UT 8.

A XESTIÓN DA PREVENCIÓN
NA EMPRESA

• A xestión da prevención na empresa

• O Plan de Prevención
• A planificacón da actividade preventiva
• Medidas de prevención
• Medidas de protección
• Sinalización de seguridade
• Organización da prevención na empresa
• Representación dos traballadores en materia de prevención

1
 A xestión da prevención

Política preventiva Directrices e obxectivos en materia de

prevención
A prevención debe integrarse no sistema
xeral de xestión da empresa, en todas as
actividades e en toda a liña xerárquica

Organización da prevención Figuras con responsabilidades en materia de

prevención

Identificación e avaliación de riscos Daqueles que non se poideron eliminar

Planificación da actividade preventiva Medidas a adoptar e prazos

Execución e coordinación De todo o planeado nas fases anteriores

Control/Auditoría Examinar todos os elementos do sistema

para avaliar a súa eficacia

2
 Plan de prevención
Plan de prevención
¿Qué é? Ferramenta que permite integrar a actividade preventiva no sistema
xeral de xestión da empresa

¿Cales son os seus Avaliación de riscos

instrumentos? Planificación da actividade preventiva

Contido • Datos xerais da empresa: actividade, nº de traballadores

• Obxectivos en materia preventiva
• Organización da estrutura xerárquica da empresa:
organigrama e funcións de cada departamento en materia de
prevención
• Organización da producción: prácticas, procesos e
procedementos relativos á PRL
• Organización da prevención na empresa (modalidade de
organización prevención e representación dos traballadores en
materia de prevención)

3
 A avaliación de riscos
 Consiste en detectar e estimar a ANÁLISE Identificar o Aquelo que poida xenerar
magnitude dos riscos da empresa, perigo danos
determinar os que se poden eliminar e Pode empregarse un mapa
actuar sobre os que non poden evitarse de riscos
 Analizaranse todas as condicións de Describir o Especificar os danos resultantes
traballo tendo en conta a natureza da risco
actividade e as características e número VALORACIÓN Estimar o Xuizo sobre a súa tolerabilidade
de traballadores expostos risco Dependerá de:
Probabilidade de que se produza
 Consta de 2 fases:
o dano
◦ Análise do risco Severidade do dano
◦ Valoración do risco Nº de traballadores expostos e
tempo de exposición

ESTIMACIÓN DO RISCO

PROBABILIDADE Baixa O dano ocurrirá raras veces

Media Ocurrirá en algunhas ocasións

Alta Ocurrirá sempre ou case sempre

DANOS Lixeiramente Pequenas molestias que non impiden continuar co traballo (pequenas feridas ou
dañino cortes, dor de cabeza,…)
Dañino Impide a continuación do traballo ata a súa recuperación, pero sen poñer en
perigo a vida (fracturas, queimaduras,..)
Extremadame Accidentes que provocan lesións moi graves con risco para a vida (amputacións,
nte dañino intoxicacións agudas,...) 4
 Avaliación de riscos
Matriz de avaliación e urxencia de actuación
ESTIMACIÓN DO RISCO
Consecuencias Lixeiramente Dañino (D) Extremadamente
Probabilidade dañino (LD) dañino (ED)
Baixa Trivial (T) Tolerable Moderado
1 2 3
Media Tolerable (TO) Moderado Importante
2 3 4
Alta Moderado (M) Importante (I) Intolerable (IN)
3 4 5
VALORACIÓN INTERVENCIÓN OBSERVACIÓNS
DO RISCO
TRIVIAL Non se requrire acción específica

TOLERABLE Non se necesita mellorar a
acción preventiva.
MODERADO Débense facer esforzos para
reducir o risco, determinando as
inversións precisas
IMPORTANTE Non hai que empezar o traballo
ata que se reducira o risco. Se o
traballo se está executando, o
probema debe remediarse axiña.
INTOLERABLE Non debe comenzarse nin
continuar o traballo ata que se
reduza o risco
Requírense comprobacións periódicas para asegurar que se mantén a
eficacia das medidas de prevención
Cando o risco moderado estea asociado a consecuencias
extremadamente dañinas, deberase precisar mellor a probabilidade de
que ocurra o dano para establecer a acción preventiva.
Fixar un período de tempo para implantar as medidas que o reduzan
Pode que se precisen recursos considerables para controlar o risco.
Cando o risco se correspondo cun traballo que se estea realizando,
debe remediarse o problema nun tempo inferor ó dos riscos
moderados
Se non é posible reducir o risco, incluso con recursos ilimitados, debe
prohibirse o traballo
Planificación da actividade preventiva
 Describir as medidas preventivas
 Persoas responsables da súa execución
 Prazo previsto
 Recursos humanos e materiais necesarios
 Controlar que todo marcha segundo o previsto
 Planificar actuacións frente a cambios

Planificación da actividade preventiva

Código Medidas Prioridade Prazo Responsable
preventivas

6
Avaliación de riscos: quén a realiza e cándo

¿QUÉN? ¿CÁNDO?

