
TẠI SAO KHÔNG TÀI TRỢ TẤT CẢ BẰNG NỢ VAY

Tuy nhiên, khi vốn cổ đông tăng lên thì tình hình
sẽ thay đổi.
Giả sử vốn cổ đông tăng lên là 5.000$, còn vốn
vay giảm còn là 1.000$.

30
TẠI SAO KHÔNG TÀI TRỢ TẤT CẢ BẰNG NỢ VAY

* Cổ đông QUYẾT ĐỊNH ĐẦU TƯ KHÔNG?

31
TẠI SAO KHÔNG TÀI TRỢ TẤT CẢ BẰNG NỢ VAY

* Chủ nợ QUYẾT ĐỊNH ĐẦU TƯ KHÔNG?

32
TẠI SAO KHÔNG TÀI TRỢ TẤT CẢ BẰNG NỢ VAY

Kết luận
- Khi nợ gia tăng thì chủ nợ gánh chịu phần lớn
rủi ro khi công ty phá sản, trong khi đó cổ đông
(có tỷ phần nhỏ) gánh chịu ít rủi ro thì lại chấp
nhận mức rủi ro cao.
- Tuy nhiên, khi tỷ lệ cổ phần gia tăng, thì việc
gánh chịu rủi ro sẽ gia tăng đối với cổ đông,
mức độ chấp nhận rủi ro của cổ đông sẽ giảm.
33