 Realizaráa persoal especializado Ao inicio da actividade

 Deben participar traballadores e Se hai cambios
mandos
 Os traballadores son quen Introducción de novas
tecnoloxías
mellor coñece o traballo

Novas condicións de traballo

(equipos, produtos…)

Incorporación de novos
traballadores

Se se detectan danos na saúde

dos traballadores

Se as actividades de prevención
resultan inadecuadas ou
insuficientes
 AVALIACIÓN DE RISCOS

Análise Estimación Valoración

Probabilidade Consecuencias
Código Perigo Risco
B M A LD D ED T TO M I IN

8
 3.VALORACIÓN DE RISCOS
POR POSTOS DE TRABALLO
Proxecto empresarial

Anota o resultado da matriz de avaliación puntuando o risco de 1 a 5

Nome do traballador Locais e equipos de Electricidade Sustancias Incendio e Deseño dos Organización Aspectos
Posto de traballo traballo químicas exploxión postos de traballo do traballo particulares
do traballador
A B C D F G H I J K
 3.VALORACIÓN DO RISCO: Mapa de riscos
É un documento gráfico que informa sobre os riscos Aplicación excella
existentes, a valoración dos mesmos, e os traballadores Inventario de riscos
expostos.
Cada risco represéntase nunha sinal cun síímbolo e unha cor.
Os factores de risco son:

Condicións de
seguridade

Condicións de hixiene
no traballo

Medio ambiente de
traballo

Carga física

Carga mental

Aspectos psicosociais PLANO PARA O MAPA DE RISCOS DUNHA COCIÑA

 Medidas de prevención

 A prevención é o conxunto de actividades ou medidas para evitar ou

reducir os riscos derivados do traballo.
 É integral: afecta a todas as actividades e departamentos da empresa e a
todos os niveis xerárquicos
 A súa finalidade é evitar que se materialicen os riscos ou reducirlos o
máximo posible

PREVENCIÓN PROTECCIÓN
Evita ou reduce o risco Non evita o risco
Trata de reducir as súas consecuencias
Actúa sobre a causa Actúa sobre o traballador
Prioridade de actuación:
1º Foco ou orixe
2º Medio de transmisión
3º Traballador

11
Principios da acción preventiva
1.Evitar
riscos

2.Combatir
en orixe
3.Avaliar os que
non se poidan
evitar
4.Adaptar o traballo á
persoa

5.Ter en conta a evolución da

técnica

6.Sustituir o perigoso polo non

perigoso

7.Planificar a prevención

8.Antepoñer a protección colectiva á individual

9.Dar as debidas instruccións aos traballadores

10.Considerar a formación para encomendar tarefas 12

 TÉCNICAS DE PREVENCIÓN
SEGURIDADE NO Trata de evitar contra os accidentes de traballo.
TRABALLO Detectar os factores de risco dos AT, tanto humanos como técnicos
Contrólaos
HIXIENE Actúa sobre os contaminantes ambientais presentes no traballo para
INDUSTRIAL prevenir as enfermidades profesionais
Detecta o contaminante
Mide e valora (mide a concentración e compáraa co valor máximo legal)
Corríxeo

ERGONOMÍA Técnica de loita contra a fatiga no traballo. Trata de adaptar o posto de

traballo e o medio ambiente ás características fisiolóxicas e psicolóxicas
da persoa, para lograr seguridade, confort e eficacia
PSICOSOCIOLOXÍA Técnica de loita contra a insatisfacción e outros danos psicolóxicos
derivados do traballo e da súa organización.
MEDICINA
Especialidade médica que trata de manter a saúde do traballador. Actúa a
LABORAL
3 niveis:
Preventivo: evitar que aparezan enfermedades
Curativo: unha vez contraídas, con tratamentos para curalas
Reparador: coa rehabilitación
Desarrolla actividades preventivas: investigación epidemiolóxica,
educación sanitaria e vixilancia da saúde 13
Medidas de protección
Non eliminan o risco. Evitan ou reducen as consecuencias actuando sobre o
traballador

PROTECCIÓN COLECTIVA PROTECCIÓN INDIVIDUAL

Son aquelas que protexen,  Encárganse de protexer ao
simultáneamente, a todas as persoas traballador frente a un risco.
expostas  Son os EPIs (equipos de
Deben utilizarse antes que as protección individual): calquera
individuais equipo que o traballador leva
Exemplos posto para protexelo de algún
risco
 Aillamento, encerramento ou
insonorización frente ao ruido
 Redes de seguridade frente a
caídas de altura
 Barandillas frente a caídas
 Ventilación e extracción de
fumes frente a contaminantes
químicos

14
 Protección colectiva
TIPOS
• Evitan a caída dende altura, dende pisos, escaleiras,..
Barandillas de protección

• Protexen a caída de persoas ou obxectos dende altura

Redes

Sistemas localizados de extracción de • Instaladas en actividades onde se desprenden contaminantes

aire (campanas estractoras) químicos

• Renovan o aire no que se presentan gases perigosos

Sistemas de ventilación xeral

• Colocados en paredes e teitos de locais para absorber o

Paneles de absorción acústica ruído

• Son sistemas electrónicos utilizados en máquinas que

Dispositivos de seguridade impiden o cerre do elemento perigoso, se tectan a presencia
de persoas
• Instálanse entre un foco perigoso (ruído, vibracións,
Pantallas e resgardos radiacións,…) e os traballadores expostos, mitigando a
intensidade do perigo
• Colócanse nas instalaciónse poden ser bocas de incendios
Sistemas de loita contra-incendios equipadas, extintores,.. 15
 Tipos de EPIs

PROTECTORES DE CABEZA
• Cascos: protexen frente a golpes
PROTECTORES DE PES
Zapatos antiesvarantes, botas de
seguridade
PROTORES DE OLLOS
Gafas: protexen frente á proxección de
partículas

PROTECTORES DA PEL
• Pomada
PROTECTORES DE OIDO
Tapóns, orelleiras, cascos: para o ruido

PROTECTORES DE TRONCO E
PROTECTORES DE VÍAS ABDOMEN
RESPIRATORIAS Delantal de plomo, chaleco,
Equipos filtrantes: protexen frente ao cinturón antivibracións
aire contaminado

PROTECTORES DE MANS PROTECTORES DE CORPO

• Luvas e manoplas: frente a • Cazadoras para conxelados
cortes,vibracións, calor, riscos
químicos, eléctricos… 16
Características dos EPIs

Uso persoal

Proporcionar
Usados de
protección eficaz.
maneira adecuada,
Homologados con
ben colocados
marca CE

Usados para o Adaptado á

risco específico morfoloxía e
para o que están particularidades
destinados de cada persoa

Mantemento Coñecer a protección

periódico para que ofrece (ler
conservalos en bo propiedades e
estado e condicións normas de uso do
17
de uso fabricante)
EPIs: obrigas de empresarios e traballadores
EMPRESARIOS TRABALLADORES
 Proporcionar os EPIs adecuados de  Utilizalos
forma gratuita  Coidalos
 Velar polo seu uso  Colocalos no seu sitio
 Informar aos traballadores dos riscos  Informar a superior se detecta
frente aos que os protexen calquera dano ou mal
 Dar instruccións de cómo deben funcionamento
utilizarse e cándo, incluso
entrenamento práctico

18
 Sinalización

O empresario está obrigado a

sinalizar:

A sinalización é a última medida Acceso a zonas ou lugares onde se

requira utilizar EPIs
de protección colectiva a
aplicar.
Indica que os medios de
protección colectiva non foron Acceso a zonas ou lugares permitidos
suficientes para evitar o risco só para persoal autorizado

Calquera situación de emerxencia ou

instrucción de protección
FINALIDADE
Advertir
Situación de equipos de loita
Prohibir contraincendios, saídas e recorridos de
Informar dun risco evacuación de emerxencias e ubicación
dos lugares de primeiros auxilios.
Obrigar a usar EPIs

Calquera outra situación que sexa

requerida tras a avaliación de riscos
19
Sinalización

 Auditivas
◦ Acústicas: son sinais sonoras codificadas. Exemplo una sirena, alarma de
evacuación,..
◦ Comunicación verbal: mensaxe de viva voz
 Olfativas: engadidas aos gases tóxicos para detectar o seu escape
 Táctiles: rugosidades que alertan de perigos (banda rugosa das autopistas)
 Ópticas:
◦ Xestuais
◦ En forma de panel

20
3.MEDIDAS DE PROTECCIÓN COLECTIVA:
Tipos de sinais www.insht.es
PROHIBICIÓN
Forma redonda
Pictograma negro sobre fondo brando
Bordes e banda vermellos

OBRIGA
Forma redonda
Pictograma branco sobre fondo azul

ADVERTENCIA
Forma triangular.
Pictograma negro sobre fondo amarelo
Bordes negros

LOITA CONTRA INCENDIOS

Forma rectangular ou cadrada
Pictograma branco sobre fondo vermello

SALVAMENTO OU SOCORRO
Forma rectangular ou cadrada
Pictograma branco sobre fondo verde
21
22
Organización da prevención

Propio empresario

Traballadores
designados

Modalidade de
Servicio de prevención
organización da
propio
prevención

Servicio de prevención
alleo

Servicio de prevención
mancomunado
 Modalidade de organización da prevención
Propio empresario
ACTIVIDADES PERIGOSAS
Radiacións ionizantes
Axentes tóxicos, canceríxenos,
mutaxénicos
Produtos químicos de alto risco
Axentes biolóxicos
Contaco con explosivos
Que as actividades da Minería e sondeos en terra ou
Que o empresario
empresa estén plataformas marinas
realice a súa actividade
incluidas no anexo I do Inmersión na auga
habitualmente no
RD 39/97, de Construcción
centro de traballo Industria siderúrxica e
actividades perigosas
construcción naval
Producción e uso de gases
Contacto con polvo silíceo
Riscos eléctricos de alta tensión

Que teña o nivel de

Empresas cun máximo cualificación suficiente
de 10 traballadores (25 segundo as funcións
se un so centro de preventivas que deba
traballo) desenvolver (básica,
media ou superior
REQUISITOS
Modalidade de organización da prevención
Traballadores designados

Dispoñer do
tempo e
Ter a medios
cualificación necesarios
adecuada para
(prevencionista desenvolver as
básico, funcións
intermedio ou
superior)

Ser suficientes
en número

REQUISITOS
 Modalidade de organización da prevención
Servicio de prevención propio e mancomunado

SERVICIO DE PREVENCIÓN PROPIO SUPOSTOS NOS QUE PODE SER

É obrigatorio en: MANCOMUNADO

Se as empresas Se as empresas
Empresas desenvolvan do mesmo
entre 250 e simultáneamen sector
500, que Se a Autoridad te actividades Se se productivo,
Empresas de
desenvolvan Laboral llo no mesmo estableciu na grupo
máis de 500
actividades impón á centro de negociación empresarial,
traballadores
consideradas empresa traballo, colectiva polígono
perigosas no edificio ou industrial ou
RD 39/27 centro área xeográfica,
Realizará todas as accións preventivas agás vixiancia da comercial así o acordan
saúde

Funcións: Características:
Avaliar os riscos Instalacións e medios materiais e humanos
Establecer medidas preventivas adecuados
Información e formación dos traballadores Un membro por cada unha das especialidades,
Deseñar plans de emerxencia e primeiros adicado de forma exclusiva
auxilios
Vixilancia da saúde dos traballadores
Modalidade de organización da prevención
Servicio de prevención alleo

É o prestado por unha entidade

especializada externa á empresa. Ter acreditación da Autoridade Laboral
Acostuma a contratarse cando non é Non manter relacións comercias, financieras
obrigatorio ter un servizo de prevención ou doutro tipo coa empresa concertada
propio

MÚTUA DE AT E EP
OU OUTRA
ENTIDADE
ESPECIALIDADA:
REQUISITOS
Persoal coa cualificación de nivel superior, e
como mínimo 1 experto por cada unha das
especialidades de:
Instalacións e instrumentación necesarias
para realizar as probas, recoñecementos, Seguridade no Traballo
medicións, análises e avaliacións Hixiene Industrial
Ergonomía e Psicosocioloxía aplicada
Medicina do Traballo
 Participación dos traballadores:
Delegados de prevención
CONCEPTO

• Son os representantes dos traballadores con funcións específicas en materia de

prevención
• Son designados polos representantes dos traballadores (delegados de persoal), e
elexidos entre eles

COMPETENCIAS

• Colaboran coa empresa na mellora da acción preventiva

• Fomentan a cooperación dos traballadores no cumprimento da normativa
• Vixilan e controlan dito cumprimento
• Ser consultados polo empresario para:
• Planificación e organización do traballo e introducción de novas tecnoloxías
• Organización das actividades de prevención
• Designadión dos traballadores encargados das actividades de emerxencia

NÚMERO

• TRABALLADORES DELEGADOS
• Ata 30 1( D. prev= D. persoal)
• De 31 a 49 1 De prev elexido por e entre os D personal
 Participación dos traballadores:
Comité de Seguridade e saúde

CONCEPTO

• Órgano destinado á consulta das actuacións da empresa en materia de prevención.

• Debe constituirse nas empresas que conten con 50 traballadores.
• Está formado, a partes iguais, por representantes do empresario e por delegados de
prevención.

COMPETENCIAS

• As mesmas que os Delegados de prevención

• Participar na elaboración, execución e avaliación do plan de prevención na empresa.
• Propoñer á empresa, métodos ou procedementos para a mellora das concicións de
traballo TRABALLADORES DELEGADOS
De 50 a 100 2
De 101 a 500 3
NÚMERO De 501 a 1000 4
De 1001 a 2000 5
De 2001 a 3000 6
• Depende do número de traballadores da empresa De 3001 a 4000 7
Máis de 4000 8